Uniwersytet Wirtualny

XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska Książka abstraktów Organizator Konferencji: Ośrodek Kształcenia na Odległość OKNO PW Konferencja pod patronatem: Jego Magnificencji Rektora Politechniki Warszawskiej Dziekana Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych prof. dr. hab. Jana Szmidta Opiekę merytoryczną nad Konferencją sprawuje: Polskie Towarzystwo Naukowe Edukacji Internetowej Sponsorzy: XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 1

Spis treści Spis treści Sesja Plenarna 1... 5 Zarządzanie wiedzą i e-nauczanie w procesie kształcenia studentów... 6 E-learning w uczelni technicznej z perspektywy Akademii Górniczo-Hutniczej... 7 Platforma edukacyjna we współczesnej uczelni... 8 Sesja równoległa 2A... 9 Zarządzanie procesem doboru ścieżek kształcenia na platformie e-student... 10 Możliwości wykorzystania platformy moodle na przykładzie platformy edukacyjnej koweziu... 12 Zapobieganie niepowodzeniom edukacyjnym w e-nauczaniu: wykorzystanie narzędzia Spector... 13 Model platformy edukacyjnej do realizacji e-kształcenia metodą projektów... 14 Platforma edukacyjna okno-pw: funkcje i realizacja... 15 Sesja równoległa 2B... 16 E-podręcznik przyszłość szkoły zaczyna się dziś... 17 Czy nauczyciele wykorzystują nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu? Raport z badań... 18 Możliwości wykorzystania przez platformy e-learningowej w pracy dydaktycznej nauczycieli... 20 Inicjatywy e-learning w systemie doskonalenia nauczycieli inspiracje, wyzwania, realizacje.. 21 Aktywności uczestników na przykładzie kursów przeznaczonych dla nauczycieli realizowanych w formie zdalnej na platformie edukacyjnej koweziu... 22 Sesja równoległa 3A... 23 Diagnoza wybranych obszarów kształcenia na odległość w Polsce... 24 Co Bronisław Malinowski ma do portali społecznościowych?... 25 Otwarta edukacja w środowisku 3D na przykładzie infolit ischool... 27 Wspomaganie zarządzania uczelnią przy użyciu metod analitycznych hurtowni danych... 28 Efektywne narzędzie e-learningowe do podnoszenia kwalifikacji medycznych... 29 Modele sieci produkcyjnej dla zadań zarządzania wiedzą... 31 Sesja równoległa 3B... 33 Zastosowanie narzędzia ewaluacyjnego na przykładzie internetowego rozpoziomowania studentów UW... 34 Czynniki sukcesu we wdrażaniu e-nauczania na Uniwersytecie Warszawskim... 35 Interkulturowe QQanie polsko-chińskie... 37 Kryteria jakości w kursach w pełni e-learningowych i mieszanych... 39 E-learning 2.0 w nowoczesnej dydaktyce akademickiej. Doświadczenia UG... 41 XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 2

Budowa repozytoriów materiałów dydaktycznych: metoda i narzędzia... 43 Sesja plenarna 4... 45 Application of e-learning Technology to traditional University education process... 46 Podcast, captation, visio...transition of the digital images usage from distant learning to face to face... 47 Affective Computing for Intelligent Tutoring Systems... 48 Sesja plenarna 5... 50 Open Universities Worldwide: Current Challenges and Future Prospects... 51 Guglielmo Marconi University A new approach in Higher Education... 52 Sesja równoległa 6A... 56 Laboratorium przez Internet w modelu studiów inżynierskich... 57 Zdalny eksperyment naukowo-badawczy w systemie nauczania na odległość... 58 Wirtualne laboratorium z dziedziny fizyki, elektrotechniki i elektroniki w dydaktyce wyższej uczelni... 60 Nowoczesne metody nauczania przedmiotów ścisłych... 62 Plagiaty rozwiązań zadań programistycznych w zdalnym nauczaniu... 63 Sesja równoległa 6B... 64 Pionierskie instytucje kształcenia zdalnego w Polsce w latach 60-tych i 70-tych XX wieku... 65 Wykorzystanie mapy myśli do poprawy kreatywnego myślenia w procesie e-edukacji... 66 Nauczanie zdalne przedmiotów matematycznych... 68 Wirtualne koła naukowe praca z uczniem zdolnym na platformie e-learningowej... 69 Budowanie i wzmacnianie motywacji na kursach e-learningowych dla uczniów... 70 Sesja równoległa 7A... 71 Zdalne systemy pomiarowe nowy wymiar e-badań i e-nauczania... 72 System e-lab elementy elektroniki i optoelektroniki... 73 System e-lab laboratorium techniki mikrofalowej i optofalowej... 74 Internetowe Laboratorium Fizyki na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej... 75 Architektura i techniczne rozwiązania w Internetowym Laboratorium Fizyki oraz perspektywy ich rozwoju... 76 Laboratorium Internetowe (najbliższej) Przyszłości... 77 Sesja równoległa 7B... 78 Sytuacja dydaktyczna w e-nauczaniu... 79 Pedagogiczne aspekty e-edukacji... 81 Czy współczesna edukacja korzysta z osiągnięć technologii online?... 82 Otwartość jako pozytywny wirus w projektach Europejskich... 84 Gry symulacyjne w nauczaniu przez internet... 88 XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 3

Sesja plenarna 8... 89 Wykorzystanie portalu dydaktycznego w nauce języków programowania... 90 Doświadczenia i metodologia e-nauczania na UW. Paradoksy i sofizmaty e-nauczania... 92 Kształcenie przez Całe Życie w przestrzeni Otwartych Zasobów Edukacyjnych... 93 Sesja plakatowa... 94 "Living learning" jako środowisko współpracy organizacji... 95 Zastosowanie szkolenia hybrydowego w nauczaniu metod statystycznych... 96 Podręczniki akademickie na nośnikach przenośnych... 98 Poglądy studentów na naukę języka obcego a strategie pracy na platformie internetowej... 99 XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 4

E-Edukacja w Uczelni Sesja Plenarna 1 E-Edukacja w Uczelni XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 5

E-Edukacja w Uczelni ZARZĄDZANIE WIEDZĄ I E-NAUCZANIE W PROCESIE KSZTAŁCENIA STUDENTÓW Lech BANACHOWSKI, Jerzy Paweł NOWACKI Polsko Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych lech@pjwstk.edu.pl, nowacki@pjwstk.edu.pl Słowa kluczowe: wiedza, zarządzanie wiedzą, e-nauczanie, proces kształcenia studentów, e- portfolia, repozytorium, technologie informatyczne, uczenie się przez całe życie Streszczenie Najważniejszym procesem uczelnianym jest proces kształcenia studentów. W związku z tym zasadniczą kwestią na uczelni jest pytanie, co zrobić, aby był on realizowany lepiej, z większymi korzyściami dla studentów i uczelni? Autorzy proponują zastosowanie w tym celu metod zarządzania wiedzą i e-edukacji. Rozważone zostaną następujące zagadnienia: ulepszanie procesów uczelnianych a zarządzanie wiedzą, zależności między zarządzaniem wiedzą a e-nauczaniem, użycie e-portfolii oraz budowa systemów informatycznych wspomagających nauczanie i zarządzanie wiedzą w PJWSTK. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 6

E-Edukacja w Uczelni E-LEARNING W UCZELNI TECHNICZNEJ Z PERSPEKTYWY AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ Jan KUSIAK Centrum e-learningu, Akademia Górniczo-Hutnicza kusiak@agh.edu.pl e-learning, rozumiany jako wykorzystanie nowoczesnych technologii komunikacyjnych do wspierania procesu uczenia się, wkracza coraz szerzej do szkół, uczelni i instytucji kształcenia, jak również do samokształcenia przez całe życie. Jakie jest miejsce i funkcja e-learningu w technicznej uczelni? Czy rozwiązania e- learningowe stosowane w naukach humanistycznych lub przyrodniczych znajdują zastosowanie na studiach o profilu technicznym? A wreszcie jaki ma być e-learning z perspektywy inżynierów? W referacie przedstawione zostaną, przez pryzmat doświadczeń Akademii Górniczo- Hutniczej, odpowiedzi na niektóre z tych pytań. Zaprezentowane zostaną również przyjęte w AGH założenia dla rozwijania i popularyzacji e-learningu w czterech głównych obszarach strategicznych: infrastrukturze metodyce rozwoju współpracy Przy realizacji zadań w wyżej wymienionych obszarach uwzględniane są następujące priorytety: autonomia wydziałów Uczelni elastyczność wysoka jakość otwartość innowacyjność W referacie przedstawione zostaną założenia polityki realizacji podstawowych celów statutowych Centrum e-learningu (CeL) Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica w Krakowie, zarówno w ramach Uczelni, jak również w innych instytucjach kształcenia bezpośrednio z nią związanych. Omówione zostaną wybrane inicjatywy podejmowane w tym zakresie, jak również uzyskane wyniki na przykładzie ukończonych projektów. Centrum e-learningu AGH należy do jednej z najdłużej działających jednostek tego typu w kraju. Powołane zostało do życia w 1996 roku jako Ośrodek Edukacji Niestacjonarnej (OEN). Zadaniem tej jednostki była szeroko rozumiana pomoc dla pracowników AGH w sprawach związanych z nauczaniem na odległość, wykorzystaniem komputera i Internetu w dydaktyce, a także zapewnienie im możliwości kształcenia ustawicznego. W ciągu kolejnych lat CeL rozwijał się podejmując i realizując nowe zadania, często wykraczające poza macierzystą Uczelnię. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 7

E-Edukacja w Uczelni PLATFORMA EDUKACYJNA WE WSPÓŁCZESNEJ UCZELNI Arkadiusz ORŁOWSKI, Marian RUSEK Streszczenie: Katedra Informatyki SGGW, Warszawa, Poland Centrum Edukacji Multimedialnej SGGW, Warszawa, Poland arkadiusz_orlowski@sggw.pl, marian_rusek@sggw.pl Platformy edukacyjne coraz częściej pośredniczą pomiędzy nauczycielem i uczniem na wszystkich poziomach edukacji. Jakość tego pośrednictwa, a więc w dużej mierze jakość nauczania, zależy od właściwego wyboru platformy edukacyjnej. Kryteria takiego wyboru powinny uwzględniać przede wszystkim cele edukacyjne, budżet i posiadane zasoby teleinformatyczne. Oczywiście wybór platformy jest dopiero początkiem a nie końcem budowy infrastruktury edukacyjnej. Niezbędne jest bowiem ciągłe doskonalenie i adaptacja platformy do zmieniających się warunków środowiska edukacyjnego oraz rosnących wymagań uczestników procesu dydaktycznego. Konieczne jest także bieżące uwzględnianie nowych rozwiązań technologicznych. Tematem wystąpienia jest analiza różnych typów platform edukacyjnych wykorzystywanych w środowisku akademickim, z uwzględnieniem ich specyfiki, funkcjonalności i przydatności w kontekście meandrów procesu dydaktycznego. Uwzględnimy platformy nauczania synchronicznego i asynchronicznego oraz omówimy problemy ich wzajemnej integracji. Podzielimy się wieloletnimi doświadczeniami z projektowania, wdrażania, wykorzystywania i integracji różnych platform, eksponując przykłady nietypowych i niestandardowych rozwiązań. Przybliżymy ideę serwisów społecznościowych jako platform edukacyjnych. Przedstawimy także problemy z adaptacją platform edukacyjnych do nauczania (i uczenia się) studentów niepełnosprawnych. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 8

Platforma edukacyjna Sesja równoległa 2A Platforma edukacyjna XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 9

Platforma edukacyjna ZARZĄDZANIE PROCESEM DOBORU ŚCIEŻEK KSZTAŁCENIA NA PLATFORMIE E-STUDENT Barbara DĘBSKA, Agnieszka KUBACKA Politechnika Rzeszowska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie bjdebska@prz.rzeszow.pl, kubackaagnieszka@interia.pl Słowa kluczowe: kształcenie na odległość, ocenianie kształtujące, ścieżka kształcenia Streszczenie E-learning zyskuje coraz większą rzeszę zwolenników i użytkowników. Głównym modelem wykorzystywanym w kształceniu akademickim jest tzw. metoda blended learning. Jest to forma hybrydowa, łącząca w sobie kształcenie tradycyjne oraz kształcenie metodą na odległość. Uczenie się jest podstawową umiejętnością człowieka rozwijaną przez całe życie, a jego efekty są poddawane ciągłej ocenie. Sprawdzanie wiedzy jest zarazem integralną częścią każdego procesu nauczania. Model oceniania, który zyskuje coraz większe uznanie i jest coraz częściej wykorzystywany, to tzw. ocenianie kształtujące, nazywane także ocenianiem pomagającym się uczyć [1]. Dzięki takiej formie sprawdzania nabytej wiedzy zwiększa się efektywność samokształcenia. Metoda ta polega na zbieraniu takich informacji o osobie uczącej się, które pozwolą obserwować przebieg procesu uczenia się, modyfikować dalsze kształcenie oraz przekazywać informację zwrotną pomagającą studentowi w dalszej nauce [1]. Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego poziomu zrozumienia materiału, które pozwala określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać (definicja Raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Przeanalizowanie metod klasyfikacji zastosowanych na platformie Moodle pozwala stwierdzić, że jest to ocenianie podsumowujące, tzn. ocena wystawiana jest na podstawie wyniku testu i służy jedynie analizie treści tego, czego student się nauczył. Po zapoznaniu się z definicją oceniania kształtującego i przeanalizowaniu czynników branych pod uwagę przy tego typu ocenie uznano, że jest ono bardziej efektywne, pomaga zaprojektować cały proces kształcenia studenta, a nie tylko sprawdzić w sposób wyrywkowy (pytania są losowane) jego wiedzę. Na tej podstawie opracowano nowy model oceniania studentów wykorzystujących do samokształcenia materiały dydaktyczne zaimplementowane na portalu e-student, zbudowanym na platformie Moodle. Testowanie skuteczności działania systemu oceniania przeprowadzono na grupie studentów I roku kierunku Informatyka PWSZ w Krośnie, którzy korzystali z materiałów kursu podczas nauki treści przedmiotu Algorytmy i struktury danych. Główna idea opracowanego algorytmu klasyfikacji studenta i skierowania go na właściwą ścieżkę kształcenia polegała na doborze odpowiednich cech niejawnych [2] pozyskanych podczas realizacji toku nauczania na danym kursie, a następnie wykorzystaniu ich w taki sposób, aby utworzyć najefektywniejszą ścieżkę kształcenia danego studenta [3]. Do cech tych należą XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 10

Platforma edukacyjna m. in. wynik testu, czas rozwiązania testu, liczba podejść do rozwiązania testu oraz indeks dotychczasowej ścieżki kształcenia [3]. Celem wystąpienia podczas konferencji będzie szczegółowe przedstawienie opracowanej metody klasyfikacji studentów. 1. Leśnikowska K., Ocenianie kształtujące, www.edux.pl 2. B. Dębska, A. Kubacka, Metody personalizacji portali internetowych, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011 3. B. Dębska, A. Kubacka, Adaptacja treści edukacyjnych portalu dydaktycznego do zmieniających się możliwości percepcyjnych studentów, Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa 2009 XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 11

Platforma edukacyjna MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PLATFORMY MOODLE NA PRZYKŁADZIE PLATFORMY EDUKACYJNEJ KOWEZIU Andrzej BRZOZOWSKI Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Warszawie a.brzozowski@koweziu.edu.pl Słowa kluczowe: platforma Moodle Streszczenie Platforma Moodle jest z pewnością najlepiej znaną platformą e-learningową, gdyż jest najczęściej stosowaną przestrzenią, którą można znaleźć na stronach internetowych wielu instytucji edukacyjnych. Stosowana jest od wielu lat przez szkoły, placówki edukacyjne, ośrodki doskonalenia nauczycieli - lecz, co należy podkreślić platformy Moodle pojawiły się wcześniej na Uczelniach (np. Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warszawski i inne). Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Warszawie dostrzegając korzyści wynikające z wykorzystania platformy Moodle na potrzeby realizacji zadań statutowych, stosuje ją od 2005 r. Z każdym rokiem nabieramy coraz większego doświadczenia, zarówno w kwestiach technicznych związanych z administrowaniem platformą Moodle, jak i merytorycznych związanych z prowadzeniem różnorodnych zajęć edukacyjnych. Platforma Edukacyjna KOWEZiU (zbudowana na platformie Moodle) jest przestrzenią, na której prowadzimy: kursy on-line, Edukacyjną Przestrzeń Witrualną (EPW), Wirtualną Przestrzeń Roboczą (WPR), Projekty Systemowe KOWEZiU. Dodatkowo, dla naszych pracowników, umieściliśmy przestrzeń - Intranet KOWEZiU miejsce przeznaczone do zarządzania informacją. Każda z wymienionych przestrzeni jest wykorzystywana nieco inaczej, gdyż tego wymaga specyfika każdej z wymienionej wyżej przestrzeni. Część przestrzeni jest dostępna dla wszystkich chętnych, część tylko dla wybranej grupy osób. Specyfika tych przestrzeni, która będzie szczegółowo przedstawiona na wykładzie, wymaga zastosowania wybranych składowych i zasobów dostępnych na platformie Moodle. Przez cały czas pracy na Platformie Edukacyjnej KOWEZiU staramy się poprawiać, doskonalić, modyfikować i zmieniać to wszystko, co wpływa na poprawę jakości naszych usług elektronicznych. Rozwój e-learningu oraz TI motywuje nas do wdrażania nowych rozwiązań oraz dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 12

Platforma edukacyjna ZAPOBIEGANIE NIEPOWODZENIOM EDUKACYJNYM W E-NAUCZANIU: WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA SPECTOR Maciej SŁOMCZYŃSKI, Dorota SIDOR, Tomasz RYBICKI Uniwersytet Warszawski: Wydział Pedagogiczny, Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji kurs@akademicki.edu.pl, d.sidor@uw.edu.pl, t.rybicki@uw.edu.pl Słowa kluczowe: e-nauczanie, profilaktyka niepowodzeń edukacyjnych, monitorowanie aktywności, Moodle Streszczenie W 2011 roku Uniwersytet Warszawski przeprowadził pilotażowy projekt badawczy, którego celem było zweryfikowanie hipotezy, w jakim stopniu dostęp do informacji ukazujących charakterystykę organizacji procesu uczenia się jest powiązany z poczuciem skuteczności, poziomem motywacji, preferowaną formą kształcenia oraz wrażeniem obecności prowadzącego. Środkiem prowadzącym do celu było wprowadzenie mechanizmu, który pozwoli sprawniej zarządzać organizacją uczenia się i nauczania w kształceniu asynchronicznym, a co za tym idzie, oferować wsparcie w zakresie profilaktyki, diagnozy i terapii niepowodzeń dydaktycznych studentom i nauczycielowi. Mechanizm wdrażany był za pomocą modułu (aplikacji) rozszerzającego możliwości platformy edukacyjnej Moodle. Aplikacja dostarczała informacji o aktywności studenta na platformie edukacyjnej w oparciu o jej bieżący monitoring. W pierwszym etapie, przeprowadzeniu zajęć on-line z wykorzystaniem aplikacji, wzięło udział 180 studentów studiów dziennych Uniwersytetu Warszawskiego. W badaniu ankietowym przebadano 152 studentów. Wyniki badania nie potwierdziły relacji występujących miedzy zmienną niezależną a zmiennymi zależnymi. Jednocześnie spośród 50 osób badanych, które podjęły się próbę oceny znaczenia wprowadzenia monitoringu aktywności za pomocą aplikacji SPECTOR, większość wskazywała na jej istotność w procesie kształtowania motywacji i planowania nauki, co pozwala przypuszczać, że założenia projektu były prawidłowe, jednak potrzebne są bardziej dokładne narzędzia pomiaru niż ogólne badanie ankietowe. Zdaniem autorów rozbieżność między wynikami można tłumaczyć różnicami indywidualnymi w zakresie stylów działania oraz błędem atrybucji w odniesieniu do samoregulacji procesu uczenia się. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 13

Platforma edukacyjna MODEL PLATFORMY EDUKACYJNEJ DO REALIZACJI E-KSZTAŁCENIA METODĄ PROJEKTÓW Piotr KOPCIAŁ Ośrodek Kształcenia na Odległość OKNO PW P.Kopcial@okno.pw.edu.pl Słowa kluczowe: platformy edukacyjne, Project Based e-learning, metoda projektów Streszczenie Referat jest poświęcony budowie modelu systemu informatycznego - platformy edukacyjnej - służącego do realizacji kształcenia na odległość metodą projektów. Do realizacji koncepcji kształcenia zdalnego metodą projektów (ang. Project-Based e- Learning, w skrócie e-pbl) należy odpowiednio zaprojektować system informatyczny, uwzględniając współczesną metodykę modelowania systemów informatycznych, metodykę realizacji zajęć e-pbl oraz możliwości współczesnych narzędzi informacyjnokomunikacyjnych (ICT) Web 2.0 i Web 3.0. W referacie zostanie również przedstawiona analiza możliwości dostępnych platform edukacyjnych pod kątem realizacji e-pbl. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 14

Platforma edukacyjna PLATFORMA EDUKACYJNA OKNO-PW: FUNKCJE I REALIZACJA Adam CELLARY, Paweł WNUK Ośrodek Kształcenia na Odległość OKNO PW acellary@gmail.com, p.wnuk@mchtr.pw.edu.pl Słowa kluczowe: okno, studia na odległość, platforma e-learningowa, witryny, sas Streszczenie Coraz więcej tradycyjnych szkół wyższych oferuje przez internet wybrane programy dyplomowe na wielu poziomach i w wielu dziedzinach. Przeprowadzono wiele badań, w celu określenia skuteczności nauczania online. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne. Mimo wszystko, istnieje przekonanie iż kursy online mają istotny wpływ na sukcesy uczniów. Podstawowe elementy skutecznego kursu online to: znajomość uczestników kursu przez wykładowców (oraz wzajemne) tworzenie kursu na podstawie jasno sprecyzowanych celów elastyczne i intuicyjne środowisko nauki dostępność serwisu i pomocy (zarówno dla studentów jak I dla wykładowcy) dostępność materiałów, linków pomocniczych i listy zasobów stałe aktualizowanie informacji testy on-line prosta I skuteczna obsługa studentów poprzez e-dziekanat OKNO czyli Ośrodek Kształcenia Na Odległość działający przy Politechnice Warszawskiej na zasadzie połączenia trzech Wydziałów: Mechatroniki, Elektroniki i Elektrycznego posiada swój dedykowany system nauczania na odległość. Jego widoczną końcówką jest system tzw. witryn - czyli miejsca, gdzie studenci i wykładowcy spotykają się w internecie. Witryny posiadają funkcjonalności, które są w stanie w pełni przygotować studenta do obrony pracy i ukończenia studiów. Za ich pośrednictwem student może zapisać się na wybrany przedmiot, uzyskać o danym przedmiocie więcej informacji, zrobić test on-line, czy wysłać do wykładowcy projekt. Student ma również dostęp do specjalnej e-dyploteki czyli miejsca, gdzie zamieszczane są podręczniki I prezentacje. Również a pośrednictwem systemu Witryn wykładowcy mogą uzupełnić informacje o prowadzonym przedmiocie, oraz porozumieć się ze studentami. Równolegle rozwinięty został też system SAS czyli System Administracji Studentami. Z poziomu tego systemu możliwa jest całkowita administracja studentami, pracownikami, przedmiotami oraz całymi studiami (terminami zjazdów, czy sesją wrześniową). XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 15

E-edukacja w szkole średniej Sesja równoległa 2B E-edukacja w szkole średniej XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 16

E-edukacja w szkole średniej E-PODRĘCZNIK PRZYSZŁOŚĆ SZKOŁY ZACZYNA SIĘ DZIŚ Anna ANTOSIAK-WÓJCIK, Monika WASILEWSKA Young Digital Planet aantosiak@ydp.com.pl, mwasilewska@ydp.com.pl Słowa kluczowe: e-podręcznik, matematyka, szkoła ponadgimnazjalna Streszczenie Projekt "e-podręcznik - przyszłość szkoły zaczyna się dziś..." jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach Projektu powstaje elektroniczny podręcznik do matematyki dla klasy I szkoły ponadgimnazjalnej. A także poradnik metodyczny, modelowe konspekty zajęć dla nauczycieli oraz testy pomiaru dydaktycznego. W testowaniu e-podręcznika bierze udział 20 klas i 20 nauczycieli/nauczycielek z województwa pomorskiego, które w ramach Projektu wyposażone zostaną w zestawy multimedialne. Celem ogólnym Projektu e-podręcznik przyszłość szkoły zaczyna się dziś jest opracowanie innowacyjnego podręcznika elektronicznego do matematyki, dla klasy I szkoły ponadgimnazjalnej oraz rozwój kompetencji zawodowych nauczycielek i nauczycieli, a także rozwój oraz promowanie innowacyjnych rozwiązań i form nauczania poprzez wypracowanie standardu podręcznika elektronicznego (e-podręcznika) w Polsce, przetestowanie ergonomii I użyteczności elektronicznego podręcznika do matematyki; doskonalenie umiejętności sprawnego i efektywnego wykorzystania innowacyjnych rozwiązań we współczesnej szkole, poprawa efektywności nauczania matematyki w szkołach ponadgimnazjalnych, poprzez zastosowanie nowatorskich narzędzi i form nauczania, zwiększenie zainteresowania uczniów matematyką oraz przedmiotami ścisłymi, poprzez uatrakcyjnienie prowadzonych zajęć oraz kształtowanie kompetencji w zakresie TIK, zarówno wśród uczniów, jak i nauczycieli. Istotną cechą podręczników wydawanych w formie elektronicznej, jest ich dostępność. Badania wykazują, że na poziomie ponadgimnazjalnym uczniowie niezwykle rzadko kupują podręczniki zaledwie 12% spośród nich zaopatruje się w nowe książki. (badanie Millward Brown SMG/KRC, XI.2008). Wprowadzenie e-podręcznika już w pierwszych klasach szkół ponadgimnazjalnych daje ogromne szanse na zmianę negatywnego podejścia uczniów do nauki matematyki, a nauczyciele otrzymają narzędzia pozwalające na uatrakcyjnienie zajęć, rozbudzenie w uczniach ciekawości, budowę własnego autorytetu. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 17

E-edukacja w szkole średniej CZY NAUCZYCIELE WYKORZYSTUJĄ NOWOCZESNE TECHNOLOGIE INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNE W KSZTAŁCENIU? RAPORT Z BADAŃ Katarzyna MIKOŁAJCZYK, Katarzyna PIETRASZEK Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH kturek@sgh.waw.pl, kpietra@sgh.waw.pl Słowa kluczowe: nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT), proces kształcenia, szkoła ponadgimnazjalna, nauczyciel, przedsiębiorczość Streszczenie Celem badania była analiza sposobu wykorzystywania przez nauczycieli przedsiębiorczości nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w procesie kształcenia w polskich szkołach ponadgimnazjalnych. Autorów interesowało, czy i w jaki sposób nauczyciele stosują ICT w edukacji, jak oceniają własne kompetencje posługiwania się nowoczesnymi technologiami, jakie dostrzegają bariery w ich stosowaniu oraz w jakim zakresie chcieliby rozwijać swoje kompetencje technologiczne. Do realizacji celów badania wykorzystano skonstruowaną w tym celu ankietę online oraz zogniskowany wywiad grupowy. Kwestionariusze wypełniło 300 osób nauczycieli przedsiębiorczości z liceów i techników z różnych województw. Dodatkowo 8 osób wzięło udział w wywiadzie fokusowym. Wyniki badań wskazują, że respondenci wykorzystują ICT w procesie kształcenia i dobrze oceniają swoje kompetencje w zakresie posługiwania się narzędziami takimi jak internet, poczta elektroniczna, komunikatory internetowe, czat i forum dyskusyjne. Słabiej oceniają oni natomiast umiejętności korzystania z serwisów społecznościowych, blogów, platform e-learningowych, programów do publikacji filmów, czytników e-booków i tabletów oraz programów do tworzenia podcastów. Nauczycielom trudność sprawia zdefiniowanie mniej oczywistych pojęć, takich jak Web 2.0, webquest, blended-learning czy podcast. Z tego też względu te nowoczesne formy/metody kształcenia oraz takie narzędzia jak smartfony czy tablety nie są popularne w dydaktyce. Proces przygotowywania się nauczycieli do zajęć obejmuje najczęściej przeglądanie stron internetowych lub edukacyjnych płyt CD w celu znalezienia specjalistycznych informacji, stworzenia dokumentu tekstowego czy prezentacji multimedialnej. Zajęcia prowadzone są z głównie wykorzystaniem komputera i projektora (przedstawienie stron internetowych lub prezentacji multimedialnych przygotowanych przez nauczyciela lub uczniów) oraz telewizora (wyświetlenie filmów wideo/dvd). Wykorzystywana jest również poczta elektroniczna oraz edukacyjne programy komputerowe. Część badanych XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 18

E-edukacja w szkole średniej odpowiedziała, że wskazuje uczniom określone strony internetowe jako źródło wiedzy do rozwiązania zadań projektowych/webquestów. Znikoma liczba nauczycieli, tworzy strony WWW poświęcone wybranym zagadnieniom omawianym w toku kształcenia. Pomimo że w szkołach (głównie w liceach) są dostępne tablice interaktywne, niewielu nauczycieli z nich korzysta. Badanie potwierdziło powszechne odczucie, że istnieje zależność między deklarowanym poziomem umiejętności korzystania z ICT a ich stosowaniem w dydaktyce (chętniej wykorzystywane są te narzędzia, które nauczyciele już znają). Stwierdzono także istotne statystycznie różnice w zakresie oceny własnych kompetencji z zakresu ICT pomiędzy nauczycielami z liceów ogólnokształcących i techników (uczący w liceach lepiej oceniają własne umiejętności, dysponują również lepiej wyposażonymi w sprzęt technologiczny salami). Z deklaracji badanych jasno wynika, że tym, co utrudnia i opóźnia zastosowanie ICT w kształceniu jest brak sprzętu, z którym borykają się w szkołach, brak czasu oraz blokady mentalne nauczycieli. Mało powszechne jest bowiem traktowanie ucznia jako partnera i akceptowanie faktu, że w świecie nowoczesnych technologii porusza się on z większą sprawnością niż nauczyciel, co może zostać wykorzystane w procesie kształcenia z korzyścią dla wszystkich jego uczestników. Czynnikiem, który mógłby ułatwić rozpowszechnianie ICT w kształceniu byłoby doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt dydaktyczny tak, by w każdej klasie zapewniony został stały dostęp do tych urządzeń. Poszerzona powinna również zostać oferta bezpłatnych szkoleń dotyczących nowoczesnych technologii w dydaktyce. Największe oczekiwania nauczycieli w tym zakresie związane są z projektowaniem prezentacji multimedialnych, ze wspieraniem tradycyjnego kształcenia e-learningiem, z programami umożliwiającymi prowadzenie zajęć i ze sprawdzaniem wiedzy online. Uczestniczący w badaniu nauczyciele wykazali także zainteresowanie możliwością wykorzystania wirtualnych bibliotek i słowników, e-booków a także poznaniem sposobów zastosowania filmów i zdjęć w procesie kształcenia oraz ich publikowaniem online. Wyniki badań sugerują konieczność uświadamiania nauczycieli w zakresie potencjału nowoczesnych technologii oraz stworzenia im możliwości praktycznego przećwiczenia obsługi konkretnych narzędzi. Wzrost wiedzy w tym zakresie jest (obok dostępności sprzętu) jednym z warunków stosowania ICT w kształceniu. Jednocześnie warto zaznaczyć, iż nauczyciele mają świadomość, że nowoczesne narzędzia są jedynie środkami przekazywania wiedzy w procesie dydaktycznym i nie powinny dominować nad efektami kształcenia. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 19

E-edukacja w szkole średniej MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PRZEZ PLATFORMY E-LEARNINGOWEJ W PRACY DYDAKTYCZNEJ NAUCZYCIELI Marlena PLEBAŃSKA Ośrodek Kształcenia na Odległość OKNO PW marlenaplebanska@hotmail.com Słowa kluczowe: e-learning, platformy e-learningowe, dydaktyka e-learning Streszczenie W niniejszym artykule przedstawione zostały możliwości wykorzystania multimedialnych form kształcenia w pracy dydaktycznej nauczyciela z uczniem. Artykuł prezentuje możliwości eksploatacji różnorodnych funkcjonalności platformy e-learningowej w procesach dydaktycznych opartych na klasycznym e-learningu jak również w procesach blended learningowych dominujących w środowisku szkolnym. Artykuł prezentuje możliwości wykorzystania platformy e-larningowej EduPortal wykorzystywanej w projekcie e-akademia Przyszłości przez ponad 25 tysięcy użytkowników na terenie całej Polski. Przedstawia możliwość zastosowania zarówno asynchronicznych jak i synchronicznych komponentów edukacyjnych w pracy z uczniem min bazy wiedzy multimedialnych materiałów dydaktycznych, chatów, komunikatorów, blogów, forów dyskusyjnych, dziennika edukacyjnego czy scenariuszy lekcji. Demonstruje możliwości wykorzystania platformy e-learningowej przez nauczycieli różnych grup przedmiotowych, min: biologia, chemia, fizyka, matematyka, j, angielski, wos, informatyka, etc jak również modele pracy jakie nauczycieli z uczniami stosowane przez nauczycieli na poziomie gimnazjum. Ponadto w artykule zaprezentowane zostały wyniki wykorzystania funkcjonalności platformy e-learningowej. EduPortal uzyskane w pierwszym roku realizacji projektu e- Akademie przyszłości. z uwzględnieniem podziału czasowego oraz geograficznego. XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny Model, Narzędzie, Praktyka, 13 15 czerwca 2012 r. Politechnika Warszawska 20