Projektowanie systemów informatycznych Zarządzanie projektem Informacje wprowadzające Autor Roman Simiński Kontakt roman.siminski@us.edu.pl www.us.edu.pl/~siminski
Co to jest zarządzanie? Przykładowe definicje Zarządzanie jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów przez innych ludzi, zarządzający osiągają zamierzone cele poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań osobiście. Zarządzanie to zestaw działań skierowanych na zasoby organizacji, wykorzystywane z zamiarem osiągnięcia celów organizacji. Zarządzanie dotyczy zwykle pewnej organizacji, może ona być tymczasowa a nawet wirtualna. Jednak zawsze posiada jakieś zasoby (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne). Aby zarządzać, musimy mieć czym zarządzać musimy mieć pewne zasoby oraz musimy wiedzieć, co chcemy osiągnąć musimy znać cele. Copyright Roman Simiński Strona : 2
Na czym polega zarządzanie? Zarządzanie polega na uporządkowanym wykonywaniu pewnych czynności, mających doprowadzić do osiągnięcia celów. Czynności jakie wykonuje się w ramach zarządzania zwane są funkcjami zarządzania. Wyróżnia się następujące, główne funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie. Copyright Roman Simiński Strona : 3
Planowanie Planowanie to wytyczanie celów organizacji i określenie najlepszego sposobu ich osiągnięcia. Częścią tego procesu jest podejmowanie decyzji polegające na wyborze określonego sposobu działania spośród wielu dostępnych możliwości. Etapy procesu planowania; ustalenie celów, zidentyfikowanie problemów, poszukiwanie alternatywnych rozwiązań, ocenianie konsekwencji, dokonanie wyboru, opracowanie i wdrażanie planu, kontrola realizacji. Krótko o planowaniu: definiowanie celów, ustalanie strategii, opracowanie planów do koordynacji czynności. Copyright Roman Simiński Strona : 4
Organizowanie Organizowanie to logiczne grupowanie działań i zasobów, organizacja przyczynia się do podniesienia sprawności organizacji. Zatem organizowanie to decydowanie o tym, w jaki sposób możliwie najlepiej pogrupować działania i zasoby organizacji. Etapy procesu planowania; podział działań na czynności logiczne możliwe do zrealizowania, łączenie działań w zespoły wg. podobieństwa realizowanych zadań, koordynowanie pracy członków organizacji w harmonijną całość. Krótko o organizowaniu: co należy robić, jak to zrobić, kto ma to robić. Copyright Roman Simiński Strona : 5
Motywowanie Motywowanie to zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji, aby identyfikowali się z misją organizacji. Jest to oddziaływanie na podwładnych. Motywowanie ma pobudzać do: Krótko o motywowaniu: kierowanie członkami organizacji, motywowanie ich, rozstrzyganie konfliktów. realizacji powierzonych zadań na poziomie akceptowanym przez organizację, dodatkowego wysiłku pozwalającego przekraczać zadania pod względem ilości i jakości, poszanowania tych wartości, które organizacja uznaje za cenne, a które tworzą jej zasoby kulturowe, rozwoju osobowego i zawodowego, podejmowania trudniejszych i bardziej odpowiedzialnych ról organizacyjnych. Copyright Roman Simiński Strona : 6
Kontrolowanie Kontrolowanie ma stwierdzić, czy wszystkie pozostałe funkcje zarządzania są realizowane właściwie. Kontrolowanie stwierdza, czy prowadzone działania są zgodne z ustalonymi celami globalnymi i cząstkowymi, oraz czy wykorzystywane zasoby zostały przydzielone prawidłowo i efektywnie wykorzystane. Kontrola nie jest czynnością jednorazową, jest procesem systemtycznym. Kontrola konfrontuje osiągnięte wyniki wg. ustalonych norm i ustalonych metod mierzenia wyników. Kontrola może wprowadzić konieczność korekt skorygowania dotychczasowych zadań. Krótko o kontrolowaniu: ustalenie norm i metod mierzenia wyników, sprawdzenie czy działania są celowe oraz efektywne, Wskazanie konieczności przeprowadzenia korekt działań. Copyright Roman Simiński Strona : 7
Projekt co to takiego? Projekt to przedsięwzięcie mające doprowadzić do wyznaczonego celu przy określonych zasobach które można wykorzystać, przy określonych ograniczeniach czasowych, finansowych, jakościowych i organizacyjnych. O tym że realizujemy projekt, mówimy gdy: sposób osiągnięcia wyznaczonego celu nie jest znany, gdy nie wiadomo, czy wyznaczony cel może być osiągnięty, gdy przedsięwzięcie bazuje na nowatorskim pomyśle, gdy wyznaczonym celem jest np. wytworzenie nieistniejącego produktu. Mówią krótko, projekt to twórcza działalność, której celem jest zazwyczaj opracowanie nowego produktu, różniącego sie od innych takimi cechami, że nie można opracować tego nowego produktu poprzez prostą modyfikację innego, istniejącego. Copyright Roman Simiński Strona : 8
Cechy projektu O projekcie mówimy, gdy występują: Inwestor to umowna jednostka której wymagania nie mogą spełnione poprzez dostarczenie istniejącego produktu. Należy zainicjować proces opracowania nowego produktu, spełniającego te wymagania. Cel określa co ma być wynikiem projektu, określając ogólne ramy prowadzonych prac i zadań szczegółowych. Ramy czasowe określają czas trwania projektu oraz datę rozpoczęćia. Budżet określający środki finansowe, wykładane przez inwestora, dedykowane dla osiągnięcia celu, w zadanym ramach czasowych. Istotną sprawą są zasoby. Zwykle utożsamia się je z zasobami finansowymi, ale zasobami są ludzie, sprzęt, oprogramowanie, wiedza i kompetencje uczestników projektu. Copyright Roman Simiński Strona : 9
Projekt informatyczny W typowych zastosowaniach przemysłowych po realizacji projektu następuje następuje faza wytwarzania czyli produkcji. Mówimy o wdrożeniu produktu poprzez wyprodukowanie i przekazanie do użytkowania czegoś, co zostało wytworzone zgodnie z projektem. W przypadku systemów informatycznych, efektem projektu jest wytworzenie 1-nej sztuki pakietu oprogramowania: wdrażanej w sposób jednostkowy ze względu na swą unikatowość lub wymagania inwestora, powielanej wielokrotnie poprzez produkcję kopii nośnika dystrybucyjnego. Nie da się wytwarzać oprogramowania w sposób zautomatyzowany, korzystając z jednego projektu. Tak można tylko tworzyć jego kopie. Zatem proces tworzenia nowego systemu informatycznego to zawsze jest proces projektowania. Copyright Roman Simiński Strona : 10
Projekt informatyczny stała relacja inwestor a wykonawca W dużych, wysokonakładowych projektach informatycznych inwestor (lub jego delegat) jest stałym, niezbędnym i uciążliwym elementem realizacji projektu. Projekt informatyczny powstaje w układzie klient-wykonawca. Klient Myślę, że system zapewni nam minimalizację stanów magazynowych, co spowoduje mniejsze zaangażowanie bieżących środków na zakup surowców, przy jednoczesnym utrzymaniu płynności produkcji na dotychczasowym poziomie. Napiszę to obiektowo w Javie, ale baze wykorzystam relacyjną, dla magazynu zrobię applet, reszta będzie w JSP. Informatyk Copyright Roman Simiński Strona : 11
Projekt informatyczny stała relacja inwestor a wykonawca Największym odbiorcą produktów branży IT jest biznes. Biznesmeni oczekują od informatyki usprawnienia procesów biznesowych. Technologia ich nie interesuje. Klient Myślę, że system zapewni nam minimalizację stanów magazynowych, co spowoduje mniejsze zaangażowanie bieżących środków na zakup surowców, przy jednoczesnym utrzymaniu płynności produkcji na dotychczasowym poziomie. Copyright Roman Simiński Strona : 12
Projekt informatyczny stała relacja inwestor a wykonawca Informatycy skupiają się na technologii informatycznej, czasem przedwcześnie zastanawiając sie jak coś zrobić, nie wiedząc dokładnie co należy zrobić. Napiszę to obiektowo w Javie, ale baze wykorzystam relacyjną, dla magazynu zrobię applet, reszta będzie w JSP. Informatyk Copyright Roman Simiński Strona : 13
Projekt informatyczny wspólny projekt, osobne obszary działania Projekt informatyczny ma dwa oblicza: To z jednej strony zwerbalizowana i niezwerbalizowana wizja, oczekiwania, chęci, oczekiwania, nadzieje związane z systemem informatycznym. Z drugiej strony to technologia analizy, projektowania i realizacji, która ma doprowadzić do stworzenia systemu zgodnego z oczekiwaniami klienta. Sprawę komplikuje dodatkowo to, że przy okazji zamawiania i wdrożenia systemu informatycznego często dokonuje sie reorganizacji strukturalnej firmy czy zmiany strategii jej działania. Copyright Roman Simiński Strona : 14
Projekt informatyczny jeden projekt, dwa spojrzenia Wizja klienta Wizja informatyka Współdziałanie, komunikacja, synergia Copyright Roman Simiński Strona : 15
Projekt informatyczny do czego prowadzi brak współdziałania? Klient dostaje nie ten produkt, który zamawiał a ten, który był w stanie wytworzyć informatyk. Copyright Roman Simiński Strona : 16
Rodzaje projektów Projekty można podzielić na różnorodne grupy wg. dobranych kryteriów. Jeden z możliwych podziałów projektów: Projekty badawcze opracowanie nowych metod, technik, technologii, studium wykonalności. Projekty badawcze bazują na innowacjach. Projekty wytwórcze opracowanie konkretnego oprogramowania lub jego części, procedur, dokumentacji, z wykorzystaniem znanej metody realizacji. Projekty wdrożeniowe wprowadzenie do użytkowania systemu informatycznego, zwykle wymagające jego strojenia i/lub konfigurowania dla danego użytkownika. Projekty pielęgnacyjne aktualizacja, modyfikacja i utrzymanie istniejącego oprogramowania w warunkach zmian zewnętrznych lub inicjowanych przez inwestora. Copyright Roman Simiński Strona : 17
Środowisko projektu Środowisko zewnętrzne Środowisko biznesowe Środowisko projektu Środowisko wytwórcze Środowisko techniczne Copyright Roman Simiński Strona : 18
Środowisko techniczne Sprzęt komputery, serwery, infrastruktura sieciowa, urządzenia peryferyjne. Oprogramowanie edytory, kompilatory, konsolidatory, debugery, środowiska zintegrowane, serwery baz danych, biblioteki, systemy CASE. Ludzie analitycy, projektanci, programiści, testerzy, graficy, wsparcie techniczne. Wiedza nauka, literatura, doświadczenie, standardy, normy. Metody projektowe, programistyczne, weryfikacji i testowania. Copyright Roman Simiński Strona : 19
Środowisko wytwórcze Kierownik procesu wytwarzania. Środowisko i warunki pracy. Koordynacja wytwarzania. Utrzymanie jakości. Dokumentowanie prac. Copyright Roman Simiński Strona : 20
Środowisko projektu Kierownik projektu. Infrastruktura projektu. Koordynacja i nadzór nad projektem. Zapewnienie jakości. Zarządzanie budżetem. Copyright Roman Simiński Strona : 21
Środowisko biznesowe Wyższe szczeble zarządzania. Kultura organizacji. Zarządzanie jakością. Docelowy rynek. Cele strategiczne i strategia organizacji. Zarządzanie finansowe. Doświadczenie i wiedza organizacji. Copyright Roman Simiński Strona : 22
Środowisko zewnętrzne Inwestor, klienci, użytkownicy. Konkurenci. System prawny, podatkowy, bankowy. Audytorzy, instytucje certyfikujące. Instytuty standaryzacyjne. Ośrodki badawcze i akademickie. Copyright Roman Simiński Strona : 23