AKTYWIZUJĄCE METODY PROWADZNIA ZAJĘĆ

Transkrypt

1 AKTYWIZUJĄCE METODY PROWADZNIA ZAJĘĆ dr Barbara Przywara Konferencja Innowacyjne metody kształtowania postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie listopada 2010

2 Pytania wprowadzające Co to są metody aktywizujące i czym różnią się od innych? Jakie są warunki ich stosowania? Jak dobrać najlepszą metodę do zajęć? Jakie są rodzaje metod aktywizujących? Jak najlepiej przygotować się do tego typu zajęć?

3 Piramida zapamiętywania (tzw. Stożek Dale'a)

4 METODY AKTYWIZUJĄCE pomoce i wskazówki, dzięki którym uczeń poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować i spierać na różne tematy.

5 Cechy wyróżniające duża siła stymulowania aktywności uczniów i nauczycieli, wysoka skuteczność, duża różnorodność i atrakcyjność.

6 Zalety dla ucznia zmienia się z biernego odbiorcy w aktywnego uczestnika planowania, organizowania oraz oceniania własnej nauki, może pogłębić zainteresowanie wspólnymi sprawami, uczeń uczy się komunikacji, uczeń zaczyna być samodzielny, rozwija własne strategie uczenia się, uczeń wyzwala w sobie autentyczną motywację, uczeń buduje swoją autonomię w pracy i w nauce, Uczeń uczy się pracy w zespole.

7 Warunki podstawowe wcześniejsze przygotowanie materiałów, zaaranżowanie miejsca nauki (materiały, odpowiednie ustawienie stolików, ławek), pokonanie własnej niepewności przed eksperymentowaniem na lekcji, doskonalenie swoich umiejętności metodyczno-dydaktycznych.

8 W przygotowaniach trzeba wziąć po uwagę cztery czynniki: cele spotkań (czego członkowie grupy powinni się nauczyć albo jakie umiejętności zdobyć), treści (dostosowanie ilości i trudności do potrzeb i możliwości uczestników), uczestników (poznanie ich ułatwia komunikację i pomaga dobrać metody), zastosowane metody (zależne od poruszanych tematów i samych studentów).

9 Przygotowując ćwiczenie grupowe bierzemy pod uwagę czas na: etap przygotowania - od 10 do 30 a nawet więcej minut (w zależności od wykorzystywanej metody lub np. długości i skomplikowania przygotowanego opisu sytuacji) etap realizacji czas uzależniony jest od wybranej formy (np. dyskusja, inscenizacja) etap podsumowania zabiera od 10 nawet do 20 minut.

10 Cykle uwagi Fazy koncentracji min Mózg potrzebuje min odpoczynku

11 Ważne aspekty pracy z grupą etapy tworzenia się grupy: Etap pierwszy: formowanie ( okres niepewności i chaosu). Etap drugi: burza (czas konfliktu, który wynika z podejścia do zadań i wrogości między członkami). Etap trzeci: normowanie (wyłaniają się normy grupowe, tworzy się spójność grupy, zgodność co do zadań). Etap czwarty: wykonanie (czas skutecznej działalności zespołu). Etap piaty: rozpad (zakończenie zadania)

12 Metody aktywizujące Metody integracyjne odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji, np. wrzuć strach do kapelusza ; Metody definiowania pojęć celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: burza mózgów, mapy pojęciowe. Metody hierarchizacji uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości np.: piramida priorytetów. Metody twórczego rozwiązywania problemów uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem np.: kolorowe kapelusze, rybi szkielet, 6, 3, 5.

13 Metody aktywizujące Metody pracy we współpracy uczą współpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie, razem z grupą; Metody diagnostyczne polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy np.: metaplan ; Metody dyskusyjne uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska np.: debata za i przeciw, dyskusja panelowa, dyskusja punktowana ; Metody rozwijające twórcze myślenie uczą myślenia twórczego i odkrywania swoich predyspozycji, swoich zdolności;

14 Metody aktywizujące Metody grupowego podejmowania decyzji preferują efektywne uczestnictwo w dyskusji o i uczą odpowiedzialności za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowania decyzji na podstawie faktów np.: drzewko dyskusyjne. Gry dydaktyczne uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej i umiejętności przyjmowania przegranej; Metody ewaluacyjne pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki np.: kosz i walizeczka.

15 Zadanie 1: poznajmy się!

16 Zadanie 2: podział grup podzielcie się matematycznie wybrana zmienna losy/kotyliony

17 Efektywna praca z grupą jasno sprecyzowane cele (dokładnie zdefiniowane zadanie, procedury, środki), wyraźnie zdefiniowane role grupowe (kto za co odpowiada?, kto jest liderem?), jednoznaczna, sprawna komunikacja (zwłaszcza w grupach większych, gdzie utrudniona jest komunikacja face-to-face, choć i małych zespołach warto wypracować zasady komunikacji, by unikać wielu pułapek niezrozumienia), zaangażowanie i zaufanie członków zespołu, zrównoważony udział wszystkich jednostek w procesie realizacji celów grupowych.

18 Zasady pracy w grupie Mówimy zawsze w swoim imieniu. Uważnie słuchamy wypowiedzi innych osób. Nie przerywamy innym. Nie oceniamy wypowiedzi innych osób. Szanujemy czas swój i innych nie wygłaszamy długich monologów. Nie krytykujemy innych za to, kim są lub jak wyglądają Mówimy o sobie, swoich doświadczeniach i odczuciach, a nie o swojej funkcji, pozycji lub stanie konta.

19 Zasady pracy w grupie Mówimy tyle, ile chcemy, by grupa o nas wiedziała. Wszelkie działania podejmujemy z nastawieniem na współpracę, nie rywalizację i walkę. Możemy odmówić uczestnictwa w ćwiczeniu lub zadaniu, ale mamy świadomość, ze nie wzbogacamy w ten sposób doświadczeń własnych i pozostałych osób w grupie. Staramy się zachowywać asertywnie: dbamy o poszanowanie swoich praw nie raniąc innych. Każdy ma prawo do błędów. Osobiste uprzedzenia do innych zostawiamy za drzwiami.

20 Przegląd metod aktywizujących metoda diagnozy oczekiwań metoda 5 z 25 ankiety aktywizujące burza mózgów metoda zapoznawania z tekstem ( złote myśli ) nominalna technika grupowa metoda metoda delphi metoda sytuacyjna inscenizacje metoda projektowa dyskusje

21 Burza mózgów generowanie pomysłów, ocena tych pomysłów, wybór tego, który wydaje się być najlepszy.

22 Zasady burzy mózgów ustalenie limitu czasu (np. 10 min.); brak oceny pomysłu swojego i innych podczas burzy mózgów, zwłaszcza krytyki; brak cenzury wszystkie pomysły są dobre w tej fazie; duża ilość pomysłów; rozwijanie pomysłów innych osób w grupie.

23 Nominalna technika grupowa (Nominal Group Technique NGT) przekazanie grupie dokładnego opisu problemu (egzemplarz dla każdego z członków); członkowie zespołu pracują samodzielnie (indywidualnie) tworzą własne pomysły rozwiązań; sporządza się listę wszystkich pomysłów i omawia każdy z nich (cała grupa ocenia); jednostki szeregują indywidualnie pomysły (tworząc swoje własne listy rankingowe ); grupa wybiera na koniec ten pomysł, który otrzymał najwyższą pozycję w rankingach indywidualnych

24 Technika Dzielimy grupę za 6 osobowe zespoły Potrzebny: formularz z rubrykami do wpisywania pomysłów Każdy wpisuje po 3 pomysły 4 rundy

25 Metaplan 4-6 osobowe zespoły Problem Jak jest? Jak być powinno? Dlaczego nie jest tak jak być powinno? Wnioski

26 Polecam: K. W. Vopel, Poradnik dla prowadzących grupy, Jedność, Kielce 2006 K. W. Vopel, Zakłócenia blokady kryzysy. Eksperymenty i ćwiczenia do nauki i pracy grupowej, Jedność, Kielce 2005 K. W. Vopel, Przerwa, która daję siłę. Zabawy ułatwiające naukę. Dla dzieci, młodzieży i dorosłych, Jedność, Kielce 2003 E. Wójcik, Metody aktywizujące w pedagogice grup, Rubikon, Kraków P. Hartley, Komunikacja w grupie, Zysk i S-ka, Poznań 2000.

27 Dziękuję za uwagę