01 Realizacja projektów inwestycyjnych metodą Project Finance - struktura organizacyjna Dr Anna Wojewnik-Filipkowska Katedra Inwestycji i Nieruchomości 1
Czy portfolio opcji jest więcej warte, niż opcja na portfolio? 2
Portfolio opcji czy opcja na portfolio? 3
Project Finance v. Corporate Finance 4
Szerokie i wąskie ujęcie metoda a źródło Jako metoda realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych Project Finance finansowanie zewnątrzbilansowe off-balance sheet Corporate Finance finansowanie wewnątrzbilansowe on-balance sheet Jako rodzaj kredytu Bez regresu ( z regresem ograniczonym) Z regresem pełnym* 5
Finansowanie wewnątrzbilansowe 1. Finansowanie bilansowe publiczne 2. Finansowanie bilansowe prywatne 6
Finansowanie bilansowe publiczne Kredytodawca Niezależna gwarancja Kredyt Spłata kredytu Kontrakt na wykonanie Rząd (samorząd) Opłaty Podatki Użytkownicy Prywatna firma konstrukcyjna Wykonanie inwestycji Obiekt infrastrukturalny Dostawa usługi Koncesja Rząd 7
Opłaty Podatki Użytkownicy Finansowanie bilansowe prywatne infrastrukturalny Dostawa usługi Rząd Koncesja Kredytodawca Kredyt Spółka prywatna Wykonanie inwestycji Spłata kredytu Opłaty Obiekt infrastrukturalny Użytkownicy Dostawa usługi 8
Finansowanie bilansowe 1. Realizacja przedsięwzięć przez istniejące przedsiębiorstwa (podmioty) o określonym majątku i przeszłości 2. Inwestycje odtworzeniowe, modernizacyjne, nowe 3. Inwestycje finansowe fuzje i przejęcia 4. Zabezpieczenia aktywa bezpośrednio związane z projektem oraz inne zależne od aktualnej i przewidywanej zdolności kredytowej 5. Ocena zdolności kredytowej wszystkie rodzaje prowadzonej działalności 6. Analiza ryzyka 9
Finansowanie zewnątrzbilansowe Project Finance 10
Definicje Project Finance szkoła brytyjska 1. przepływy pieniężne jako źródło spłaty i zabezpieczenie 2. alokacja ryzyka 3. montaż finansowy 4. przedmiot finansowania 11
Przepływy (1) C. R. Tinsley Project Finance to finansowa struktura, która bazuje na przyszłych przepływach pieniężnych z danego projektu jako podstawowego źródła spłaty, podczas gdy projekt ten, prawa i powiązania stanowią jedyne zabezpieczenie spłaty długu. 12
P. K. Nevit oraz F. Fabozzi Project Finance (Financing) jest szczególnym sposobem organizacji finansowania projektów inwestycyjnych. To finansowanie specyficznej jednostki ekonomicznej, bazujące na założeniu, że pierwotnym akceptowanym przez kredytobiorcą źródłem spłaty kredytu jest nadwyżka finansowa (cash flow) generowana prze tą jednostkę, zaś pierwotnym zabezpieczeniem kredytu jest majątek posiadany (wytworzony) przez tą jednostkę. 13
P. Molle oraz N. Terry Project Finance, to forma finansowania aktywów, w której roszczenia dawców kapitału obcego zgłaszane są raczej do aktywów, zorganizowanych w postaci określonego projektu, niż do całości majątku i dochodów sponsorów przedsięwzięcia. 14
Ellinger E. P., Lomnicka E konstrukcję prawną, w ramach której kredytobiorca ( ) nie ponosi odpowiedzialności za spłatę udzielonych w ramach kredytu środków, a kredytodawca może zaspokoić swoje roszczenia jedynie z ustanowionych na jego rzecz zabezpieczeń 15
Alokacja ryzyka (2) E. R. Yescombe Project Finance to metoda długoterminowego finansowania dużych projektów za pomocą montażu finansowego. Finansowanie to zabezpieczone jest na cash flow wygenerowanym przez sam projekt; zależy od szczegółowej analizy organizacji projektu, ryzyka operacyjnego i ryzyka przychodów oraz ich alokacji między inwestorów, kredytodawców i innych uczestników za pomocą powiązań kontraktowych i innych umów. 16
Montaż finansowy (3) C. Klein Project Finance definiowane jest jako dostarczenie funduszy przez bank (instytucje finansową), albo grupę banków (instytucji) dla zrealizowania konkretnego przedsięwzięcia o charakterze pionierskim, często realizowanym za granicą, co powoduje stosowanie wobec niego specjalnych kryteriów 17
Przedmiot finansowania (4) International Project Finance Association (IPFA) długoterminowe finansowanie infrastruktury, projektów przemysłowych oraz usług publicznych na zasadzie braku lub ograniczonego regresu finansowego, gdzie zadłużenie i kapitał własny spłacane są z nadwyżki finansowej wygenerowanej przez projekt 18
G. D. Vinter Project Finance stanowi strukturę finansowania przedsięwzięć gospodarczych wymagających znacznych nakładów. Jest strukturą, w ramach której zawierane są liczne umowy, a podmioty wchodzące w skład tej struktury powiązane są ze sobą więzami kontraktowymi lub funkcjonalnie. 19
Szkoła amerykańska 1. przepływy pieniężne 2. powiązania kontraktowe 3. spółka celowa, finansowanie pojedynczego aktywu i kapitałochłonność 4. całkowity brak regresu 20
Przepływy pieniężne (1) Definicja Export - Import Banku Stanów Zjednoczonych, kraju, z którego wywodzi się Project Finance, akcentuje problem przepływów pieniężnych, jako jedynego źródła spłaty zobowiązań. Bank podkreśla, iż to projekt finansowany bez regresu. 21
Powiązania kontraktowe (2) Standard & Poor's Corporation Project Finance to zestaw porozumień i kontraktów między kredytodawcami, sponsorami i pozostałymi uczestnikami, którzy wspólnie tworzą odpowiednią strukturę organizacyjną, zaciągającą w ich imieniu dług. Struktura ta (spółka celowa) działać będzie tylko dla konkretnego pojedynczego projektu (aktywa), który będzie jedynym źródłem spłaty zobowiązań i zabezpieczeń 22
Spółka celowa, brak regresu (3) B. C. Esty Project Finance polega na inwestowaniu i posiadaniu aktywu przemysłowego o pojedynczym zastosowaniu i określonym z reguły okresie życia przez sponsora, za pośrednictwem prawnie niezależnej jednostki, finansowanej za pomocą kredytu bez regresu. 23
Przepływy pieniężne, brak regresu (1, 4) R. F. Sullivan finansowanie określonej inwestycji o charakterze przemysłowym lub komercyjnym, w ramach którego kredytobiorca polega wyłącznie na dochodach z finansowanej inwestycji, jako na źródle spłaty udzielonego kredytu lub pożyczki, oraz wyłącznie na składnikach majątkowych związanych z tą inwestycją, jako na dodatkowym zabezpieczeniu 24
UK versus US przepływy pieniężne, jako źródło spłaty i zabezpieczenie projektu przedmiot finansowania, czyli pojedyncze, kapitałochłonne aktywa, w tym inwestycje infrastrukturalne UK: problem zabezpieczeń, alokacji ryzyka i montażu finansowego US: koncentruje się bardziej na konstrukcji spółki celowej oraz powiązaniach kontraktowych 25
Regres??? 26
Definicja - podsumowanie Project Finance to metoda finansowania zwykle nowych, kapitałochłonnych inwestycji za pomocą niezależnej finansowo, prawnie i organizacyjnie spółki celowej o określonym okresie życia, tworzonej przez wielu uczestników, na zasadzie samofinansowania i przy ograniczonym do fazy realizacji regresie lub braku regresu, gdzie podstawowym zabezpieczeniem jest nadwyżka generowana przez projekt, a powiązania kontraktowe, jako zabezpieczenia dodatkowe, odzwierciedlają podział ryzyka, z wykorzystaniem wysokiej dźwigni finansowej. 27
Cechy Project Finance 1. SPV, kredytowanie bez życiorysu 2. Struktura uczestników 3. Dźwignia finansowa, kapitałochłonność 4. Brak (ograniczony) regres! 5. Samofinansowanie 6. Zabezpieczenia 7. Określony czas trwania projektu 8. Nowe projekty 28
Uczestnicy SPV Project Finance (1) sponsor-promotor inwestorzy-kapitałodawcy doradcy finansowi organizator finansowania agencje finansowe/ międzynarodowe agent-powiernik leasingodawca eksperci prawnicy rząd kraju realizator -wykonawca operator ubezpieczycie parterzy swap dostawy materiałów dostawcy sprzętu odbiorcy firmy transportowe agencje raitingowe 30
Umowy zawierane w Project Finance (2) 1. Umowa konsorcjalna (wstępna umowa zawiązania spółki) consortium agreement, development agreement 2. Umowa wspólników (umowa spółki) shareholder agreement 3. Umowy na finansowanie umowa kredytowa 4. Umowy ubezpieczeniowe 5. Umowa o realizację 6. Długoterminowe umowy na dostawy i odbiór - offtake contracts 7. Umowa na eksploatacją i utrzymanie obiektów - O&M - operation & maintenace 31
Powiązania kontraktowe 32
Rodzaje Project Finance (3) Kryterium 1. Sposób spłaty 2. Sposób finansowania 3. Regres 4. Rodzaj projektów 5. Rodzaj partnerów Rodzaje Project Finance - Spłata w równych ratach łącznych (straight) - Spłata powiązana z wynikami produkcji (production loan) - Współfinansowanie - Finansowanie komplementarne - Z ograniczonym regresem - Bez regresu - Nowe - Refinansowanie - Sektor publiczny - Sektor prywatny 33
Istota Project Finance Struktura organizacyjna Finansowanie Ryzyko 38
Literatura 1. Marcinek K., Finansowanie projektów inwestycyjnych na zasadach Project Finance, Katowice 2005 2. Czerkas K., Project Finance w Polskiej praktyce. Zastosowanie w działalności deweloperskiej, Twigger, Warszawa 2002 3. Agencja Rozwoju Komunalnego, Przedsięwzięcia BOT (Buduj- Eksploatuj-Przekaż) w rozwoju infrastruktury komunalnej, Poradnik, Warszawa 1999 4. Yescombe E.R., Principles of Project Finance, Yescombe Consulting, Ltd., London, U.K. 2002 5. Wojewnik-Filipkowska A., Projekct Finance w inwestycjach infrastrukturalnych, CeDeWu, Warszawa 2008. 39