Patologia układu oddechowego - nowotwory złośliwe. lek. med. Izabela Neska-Długosz

Transkrypt

1 Patologia układu oddechowego - nowotwory złośliwe lek. med. Izabela Neska-Długosz

2 Nowotwory jam nosa i zatok przynosowych

3 Nowotwory jam nosa i zatok przynosowych 1. Nowotwory niezłośliwe: Brodawczak (papiloma) Gruczolak (adenoma) Naczyniakowłókniak (angiofibroma) Kostniak (osteoma) Chrzęstniak (chondroma) Włókniak (fibroma) Nerwiak (neurinoma) Naczyniak (haemangioma) Ogólna charakterystyka neo niezłośliwych: Rosną wolno Upośledzają drożność nosa i upowietrzenie zatok Powodują bóle głowy Uwaga! Do jamy nosa i zatok wzrastają poza tym: Oponiak (meningioma) Glejak (glioma) Struniak (chordoma)

4 Nowotwory złośliwe: Rak płaskonabłonkowy (ca planoepithelie) najczęstszy Nerwiak węchowy - esthesioneuroblastoma Rak gruczołowy (adenocarcinoma) Czerniak złośliwy (melanoma malignum) Chłoniaki złośliwe (lymphoma malignom) Ogólna charakterystyka neo złośliwych: Występują stosunkowo rzadko Bywają rozpoznawane późno, gdy osiągają dość duże rozmiary Większość z nich nacieka kości stanowiące rusztowanie nosa i ściany zatok Mogą wrastać do przedniego dołu czaszki

5 Nowotwory nosogardła: Rak płaskonabłonkowy - carcinoma planoepitheliale Rogowaciejący keratodes (25%) G1 Nierogowaciejacy non-keratodes Zróżnicowany Niezróżnicowany (12%) G2 Lymphoepithelioma (63%) G3

6 Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący carcinoma planoepitheliale keratodes, G1 Występuje w ok. 25% Niezwiązany z infekcją EBV Ma tendencję do naciekania i miejscowego wzrostu Rzadko poniżej 40 r.ż. Słabo wrażliwy na radioterapię Ma najgorsze rokowanie z wszystkich raków nosogardła!!!

7 Rak płaskonabłonkowy nierogowaciejący zróżnicowany carcinoma differentiatum nonkeratodes, G2 Postać występująca w ok. 12% wszystkich raków nosogardła Ma związek z infekcją EBV Rozsiew z ogniska pierwotnego do węzłów chłonnych szyjnych i odległych narządów Wrażliwość na radioterapię!!! Morfologicznie: przypomina raka z nabłonka przejściowego (uroteliatlnego) - komórki wykazują różny stopień dojrzewania - wyraźne granice między komórkowe, ale bez cech rogowacenia - w podścielisku może występować naciek z limfocytów i plazmocytów

8 Rak niezróżnicowany typu limfoepithelioma carcinoma nondifferentiatum typus lymphoepitheliale, G3 Najczęstszy - ok. 63% Dwa szczyty zachorowań u dzieci i młodzieży (2 dekada) i dorosłych (45-55) Wykazuje: - związek etiologiczny - zakażenie wirusem Epsteina-Barra, - związek geograficzny - regiony geograficzne (Afryka - dzieci, Chiny dorośli) - zdolność do rozsiewu z ogniska pierwotnego, - morfologicznie duży naciek z limfocytów. Mikroskopowo: Komórki nowotworowe: o niewyraźnych granicach, w gniazdach sprawiające wrażenie syncycialnego wzrostu (często z obecnością potwierdzonego w nich wirusa EBV) Limfocyty T - im większa liczba, tym lepsze rokowanie!!! Często obfity naciek z komórek jednojądrzastych w podścielisku wymaga różnicowania z chłoniakami (CK+; EMA+; LCA-;) Raki w śliniankach, krtani, płucach i żołądku o budowie identycznej nazywamy rakami podobnymi do lymphoepithelioma czyli lymphoepithelioma-like (o tej lokalizacji mają związek EBV)

9 Rak niezróżnicowany typu limfoepithelioma c.d. Klinicznie: Najczęściej umiejscowione w pobliżu trąbki Eustachiusza (niedosłuch, bóle głowy, krwawienie z nosa) Często małe guzy, wykryte, gdy obecne przerzuty do węzłów chłonnych szyi (okolica kąta żuchwy) CUP syndrome Przerzuty: płuca, wątroba, kości Leczenie: radioterapia dobre wyniki!!!; niekiedy z chemioterapią Rokowanie: lepsze u dzieci i młodzieży oraz kobiet

10 Nerwiak węchowy zarodkowy - esthesioneuroblastoma Rzadki nowotwór neuroendokrynny, wywodzący się z nabłonka węchowego, występujący w części szczytowej jamy nosowej; często z zajęciem zatoki sitowej, nacieka zatokę szczękową, jamę nosowo-gardłową, podniebienie, oczodół, wnika do jamy czaszki; Makroskopowo: Ma budowę polipa, czerwony, dobrze unaczyniony, kruchy, łatwo krwawi, pokryty niezmienioną błoną śluzową lub z owrzodzeniami; Mikroskopowo: Nowotwór drobnookrągłokomórkowy z drobnowłókienkowym podścieliskiem, rozetkami typu Homera-Wrighta i/lub Flexnera-Wintersteinera i komórkami zwojowymi oraz martwicą (złe rokowanie) IHC synaptofizyna, neurofilamenty, chromogranina A, NSE dodatnie, S Klinicznie: Dwa szczyty występowania: ok. 15 i 55 roku życia Częściej jednostronne krwawienie z nosa, bóle głowy Rośnie zwykle wolno, daje nawroty, wznowy i przerzuty do węzłów chłonnych, kości, płuc i narządów wewnętrznych Leczenie: chirurgiczne, radio- i chemioterapia!!! Rokowanie: 5 letnie % w stadium małego zaawansowania; przy dużym zaawansowaniu 30% w ciągu 2 lat

11 Mięsak mięśniakowy prążkowanokomórkowy embrionalny (rhadomyosarcoma embryonale) Makroskopowo: - uszypułowany guzek, barwy perłowej - czasami struktura groniasta Mikroskopowo: -Zrąb śluzowaty z drobnymi okrągłymi komórkami -Niekiedy komórki wydłużone z tandemowym układem jąder i kwasochłonną cytoplazmą -Charakterystyczne nagromadzenie komórek nowotworowych pod nabłonkiem pokrywającym guz warstwa kambialna IHC desmina +, wimentyna +, Myf 4+, MyoD1+

12 Nowotwory krtani

13 Krtań 1. Rak krtani (ca laryngis) najczęstszy nowotwór górnych dróg oddechowych!!! najczęściej są to raki płaskonabłonkowe (95%) 20x częściej u mężczyzn Czynniki sprzyjające: palenie tytoniu azbest alkohol nikiel pary benzyny barwniki do włosów promieniowanie jonizujące infekcje wirusowe pary kwasu azotowego i chromowego niedobory wit. A i C oraz żelaza Stany (a nie zmiany!!!) przedrakowe: 1. brodawczak!!! leukoplakia modzelowatość krtani (pachydermia laryngis) przewlekłe zapalenie krtani

14 Neoplazja wewnątrznabłonkowa (SIN lub SIL : low grade SIL=LSIL; high grade=hsil), w krtani - LIN Zmiany śródnabłonkowe (SIL) w krtani przybierają postać ograniczonych białawych lub zaczerwienionych pogrubiałych ognisk, o gładkiej bądź chropowatej powierzchni (leucoplakia/erytroplakia). Leucoplakia/erytroplakia określenia kliniczne zmian w błonie śluzowej -> mogą odpowiadać zmianom patomorfologicznym od hiperplazji nabłonka z rogowaceniem w nieprawidłowym miejscu przez SIL po Ca is.

15

16 Morfologia raków płaskonabłonkowych krtani Makroskopowo: białawe zgrubienia/owrzodzenie/polipowato-grzybiasty egzofityczny guz Mikroskopowo: raki płaskonabłonkowe o różnym stopniu G Wyróżnia się: 1. Rak płaskonabłonkowy z mikroinwazją niewielka inwazja na głębokość 0,5-2mm poniżej błony podstawnej, bez inwazji naczyń krwionośnych i limfatycznych - zmiana usuwana miejscowo!!! - częste kontrole - ewentualna wznowa chrypka 2. Rak płaskonabłonkowy z powierzchowną inwazją nacieka tylko lamina propria błony śluzowej, nie nacieka mięśni ani chrząstki, bez przerzutów w szyjnych węzłach chłonnych 3. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny z głęboką inwazją poza lamina propria błony śluzowej Rzadziej występujące postacie: - carcinoma verrucosum (rak brodawkowaty zwykle duży, na fałdach głosowych, zwykle nie daje meta;) - carcinoma fusocellulare - carcinoma nondifferentiatum (lymhoepithelioma-like) - carcinoma adenosquamosum

17 Lokalizacja raka krtani 1. Piętro górne nadgłośnia (ok %) bardziej podatna na karcinogeny pokarmowe (alkohol, niedobory vit. A i C oraz żelaza) Zwykle dość duże utrudnienie i ból podczas połykania Może zajmować struny głosowe i kieszonkę, bądź jako rak krtaniowogardłowy naciekać brzeg nagłośni, fałd nalewkowo nagłośniowy, dołki zajęzykowe i zachyłek gruszkowaty 2. Piętro środkowe głośnia (ok %) 3. Piętro dolne podgłośnia (ok. 1-5%) poniżej strun głosowych i do pierwszego pierścienia tchawicy złe rokowanie, późno wykrywane 4. Tzw. Raki transgłośniowe to nowotwory, które poprzez kieszonki krtaniowe, naciekają nagłośnię i głośnię, a nawet i podgłośnię Wzrost i rozsiew nowotworu zależy od umiejscowienia guza pierwotnego!!!

18 Rak w piętrze środkowym krtani (głośni) 60% Lokalizacja: struny głosowe prawdziwe, przednie i tylne spojenie (najczęściej w przedniej części więzadeł głosowych) Niewiele naczyń chłonnych i gruczołów surowiczo-śluzowych (późno przerzuty do węzłów chłonnych) chrypka może pojawić się bardzo wcześnie może dojść do postaci wrzodziejącej w większości dobrze i średnio zróżnicowane 5-letnie przeżycie 80%

19 Węzły pod kątem żuchwy dno jamy ustnej, język, migdałki Węzły podżuchwowe warga dolna, dno jamy ustnej, język Węzły podbródkowe dno jamy ustnej, warga dolna Węzły szyjne tylne górne nosogardło Węzły szyjne środkowe gardło, krtań, tarczyca Węzły szyjne dolne - krtań, tarczyca przełyk Przerzuty pozawęzłowe do głowy i szyi: rak sutka, płuca, stercza, nerki, nadnercza, narządów płciowych i czerniak złośliwy

20 Przyzwojak -paraganglioma Def. Rzadki nowotwór neuroendokrynny z ciałek przyzwojowych układu: przywspółczulnego, współczulnego i rdzenia nadnerczy. Może przebiegać łagodnie lub złośliwie, a na podstawie hist-pat nie można przewidzieć charakteru guza. Podział: 1. Przyzwojaki niechromochłonne - neuroendokrynne ciałka przyzwojowe układu przywspółczulnego - chemoreceptory rejestrują stężenie tlenu, CO 2, oraz stężenie jonów wodorowych we krwi i biorą udział w regulacji składu chemicznego krwi ->chemodectoma (lokalizacja: duże naczynia głowy i szyi) a/ kłębek szyjny (glomus caroticum) - podział tętnicy szyjnej wspólnej 60% wszystkich przyzwojaków, średnicy 2-8 cm, szaro-brązowo-różowy, b/ ciałko przyzwojowe zwoju szyjnego i bębenkowego paraganglia jugulotympanici w kości skalistej na podstawie czaszki, w uchu środkowym głuchota, szum w uszach, zawroty głowy c/ ciałka przyzwojowe nerwu błędnego paraganlia nervi vagi d/ ciałka przyzwojowe nadsercowe paraganglia supracarcardiale leżą między łukiem aorty a tętnicą płucną prawą e/ twz. rozsiane ciałka przyzwojowe: w oczodole, jamie ustnej, nosowej, nosogardle, krtani, tarczycy i przytarczycach

21 Przyzwojak -paraganglioma 2. Przyzwojaki chromochłonne paraganglioma chromoffinicum - wywodzą się z ciałek przyzwojowych współczulnych - głównie z pnia współczulnego przykręgosłupowego i w pobliżu aorty (brzusznej) wydzielają adrenalinę i noradrenalinę większość ulega stopniowemu zanikowi do okresu pokwitania w rdzeniu nadnercza phaeochromocytoma: Klinicznie: -pojedyncze (90%) - 10% mnogie (w zespole MEN 2A lub Men 2B), bogato unaczynione mogą być przyczyną śmiertelnych krwotoków w czasie operacji cechy mikroskopowe takie jak polimorfizm jąder, martwica, mitozy, naciekanie tkanek i naczyń są objawem miejscowej agresji, ale występują także w guzach łagodnych, o złośliwości guza świadczą przerzuty do węzłów, płuc, kości (2-13%)!!!

22 Rak płuca Carcinoma pulmonis Carcinoma bronchi

23 Występowanie Najczęściej między rokiem życia. Szczyt występowania przypada na 6-7 dekadę życia Tylko 2 % przypadków raka występuje przed 40 r.ż. Podział: I. Raki niedrobrokomórkowe (NSCLC) 70-75% 1. Rak płaskonabłonkowy (30-50%) 2. Gruczolakorak (20-40%) 3. Rak wielkokomórkowy (10-15%) II. Rak drobnokomórkowy (SCLC) 20-25% III. Struktury złożone (5-10%) 1. Rak płaskonabłonky i gruczolakorak 2. płaskonabłonkowy i rak drobnokomórkowy Genetyka Inaktywacja genów supresorowych: delecja 3p, mutacja TP53, mutacja RB, mutacja P16 i CDKN2A (niedrobnokomórkowy) Nieprawidłowości onkogenów dominujących: mutacje K-RAS, nadekspresja MYC, nadekspresja EGFR

24 Etiologia raka płuca. Palenie tytoniu (policykliczne węglowodory aromatyczne - czynniki inicjujące oraz czynniki promujące - pochodne fenolu) Radon - w USA odpowiedzialny za około zgonów rocznie z powodu raka płuca. Zawodowa ekspozycja na azbest, chrom, nikiel, związki ołowiu, smoła pogazowa Ekspozycja na promieniowanie (górnicy w kopalniach rudy uranu) Występujące choroby płuc: blizny płucne i włóknienie płuc Predyspozycje genetyczne. Zaburzenia immunologiczne.

25 Obraz kliniczny raka płuca: Typowy chory : mężczyzna w 6-7 dekadzie życia. Wizyta u lekarza najczęściej z powodu objawów wywołanych nowotworem: kaszel (u 80% chorych), krwioplucie nawracające stany zapalne (u 40%) guzy położone centralnie śluzotok oskrzelowy z odkrztuszaniem dużych ilości śluzu, duszność (15%) ból opłucnowy lub umiejscowiony w klatce piersiowej, zespół Pancoasta (ból lub zanik mięśni kończyny górnej po stronie guza na skutek nacieku dolnej części splotu ramiennego oraz zespół Hornera - na skutek nacieku pnia współczulnego i zwoju gwiaździstego) zespół żyły górnej głównej, chrypka. Mogą występować objawy kliniczne związane z obecnością przerzutów do różnych narządów wewnętrznych.

26 Uwaga!: U 10 % chorych, głównie u tych, u których guz zlokalizowany jest obwodowo, objawy kliniczne mogą być długo nieobecne.

27 U niektórych chorych mogą być obecne tzw. zespoły paranowotworowe: t.j. ogólnoustrojowe objawy nowotworu, nie związane z lokalizacją guza pierwotnego ani obecnością przerzutów odległych: palce pałeczkowate i osteoartropatia przerostowa niebakteryje zakrzepowe zapalenie wsierdzia wędrujące zapalenie żył Zespoły paranowotworowe mogą być skutkiem ektopowego wydzielania hormonów przez komórki nowotworowe, co może prowadzić do: hiperkalcemii, zespołu nieprawidłowego wydzielania ADH, zespołu Cushinga, ginekomastii lub akromegalii

28 Podział histologiczny neo złośliwych płuc wg WHO 1. Rak płaskonabłonkowy ca planoepitheliale wariant : rak wrzecionowatokomórkowy - ca. fusocellulare 2. Rak gruczołowy - adenocarcinoma a: gruczołowy zrazikowy - adenocarcinoma acinare b: gruczołowy brodawczakowaty - adenocarcinoma papillare c: gruczołowy oskrzelikowo-pęcherzykowy - ca bronchioloalveolare d: gruczołowy lity wytwarzający śluz - adenocarcinoma solidum muciparum 3. Rak wielkokomórkowy - carcinoma macrocellulare a: rak olbrzymiokomórkowy - carcinoma gigantocellulare b: rak jasnokomórkowy - ca clarocellulare 4. Rak drobnokomórkowy - ca microcellulare a/ rak owsianokomórkowy - ca avenocellulare, oat-cell carcinoma b/ rak pośredniokomórkowy - carcinoma intermediocellulare c/ rak mieszany owsianokomórkowy /carcinoma avenocellulare mixtum /

29 Podział histologiczny neo złośliwych płuc wg WHO c.d. a: Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy - carcinoma adenoplanoepitheliale 6. Raki gruczołów oskrzelowych a: carcinoma adenoides cysticum b: carcinoma mucoepidermale 7. Rakowiak /carcinoid/ 8. Inne

30 Praktyczna klasyfikacja raka płuca oparta na odpowiedzi na leczenie: Raki: - drobnokomórkowe - niedrobnokomórkowe Rak drobnokomórkowy rośnie szybko, szybko daje przerzuty i charakteryzuje się dużą wrażliwością na chemioterapię i radioterapię. Te cechy mają największe znaczenie w klinice i odróżniają go od innych raków niedrobnokomórkowych.

31 Rak płaskonabłonkowy W Polsce % wszystkich raków Jest silnie związany z paleniem tytoniu Powstaje z komórek nabłonka pokrywającego śluzówkę oskrzeli Najczęściej na podłożu zapalenia przewlekłego i uszkodzenia nabłonka oskrzelowego Kierunek zmian jakościowych w nabłonku oskrzela : - zapalenie przewlekłe - metaplasia komórek nabłonka - dysplasia - rak in situ - rak inwazyjny

32 Rak płaskonabłonkowy Lokalizacja: 2/3 przypadków raka umiejscawia się w oskrzelu głównym, płatowym lub segmentowym (postać przywnękowa) Rak płaskonabłonkowy wywołuje silną reakcję zapalną w miejscu występowania, powstają zrosty - poprzez które guz może naciekać sąsiednie struktury tkankowe. Jest typem histologicznym, któremu najczęściej towarzyszy hiperkalcemia, wywołana przez substancję podobną do parathormonu. Charakterystyka wzrostu: Najpierw zgrubienie na powierzchni błony śluzowej oskrzela i rozrost masy nowotworu do światła oskrzela. Potem zmiana kierunku ekspansji : naciekanie przez ciągłość ściany oskrzela i przestrzeni okołooskrzelowych. Z otoczenia oskrzela naciek postępuje w kierunku węzłów chłonnych okołooskrzelowych i węzłów wnęki płuca.

33 Rak drobnokomórkowy % wszystkich raków. Wykazuje silny związek przyczynowo skutkowy z paleniem Powstaje z komórek Kulczyckiego - prymitywnych komórek endodermalnych mających zdolność różnicowania w kierunku komórek neuroendokrynnych (IHC dodatnie: synaptofizyna, chromogranina, NSE oraz CK, EMA i CEA) Wytwarzanie hormonów peptydowych: ACTH, ADH, peptyd uwalniający gastrynę, kalcytonina, gonadotropiny Występowanie: Częściej w młodszych grupach wiekowych niż carcinoma planoepitheliale. Lokalizacja: centralna, przywnękowa, w dużych oskrzelach /90%/. Około 10 % położonych jest obwodowo. Obraz makroskopowy: Guz duży, miękki z rozległymi polami martwicy i wylewami krwi.

34 Obraz mikroskopowy komórki małe, jednolite, owalne cytoplazma skąpa jądra okrągłe lub owalne z rozproszoną chromatyną i modelowaniem liczne mitozy komórki tworzą sznury, grona lub układy warstwowe efekt Azzopardiego Charakterystyka wzrostu: - Początkowo szerzy się w obrębie błony podśluzowej oskrzela - Rośnie bardzo szybko - zajmuje tkankę okołooskrzelową i płucną we wszystkich kierunkach - Najczęściej daje osobie znać w postaci znacznego zajęcia śródpiersia. Przerzuty odległe powstają szybko w: - wątrobie - kościach - szpiku kostnym - nadnerczach - centralnym układzie nerwowym U większości chorych, w chwili rozpoznania jest to już proces nowotworowy uogólniony.

35 Rak gruczołowy % raków płuca Częściej u kobiet Wykazuje najmniejszy związek z paleniem tytoniu. Sprzyjają jego występowaniu różne stany patologiczne miąższu płuc: - włóknienie - przewlekłe zapalenie śródmiąższowe płuc - przewlekłe stany zapalne prowadzące do zmian o typie plastra miodu - zmiany w przebiegu sclerodermii - gruźlica - zawał płuca - rozstrzenie oskrzeli Pochodzenie : - komórki nabłonka gruczołowego gruczołów błony śluzowej oskrzeli - jego postać oskrzelikowo-pęcherzykowa wywodzi się z nabłonka oskrzelików oddechowych, przewodzików pęcherzykowych i nabłonka pęcherzyków płucnych Obraz makroskopowy: Guz lub guzek położony zwykle obwodowo, podopłucnowo, z wciągnięciem opłucnej, najczęściej położony w płacie górnym.

36 Obraz mikroskopowy: komórki kształtu owalnego lub cylindrycznego cytoplazma umiarkowana/obfita jądra okrągłe lub owalne, wyraźne jąderka struktury gruczołowe lub brodawkowate z obecnością śluzu Charakterystyka wzrostu: Rośnie najwolniej ze wszystkich histologicznych typów raka płuc Ma doskonale unaczynione podścielisko i to niestety warunkuje szybkie powstawanie przerzutów miejscowych i odległych: do mózgu i wątroby.

37 Rak oskrzelikowo-pęcherzykowy (Ca is) 2-6% wszystkich typów histologicznych raka Lokalizacja: obwodowa (powstaje na pograniczu części przewodowej i oddechowej płuca) RTG: może często imitować zapalenie płuc Obraz mikroskopowy: - komórki sześcienne, walcowate, - palisadowato tapetują dystalne przestrzenie oddechowe - tkanka śródmiąższowa nienaruszona - służy jako zrąb dla rosnącego raka nie powoduje destrukcji pęcherzyka i inwazji podścieliska z tworzeniem desmoplazji. Charakterystyka wzrostu: - Bardzo szybki wzrost, szerzenie się drogą powietrzną - wewnątrzoskrzelową - do okolicznego miąższu tego samego płuca i płuca drugiego. - Ma mniejszą skłonność do szerzenia się poza klatkę piersiową - Ma lepsze rokowanie niż inne raki płuca

38 Rak wielkokomórkowy : Stanowi około 5 % wszystkich typów raka płuca. Pierwotny nowotwór złośliwy, który nie wykazuje cech histologicznych raka płaskonabłonkowego ani raka gruczołowego Jego podtyp - rak olbrzymiokomórkowy, zbudowany jest z komórek olbrzymich, pleomorficznych, wielojądrowych Ciekawostka : w cytoplazmie komórkach raka olbrzymiokomórkowego można stwierdzić obecność czerwonych i białych krwinek. Obraz makroskopowy: - Guzy dużych rozmiarów, często o średnicy powyżej 3cm. - Miękkie, z rozległymi polami martwicy. - Położenie typowe - obwodowe, ale mogą się umiejscawiać centralnie. Charakterystyka wzrostu: - Bardzo szybki - Przerzuty regionalne i odległe powstają bardzo wcześnie Rokowanie w raku płuca: - Przeżycie 5-cio letnie, bez istotnych objawów u chorych z rakiem wynosi 8-15%

39 Leczenie i rokowanie 1. Raki drobnokomórkowe: bez leczenia: 1,5-3 miesięcy średnie przeżycie przy chemio- lub radioterapii: a: w chorobie ograniczonej wynosi m-cy, b: w chorobie uogólnionej wynosi m-cy. 2. Raki niedrobnokomórkowe: a: nieoperacyjne - bez leczenia lub bez skutecznego leczenia : 4-6 m-cy, w pojedynczych przypadkach powyżej roku b: po operacji radykalnej przeżycie 5-cio letnie ok. 25% Rokowanie dla chorych na raka płaskonabłonkowego jest umiarkowanie lepsze niż u chorych na inne postacie histologiczne. Powikłania raka płuca A : Postacie przywnękowe : -Zakażenia -nadżarcie tętnicy płucnej/żyły głównej górnej -zespół żyły głównej górnej -pericarditis exudativa haemorrhagica B: Raki położone obwodowo: - naciekanie opłucnej - zespół Pancosta

40 Patomorfologiczna diagnostyka raka płuca. A. Diagnostyka cytologiczna poszukiwanie komórek nowotworowych i określenie typu raka w materiale złuszczonym obecnym w : w plwocinie w BAL w materiale uzyskanym za pomocą szczoteczki bronchofiberoskopu w płynach wysiękowych z opłucnej i osierdzia w oparciu o materiał cytologiczny uzyskany metodą BAC pod kontrolą USG lub KT z guza lub jego ogniska przerzutowego. B : Diagnostyka materiału tkankowego: wycinek ze zmiany pobrany podczas badania bronchoskopowego materiał tkankowy guza /badanie intra operatione i post operatione/ ognisko przerzutowe

41 Carcinoid bronchi Jest nowotworem zaliczanym do guzów neuroendokrynnych Występuje w młodszym wieku (ok. 40 r.ż.) Stanowi 5% nowotworów płuc Morfologiczne kontinuum zmian neuroendokrynnych: a/ rakowiak typowy b/ rakowiak atypowy c/ rak drobnokomórkowy płuc Makroskopowo dwa warianty: 1. polipowaty twór zamykający światło oskrzela lub okrągłe masy wpuklające się do światła 2. zgrubienie śluzówki penetrujące do ściany oskrzela i tkanki okołooskrzelowej (tzw. zmiany kołnierzowe) Przebieg: wzrost powolny, 15% daje meta do węzłów chłonnych wnęki, bardzo rzadko przerzuty odległe!!! Przeżycia 5- i 10-letnie 95 i 50% Objawy kliniczne: - kaszel, krwioplucie, nawracające zapalenia oskrzeli i płuc - niekiedy bezobjawowo, wykryty przypadkowo - niekiedy wznowy

42 Międzybłoniak opłucnej -mesothelioma Rzadki, o różnych obrazach morfologicznych: formacje nabłonkowate - gruczołowe, cewkowe, brodawczakowate (przypominające raka) lub fibroblastyczne (przypominające mięsaka) U osób narażonych na azbest Postacie ograniczone rosną powoli, nie dają przerzutów Postacie rozlane wysięk krwisty, nacieka ścianę klatki piersiowej, nacieka osierdzie i daje przerzuty drogą naczyń krwionośnych i chłonnych

43 Dziękuję za uwagę!