Informator o egzaminie potwierdzajcym kwalifikacje zawodowe Opiekun medyczny Warszawa 2011
Informator opracowaa Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we wspópracy z Okrgow Komisj Egzaminacyjn w Krakowie. 2
Wstp Centralna Komisja Egzaminacyjna poleca Pastwa uwadze kolejny informator o egzaminie potwierdzajcym kwalifikacje zawodowe w zawodzie Opiekun medyczny. Podstaw prawn egzaminu jest: Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562, z pón. zm.), Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 124 poz.860, z pón. zm.), Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie standardów wymaga bdcych podstaw przeprowadzenia egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2010 r. Nr 103, poz. 652 z pón. zm.). Informator, który przygotowalimy, ma charakter przede wszystkim praktyczny chcemy za jego pomoc da Pastwu moliwo przyjrzenia si, w jaki sposób zapisy prawa owiatowego dotyczcego systemu egzaminów zewntrznych w dwuletnim ksztaceniu zawodowym przekadaj si na konkrety, czyli na: opis wymaga, które trzeba speni, aby przystpi do egzaminu, opis warunków koniecznych do zdania egzaminu, opis struktury egzaminu w jego czci pisemnej i praktycznej wraz z wymaganiami egzaminacyjnymi i przykadowymi kryteriami oceniania, przykady zada wraz z odpowiedziami. Informator o egzaminie zawodowym kierujemy do tych uczniów szkó zawodowych, którzy po ukoczeniu szkoy przystpi do egzaminu przed zewntrzn komisj egzaminacyjn, eby potwierdzi dyplomem kwalifikacje w zawodzie, w którym odbywali ksztacenie. Informacje o umiejtnociach zawodowych, które bd potwierdzane na egzaminie, pozwol nauczycielom waciwie ukierunkowa ksztacenie, a pracodawcom prezentuj poziom kwalifikacji zawodowych absolwentów szkó legitymujcych si dyplomem. Suy te mog teoretykom i praktykom ksztacenia zawodowego jako istotna pomoc w projektowaniu modeli zawodów przewidywanych do ksztacenia i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym oraz systemach zatrudnienia. 3
SPIS TRECI I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE 5 1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu zawodu. 6 2. Jakie wiadomoci i umiejtnoci bd sprawdzane na egzaminie?...6 3. Jakie wymagania trzeba speni, eby zda egzamin......7 4. Jakie wymagania trzeba speni, eby móc przystpi do egzaminu?...8 5. Gdzie i od kogo mona uzyska szczegóowe informacje o egzaminie zawodowym?..8 II. ETAP PISEMNY EGZAMINU....9 1. Organizacja i przebieg....9 2. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I.. 11 3. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zda do czci II...23 4. Odpowiedzi do przykadowych zada.. 27 III. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU...28 1. Organizacja i przebieg...28 2. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania...30 3. Przykad zadania do tematu:...33 IV. ZACZNIKI... 39 1. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu...39 2. Przykad karty odpowiedzi do etapu pisemnego...43 4
Ogólne informacje o egzaminie I. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Egzamin potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe jest form oceny poziomu opanowania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu danego zawodu okrelonych w standardzie wymaga, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. Egzamin ten, zwany równie egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewntrznym. Umoliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osigni zdajcego poprzez zastosowanie jednolitych wymaga, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewntrzne, funkcjonujce niezalenie od systemu ksztacenia. Rol instytucji zewntrznych peni: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okrgowych komisji egzaminacyjnych powoanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej dziaalnoci okrgowe komisje egzaminacyjne przygotowuj, organizuj i przeprowadzaj zewntrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy ocenia bd zewntrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mog zdawa absolwenci wszystkich typów szkó zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które ksztac w zawodach ujtych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany jeden raz w cigu roku szkolnego w okresie od czerwca do sierpnia, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Dla absolwentów szkó, w których zajcia dydaktyczno-wychowawcze kocz si w styczniu, egzamin zawodowy jest przeprowadzany w okresie od stycznia do marca, w terminie ustalonym przez dyrektora Komisji Centralnej. Termin egzaminu zawodowego, dyrektor Komisji Centralnej ustala i ogasza na stronie internetowej Komisji Centralnej nie póniej ni na 4 miesice przed terminem egzaminu zawodowego. Dla absolwentów zasadniczych szkó zawodowych i szkó policealnych egzaminy przeprowadzane s od nastpnego tygodnia po zakoczeniu zaj dydaktyczno-wychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupeniajcego - od nastpnego tygodnia po zakoczeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mog przystpi równie absolwenci szkó zawodowych ksztaccych modzie o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej modziey, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzecze lekarskich, czas egzaminu pisemnego i praktycznego moe by wyduony, a warunki i forma przeprowadzenia egzaminu bd dostosowane do jej potrzeb. Szczegóowe informacje o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzenia egzaminu zawodowego opracowuje dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i ogasza j na stronie internetowej CKE nie póniej ni do dnia 1 wrzenia roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy. 5
Ogólne informacje o egzaminie 1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu zawodu Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny skada si z dwóch czci: cz I obejmuje sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w danym zawodzie, a cz II sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci zwizanych z zatrudnieniem i dziaalnoci gospodarcz. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu skadajcego si z zada zamknitych zawierajcych cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowied jest prawidowa. W czci I test zawiera 50 zada, a w czci II 20 zada. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza okrelony zakres praktycznych umiejtnoci dla zawodu wynikajcych z tematów zada ustalonych w standardzie wymaga egzaminacyjnych. W tym etapie zdajcy powinien wykona zadanie egzaminacyjne w formie testu praktycznego. Czas trwania etapu praktycznego nie moe by krótszy ni 180 minut i nie duszy ni 240 minut. 2. Jakie wiadomoci i umiejtnoci bd sprawdzane na egzaminie? Na egzaminie bd sprawdzane tylko te wiadomoci i umiejtnoci, które zostay zapisane w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostay rozporzdzeniem Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie standardów wymaga bdcych podstaw przeprowadzania egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe z (Dz. U. z 2010 r. Nr 103, poz. 652 z pón. zm.). Teksty standardów wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów zostay zamieszczone w oddzielnie opublikowanym zaczniku do w/w rozporzdzenia. Struktura standardu wymaga egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, e zawarte w standardzie umiejtnoci sprawdzane na egzaminie, ustalono odrbnie dla obu etapów egzaminu. Umiejtnoci zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, s przyporzdkowane do okrelonych obszarów wymaga. Umiejtnoci sprawdzane w czci I ujto w trzech obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zada zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska. 6
Ogólne informacje o egzaminie Umiejtnoci sprawdzane w czci II ujto w dwóch obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejtnoci przyporzdkowano do czterech obszarów wymaga: planowanie czynnoci zwizanych z wykonaniem zadania, organizowanie stanowiska pracy, wykonywanie zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska, prezentowanie efektu wykonanego zadania. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstaw do przygotowania zada egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, e zadania egzaminacyjne bd sprawdzay tylko te umiejtnoci, które zapisane s w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zada egzaminacyjnych sprawdzajcych umiejtnoci przyporzdkowane do danego obszaru wymaga w etapie pisemnym bdzie wiza si cile z tym obszarem. Umiejtnoci ujte w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, bd omówione wraz z przykadami zada w rozdziaach II. i III. informatora. Kady zdajcy powinien zapozna si ze standardem wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzi kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale IV niniejszego informatora. 3. Jakie wymagania trzeba speni, eby zda egzamin? Przyjto, e w etapie pisemnym zdajcy moe otrzyma za kade prawidowo rozwizane zadanie 1 punkt. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska: z czci I co najmniej 50% punktów moliwych do uzyskania, z czci II co najmniej 30% punktów moliwych do uzyskania. W etapie praktycznym oceniany bdzie sposób wykonania zadania praktycznego oraz jego efekt, zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjtymi dla danego zadania. Spenienie ustalonych w zadaniu kryteriów wykonania pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska co najmniej 75% punktów moliwych do uzyskania. Zdajcy zda egzamin zawodowy, jeli speni wymagania ustalone dla etapu pisemnego i etapu praktycznego. Zdajcy, który zda egzamin otrzymuje dyplom potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. 7
Ogólne informacje o egzaminie UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdajcy uzyska od dyrektora szkoy. 4. Jakie wymagania trzeba speni, eby móc przystpi do egzaminu? Zdajcy powinien: 1. Ukoczy szko i otrzyma wiadectwo ukoczenia szkoy. 2. Zoy pisemn deklaracj przystpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoy, w terminie okrelonym w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562 z pón. zm.) 3. Zgosi si na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okrgow komisj egzaminacyjn z dokumentem potwierdzajcym tosamo. Zdajcy o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedoy opini lub orzeczenie wskazujce na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu moe przekaza zdajcym dyrektor szkoy lub dyrektor okrgowej komisji egzaminacyjnej. W zalenoci od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony bdzie egzamin zawodowy, okrgowa komisja egzaminacyjna moe wezwa zdajcego na szkolenie w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy zwizane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na okrelonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno by zorganizowane nie wczeniej ni na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. 5. Gdzie i od kogo mona uzyska szczegóowe informacje o egzaminie zawodowym? Szczegóowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjanie dotyczcych m.in. moliwoci: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zday egzaminu, przystpienia do egzaminu w terminie innym ni bezporednio po ukoczeniu szkoy, udostpniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoy i okrgowa komisja egzaminacyjna. 8
Etap pisemny II. ETAP PISEMNY EGZAMINU 1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu moe by zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okrgow komisj egzaminacyjn. W dniu egzaminu powiniene zgosi si w szkole/placówce na 30 minut przed godzin jego rozpoczcia. Powiniene posiada dokument potwierdzajcy Twoj tosamo. Przed wejciem do sali egzaminacyjnej bdziesz poproszony o potwierdzenie gotowoci przystpienia do etapu pisemnego egzaminu. Suchaj uwanie informacji przewodniczcego zespou nadzorujcego, który bdzie omawia regulamin przebiegu egzaminu. Po zajciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: stron tytuow z nazw i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa si etap pisemny egzaminu oraz Instrukcj dla zdajcego (w instrukcji znajduj si informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczce rozwizywania zada, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), test 70 zada wielokrotnego wyboru, w tym 50 zada w czci I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zada w czci II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedn stron i zawiera: miejsce na wpisanie symbolu cyfrowego zawodu i oznaczenia wersji arkusza egzaminacyjnego (ze strony tytuowej arkusza egzaminacyjnego), miejsce, którym naley zamieci numer PESEL, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zada odpowiadajcych czci I oraz czci II arkusza egzaminacyjnego z ukadem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi. Przeczytaj uwanie Instrukcj dla zdajcego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawd, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim bdów. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcj dla zdajcego. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). 9
Etap pisemny UWAGA! Jeli jeste egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wyduonego czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczcy szkolnego zespou egzaminacyjnego wskae Ci miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, aby móg zdawa egzamin w ustalonym dla Ciebie czasie. Kolejno rozwizywania zada jest dowolna. Dobrze jednak bdzie, jeli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwizanie zada z czci I arkusza powiniene przeznaczy okoo 80 minut, na rozwizanie zada z czci II - okoo 30 minut. Pozostae 10 minut powiniene wykorzysta na sprawdzenie, czy prawidowo zaznaczye odpowiedzi do poszczególnych zada w KARCIE ODPOWIEDZI. Pamitaj! Pracuj samodzielnie! Przystpujc do rozwizywania kadego zadania powiniene: uwanie przeczyta cae zadanie, przeanalizowa rysunki, tabele, itp. oraz tre polece, dobrze zastanowi si nad wyborem prawidowej odpowiedzi, starannie zaznaczy wybran odpowied w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcj w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakoczeniu rozwizywania zada, sprawd w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zada zaznaczye odpowiedzi. Przewodniczcy ogosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób bdziesz móg odda swoj KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny moesz zatrzyma dla siebie. Jeli wczeniej zakoczysz rozwizywanie zada, zgo przez podniesienie rki gotowo do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 10
Etap pisemny 2. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I Zakres wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególnoci: 1.1. stosowa terminologi z zakresu anatomii, fizjologii, patologii, higieny i promocji zdrowia, stosowa terminologi z zakresu anatomii, fizjologii, patologii, np.: anatomia czynnociowa, tkanka, narzd, ukad krwionony, metabolizm, niewydolno oddechowa, stomia, stosowa terminologi z zakresu higieny i promocji zdrowia, np.: aktywno fizyczna, czynniki ryzyka, profilaktyka. Przykadowe zadanie 1. Podstawowy element budowy ludzkiego organizmu, w którym przebiegaj wszystkie podstawowe procesy yciowe to A. komórka. B. tkanka. C. nabonek. D. misie. 1.2. posugiwa si podstawow terminologi z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, pielgniarstwa i pielgnowania, posugiwa si podstawowymi pojciami z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, np.: komunikacja niewerbalna, asertywno, resocjalizacja, aktywno spoeczna, posugiwa si podstawowymi pojciami z zakresu pielgniarstwa i dziaa pielgnacyjnych, np.: iniekcja, sterylizacja, pielgnacja aktywizujca, asekuracja, aseptyka. Przykadowe zadanie 2. Postpowanie bezbakteryjne polegajce na posugiwaniu si sprztem i materiaem wyjaowionym to A. aseptyka. B. antyseptyka. C. sanityzacja. D. dezynfekcja. 11
Etap pisemny 1.3. rozpoznawa ukady i narzdy czowieka, rozpoznawa ukady i narzdy czowieka, na podstawie opisów, rysunków i zdj, np.: ukad trawienny, ukad nerwowy, serce, odek. Przykadowe zadanie 3. Jaki ukad organizmu czowieka przedstawiono na rysunku? A. Rozrodczy. B. Moczowy. C. Limfatyczny. D. Pokarmowy. 1.4. okrela wpyw czynników rodowiskowych na zdrowie czowieka, okrela wpyw czynników rodowiskowych na zdrowie czowieka, np.: haasu, promieniowania nadfioletowego, zanieczyszczenia gleby i wód fluorem, pestycydami, metalami cikimi, zanieczyszczenia powietrza zwizkami siarki i azotu, pyami, okrela wpyw czynników rodowiskowych na ukady i narzdy czowieka, np.: stan ukadu oddechowego, ukadu krenia, ukadu immunologicznego, narzdu suchu. Przykadowe zadanie 4. Wykorzystywanie w gospodarstwie domowym wody zanieczyszczonej ciekami bytowymi grozi zakaeniem A. grulic i tcem. B. bonic i osp wietrzn. C. gorczk reumatyczn i odr. D. durem brzusznym i glist ludzk. 1.5. okrela drogi szerzenia si chorób, okrela drogi szerzenia si chorób, np.: wirusowego zapalenia wtroby, grulicy, kiy, grypy, okrela drogi i mechanizmy przenoszenia zakaenia, np.: zakaenie drog pokarmow, kropelkow, zakaenie wertykalne, przez zakaon krew. Przykadowe zadanie 5. Podstawow drog szerzenia si wirusowego zapalenia wtroby typu A jest droga 12
Etap pisemny A. pokarmowa. B. kropelkowa. C. przez kontakty seksualne. D. przez kontakt z zakaon krwi. 1.6. okrela przeznaczenie sprztu, narzdzi i przyborów stosowanych podczas wykonywania czynnoci higienicznych i pielgnacyjnych, okrela przeznaczenie sprztu, narzdzi i przyborów stosowanych do wykonywania czynnoci higienicznych i pielgnacyjnych, np.: zmiany pozycji w óku, karmienia, toalety ciaa, rozrónia sprzt, narzdzia i przybory stosowane do wykonywania czynnoci pielgnacyjnych, np.: zgbnik odkowy, worek do stomii, materac przeciwodleynowy, maty lizgowe, baki lekarskie. Przykadowe zadanie 6. Do czego przeznaczony jest sprzt przedstawiony na rysunku? A. Zbiórki moczu. B. Przechowywania gazików. C. Pobierania plwociny. D. Zabezpieczania stomii. 1.7. okrela przeznaczenie podstawowego sprztu ortopedycznego i rehabilitacyjnego, okrela przeznaczenie podstawowego sprztu ortopedycznego i rehabilitacyjnego, np.: protez, stabilizatorów, pionizatorów, rozrónia podstawowy sprzt ortopedyczny i rehabilitacyjny, np.: balkoniki, kule, nosida, drabinki. Przykadowe zadanie 7. Sprzt, który stosuje si do pionizacji osób z niedowadami koczyn dolnych oraz tuowia przedstawiony jest na rysunku oznaczonym liter A. B. C. D. 13
Etap pisemny 1.8. rozrónia podstawowe procesy patologiczne i wskazywa ich przyczyny, rozrónia najczciej wystpujce procesy patologiczne, np.: cukrzyc, chorob wrzodow odka, wskazywa przyczyny procesów patologicznych, np.: zmiany miadycowe ttnic, nadcinienie ttnicze, zakaenia bakteryjne i wirusowe, czynniki genetyczne. Przykadowe zadanie 8. Powstaniu zawau minia sercowego w najwikszym stopniu sprzyja A. dieta niskocholesterolowa. B. miadyca ttnic, napicie psychiczne. C. dua aktywno fizyczna. D. nieregularne odywianie, czynniki genetyczne. 1.9. rozrónia zabiegi higieniczne, pielgnacyjne i pielgniarskie, rozrónia zabiegi higieniczne i pielgnacyjne, np.: zmiana bielizny osobistej, pocielowej, dezynfekcja przyborów, toaleta poranna, oklepywanie, rozrónia zabiegi pielgnacyjne i pielgniarskie, np.: wykonanie iniekcji, zmiana opatrunku, wykonanie kompresu, nacieranie. Przykadowe zadanie 9. Zabiegiem pielgniarskim jest A. czyszczenie zewntrznego przewodu suchowego. B. zakadanie czepca przeciw wszawicy. C. wykonanie okadu ochadzajcego. D. podanie leku drog doyln. 1.10. rozpoznawa problemy opiekucze osoby chorej, niepenosprawnej i niesamodzielnej, rozpoznawa problemy opiekucze osoby chorej, niepenosprawnej i niesamodzielnej, wykorzystujc w tym celu, np.: wywiad, obserwacj, rozmowy indywidualne, dokumentacj medyczn pacjenta, ocenia moliwoci psychofizyczne osoby chorej, niepenosprawnej i niesamodzielnej w zakresie wykonywania czynnoci dnia codziennego, np.: prowadzenia gospodarstwa domowego, zaatwiania spraw urzdowych. Przykadowe zadanie 10. Objto opiek 70-letni kobiet, samotnie mieszkajc w domu na wsi. Podopieczna zamaa nog i po przebytym zamaniu ma trudnoci w poruszaniu si po domu. Z wywiadu wynika, e nie posiada 14
Etap pisemny rodziny, ani adnych bliskich znajomych. Kobieta bardzo lubi robótki rczne. Które z wymienionych dziaa opiekuczych naley przede wszystkim zaplanowa dla tej pacjentki? A. Codzienn toalet caego ciaa. B. Aktywne wypenienie czasu wolnego. C. Pomoc w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego. D. Zorganizowanie wicze usprawniajcych koczyny górne. 1.11. okrela sposoby dezynfekcji, konserwowania i przechowywania przyborów i narzdzi stosowanych podczas wykonywania zabiegów higienicznych i pielgnacyjnych, okrela sposoby dezynfekcji przyborów i narzdzi stosowanych podczas zabiegów pielgnacyjnych, np.: dezynfekcja za pomoc promieni UV, zwizków chloru, wysokiej temperatury, okrela procedury dezynfekcji przyborów i narzdzi wykorzystywanych podczas zabiegów pielgnacyjnych, np.: termometrów lekarskich, basenów, kaczek, okrela warunki konserwowania i przechowywania przyborów i narzdzi stosowanych podczas zabiegów higienicznych, np.: worków na mocz, przyborów do toalety ciaa. Przykadowe zadanie 11. Który z wymienionych sposobów postpowania naley zastosowa do zdezynfekowania tacy po wykonaniu toalety u pacjenta? A. Moczenie w roztworze rodka dezynfekcyjnego. B. Mycie detergentem i spukanie pod bieca wod. C. Spryskanie preparatem do dezynfekcji w spray u. D. Dezynfekcj par wodn o temperaturze 100 C 1.12. stosowa przepisy prawa dotyczce wykonywanych zada zawodowych, stosowa przepisy prawa dotyczce sprawowania opieki nad osobami przewlekle chorymi i niesamodzielnymi, np.: ustaw o ochronie zdrowia psychicznego, ustaw o zakadach opieki zdrowotnej, ustaw o pomocy spoecznej, rozporzdzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spoecznej w sprawie sposobu zastosowania przymusu bezporedniego, stosowa akty prawne dotyczce pracy zawodowej opiekuna medycznego, np.: ustaw Kodeksu Pracy, rozporzdzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakadach opieki zdrowotnej i sposobu jej przetwarzania. Przykadowe zadanie 12. Na podstawie którego z wymienionych aktów prawnych opiekun medyczny moe zastosowa przymus bezporedni wobec agresywnego podopiecznego? 15
Etap pisemny A. Karty praw pacjenta. B. Ustawy o pomocy spoecznej. C. Ustawy o zakadach opieki zdrowotnej. D. Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. wskazywa funkcje i czynnoci ukadów i narzdów czowieka, wskazywa funkcje ukadów i narzdów czowieka, np.: ukadu krenia, ukadu pciowego, nerek, wtroby, wskazywa funkcje i czynnoci ukadów i narzdów czowieka, np.: termoregulacj ustroju, zapewnienie przepywu krwi w naczyniach, wydzielanie enzymów trawiennych. Przykadowe zadanie 13. Rola trzustki w organizmie czowieka polega na A. neutralizacji toksyn. B. wydzielaniu enzymów trawiennych. C. wchanianiu skadników pokarmowych. D. usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii. 2.2. wskazywa zachowania zagraajce zdrowiu i yciu, wskazywa zachowania zagraajce zdrowiu, np.: palenie tytoniu, zaywanie leków w sposób niezgodny z zaleceniami lekarza, stosowanie niewaciwej diety, prowadzenie siedzcego trybu ycia, prowadzenie niehigienicznego trybu ycia. Przykadowe zadanie 14. Które postpowanie pacjenta w najwikszym stopniu przyczynia si do wystpienia osteoporozy? A. Stosowanie diety ubogiej w wap. B. Stosowanie diety ubogiej w biako. C. Naduywanie leków przeciwbólowych. D. Wykonywanie zbyt intensywnych wicze fizycznych. 2.3. dobiera czynnoci pielgnacyjne dla osób chorych, niepenosprawnych i niesamodzielnych, dobiera czynnoci pielgnacyjne dla osób chorych, niepenosprawnych i niesamodzielnych, np.: dziaania zapobiegajce powstawaniu odleyn, odparze, dziaania zapobiegajce przykurczom i znieksztaceniom. 16
Etap pisemny Przykadowe zadanie 15. Objto opiek podopiecznego lecego, ze skonnociami do powstawania odparze. Które z wymienionych dziaa pielgnacyjnych najskuteczniej zapobiegaj powstawaniu tych powika? A. Utrzymanie higieny miejsc naraonych na odparzenia, stosowanie lunej, bawenianej bielizny. B. Talkowanie miejsc naraonych na odparzenia, nakadanie opatrunków ochronnych. C. Czsta zmiana bielizny pocielowej, dokadne osuszanie skóry po umyciu. D. Stosowanie udogodnie, wiczenia relaksacyjne. 2.4. dobiera techniki wykonania czynnoci zwizanych z higien ciaa, przemieszczaniem, odywianiem i wydalaniem, dobiera techniki wykonania czynnoci: higienicznych, np.: technik wykonania toalety jamy ustnej, toalety caego ciaa, mycia wosów, zwizanych z przemieszczeniem pacjenta, np.: technik przecielenia óka, przemieszczenia pacjenta z óka na nosze lub z wózka inwalidzkiego na óko, zwizanych z odywianiem pacjenta, np.: technik karmienia, pojenia, zwizanych z wydalaniem, zalenie od stanu zdrowia pacjenta, np.: technik wykonania czynnoci zwizanych z wyprónianiem pacjenta w óku, na krzele higienicznym. Przykadowe zadanie 16. Mycie wosów u pacjenta z poraeniem czterokoczynowym naley wykona A. pod prysznicem w pozycji siedzcej. B. pod prysznicem w pozycji stojcej. C. w wannie. D. w óku. 2.5. okrela czynnoci z zakresu wykonywania zabiegów higienicznych i pielgnacyjnych oraz dziaa opiekuczych, z uwzgldnieniem ich kolejnoci, okrela kolejno czynnoci podczas wykonywania zabiegów higienicznych i pielgnacyjnych, np.: karmienia przez zgbnik, kpieli w óku, mycia gowy, okrela kolejno czynnoci dotyczcych wykonywania dziaa opiekuczych, np.: organizowania spaceru, wyjazdu do rodziny, dziaa zwizanych z pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Przykadowe zadanie 17. Jaka jest waciwa kolejno czynnoci podczas wykonywania toalety jamy ustnej u pacjenta, który ma protez zbow? 17
Etap pisemny A. Zaoenie rkawiczek, przygotowanie sprztu, wyjcie protezy zbowej, pdzlowanie jamy ustnej, uporzdkowanie przyborów, udokumentowanie zabiegu, umycie i woenie protezy. B. Przygotowanie sprztu, zaoenie rkawiczek, wyjcie protezy zbowej, pdzlowanie jamy ustnej, umycie i woenie protezy, uporzdkowanie przyborów, udokumentowanie zabiegu. C. Przygotowanie sprztu, wyjcie i umycie protezy zbowej, zaoenie rkawiczek, pdzlowanie jamy ustnej, uporzdkowanie przyborów, zaoenie protezy, udokumentowanie zabiegu. D. Zaoenie rkawiczek, wyjcie protezy zbowej, przygotowanie sprztu, umycie i woenie protezy, pdzlowanie jamy ustnej, udokumentowanie zabiegu, uporzdkowanie przyborów. 2.6. dobiera materiay, rodki, urzdzenia, narzdzia i przybory do wykonywania zabiegów higienicznych i pielgnacyjnych, dobiera materiay, rodki, urzdzenia, narzdzia i przybory ze wzgldu na rodzaj zabiegu, np.: zakadanie czepca przeciw wszawicy, wykonanie okadu zimnego wilgotnego, dobiera materiay, rodki, urzdzenia, narzdzia i przybory ze wzgldu na ich waciwoci, np.: opatrunki ochronne, wkadki urologiczne, podnoniki krzesekowe, maty antypolizgowe. Przykadowe zadanie 18. Do mycia skóry wokó kolostomii naley zastosowa A. eter. B. benzyn. C. spirytus 2%. D. wod z mydem. 2.7. wyjania znaczenie przestrzegania higieny dla zdrowia, wyjania znaczenie przestrzegania higieny, np.: w zapobieganiu szerzenia si chorób pasoytniczych, odzwierzcych, chorób przewodu pokarmowego, profilaktyce stomatologicznej, wyjania znaczenie przestrzegania higieny osobistej w kontaktach midzyludzkich, higieny psychicznej w profilaktyce zaburze psychosomatycznych. Przykadowe zadanie 19. Uywanie podczas zabiegów higienicznych wasnych przyborów toaletowych zapobiega zakaeniu A. wonic. B. wszawic. C. salmonelloz. D. toksoplazmoz. 18
Etap pisemny 2.8. wskazywa zachowania prozdrowotne, wskazywa zachowania sprzyjajce zachowaniu zdrowia fizycznego i psychicznego, np.: regularny tryb ycia, aktywno fizyczna, badania profilaktyczne, stosowanie prawidowej diety. Przykadowe zadanie 20. Które zachowania pacjentów maj najwikszy, pozytywny wpyw na ich zdrowie psychiczne i dobre relacje z innymi ludmi? A. Realizowanie zainteresowa i podtrzymywanie kontaktów towarzyskich. B. Stosowanie prawidowej diety i utrzymywanie dobrej kondycji fizycznej. C. Regularne badania profilaktyczne, czste wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. D. Unikanie sytuacji konfliktowych, regularne wiczenia usprawniajce. 2.9. dobiera sposoby aktywizowania pacjentów, sposoby komunikowania si z pacjentami oraz metody kompensowania utraconej sprawnoci zalenie od stanu zdrowia pacjentów, dobiera sposoby aktywizowania pacjentów i podopiecznych, np.: wypenianie czasu wolnego w sposób czynny i atrakcyjny dla pacjentów, przyuczanie pacjentów do uywania sprztu uatwiajcego samodzielne wykonywanie podstawowych czynnoci pielgnacyjnych, organizowanie spotka towarzyskich, dobiera sposoby komunikowania si z pacjentami i podopiecznymi, np.: stosowanie komunikacji wielokanaowej w przypadku osób z zaburzeniami suchu, osób niewidzcych, dobiera metody kompensowania utraconej sprawnoci, np.: gone czytanie pacjentom niewidzcym, stosowanie nasadek kompensacyjnych na sztuce dla osób z przykurczami lub poraeniami doni. Przykadowe zadanie 21. Pacjent 40-letni, aktywny zawodowo, bardzo towarzyski, przeszed operacj resekcji odcinka jelita grubego. W wyniku operacji wyoniono kolostomi. Sytuacja ta spowodowaa, e pacjent unika kontaktów z ludmi, obawia si powrotu do pracy, zaobserwowano wyranie zanion samoocen. Który sposób aktywizowania pacjenta naley uzna za najbardziej waciwy w zaistniaej sytuacji? A. Spotkanie z aktywnymi osobami po podobnym zabiegu. B. Grupowe wyjcie do kina lub teatru. C. Spotkanie z kolegami z pracy. D. Wizyt u psychologa. 19
Etap pisemny 3. Bezpiecznie wykonywa zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, a w szczególnoci: 3.1. stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej, ochrony rodowiska oraz przepisy sanitarne podczas wykonywania dziaa opiekuczych oraz czynnoci higienicznych i pielgnacyjnych u osoby chorej, niepenosprawnej i niesamodzielnej, stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, np.: stosowa zalecane rodki ochrony indywidualnej, obowizujce przepisy dotyczce masy podnoszonych przedmiotów i pacjentów, stosowa przepisy sanitarne podczas wykonywania dziaa opiekuczych oraz czynnoci higienicznych i pielgnacyjnych u osób chorych, niepenosprawnych i niesamodzielnych np.: przepisy dotyczce postpowania ze zuytymi workami stomijnymi, zabrudzon bielizn osobist, materiaem zakanym. Przykadowe zadanie 22. Przedstawiony piktogram informuje o wystpieniu niebezpieczestwa w postaci A. dziaania bardzo silnego pola magnetycznego. B. wystpowania substancji radioaktywnych. C. poraenia prdem elektrycznym. D. skaenia materiaem zakanym. 3.2. stosowa zasady aseptyki i antyseptyki w podejmowanych czynnociach pielgnacyjnych i dziaaniach opiekuczych, stosowa zasady aseptyki i antyseptyki w podejmowanych dziaaniach pielgnacyjno opiekuczych, np.: podczas pielgnowania pacjenta z opatrzonymi ranami, wymiany worków na mocz, higienicznego mycia rk. Przykadowe zadanie 23. Po jakim zabiegu higienicznym lub pielgnacyjnym naley bezwzgldnie wykona higieniczne mycie rk? A. Po przemieszczeniu pacjenta w óku za pomoc maty lizgowej. B. Po wykonaniu czynnoci gospodarczych w domu pacjenta. C. Po zmianie zabrudzonej bielizny pocielowej pacjenta. D. Po wykonaniu pacjentowi kompresu ochadzajcego. 20