SZKOLENIE Wprowadzenie do PZMM (SUMP) Prof Tom Rye Edinburgh Napier University
Struktura prezentacji Dlaczego PZMM jest potrzebny? Co to jest Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP)? Czym różni się od standardowych planów transportowych? Cykl SUMP Co do oznacza w praktyce? Wybrane zasoby i narzędzia w opracowywaniu SUMP 2
Co to jest PZMM (SUMP)? Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej to plan strategiczny opracowany dla zaspokojenia potrzeb mobilności ludzi i instytucji w miastach oraz w ich otoczeniu, dla lepszej jakości życia. Bazuje on na istniejących praktykach planowania i bierze pod uwagę integrację, udział społeczny oraz zasady oceny. Ale to brzmi nieco nudnie i banalnie, nieprawdaż? Projekt opracowany w ramach wiedeńskiego SUMP Źródło: Wytyczne EU SUMP, 2014 3
Co ciekawsze, dlaczego potrzebujemy SUMP? Konsekwencje podejścia Przewiduj i Zapewnij Dłuższe czasy podróży i kongestia Wzmożona emisja gazów cieplarnianych Niska jakość powietrza Słabe zdrowie otyłość, zła kondycja psychiczna/stres, choroby układu krążenia, itp. Centra miast i dzielnice zdominowane przez ruch samochodowy Wypadki 4
Proces rozwoju polityki transportowej Planowanie dla pojazdów zmotoryzowanych : budowa dróg, parkingi Planowanie przemieszczania się ludzi: transport publiczny, ruch pieszy & rowerowy, ograniczenia dla samochodów Planowanie dla życia w mieście: transport jako miejsce, usuwanie natrętnej infrastruktury transportowej, wspieranie innych celów (np. zdrowie) 5 Dzięki uprzejmości Peter a Jones a, Koordynatora Naukowego CREATE
Tradycyjne planowanie transportu(etap 1) vs SUMP (etapy 2 and 3) Planowanie transportu w starym stylu co chcemy zbudować? SUMP: proces dla uczynienia z naszych miast bardziej zrównoważonych miejsc: Przegląd problemów pochodzących od transportu Ustalanie celów dla rozwiązania problemów Wybór działań odpowiadających celom Wdrożenie działań Monitorowanie, przegląd, poprawa Podsumowane w formie planu ale stanowiące bardziej proces 6
Struktura SUMP Analiza problemów Ustalanie celów i wskaźników Podejście/działania dla każdego ze środków transportu Ruch rowerowy Ruch pieszy Transport publiczny Bezpieczeństwo ruchu drogowego Zarządzanie mobilnością Zarządzanie parkowaniem Wizja Dostępność Utrzymanie Ograniczenia i zarządzanie ruchem Monitorowanie, ocena, przegląd Intermodalność Ruch towarów Konsultacje społeczne Integracja z innymi politykami planowania, zdrowia, środowiska 7
Koncentracja różnych etapów polityki transportowej Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej(SUMP) Etap 1 Etap 2 Etap 3 Średnie prędkości na sieci Zróżnicowanie z dnia na dzień Zatłoczenie pojazdami Dostępność parkingów Wypadki drogowe Hałas Zanieczyszczenie powietrza Częstotliwość i niezawodność transportu publicznego Dostępność do stacji i przystanków autobusowych Bezpieczeństwo Podróż bez przeszkód Udział transportu publicznego w podziale zadań Udział ruchu pieszego i rowerowego w podziale zadań Czasy podróży drzwi w drzwi wg. środków transportu Dzięki uprzejmości Peter a Jones a, Koordynatora Naukowego CREATE Czas spędzany w różnych środkach t. Intensywność aktywności na ulicach Czas spędzany w sąsiedztwie Wartość wysokiej jakości przestrzeni publ. Zdrowie społeczeństwa Interakcja społeczna Sprawiedliwość społeczna Istotność wpólnoty 8
SUMP i tradycyjne planowanie transportu TRADYCYJNE PODEJŚCIE DO PLANOWANIA TRANSPORTU SKONCENTROWANE NA RUCHU CEL: PŁYNNOŚĆ I PRĘDKOŚĆ RUCHU SKONCENTROWANE NA ŚRODKACH TRANSPORTU KRÓTKO- I ŚREDNIO- TERMINOWE GRANICE ADMINISTRACYJNE MIASTA MANDAT POLITYCZNY I PLANOWANIE PRZEZ EKSPERTÓW DOMENA INŻYNIERÓW RUCHU SKONCENTROWANE NA INFRASTRUKTURZE OGRANICZONA OCENA WPŁYWU SUMP SKONCENTROWANE NA LUDZIACH CEL: DOSTĘPNOŚĆ I JAKOŚĆ ŻYCIA ZINTEGROWANE Z PLANOWANIEM PRZESTRZENNYM, ROZWOJEM GOSPODARCZYM, POTRZEBAMI SOCJALNYMI, JAKOŚCIĄ ŚRODOWISKA I ZDROWIA DŁUGOTERMINOWA WIZJA GRANICE FUNKCJONALNE, UWZGLĘDNIAJĄCE OBSZARY DOJAZDÓW WAŻNI INTERESARIUSZE I SPOŁECZEŃSTWO AKTYWNIE ZAANGAŻOWANI PLANOWANIE INTERDYSCYPLINARNE KOMBINACJA ROZWIĄZAŃ INFRASTRUKTURALNYCH, RYNKOWYCH, USŁUGOWYCH, INFORMACYJNYCH I PROMOCYJNYCH INTENSYWNA OCENA I KSZTAŁTOWANIE PROCESÓW NAUKI I POPRAWY Źródło: Wytyczne ELTIS SUMP, 2014 9
Co można osiągnąć? Miasta w całej Europie zostały przekształcone w dużo bardziej zrównoważone i przyjazne zamieszkaniu miejsca poprzez zintegrowane, strategiczne i długofalowe planowanie transportu Te filmy podsumowują proces SUMP i to jak pozwolił on przekształcić miasta http://www.eltis.org/resources/videos/sustainable-urban-mobility-plans-part-1 http://www.eltis.org/resources/videos/sustainable-urban-mobility-plans-part-2 http://www.eltis.org/resources/videos/sustainable-urban-mobility-plans-part-3 10
Jakość Życia i Polityka Mobilności www.mercer.com 11
Photos: City of Gent Czy miasto może zmienić swój wizerunek i swoją gospodarkę? Od wdrożenia SUMP: lata 80-te obecnie Odwrócił się trend zmniejszania liczby mieszkańców ludzie przeprowadzają się z powrotem do miasta 5% wzrost w latach 1999-2008 Inwestycje na osobę o 20% większe od średniej w regionie Wzrost liczby nowych firm o 25% więcej od średniej w regionie (źródło www.gent.be) 12
Wdrażanie z uwzględnieniem potrzeb społeczeństwa Aktywne informowanie społeczeństwa dotyczące adaptacji stacji kolejowej Źródło: Project Gent Sint-Pieters, www.projectgentsintpieters.be/ 13
Lublana przekształcenie centrum miasta Przed i po SUMP: Słowenia Miasto Lublana, Biblioteka zdjęć ELTIS 14
Lublana 15
Lublana 16
Korzyści gospodarcze i zdrowotne Socjoekonomia Korzyści dla społeczeństwa za każdy km przejechany na rowerze w Kopenhadze Koszt dla społeczeństwa za każdy km przejechany samochodem w Kopenhadze KORZYŚCI ZDROWOTNE W 2012 mieszkańcy Kopenhagi posiadali około 650.000 rowerów i 125.000 samochodów, co odpowiada 5.2 rowerom na rok Redukcja umieralności wśród osób, które jeżdżą rowerem do i z pracy codziennie Wartość korzyści zdrowotnych związanych z rowerami w Kopenhadze (DKK) Wszyscy mieszkańcy mają dostęp do rowerów Główne środki transportu do pracy lub edukacji w Kopenhadze, 1996-2012 Copenhagen Fragmenty raportu z Kopenhagi z 2012 r. Źródło zdjęć: Miasto Kopenhaga 17
Kraków Poprawa przystanków autobusowych i tramwajowych oraz warunków dla pieszych w kontekście szerszej strategii Cele polityki bezpieczeństwo, zdrowie, włączenie społeczne, turystyka Foto: Maciej Michnej Foto: ELTIS / Harry Schiffer 18
Nottingham Napełnienie autobusów i tramwajów w Nottingham Planowane Faktyczne 19
Przegląd osiągnięć: York Osiągnięcia 2001-2006: Wzrost napełnień w autobusach o 45% Natężenia ruchu w godzinach szczytu niższe od poziomów z 1999 r. Wysokiej jakości usługi Park & Ride 10% wzrost podróży niezmotoryzowanych do centrum w godzinach szczytu Ponad 20% redukcja w ilości wypadków drogowych Źródło: Rada Miasta York, www.york.gov.uk/transport/ltp/ltp1/delivery/ 20
Słynny Proces Planowania Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP) 21
Ale co to oznacza w praktyce? Popularne opinie na temat SUMP Wszyscy muszą sprzedać swoje samochody Nie będzie budowane więcej dróg Nie będzie budowana żadna nowa infrastruktura transportowa SUMP powstrzymuje ludzi przed odbywaniem podróży chce zredukować mobilność Dotyczy tylko środowiska W ciągu roku wszyscy będziemy jeździć rowerami SUMP w praktyce Część ludzi używa swoich aut w mniejszym stopniu Wybieranie tańszych opcji, ale może też zbudowanie drogi jeśli to najlepszy sposób na osiągnięcie celów Pomyśl, co chcesz osiągnąć (bezpieczeństwo? Lepsze środowisko? Lepszą gospodarkę?) i potem wybierz działania, które pomogą osiągnąć te cele. Pomyśl, zanim coś zbudujesz Dotyczy zapewniania dostępności, by ludzie mogli osiągnąć cele/sprawy, których potrzebują Dotyczy środowiska, bezpieczeństwa, jakości życia, przestrzeni zielonej, wzrostu gospodarczego i tego, jak transport pomaga osiągnąć cele w innych sektorach Powoli będą zmieniać się wzorce podróżowania, więc w ciągu kilku lat będzie mniej samochodów 22
Jakie sią najczęstsze bariery w rozwoju SUMP? Role organizacyjne i odpowiedzialności sprawy wewnętrzne Wsparcie polityczne Słaba integracja pomiędzy politykami i innymi planami, np. z planem zagospodarowania przestrzennego Ograniczone zasoby i umiejętności (budowanie potencjału) Finansowanie wdrażania Ograniczone wsparcie interesariuszy Brak danych lub zasobów dla monitorowania i ewaluacji 23
PROSPERITY zapewni podsumowania SUMP swoich miast Champion Cities w języku polskim Wiedeń, Austria Sint Niklaas, Belgia Dundee, Szkocja Vitoria Gasteiz, Hiszpania 24
Istnieje mnóstwo dostępnych zasobów European Platform on SUMPs www.eltis.org/mobility-plans CIVITAS PROSPERITY www.sump-network.eu CIVITAS SUITS www.suits-project.eu CIVITAS SUMPs-Up www.sumps-up.eu ADVANCE www.eu-advance.eu CH4LLENGE www.sump-challenges.eu ENDURANCE www.epomm.eu/endurance EVIDENCE www.evidence-project.eu Poly-SUMP www.poly-sump.eu Urban Transport Roadmaps www.urban-transport-roadmaps.eu CIVITAS e-courses www.civitas.eu 25
ELTIS to dobre źródło informacji i dobrych praktyk http://www.eltis.org/mobility-plans/sump-concept SOLUTIONS webinar: Sustainable Urban Mobility Plans (trwa 64 min.) Ankieta dotycząca procesu rozwoju SUMP, pozwalająca władzom na zmierzenie swoich postępów w kierunku osiągnięcia prawdziwego Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej SUMP. 26
Wybrane Wytyczne i kursy nt. kluczowych wyzwań i komponentów SUMP Wytyczne można pobrać tu: www.sump-challenges.eu/kits Dostępne Szkolenia Online: https://www.mobilityacademy.eu/course/index.php?categoryid=4 Inne kursy/webinaria związane z SUMP https://www.mobilityacademy.eu/course/ <Event> <Date> <Location> <Speaker> 27
CIVITAS Biblioteka Narzędzi Mobilności Miejskiej baza danych online ponad 100 narzędzi http://civitas.eu/tool-inventory Narzędzie Urban Transport Roadmaps (3 sesje szkoleniowe) www.urban-transport-roadmaps.eu Narzędzie ilościowe dot. wsparcia rozwoju scenariuszy, ustalania celów i priorytetów, opracowywania efektywnych pakietów działań w cyklu planowania SUMP Narzędzie planowania mobilności SUMP (EN) http://www.wbcsdsmp.org Narzędzie wspierające miasta w opracowaniu opartych na faktach i zintegrowanych planów zrównoważonej mobilności miejskiej, oparte na 19 wskaźnikach zrównoważonej mobilności 28
Prof Tom Rye Instytut Badań Transportu Uniwersytet Napier Edynburg 5 Colinton Rd SZKOCJA www.napier.ac.uk t.rye@napier.ac.uk 29
www.sump-network.eu Autor: Prof Tom RYE (Edinburgh Napier University) Edytor: Dr Nazan Kocak (Edinburgh Napier University) Wydawca: CIVITAS PROSPERITY Zastrzeżenie prawne: Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji ponoszą autorzy. Nie musi ona odzwierciedlać opinii Unii Europejskiej. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych. Wszystkie zdjęcia są udostępniane przez odpowiednich partnerów (o ile nie zaznaczono inaczej) i są dopuszczone do reprodukcji w niniejszej publikacji. Projekt CIVITAS PROSPERITY otrzymał dofinansowanie z unijnego programu badań naukowych i innowacji "Horyzont 2020" w ramach umowy o dotację nr 690636. 30