Opodatkowanie e-biznesu prof. dr hab. Wiesław Czyżowicz dr Aleksander Werner
literatura T.L.Krawczyk, Europejskie koncepcje opodatkowania handlu elektronicznego [w:] Internet fenomen społeczeństwa informacyjnego, T. Zasępa, R. Chmura [red.] Częstochowa 2001, s. 309-316 M. Chudzik, Zarys problematyki handlu elektronicznego, Przegląd Legislacyjny Nr 4 (26), Grudzień 2000 J. Barta, R. Markiewicz, Internet a prawo, Kraków 1998, s. 314-319 T. Lipowski, Opodatkowanie handlu elektronicznego w Unii Europejskiej, Przegląd Podatkowy nr 11/2001, s. 40-45
trudności w opodatkowaniu handlu elektronicznego ponadgraniczność internetu trudności z identyfikacją użytkowników trudności z identyfikacją miejsca danej aktywności w internecie zanik pośredników w internecie możliwość stosowania szyfrów lub programów do automatycznego przesyłu danych możliwości skorzystania z oaz podatkowych słaba kontrola dokumentów finansowych elektroniczny pieniądz
podatki pośrednie koncepcje opodatkowania podatki bitowe propozycje Komisji Europejskiej jak to jest w Polsce
koncepcje opodatkowania handlu elektronicznego podatek transakcyjny (transaction tax) zależny od kwot pieniężnych przepływających w internecie podatek od internetowych usług telekomunikacyjnych (telecoms tax) zależny od czasu używania sieci podatek od od posiadania komputera podłączonego do internetu (PC tax) podatek bitowy (bit tax)
cechy podatku bitowego przedmiotem opodatkowania przekaz danych z użyciem internetu podstawą opodatkowania jest ilość przekazywanej informacji mierzona w bitach podstawa opodatkowania mierzona jest przez specjalne liczniki umieszczone w komputerach dostawców usług internetowych (Internet Service Providers) wysokość stawki podatku określa każde państwo samodzielnie organami pobierającymi podatek i nowymi pośrednikami byliby dostawcy usług internetowych, zaś identyfikacja nadawców informacji następowałaby po tzw. Internet Protocol Number (indywidualny numer komputera podłączonego do internetu)
dlaczego podatek bitowy? opodatkowanie wzrostu wartości, na której opiera się konstrukcja VAT, nie ma zastosowania niemożliwe jest wyselekcjonowanie zarówno przedmiotu jak i jego wartości w przypadku informacji czy usług telekomunikacyjnych trudno jest mówić o opodatkowaniu wartości dodanej koszt komunikacji jest w relacji do odległości między komunikującymi się, ale nie pozostaje w żadnej relacji do potencjalnej wartości informacji wraz z używaniem internetu zanika łańcuch pośredników zmniejsza się informacja organów podatkowych o zawieranych transakcjach
dlaczego podatek bitowy? c.d. w przyszłości aktywność ekonomiczna będzie koncentrować się na transakcjach dobrami niematerialnymi transakcje takie są trudne do opodatkowania systemy podatkowe państw są niedostosowane do nowej rzeczywistości, co automatycznie powoduje naruszenie zasady neutralności opodatkowania, działalność w internecie jest uprzywilejowana w stosunku do działalności tradycyjnej zniknąłby problem z ustalaniem miejsca rezydencji, gdyż każdy z dostawców usług internetowych pobierałby podatek z terytorium swojego kraju
dlaczego podatek bitowy? c.d. rządy w przeszłości dostosowały systemy podatkowe tak aby odzwierciedlały zmiany w ekonomii, dlaczego nie mają uczynić tego teraz państwa będą tracić dochody wskutek zmniejszania się tradycyjnych form handlu i zwiększania handlu poprzez media elektroniczne opodatkowanie transmisji przywróci rządom utracone dochody opodatkowanie transferu informacji jest niczym nowym, płacimy wszakże rachunki telefoniczne, dlaczego nie mamy płacić rachunków z komunikacji z sieci podatek bitowy może pomóc zredukować zanieczyszczenie informacyjne elementy kosztowe spowodują efektywniejsze wykorzystanie internetu
dlaczego nie powinno się wprowadzać podatku bitowego? większość państw ma opodatkowane usługi telekomunikacyjne, podatek bitowy spowoduje podwójne opodatkowanie tych usług i zwiększy cenniki za te usługi większość danych krąży w prywatnych sieciach nie wydostając się do internetu, wskutek tego dane te będą nieopodatkowane wprowadzenie podatku bitowego jest technicznie trudne do przeprowadzenia i spowoduje wzrost biurokracji podatek bitowy nie odnosi się w ogóle do wartości ekonomicznej dobra
dlaczego nie powinno się wprowadzać podatku bitowego? c.d. podatek bitowy jest praktycznie podatkiem od wolności słowa jest bardziej dolegliwy dla prywatnych użytkowników internetu niż komercyjnych, nie rozróżniając ich w żaden sposób podatek bitowy może zahamować rozwój i użycie internetu (w innej wersji może spowolnić powstanie społeczeństwa informacyjnego) podatek bitowy może spowodować szerokie użycie programów do kompresji danych, co obniży wpływy z tego podatku jeśli podatek bitowy nie zostanie wprowadzony na światową skalę może spowodować znaczące nierówności w rozwoju internetu w poszczególnych państwach
a może trzecia droga? internet obszar wolny od opodatkowania
propozycje Komisji Europejskiej dotyczące VAT-u sprzedaż elektronicznie dostarczanych towarów i usług będzie traktowana jak sprzedaż usług opodatkowanie tych usług w kraju konsumpcji (tylko UE) sprzedawcy spoza UE powinni się zarejestrować i pobierać VAT od sprzedaży prywatnym konsumentom w UE, chyba że ich jedyna działalność na terenie UE polegałaby na dostawie takich usług i ich suma sprzedaży w całej UE byłaby mniejsza niż 100.000 euro propozycje zmian Dyrektywy 218/92/EEC i VI Dyrektywie VAT-owskiej 77/388/EEC www.ispo.cec.be/eletronic commerce/legal/documents/com2000_349en.pdf
propozycje Komisji Europejskiej dotyczące VAT-u c.d. rejestracja sprzedawców spoza UE dokonywana byłaby w jednym kraju UE konsumpcja w innych krajach UE byłaby opodatkowana wg kraju rejestracji sprzedawcy spoza UE dostarczający usługi podatnikom VAT w UE byliby zwolnieni od płacenia VAT-u w tym przypadku VAT byłby obliczany i płacony przez odbiorcę w takim wypadku nie ma obowiązku rejestracji wprowadzenie elektronicznej rejestracji, wypełniania dokumentów i zapłaty podatku sprzedawcy byliby wyposażeni w środki do identyfikacji w czasie rzeczywistym statusu podatkowego klientów dzięki temu będą wiedzieli czy klient jest płatnikiem VAT-u i z jakiego kraju pochodzi
Jeżeli chodzi o sprzedaż towarów za pomocą Internet-u można wyodrębnić następujące warianty transakcji: jeśli dostawca i klient są z Polski, transakcja ta będzie obciążona podatkiem VAT; eksport do klientów zagranicznych przez dostawcę polskiego będzie opodatkowany zerową stawką podatku VAT oraz pociągnie za sobą obciążenie tej transakcji podatkiem VAT ustalanym według przepisów podatkowych kraju klienta zagranicznego; import do Polski towarów dla klienta polskiego spowoduje obowiązek zapłaty polskiego podatku VAT
Efekty podatkowe sprzedaży usług na rzecz użytkowników Internet-u (w tym także dla prywatnych użytkowników) są następujące: usługi telekomunikacyjne dostarczane przez polskie przedsiębiorstwa telekomunikacyjne dla dostawców usług internetowych powodują obowiązek nałożenia na nie podatku VAT usługi polskich dostawców usług internetowych świadczone użytkownikom polskim lub zagranicznym powodują obciążenie tych transakcji podatkiem VAT niezależnie od miejsca, w którym znajduje się zamawiający usługi zagranicznych dostawców usług internetowych świadczone użytkownikom w Polsce spowodują powstanie obowiązku zapłaty importowego podatku VAT, chyba że usługa jest wykonywana za granicą
Podsumowanie problemy podatkowe powstają w przypadku dokonywania transakcji on-line w prawie UE aktualnym problemem pozostaje zagwarantowanie opodatkowania transakcji w sieci przy zachowaniu zasady neutralności propozycje europejskie zmierzają do rozszerzenia definicji usługi o sprzedaż produktów cyfrowych jak na razie wolumen obrotu w sieci pozwala na stosowanie moratorium w stosunku do transakcji w sieci, ale czy może ono trwać w nieskończoność?
dziękuję za uwagę prof. dr hab. Wiesław Czyżowicz dr Aleksander Werner