Krystyna Kurkowska emkur@poczta.onet.pl Szkoła Podstawowa Ul. Szkolna 10 26-006 Nowa Słupia Korelacja matematyki z przyrodą uwzględniająca ścieżki edukacyjne: prozdrowotną iekologiczną Scenariusz lekcji przeprowadzonej w klasie IV b przez nauczycieli Szkoły Podstawowej w Nowej Słupi: Krystynę Kurkowską i Małgorzatę Kędzierską dnia14kwietnia2003roku. Temat: Woda = życie. Cele zajęć: Po zakończeniu zajęć uczeń: - potrafi łączyć wiedzę zróżnych dziedzin ( matematyka, przyroda) - wypowiada się na określony temat - potrafi czytać tekst ze zrozumieniem i formułować wnioski - potrafi pracować w grupie i komunikować się - rozumie potrzeby stosowania zasad higieny, bezpieczeństwa i zdrowego stylu życia Z zakresu matematyki - dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli pamięciowo liczby naturalne - porównuje liczby naturalne - wykorzystuje w sytuacjach praktycznych własności liczb, zjawisk, obiektów przy-rodniczych, elementów środowiska i stosuje je do rozwiązywania problemów Z zakresu przyrody - wie do jakich celów potrzebna jest woda - potrafi oszczędnie korzystać z wody - zdaje sobie sprawę z tego, czy racjonalnie gospodaruje wodą w domu Czas: 60 minut
Metody: - praca w grupach - elementy dyskusji - " burza mózgów" - praca z tekstem Formy pracy: Praca zbiorowa z klasą, indywidualna i w grupach. Środki dydaktyczne: Plansze, karty pracy, zadania dla poszczególnych grup. Pomoce: Mapa fizyczna świata, globus, gazetka przygotowana przez uczniów. Tok lekcji: 1. Wstęp - powitanie przez prowadzących i wiersz o wodzie. "Wodo, nie masz ani smaku, ani koloru, ani zapachu, Nie można ciebie opisać, pije się ciebie nie znającciebie. Nie jesteś niezbędna do życia: jesteś samym życiem. Obdarzasz nas rozkoszą, której nie podobna pojąć samymi zmysłami. Wrazztobą wracają nam władze, których się wyrzekliśmy. Z twojej łaski otwierają się w naszym sercu wszystkie wyschłe jużźródła Jesteś największym bogactwem, jakie istnieje na świecie. Jesteś największą czułością, ty,jakżeczystawtrzewiachziemi! Można umrzeć nad źródłem wody magnezowej. Można umrzeć mimo dwóch litrów rosy, jeśli rozpuściły się wniejsole. Czysta, nie zgodzisz się na żadną mieszaninę, nieskazitelna, nie zniesiesz żadnego fałszerstwa, jesteś zazdrosnym bóstwem... Ale obdarzasz nas szczęściem nieskończenie prostym". Zadanie prowadzące do sformułowania tematu lekcji. Oblicz. Uporządkuj wyniki malejąco, a otrzymasz brakujący wyraz hasła: 120*6=C 26000 : 100 = I 1364-75 =Y 420 : 70 = E 2316 + 504 = Ż WODA =... 2. Praca z tekstem
"Woda została obdarzona czarodziejską władzą - stała się sokiem życia na Ziemi" - Leonardo da Vinci. Jakie miejsce zajmuje woda w kulturze - posłuchajmy: Uczeń 1 Już bardzo pobieżne spojrzenie na historię ludzkości pokazuje, że cywilizacje powstawały nad wodami. Kultura grecka rozwijała się wzdłuż wybrzeży Azji Mniejszej i południowej Italii. Uczeń 2 Cywilizacja egipska umiejscowiła się wzdłuż Nilu. Rzeka do dziś czczona jest jak bóg, od którego zależy urodzaj pól i życie ludzi na Ziemi. Uczeń 3 Na Dalekim Wschodzie cywilizacje również rozwijały się wzdłuż rzek.dodziś legendarna jest Żółta Rzeka, kolebka cywilizacji chińskiej. Uczeń 4 Rozwój cywilizacji może jednak być niebezpieczny. Naruszająca równowagę ekologiczną ingerencja człowieka w dorzeczu Amazonki stanowi zagrożenie dla ekosystemu całej planety. Uczeń 5 Woda zajmuje znaczące miejsce w wielu religiach. Jawi się wnichjakosymbol: czystości oczyszczenia odrodzenia stworzenia Uczeń 6 Ludzie od najdawniejszych czasów zdawali sobie sprawę ze znaczenia wody dla najważniejszych procesów życiowych. Była tak istotna, ze przypisywano jej moc nadprzyrodzoną. Uważano, że jest bogiem lub ma przynajmniej jakiś związek z siłami boskimi. Uczeń 7 Już wstarożytności woda była symbolem przejścia z płynnego stanu do stałych form bytu. Z wody wyłaniali się bogowie - należało więc otaczać ją czcią. Rzeki,jezioraiźródła były miejscami świętymi, na ich brzegach składano ofiary i odprawiano religijne obrzędy. Według babilońsko - asyryjskiej księgi Genesis cały wszechświat pochodzi z wody Grecki filozof Tales z Miletu głosił, że woda jest pierwotna substancją, z której pochodzi cała natura
Germańskie legendy powiadają, żezeświata mgły wybiło źródło, które dało początekdwunasturzekom W wodzie właśnie- w rzece Jordan- miał miejsce po raz pierwszy prastary gest chrześcijaństwa- chrzest W sakramencie chrztu symbolika wody nabiera wyjątkowej pełni. W nim bowiem człowiek zostaje oczyszczony z grzechu pierworodnego i obdarzony nowym życiem. Woda chrztu jest wiec prawdziwa wodą życiodajną WKsięgach Proroków wspomina się o cudownych ozdrowieniach wodą Woda może być także wręku Boga narzędziem kary. Tak było w czasie potopu oraz przy przejściu przez Morze Czerwone, kiedy to zginęli Egipcjanie. Woda - morza, oceany, jeziora, bystre nurty rzek - była też dla ludzi symbolem tajemniczości, zagadkowego świata, którego zwykły śmiertelnik nie potrafi dostrzec ( przypomnijmy sobie legendy i baśnie o wodnych utopcach, ukrytych pałacach i podwodnych krainach) Była tworzywem ludowych przekazów, ale także inspirowała poetów i malarzy. Przybierała skrajne, symboliczne znaczenia - od dobroczynnej " żywej wody", przywracającej siły i zdrowie, po tajemna i złowrogą toń, wabiącą do siebie niewinne ofiary Rzymskie łaźnie stanowiły miejsce towarzyskich spotkań i rozmów o znaczeniu politycznym W kulturze islamu kąpiele ( hamam) były okazją do społecznych zebrań Od stuleci przy wiejskich studniach kobiety plotkowały, wymieniały doświadczenia, przekazywały sobie informacje Wzdłuż rzek rozwijał się intensywnie handel 3. Skojarzenia do wyrazu "woda". Uczniowie podają co kojarzy im się z wyrazem woda, nauczyciel zapisuje to na tablicy, a następnie uczniowie grupują skojarzenia w tabeli: człowiek przemysł rolnictwo...........
4. Czy cała woda nadaje się do użytku Ocean Lodowce Wody gruntowe Jeziora, rzeki 97,3 % 2,1 % 0,58 % 0,02 % obrazowa ilustracja wody na Ziemi wiadro szklanka butelka po lekach łyżeczka 5. Widzimy jak na Ziemi jest mało wody, która nadaje się dla człowieka. Do czego woda jest potrzebna człowiekowi? Uczniowie wymieniają: do picia do gotowania do mycia się do zmywania naczyń do prania do sprzątania do spłukiwania toalety 6. Policzmy zatem na co przeciętna rodzina przeznacza wodę i jak nią gospodaruje (zadania podane są w karcie pracy, która jest dołączona do scenariusza w postaci osobnego pliku) Dzielimy klasę na 5 zespołów, które rozwiązują zadania: I-Zmywanie naczyń. Kasia zmywa naczynia pod bieżącą wodą zużywając jejaż 35 litrów. Asia wie, że mycie naczyń przy zamkniętym zlewie powoduje oszczędność wody, ponieważ zużywa wówczas około 13 litrów. Ile litrów wody oszczędza Asia podczas jednorazowego mycia naczyń, a ile po 30 myciach? II - Picie Dorosły człowiek potrzebuje codziennie około 2 litrów wody pitnej. Ile wody pitnej potrzebuje tygodniowo, a ile w ciągu miesiąca? III - Mycie zębów. Wojtek nie oszczędza wody i myje zęby 2 razy dziennie pod bieżącą wodą z kranu. Ponieważ zęby szoruje dokładnie - jednorazowo zużywa do tego celu około 5 litrów wody. Oblicz, jaką ilość wody marnuje Wojtek w ciągu tygodnia, a jaką wciągu najdłuższego miesiąca w roku?
IV - Kąpanie. Przy codziennej kąpieli w wannie zużywasz 100 litrów wody, a pod prysznicem 20 litrów. Ile wody zaoszczędzisz, kąpiąc się codziennie przez tydzień pod prysznicem zamiast w wannie. A przez miesiąc? V - Nieszczelne krany Sławek zauważył, że z kapiącego kranu w łazience w ciągu 5 minut napełni się wodą cała szklanka. Ile szklanek można by napełnić wodą wciągu dwóch godzin? 7. Grupy referują wyniki swojej pracy zapisując je na planszach przygotowanych przez nauczycieli. Wszyscy uczniowie robią z tego notatki zapisując wyniki w kartach pracy. 8. "Kolorowy test" mający dać odpowiedź na pytanie, czy my sami oszczędnie gospodarujemy wodą we własnych domach? Uczniowie podchodzą do stolików ustawionych z tyłu klasy ( np. zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i odpowiadają jak we własnym domu radzą sobie z racjonalnym gospodarowaniem wodą: I. Krany są zawsze dokręcone, a uszczelki wymieniane, żeby nie kapało. II. Unikam kąpieli w wannie pełnej wody, raczej biorę krótki prysznic. III. Myję zęby wodą z kubeczka, a nie pod bieżącą. IV. W naszym domu naczynia zmywane są bez używania wody w sposób ciągły. V. W muszli klozetowej nie ma przecieków. Uczniowie po spokojnym przeczytaniu kartek z wyżej wymienionymi sposobami gospodarowania wodą zostawiają na stoliku jedną karteczkę zgodnie z instrukcją: Jeśli opisana na każdej kartce sytuacja zdarza ci się; -zawsze czy często - zostaw tam zieloną karteczkę, -czasami - zostaw pomarańczową karteczkę -rzadko -zostaw białą karteczkę Zależy nam na tym, by wyniki naszego testu były prawdziwe dlatego każdy powinien odpowiadać szczerze, wybierać ten kolor karteczki, który odpowiada jego sposobowi postępowania. Po zakończeniu pracy uczniowie wracają do swoich ławek, a liderzy grup liczą kartki i wyniki zapisują na tablicy w tabeli przygotowanej przez nauczycieli. Następnie wszyscy razem ustalamy, na ile przyjazny jest nasz stosunek do wody, uzyskujemy w ten sposób informacje o własnym postępowaniu.
Dzięki testowi każdy uświadamia sobie na jakim etapie mądrego gospodarowania wodą znajduje się ijakwygląda to w skali klasy, co jeszcze można zrobić, zwłaszcza że nie wymaga to specjalnych zabiegów. Wystarczy po prostu wiedzieć jak należy postępować i robić to. 9. Praca domowa Jesteś kropelką wody. Napisz list do Rodziny z prośbą ooszczędne gospodarowanie wodą (zwróć uwagę, iż list musi zawierać nagłówek, datę, miejscowość, podpis). 10. Sprawdzamy czy cele lekcji zostały zrealizowane- analizujemy je. 11. Samoocena i ocena pracy uczniów. 12. Ewaluacja - uczniowie dostają kartki, na których narysują: - lekcja podobała mi się -lekcja nie podobała mi się Ο - nie mam zdania Zgodnie ze scenariuszem przeprowadzono zajęcia w kl. IV i V. W klasie V zmieniono danezapisano je w postaci dziesiętnej.
Praca domowa Jesteś kropelką wody. Napisz list do Rodziny z prośbą ooszczędne gospodarowanie wodą (zwróć uwagę, iż list musi zawierać nagłówek, datę, miejscowość, podpis). Nowa Słupia, 14. 04. 2003 r. Droga Rodzino! Uczeń: Imię Nazwisko... Karta pracy Temat lekcji: WODA =... Zad. 1 Oblicz. Uporządkuj wyniki malejąco, a otrzymasz brakujący wyraz hasła: 120*6=C 26000 : 100 = I 1364-75 =Y 420 : 70 = E 2316 + 504 = Ż Zad.2 Najczęściej wody używamy:.....................
Zad. 3 Kasia zmywając naczynia pod bieżącą wodą zużywa jej aż 35 litrów. Asia wie, że mycie naczyń przy zamkniętym zlewie powoduje oszczędność wody ponieważ zużywa wówczas około 13 litrów. Podczas jednorazowego mycia naczyń Asia oszczędza...litry wody.po30myciachzaoszczędzi...litrów wody. Zad. 4 Dorosły człowiek potrzebuje codziennie około 2 litrów wody pitnej. Wciągu tygodnia wypije około...litrów, a w ciągu miesiąca...litrów wody. Zad. 5 Wojtek nie oszczędza wody i myje zęby 2 razy dziennie pod bieżącą wodą z kranu. Ponieważ zęby szoruje dokładnie- jednorazowo zużywa do tego celu około 5 litrów wody. Wciągu tygodnia Wojtek marnuje...litrów wody, a w ciągu najdłuższego miesiąca w roku aż...litrów Zad. 6 Przy codziennej kąpieli w wannie zużywasz 100 litrów wody, a pod prysznicem 20 litrów. Kąpiąc się codziennie przez tydzień pod prysznicem zamiast w wannie zaoszczędzisz...litrów wody, a przez miesiąc zaoszczędzisz...litrów. Zad. 7 Sławek zauważył, że z kapiącego kranu w łazience w ciągu 5 minut napełni się wodą cała szklanka. Tak więc wciągu godziny napełni się...szklanek, a w ciągu 2 godzin...szklanki. Kropla wody, spadając na żelazo rozpalone, niknie bez śladu, gdy spadnie na liść lotosu błyszczy jak perła, a w konsze ostrygi śród oceanu staje się perłą prawdziwą" Bhartrihari I połowa VII wieku, z dzieła pt. "Seki" "Woda została obdarzona czarodziejską władzą -stałasię sokiem życia na Ziemi " Leonardo da Vinci