Standardy Mariola Kiełboń- St. wizytator Kuratorium Oświaty w Rzeszowie
1 września 2009 r. rozpoczął się proces wdrażania w przedszkolach i szkołach nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Zgodnie z nową podstawą, nauczyciele i szkoły mają za zadanie tak organizować pracę aby jak najskuteczniej wychodzić naprzeciw indywidualnym potrzebom, trudnościom i zainteresowaniem uczniów, tak organizować indywidualną pracę z dzieckiem aby wspierać jego osobisty rozwój. Potrzebny jest wzrost kompetencji i odpowiednie wspomaganie kadry nauczycielskiej w tym zakresie aby była ona w stanie z troską pochylić się nad uczniami nie tylko tymi, które mają trudności ale też uczniami zdolnymi, chętnie rozwijającymi swoje pasje czy zainteresowania i udzielić im potrzebnego wsparcia.
Nauczycielowi, który wspiera i doradza, zna swoich uczniów i wie, jak każdemu z nich pomóc. Pomocy psychologiczno- pedagogicznej jak najbliżej dziecka/ucznia, tj. w przedszkolu, szkole i placówce oświatowej, Indywidualizacji pracy z uczniem zarówno na obowiązkowych, jak i dodatkowych zajęciach edukacyjnych
W szkole działa zespół nauczycieli odpowiedzialny za opracowanie, wdrożenie i realizację działań ukierunkowanych na indywidualizację procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III w kontekście wdrażania nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego na I etapie edukacyjnym. Zespół przeprowadza w szkole rozpoznanie potrzeb i analizuje szczegółowo jego wyniki. Na podstawie tego rozpoznania opracowuje bądź modyfikuje istniejące programy nauczania dostosowane do potrzeb uczniów danej klasy, uwzględniające indywidualizację pracy z dzieckiem na lekcji. Zespół monitoruje realizację programów i ocenia skuteczność podejmowanych oddziaływań. W skład zespołu wchodzą nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej oraz inni nauczyciele pracujący bezpośrednio z uczniami klas I-III, np.; wychowawca świetlicy, bibliotekarz, pedagog szkolny lub psycholog jeśli są zatrudnieni.
Od 1 września 2009 roku obowiązują zapisy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U z 2009 r., Nr 4, poz.17), w przedszkolach obowiązuje nowa Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, która opisuje podstawowe założenia wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym.
Zgodnie z nową podstawą programową zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna).
15 czerwca 2010 r. weszło w życie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, opublikowane zostało w Dz. U. Nr 97, poz. 624. Także do 15 czerwca 2010 r. zgodnie z 28 powyższego rozporządzenia dyrektorzy przedszkoli, szkół podstawowych, w których zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny wydali rodzicom dziecka, objętego wychowaniem przedszkolnym - "Informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej" na druku według wzoru nr 70.
Celem diagnozy przedszkolnej jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc: 1. rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb, wspomagać, 2. nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej, 3. pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Informacja przekazana rodzicom dzieci 7 letnich dostarczy im pełnej wiedzy o gotowości ich dziecka do podjęcia obowiązkowej nauki w szkole ( za zgodą rodziców także nauczycielom klasy I). Natomiast informacja przekazana rodzicom dzieci 6 letnich ułatwi im w podjęciu decyzji o ewentualnym zapisie dziecka do I klasy. "Informację.. przedstawioną jako załącznik do rozporządzenia należy potraktować jako wzorcowy plik wiadomości o dziecku nie są to druki ścisłego zarachowania. Ilość informacji w poszczególnych kategoriach, zależy w dużej mierze od wiedzy, jaką posiada o dziecku nauczyciel, od wiedzy, którą zgromadził na podstawie wnikliwej diagnozy przedszkolnej. Nauczyciel przedszkola winien włączyć rodziców do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia ewentualnych trudności na jakie natrafiają w szkole podstawowej, przekazywać wyniki dokonanych obserwacji po to, aby pomóc rodzicom w uzyskaniu wiedzy o tym, jak funkcjonuje ich dziecko w określonych warunkach.
Powołany zespół nauczycieli odpowiedzialny za opracowanie, wdrożenie i realizację działań ukierunkowanych na indywidualizację procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III przeprowadza rozpoznanie potrzeb uczniów kl. I na podstawie dokładnej analizy wyników diagnozy przedszkolnej przedstawionej w "Informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej" dla poszczególnego ucznia, jeżeli pozwolą na to rodzice.
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U z 2009 r., Nr 4, poz.17) celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym.
Zadaniem szkoły jest realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się co oznacza opracowanie bądź modyfikację istniejących programów nauczania, dostosowanie do potrzeb poszczególnych uczniów danej klasy, uwzględniające indywidualizację pracy z dzieckiem. Nad ich prawidłową realizacją czuwa powołany Zespół
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83 poz. 562 ze zmianami) określa warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów kształcenia zintegrowanego. Ocenianiu podlegają osiągnięcia edukacyjne ucznia i zachowanie ucznia.
Zespół monitoruje realizację programów i ocenia skuteczność podejmowanych oddziaływań na podstawie śródrocznych i rocznych ocen opisowych klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych. Zadania Zespołu realizującego projekt to zespolenie obowiązków nauczycieli wynikających z obowiązującego prawa oświatowego.
Nauczyciele prowadzący obowiązkowe zajęcia w klasie realizują opracowany program w tym indywidualizują pracę z uczniem, dostosowując ją do jego potrzeb i możliwości. Programy nauczania uwzględniają działania mające na celu indywidualizację procesu nauczania i wychowania uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zgodnie z nową podstawą programową kształcenia ogólnego na etapie edukacyjnym. Przyjęte do realizacji programy opisują wykorzystane metody i formy pracy w odniesieniu do rozpoznanych, indywidualnych specjalnych potrzeb edukacyjnych zarówno dzieci mających specyficzne trudności w uczeniu się jak i szczególnie uzdolnionych. Zawierają propozycje indywidualizacji pracy z uczniami podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w zależności od potrzeb i możliwości. Opisują np. prowadzone podczas lekcji ćwiczenia, propozycję zadań do rozwiązania, czynności do wykonania, prowadzone obserwacje, wykonane doświadczenia, wykorzystane pomoce dydaktyczne, środki audiowizualne. Szkoła udostępnia dostosowane do potrzeb swoich uczniów, opracowane programy organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny i organowi prowadzącemu
Ustawa o Systemie Oświaty, Karta Nauczyciela Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego poszczególnych typach szkół, Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, Rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno Pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MEN i S z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. w
Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, przeznaczone na realizację obowiązku określonego w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela są do dyspozycji dyrektora konkretnej szkoły, nie są dodatkowo opłacane, ich przydział leży w kompetencji dyrektora szkoły, godziny te dyrektor może przeznaczyć tylko na wspieranie uczniów ze specyficznymi wymaganiami i na rozwój zainteresowań.
Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, mogą być przeznaczone na: zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów: na pracę z uczniem zdolnym lub z uczniem mającym trudności w nauce, zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów. 18
Nauczyciele doskonalą swoje umiejętności zawodowe w zależności od potrzeb, wynikających z przeprowadzonego w szkole wstępnego rozpoznania i zaplanowanych do realizacji zajęć wspierających uczniów, m.in. poprzez samokształcenie, w ramach środków pochodzących z 1% odpisu na doskonalenie, wynikającego z art. 70 a Karty Nauczyciela oraz wykorzystując inne dostępne środki finansowe ( np. Priorytet IX Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 roku w sprawie nadzoru pedagogicznego: Dyrektor szkoły lub placówki publicznej we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego: ( ) wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez: organizowanie szkoleń i narad, motywowanie do doskonalenia i rozwoju zawodowego. ( )
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli: Dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż warunki do udziału w formach kształcenia ustawicznego, jeżeli wynika to z zatwierdzonego planu rozwoju zawodowego i potrzeb szkoły. Nauczyciele ubiegający się o kolejne stopnie awansu zawodowego zobowiązani są do uczestniczenia w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli (nauczyciele stażyści), a także powinni samodzielnie doskonalić wiedzę z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań (nauczyciele kontraktowi). Ponadto nauczyciele mianowani ubiegający się o stopień nauczyciela dyplomowanego powinni umieć dzielić się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć.
Zadania dla nauczycieli w zakresie indywidualizacji nauczania (w ramach projektu POKL- standard III )wynikają z obowiązującego prawa oświatowego i są przez nich realizowane w pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Nie wymagają podejmowania dodatkowych działań nieuregulowanych przepisami.