Programy prozdrowotne Agencji Rynku Rolnego jako element edukacji żywieniowej dzieci
Mleko w szkole
Cele programu Mleko w szkole promowanie spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych wśród dzieci i młodzieży kształtowanie trwałego nawyku konsumpcji mleka i przetworów mlecznych 3
Źródła finansowania programu Mleko w szkole Źródła finansowania Dopłaty (unijne) do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych (uruchomione od 2004 r.) Obejmuje rok szkolny w okresie wrzesień-czerwiec programu Mleko w szkole Dofinansowanie z FPM w przedszkolach i gimnazjach (uruchomione od 2005 r.) Dopłata krajowa do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych (uruchomiona od 2007 r.) Obejmuje rok szkolny w okresie październik-maj Łączne koszty programu od akcesji do września 2014 r. wyniosły 1 138 mln zł. 4
Wnioskodawcy programu Mleko w szkole w Polsce rok szkolny 2013/2014 Placówki oświatowe realizują 1,4 % dostaw 157 Gminy, organizacje realizują 0,2 % dostaw do placówek oświatowych 112 34 6 Zakłady mleczarskie realizują 19,3 % dostaw do placówek oświatowych Firmy handlowe realizują 79,1 % dostaw do placówek oświatowych 309 Wnioskodawców organizuje dostawy do 14 tys. placówek oświatowych 5
Realizacja programu Mleko w szkole w Polsce Największe zainteresowanie programem wśród uczniów szkół podstawowych 2,4 mln uczniów w roku szkolnym 2013/2014 (ok. 96% uczniów wszystkich szkół podstawowych w Polsce) Od akcesji Polski do UE do końca września 2014 r. dzieci i uczniowie spożyli 422 tys. ton mleka i jego przetworów (tj. ok. 1,7 mld szklanek mleka) Polska liderem wykorzystania środków unijnych Spośród krajów uczestniczących w programie, Polska w czołówce krajów UE pod względem ilości mleka i jego przetworów dostarczonych do placówek oświatowych (ok. 53 tys. ton rocznie) 6
Liczba uczniów (w tys.) Liczba placówek oświatowych Realizacja programu Mleko w szkole Województwo Pomorskie 180 160 140 120 100 80 60 Wzrost blisko 3-krotny 251 Wzrost ponad 4-krotny 322 327 546 123,60 639 135,70 690 692 713 715 704 710 162,25 152,30 156,36 153,20 142,80 140,80 800 700 600 500 400 300 40 20 37,90 52,40 48,90 200 100 0 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 0 Uczniowie Placówki oświatowe Od roku szkolnego 2007/2008 wprowadzono dopłatę z budżetu krajowego do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych. 7
Realizacja programu Mleko w szkole Województwo Pomorskie Rok szkolny 2013/2014 Rodzaj placówki oświatowej Liczba placówek oświatowych Liczba uczniów korzystających z programu Przedszkola 99 12 960 Szkoły podstawowe 453 111 205 Gimnazja 6 394 Pozostałe 146 31 797 RAZEM 704 156 356 8
Mleko i przetwory mleczne według rodzajów Rok szkolny 2004/2005 Rok szkolny 2013/2014 Mleko smakowe 60,3% Mleko 84% Mleko smakow e 14% Mleko 39,2% Jogurt, sery, twarogi 0,5% Jogurt, sery, tw arogi 2% 9
Obowiązki placówki oświatowej umieszczenie w widocznym miejscu, przy głównym wejściu do szkoły plakatu informującego, że spożycie mleka i przetworów mlecznych w danej placówce jest dotowane przez Unię Europejską zapewnienie prawidłowego wykorzystania mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do placówek oświatowych prowadzenie ewidencji dostaw mleka i przetworów mlecznych do placówek oświatowych przechowywanie przez okres min. 5 lat dokumentów związanych z mechanizmem dopłat poddanie się kontrolom i czynnościom sprawdzającym przeprowadzanym przez komórki organizacyjne pionu kontrolnego ARR oraz inne upoważnione instytucje 10
mleko w litrach Konsumpcja mleka w Polsce (w litrach) na 1 mieszkańca w latach 1998-2012 215 210 205 200 195 190 185 180 175 170 207 193 Program Mleko w szkole (od 2004 r. środki UE + od 2005 r. środki FPM + od 2007 r. środki krajowe) W latach 2008-2010 branżowa kampania informacyjno-promocyjna Stawiam na mleko i produkty mleczne 30 mln zł Od 2012 r. do 2015 r. branżowa kampania Mam kota na punkcie mleka 2,9 mln EUR 187 182 181 174 173 176 179 182 187 191 195 196 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mleko (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na masło) 205 210 Od 2005 r. spożycie mleka na jednego mieszkańca w Polsce stale rośnie (od 174l w 2004 r. do 196l w 2012 r.) Program jest uważany za jeden z czynników przyczyniających się do zatrzymania i odwrócenia negatywnego trendu w spożyciu mleka 11
Owoce i warzywa w szkole
Cele programu Owoce i warzywa w szkole promowanie zdrowego odżywiania poprzez działania towarzyszące o charakterze edukacyjnym kształtowanie trwałego nawyku poprzez zwiększenie udziału owoców i warzyw w codziennej diecie dzieci 13
Źródła finansowania programu Owoce i warzywa w szkole Źródła finansowania Dopłata unijna do spożycia porcji owocowowarzywnych dostarczanych dzieciom w szkołach podstawowych (uruchomiona od 2009 r.) Obejmuje rok szkolny w okresie październik-czerwiec programu Owoce i warzywa w szkole Dopłata krajowa do spożycia porcji owocowowarzywnych dostarczanych dzieciom w szkołach podstawowych (uruchomiona od 2009 r.) Obejmuje rok szkolny w okresie październik-czerwiec Łączne koszty w roku szkolnym 2013/2014 z tytułu udostępniania owoców i warzyw, działań z zakresu oceny programu i komunikacji wyniosły 74 mln zł. 14
Wnioskodawcy programu Owoce i warzywa w szkole w Polsce II semestr roku szkolnego 2013/2014 Zatwierdzone szkoły podstawowe realizowały dostawy dla 289 dzieci co stanowiło 0,03 % dostaw 8 110 Zatwierdzeni dostawcy realizowali dostawy dla ponad 976 tys. dzieci 110 Wnioskodawców organizowało dostawy do 10,8 tys. szkół podstawowych co stanowiło blisko 100% wszystkich dostaw 15
Liczba uczniów (tys.) Dzieci i szkoły podstawowe w programie Owoce i warzywa w szkole Województwo Pomorskie Liczba szkół podstawowych 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Wzrost 3-krotny 189 Wzrost 4-krotny 23,4 I semestr 2009/2010 527 62,2 I semestr 2010/2011 585 603 615 637 68,1 68,3 68,8 I semestr 2011/2012 I semestr 2012/2013 I semestr 2013/2014 98,6 I semestr 2014/2015 700 600 500 400 300 200 100 0 Uczniowie Szkoły podstawowe Owoce i warzywa spożywa 99,5% dzieci z grupy docelowej 16
Dostarczone porcje w roku 2013/2014 w programie Owoce i warzywa w szkole Województwo Pomorskie Jabłko Porcje owocowe Gruszka Sok owocowy Porcje (szt.) 3 518 834 392 148 359 178 T/L 528 59 71 836 Porcje warzywne Marchew Słodka papryka Rzodkiewka Sok warzywny Porcje (szt.) 2 774 326 142 439 420 217 933 178 T/L 166 9 25 186 636 Łączne koszty w roku szkolnym 2013/2014 z tytułu udostępniania owoców i warzyw wyniosły ponad 5 mln zł. 17
Produkty owocowe i warzywne w porcjach rok szkolny 2014/2015 borówka jabłka gruszki truskawki soki amerykańska owocowe pomidor marchew kalarepa słodka rzodkiewka koktajlowy papryka soki warzywne i owocowo-warzywne 18
Dostarczone porcje owocowo-warzywne w programie Owoce i warzywa w szkole Województwo Pomorskie Porcje owocowe Minimalna liczba porcji obejmujących dany produkt I semestr II semestr jabłko (min. 150 g) 10 10 gruszka (min. 150 g) 5 6 op. jedn. truskawek (min. 100 g) - 1 op. jedn. borówek amerykańskich (min. 100 g) 2 - op. jedn. soku owocowego (min. 0,2l) 3 3 Porcje warzywne op. jedn. marchwi (min. 60 g) 7 9 op. jedn. papryki słodkiej (min. 60 g) 2 - op. jedn. rzodkiewek (min. 60 g) 5 5 op. jedn. pomidorów (min. 60 g, średnica 1 sztuki max. 40 mm) 2 3 op. jedn. kalarepy (min. 60 g) 1 - op. jedn. soku warzywnego lub owocowowarzywnego (min. 0,2l) 3 3 W roku szkolnym 2014/2015 w programie uczestniczą dzieci odbywające obowiązek przygotowania przedszkolnego zorganizowany w szkole podstawowej oraz dzieci z klas I-III. 19
Obowiązki placówki oświatowej umieszczenie w widocznym miejscu, przy głównym wejściu do szkoły plakatu informującego, że spożycie owoców i warzyw w danej szkole jest dofinansowane przez Unię Europejską zapewnienie prawidłowego wykorzystania owoców i warzyw dostarczanych do szkoły prowadzenie ewidencji dotyczącej realizacji programu przeprowadzenie w ramach realizacji programu działań towarzyszących o charakterze edukacyjnym (przynajmniej dwa zajęcia w każdym semestrze) przekazanie do właściwego miejscowo Dyrektora OT ARR w terminie do 31 października Ankiety dotyczącej działań towarzyszących o charakterze edukacyjnym w ramach programu Owoce w szkole 20
Obowiązki placówki oświatowej sprawdzenie ilości i jakości dostarczonych rodzajów owoców i warzyw umożliwienie przeprowadzenia oceny programu oraz udział w prowadzonej ocenie przechowywanie przez okres min. 5 lat dokumentów związanych z mechanizmem dopłat poddanie się kontrolom i czynnościom sprawdzającym przeprowadzanym przez komórki organizacyjne pionu kontrolnego ARR oraz inne upoważnione instytucje 21
Działania edukacyjne Zakres działań edukacyjnych, które będą realizowane w Polsce określa Ministerstwo Edukacji Narodowej w drodze rozporządzenia Zgodnie z projektem rozporządzenia na rok szkolny 2014/2015 szkoły mają obowiązek zrealizować w semestrze co najmniej dwa działania edukacyjne wybrane z katalogu określonego przez MEN: - realizacja projektów mających na celu kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych oraz dostarczenie informacji na temat korzyści płynących ze spożywania sezonowych owoców i warzyw, a także ich pochodzenia i uprawy - organizowanie przez szkoły konkursów i festynów tematycznych z zakresu zdrowego odżywiania - organizowanie wycieczek do gospodarstw rolnych lub ogrodniczych lub zakładów przetwórstwa owoców i warzyw - warsztaty kulinarne z uwzględnieniem przekazywania wiedzy o zdrowym odżywianiu - zakładanie i prowadzenie ogródków szkolnych - wspólne spożywanie drugiego śniadania, połączone z degustacją warzyw i owoców oraz upowszechnianiem wśród uczniów wiedzy z zakresu zdrowego odżywiania 22
Zwyczaje żywieniowe (wyniki uzyskane podczas badań ewaluacyjnych) ok. 30% dzieci z obydwu grup nie jada codziennie I śniadania przed wyjściem do szkoły ok. 20% dzieci z obydwu grup jada kilka razy w tygodniu dania typu fast food ok. 13% dzieci codziennie pije napoje gazowane ok. 34% dzieci spożywa kilka razy w tygodniu słone przekąski ok. 22% dzieci z grupy nieuczestniczącej i 34% z grupy uczestniczącej jada w szkole obiady ok. 60% dzieci robi zakupy w sklepiku szkolnym gdzie kupuje najczęściej: cukierki, żelki, słodkie napoje, słodkie bułki, chipsy, soki itp. 23
Działania towarzyszące
Działania towarzyszące szkoły podstawowe
Działania towarzyszące szkoły podstawowe
Działania towarzyszące szkoły podstawowe
Działania towarzyszące szkoły podstawowe
Działania towarzyszące szkolenia dla uczniów szkół gastronomicznych
Działania towarzyszące szkolenia dla kucharzy i intendentów gdańskich szkół
Działania towarzyszące szkolenia dla kucharzy i intendentów gdańskich szkół
Dziękuję za uwagę Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Gdyni ul. Kołłątaja 1 81-332 GDYNIA tel. 58 66 94 300 fax 58 66 98 321 e-mail: gdynia@arr.gov.pl www.arr.gov.pl