Pułapki pomocy psychologicznopedagogicznej dr Ewa M. Szumilas Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Plan spotkania 1. Podstawowe pojęcia, ich definiowanie i rozumienie 2. Realizacja zajęć pomocowych w opinii nauczycieli -praktyków 3. Bariery i trudności w organizowaniu i prowadzeniu form pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Czym jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna Jest ona świadczona w przedszkolu, szkole i placówce wobec uczniów, u których rozpoznano potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, wynikające w szczególności zarówno ze szczególnych uzdolnień, niepełnosprawności czy innego rodzaju specjalnych potrzeb edukacyjnych (Wojdyła, MEN 2010, s.6) Termin ten odnosić się może do osób nie wykazujących deficytów rozwojowych, a które oczekują pomocy (wsparcia) w związku z potrzebami osiągania większych efektów rozwojowych (...) a także do osób przejawiających różne deficyty (...) Ciczkowski 1999, s. 197).
Terminy i ich (nad) używanie Terapia pedagogiczna- oznacza usuwanie (leczenie) specjalistycznych trudności w czytaniu i pisaniu za pomocą metod pedagogicznych (Bogdanowicz 1994, s. 116). W praktyce szkolnej realizowana jest w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Rewalidacja to proces kompleksowych i skoordynowanych działań (...) mających na celu wspieranie rozwoju, terapię i edukację dzieci i młodzieży niepełnosprawnej ( Maciarz 2005, s. 98) Rehabilitacja bywa stosowana zamiennie z pojęciem rewalidacja (...) bywa łączona na ogól z usprawnianiem fizycznym, psychicznym, społecznym i zawodowym (...) Hulek 1977, s 12-14).
Rozumienie pojęć podstawy prawne \ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach definiuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną, jako działanie polegające na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności: 1) z niepełnosprawności; 2) z niedostosowania społecznego; 3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym; 4) ze szczególnych uzdolnień; 5) ze specyficznych trudności w uczeniu się; 6) z zaburzeń komunikacji językowej; 7) z choroby przewlekłej; 8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; 9) z niepowodzeń edukacyjnych; 10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi; 11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Niejednoznaczność pojęcia terapia/pomoc psychologiczno - pedagogiczna Konsekwencje niespójności pojęciowej: rozmywanie się sensu i istoty właściwych działań, które plasują się na pograniczu różnych określeń; nadmierna swoboda w nazywaniu terapią/ pomocą psychologiczno pedagogiczną różnych czynności, które nie są oparte na konkretnej koncepcji czy teorii naukowej, a sprowadzają się do poprawy, nauczania, kompensacji, wyrównywania, stymulowania, rewalidacji czy rehabilitacji ; zacieranie granicy między dydaktyką a terapią, która częściej przypomina nauczanie aniżeli leczenie.
Pomoc psychologiczno pedagogiczna. Pułapki pomagania Tradycyjne rozumienie terapii pedagogicznej jako działań optymalizujących funkcjonowanie ucznia, uzupełniających jego braki Trudności nauczycieli z odczytaniem zaleceń zawartych w opinii i orzeczeniu oraz przełożeniem ich na praktykę szkolną Dyrektywny sposób prowadzenia zajęć polegający na asymetrycznej relacji nauczycieluczeń Stosowanie tradycyjnych metod pracy i nadmierne wykorzystywanie kart pracy bez refleksyjnego podejścia do indywidualnych potrzeb ucznia Terapia realizowana w szkole bez lub przy niewielkiej współpracy z rodzicami Praktykowanie modelu terapii skomasowanej ( rzadko ale długo) zamiast modelu terapii rozproszonej (systematycznie, krótko.)
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole - opinie praktyków (Skałbania, Lewandowska 2015) Zróżnicowany obraz praktyki terapeutycznej, realizowanej w szkołach podstawowych w zakresie warunków, warsztatu i kwalifikacji nauczyciela 1. Miejscem terapii jest często przypadkowa sala lub gabinet terapii logopedycznej, ale nie zawsze spełniają one swoje funkcje z uwagi na niewłaściwe zagospodarowanie przestrzenne, usytuowanie 2. lub wielkość 3. Braki dotyczą wyposażenia pracowni w pomoce i środki dydaktyczne, które często są niekompletne i zdezaktualizowane ten gabinet nie jest dobrze wyposażony, kilka lat temu to wyposażenie było dobre, ale obecnie już nie. Jest kilka gier, program komputerowy do ćwiczeń, ale niestety tylko jeden komputer - z wypowiedzi nauczyciela-praktyka 4. Jakość kształcenia terapeutów w ramach studiów podstawowych oraz podyplomowych wymaga modyfikacji z ukierunkowaniem na działania praktyczne, komunikacyjne i superwizję 5. Nadal niedostateczna jest wspólpraca nauczycieli-terapeutów z rodzicami uczniów objętych formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej
PRZYKłAD ROZWIĄZAŃ W szkole jest oddzielny gabinet do prowadzenia terapii, niestety, wchodzi się do niego przez salę lekcyjną. Jest to niewątpliwie pewien dyskomfort dla nauczyciela prowadzącego zajęcia ( ) - wypowiedź nauczyciela. A uczeń???????
Terapia pedagogiczna/pomoc psychologiczno pedagogiczna. Jak jest? Postulaty nauczycieli terapeutów: Powinno to być oddzielne pomieszczenie, większe, przestronniejsze z dywanem, powinien zostać wygospodarowany oddzielny kącik do prowadzenia zajęć terapeutycznych, wyposażony w odpowiednie pomoce dydaktyczne. Należy stworzyć prawdziwy gabinet do terapii, aby dzieci chętniej na nią chodziły.
Terapia pedagogiczna/pomoc psychologiczno pedagogiczna. Jak jest? Postulaty i rekomendacje Mocne strony : są szkoły, w których istnieją gabinety terapii z dobrym wyposażeniem lub miejsca do ich tworzenia nauczyciele są zaangażowani, rozumieją specyfikę tej pracy i czują się za nią odpowiedzialni, coraz częściej podejmują trud zdobycia kwalifikacji do pracy terapeutycznej następuje rozwój nauki i badań w zakresie udzielania form pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Terapia pedagogiczna/pomoc psychologiczno pedagogiczna. Jak jest? Postulaty i rekomendacje Bariery: zwiększa się liczba problemów, wobec których rodzice i nauczyciele pozostają bezradni, trudna współpraca z rodzicami.
Jak powinno być To jakie zmiany zostaną dokonane zależy od nas samych..
Dziękuję za uwagę.