Łacińsko-polski słowniczek pojęć dla studentów II roku Wydziału Lekarskiego ZMIANY ROZPLEMOWE, NOWOTWORY Proliferatio Differentiatio Dysplasia Dysplasia gradus minoris Dysplasia gradus mediocris Dysplasia gradus maioris Dysembrioplasia (hamartia) Hamartoma Choristia Regeneratio Reparatio Organisatio Granulatio Granulatio non specifica Granulatio resorptiva Corpus alienum Cicatrix Keloid - rozplem - różnicowanie - dysplazja - dysplazja małego stopnia - dysplazja średniego stopnia - dysplazja dużego stopnia - nieprawidłowe zestawienie tkanek spowodowane zaburzeniami organogenezy - hamartia w formie odgraniczonego guza lub nowotwór łagodny złożony z nieprawidłowo zestawionych tkanek - obecność fragmentu tkanki lub narządu w nieprawidłowym miejscu na skutek przemieszczenia się fragmentu zawiązka - odnowa, regeneracja - naprawa - organizacja - ziarninowanie, ziarnina - ziarninowanie nieswoiste - ziarninowanie resorpcyjne - ciało obce - blizna - bliznowiec 1
Vulnus - rana Reunio per primam intentionem - zrośnięcie (rany) przez rychłozrost Reunio per secundam intentionem - zrośnięcie (rany) przez ziarninowanie Hypertrophia - przerost Hypertrophia spontanea - przerost samoistny Hypertrophia secundaria - przerost wtórny Hypertrophia vicaria - przerost zastępczy Hypertrophia compensatoria - przerost wyrównawczy Hyperplasia - rozrost Hyperplasia compensatoria - rozrost wyrównawczy Hyperplasia nodularis prostatae - rozrost guzkowy stercza Hyperplasia endometrii - rozrost błony śluzowej jamy macicy Metaplasia - metaplazja, przemiana zróżnicowanej tkanki w zróżnicowaną tkankę innego typu Metaplasia planoepithelialis - metaplazja płaskonabłonkowa Metaplasia intestinalis - metaplazja jelitowa Myositis ossificans - kostniejące zapalenie mięśni Kataplasia - brak dojrzewania czynnościowego komórek nowotworowych przy zachowanym podobieństwie morfologicznym do komórek prawidłowych Anaplasia - brak zróżnicowania komórek nowotworowych Neoplasma - nowotwór Neoplasma benignum - nowotwór łagodny Neoplasma malignum - nowotwór złośliwy Neoplasma malignum - nowotwór złośliwy indifferentiatum niezróżnicowany (G4) (non differentiatum) N. m. male differentiatum - n. z. nisko zróżnicowany (G3) 2
Neoplasma malignum - nowotwór złośliwy o pośrednim mediocriter differentiatum stopniu zróżnicowania (G2) N. m. bene differentiatum - n. z. wysoko zróżnicowany (G1) Neoplasma semimalignum - nowotwór półzłośliwy (miejscowo złośliwy) Cellulae suspectae - komórki podejrzane Cellulae neoplasmaticae - komórki nowotworowe Morbus neoplasmaticus - choroba nowotworowa Cachexia neoplasmatica - wyniszczenie nowotworowe Status praecancerosus - stan przedrakowy Carcinoma - rak, nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego Sarcoma - mięsak, nowotwór złośliwy pochodzenia mezenchymalnego Tumor - guz, obrzmienie Infiltratio (invasio) - naciekanie Infiltratio macrofocalis - naciekanie wielkoogniskowe Infiltratio microfocalis - naciekanie drobnoogniskowe Infiltratio dispersa - naciekanie rozproszone Implantatio - wszczepienie Recidiva - wznowa Metastasis - przerzut Neoplasma malignum metastaticum - nowotwór złośliwy przerzutowy Morbus neoplasmaticus disseminatus- rozsiana choroba nowotworowa Metastases lymphogenes - przerzuty drogą naczyń chłonnych Lymphangiosis carcinomatosa - zajęcie naczyń chłonnych przez raka Metastases hematogenes - przerzuty drogą naczyń krwionośnych Carcinosis (carcinomatosis) - rozsiew raka w otrzewnej peritonei Atypia - atypia Mitoses atypicae - nieprawidłowe podziały mitotyczne 3
Polypus - polip Polypositas, polyposis - polipowatość Poliposis adenomatosa coli - polipowatość gruczolakowa jelita grubego Adenoma - gruczolak Adenoma tubulare intestini crassi - gruczolak cewkowy jelita grubego Adenoma tubulo-villosum i. crassi - gruczolak cewkowo-kosmkowy jelita grubego Adenoma villosum intestini crassi - gruczolak kosmkowy j. grubego Adenoma pleomorphicum - gruczolak wielopostaciowy glandulae salivariae ślinianki Adenoma hepatocellulare - gruczolak wątrobowokomórkowy Adenoma folliculare - gruczolak pęcherzykowy glandulae thyroideae tarczycy Cystadenoma - gruczolakotorbielak Papilloma - brodawczak Papilloma planoepitheliale - brodawczak płaskonabłonkowy Papilloma uroepitheliale - brodawczak z nabłonka (transitionale) przejściowego dróg moczowych Carcinoma praeinvasivum - rak przedinwazyjny ( c. intraepitheliale, c. in situ) ( rak śródnabłonkowy, rak w miejscu ) Carcinoma solidum - rak lity Carcinoma anaplasticum - rak anaplastyczny Carcinoma scirrhosum - rak włóknisty Desmoplasia - włóknienie zrębu stymulowane przez naciek nowotworowy Carcinoma medullare - rak rdzeniasty Carcinoma planoepitheliale - rak płaskonabłonkowy Carcinoma planoepitheliale - rak płaskonabłonkowy keratodes rogowaciejący Carcinoma planoepitheliale rak płaskonabłonkowy akeratodes nierogowaciejący Carcinoma basocellulare cutis - rak podstawnokomórkowy skóry 4
Carcinoma uroepitheliale - rak z nabłonka przejściowego (c. urotheliale, c. transitionale) dróg moczowych Carcinoma microcellulare - rak drobnokomórkowy Carcinoid - rakowiak Adenocarcinoma - gruczolakorak, rak gruczołowy Adenocarcinoma mucinosum - gruczolakorak śluzowy Carcinoma mucocellulare - rak śluzowokomórkowy (sygnetowatokomórkowy) Linitis plastica - obraz makroskopowy rozległego śródściennego nacieku raka śluzowokomórkowego żołądka ( skórzana butelka ) Carcinoma hepatocellulare - rak wątrobowokomórkowy Cholangiocarcinoma - rak z nabłonka przewodów żółciowych wewnątrzwątrobowych Adenocarcinoma ductale pancreatis - gruczolakorak przewodowy trzustki Cystadenocarcinoma - gruczolakotorbielakorak Carcinoma ductale mammae - rak przewodowy piersi Carcinoma intraductale - rak wewnątrzprzewodowy (carcinoma ductale in situ) (rak przewodowy przedinwazyjny) Carcinoma lobulare mammae - rak zrazikowy piersi Carcinoma clarocellulare renis - rak jasnokomórkowy nerki Carcinoma folliculare - rak pęcherzykowy tarczycy glandulae thyroideae Carcinoma papillare gl. thyroideae- rak brodawkowaty tarczycy Carcinoma adenoplanoepitheliale - rak gruczołowo- (carcinoma adenosquamosum) płaskonabłonkowy Mesothelioma - międzybłoniak Fibroma - włókniak Fibromatosis - włókniakowatość Fibroma desmoides - włókniak powięziowy, włókniec Dermatofibroma - włókniak skóry Fibrosarcoma - włókniakomięsak Fibroadenoma mammae - gruczolakowłókniak piersi 5
Leiomyoma - mięśniak gładkokomórkowy Leiomyosarcoma - mięśniakomięsak gładkokomórkowy Rhabdomyoma - mięśniak prążkowanokomórkowy Rhabdomyosarcoma - mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy Rhabdomyosarcoma embryonale - mięśniakom. p. zarodkowy Rhabdomyosarcoma (embryonale) mięśniakom. p. (zarodkowy) botryoides groniasty Rhabdomyosarcoma alveolare - mięśniakom. p. pęcherzykowy Rhabdomyosarcoma pleomorphicum - mięśniakom. p. pleomorficzny Lipoma - tłuszczak Liposarcoma - tłuszczakomięsak Liposarcoma bene differentiatum - tłuszczakomięsak wysoko zróżnicowany Liposarcoma myxoides - tłuszczakomięsak śluzowaty Liposarcoma pleomorphocellulare - tłuszczakomięsak różnokształtnokomórkowy Haemangioma - naczyniak krwionośny Haemangioma capillare - naczyniak krwionośny włosowaty Haemangioma cavernosum - naczyniak krwionośny jamisty Lymphangioma - naczyniak chłonny Angiosarcoma - naczyniakomięsak Chondroma - chrzęstniak Chondrosarcoma - chrzęstniakomięsak Osteoma - kostniak Osteosarcoma, sarcoma osteogenes - kostniakomięsak Sarcoma synoviale (synovioma malignum)- mięsak maziówki (maziówczak złośliwy) Myxoma - śluzak Mesenchymoma malignum - złośliwy nowotwór mezenchymalny o wielokierunkowym różnicowaniu 6
Schwannoma (neurilemmoma) Neurofibroma Neurofibromatosis Paraganglioma Phaeochromocytoma Neuroblastoma Astrocytoma Meningioma Naevus melanocyticus (pigmentosus) Naevus melanocyticus marginalis Naevus melanocyticus compositus Naevus melanocyticus dermalis Melanoma malignum Seminoma Dysgerminoma Teratoma Cystis dermoidalis Choriocarcinoma (chorioepithelioma) Lymphoma malignum Leucaemia - nerwiak osłonkowy - nerwiakowłókniak - nerwiakowłókniakowatość - przyzwojak - barwiak, guz chromochłonny nadnercza - nerwiak zarodkowy - gwiaździak - oponiak - znamię melanocytowe (barwnikowe) - znamię melanocytowe brzeżne - znamię melanocytowe złożone - znamię melanocytowe skórne - czerniak złośliwy - nasieniak - rozrodczak - potworniak - torbiel skórzasta - nabłoniak kosmówkowy (kosmówczak - chłoniak złośliwy - białaczka 7