Realizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności Małgorzata Tubielewicz tubielewicz@womczest.edu.pl
Co to są metody aktywizujące? Metody aktywizujące to sposób działania grup uczniów i nauczycieli, umożliwiający aktywne uczenie się, czyli uczenie się poprzez działania i przeżywanie. 2
Metody aktywizujące rozumiane jako wskazówki, sposoby działania, mogą pomóc uczniom : pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą, przyswoić bez trudu wiedzę, rozwinąć własne pomysły, komunikować się, dyskutować i wspierać na różne tematy. Metody aktywizujące stymulują myślenie ucząc poprzez przeżywanie.
Podczas stosowania metod aktywizujących biorą udział 3 płaszczyzny: RZECZOWA,,to konkretny podmiot, konkretne zadanie. PRZEŻYĆ OSOBISTYCH ja biorę w tym udział, wykonuję zadanie. STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH -,,my pracuję w grupie.
Kiedy uczeń będzie aktywny? - kiedy będzie zachęcony, - kiedy będzie zainteresowany, - kiedy ma poczucie bezpieczeństwa, - kiedy uwzględniamy jego potrzeby, - kiedy ma poczucie sensu tego co robi, - kiedy cel jest dla niego bliski, - kiedy ma poczucie własnej wartości, - kiedy odczuwa satysfakcję z tego co robi (wie, że zostało docenione), - kiedy jego działaniu towarzyszą emocje, - kiedy docenia się jego wkład pracy, a nie efekt, - kiedy ma możliwość realizowania swoich pomysłów.
Uczniowie dzielą się na 3 grupy: - słuchowcy, - wzrokowcy, - czuciowcy.
Rodzaje inteligencji inteligencja matematyczna i logiczna- precyzyjne i abstrakcyjne myślenie matematyczne, inteligencja wizualna i przestrzenna korzystanie z map, diagramów, wszelki ruch, który towarzyszy uczeniu się, inteligencja muzyczna poczucie rytmu, wrażliwość muzyczna, inteligencja interpersonalna - łatwy kontakt z ludźmi, dobra komunikacja, Inteligencja intrapersonalna automotywacja, silne poczucie własnej wartości automotywacja, silne poczucie własnej wartości, inteligencja kinestatyczna - umiejętność dobrego wyczucia czasu, uzdolnienia manualne, dobra organizacja przestrzenna.
Podział metod aktywizujących proces uczenia się Wykład żeby uczeń pokazał określony kontekst, dla wypowiedzi i podsumowania większych partii materiału. Czytanie żeby czytał ze zrozumieniem i rozumiał cudze myśli, różne konteksty. Pisanie żeby umiał właściwie i w rozmaity sposób wyrażać swoje myśli. Dyskusja żeby doświadczył rozmaitość poglądów i ocen oraz umiał przedstawiać, bronić, korygować własne stanowisko. Pytania i odpowiedzi żeby umiał się dziwić i dociekać, Pokaz, demonstracja żeby zobaczył na własne oczy pewien wycinek opowiadanej rzeczywistości. Gry dydaktyczne żeby poznawał różne strategie para-życiowe, Granie ról żeby rozumiał strukturę i dynamikę roli. Drama żeby poczuł, przeżył na własnej skórze. Stymulacje żeby traktował określone umiejętności w bezpiecznym kontekście. Analiza przypadku- żeby uczył się na doświadczeniach innych. Organizacja graficzna- (mapy mentalne, linie czasu) żeby nauczył się,,obrazów myśli i myślenia w kategoriach procesów i chronologii.
Ocena metod aktywizujących w nauczaniu ( za i przeciw). Stosowanie na lekcji aktywizujących metod nauczania i uczenia się pomaga nie tylko uczniom, lecz także ułatwia pracę nauczycielowi. Wprawdzie nauczyciel, który decyduje się na pracę według wybranej metody musi: - przygotować wcześniej materiały, - zorganizować miejsce nauki ( odpowiednio ustawić stoliki, ławki), - pokonać własną niepewność przed eksperymentowaniem na lekcji, - doskonalić swoje umiejętności metodyczno - dydaktyczne, co w początkowej fazie nie jest łatwe (wymaga dodatkowej pracy), jest to obciążenie przejściowe, które procentuje w przyszłości na wielu płaszczyznach.
Co przemawia za stosowaniem metod aktywizujących? Dla nauczyciela ; - odkrywa nowe możliwości pedagogiczne, - znajduje motywację do podejmowania nowych wyzwań, - doznaje dowartościowania, - ciągłe eksperymentowanie wzmacnia nauczyciela, bo dzięki jego działaniom uczniowie się zmieniają. Dla ucznia: - staje się bardziej samodzielny, - rozwija własne strategie uczenia się, - wyzwala w sobie autentyczną motywację i ciekawość uczenia się, - buduje autonomię (własną ) nauki i pracy.
Główna zaleta metod aktywizujących polega na doskonaleniu umiejętności przydatnych nie tylko podczas lekcji, ale również w codziennym życiu, np. umiejętności wyciągania wniosków, myślenia analitycznego i krytycznego, łączenia zdarzeń i faktów w związki przyczynowo skutkowe, umiejętności właściwego zachowania się w nowej sytuacji, komunikatywności, dyskutowania, kreatywności.
Bibliografia: Arends R. I., Uczymy się nauczać, WSIP, Warszawa 1994. Brudnik E., Muszynska A., Owczarska B. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2000. Buehl D., Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2004. Nalaskowski S., Metody nauczania, Toruń 2000. Taraszkiewicz M., Jak uczyć jeszcze lepiej, Wydaw. Arka, Poznań 2001. Wybrane strony internetowe: www.ore.edu.pl www.ceo.org.pl www.womczest.edu.pl 12
Dziękuję za uwagę Małgorzata Tubielewicz tubielewicz@womczest.edu.pl 13