Synergia aktywności fizycznej i odżywiania w rozwoju dzieci i młodzieży dr Dariusz Szymczuk
Wprowadzenie organizm obciążony wysiłkiem fizycznym ma większe zapotrzebowanie na pożywienie organizm dobrze odżywiony lepiej się rozwija
Carakterystyka rozwoju człowieka Życie nasze zostało podzielone na etapy 1.Zarodkowy 2. Płodowy 3. Noworodkowy (1 miesiąc życia) 4. Niemowlęcy (od miesiąca do roku po urodzeniu) 5.Poniemowlęcy (od 1 do 3 roku życia) 6. Dzieciństwa (3-9,12) 7.Dojrzewania (od 9,12 do 18-25) 8. Okres dojrzałości ( od 18-25 do 40 lat) 9. Wiek średni (od 40 do 65 lat) 10. Starość (od 65 lat do śmierci) Rozwój fizyczny człowieka rozumiany jako zespół procesów fizjologicznych prowadzący do apogeum zdolności psychofizycznych trwa do ok. 25 roku życia.
Rola aktywności fizycznej w rozwoju człowieka Aktywność fizyczna jest zespołem działań i czynności związanych z wysiłkiem fizycznym. Klasyfikacja wysiłków fizycznych - ze względu na rodzaje pracy mięśniowej statyczne, dynamiczne - ze względu na ilość zaangażowanych grup mięśni ogólne, miejscowe -ze względu na czasu trwania długotrwałe, krótkotrwałe - ze względu na intensywność submaksymalne, maksymalne, supramaksymalne -ze względu na procesy biochemiczne dominujące w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego tlenowe, beztlenowe Zdolności adaptacyjne organizmu, podatność na bodźce powoduje, iż możemy wpływać na jego rozwój. Trening, rozumiany jako zaplanowane i monitorowane działania prowadzące do kształtowania i doskonalenia zdolności psychomotorycznych i umiejętności technicznych może podnosić ich poziom. Stosowane bodźce treningowe nie mogą przyspieszać procesów rozwojowych. Szczególnie w okresie tzw. złotego wieku sprawności, przypadającego między 7 a 12 rokiem życia. Wówczas młody organizm bardzo dynamicznie rozwija takie zdolności jak koordynacja wzrokowo ruchowa, zwinność, szybkość, wytrzymałość ogólną. W całym okresie rozwoju wysiłek fizyczny winien odgrywać rolę stymulującą w odniesieniu do kształtowanych cech i zdolności jak również w zapobieganiu gromadzenia nadmiaru tkanki tłuszczowej.
Rola odżywiania w rozwoju człowieka Dostarczane pożywienie jest nośnikiem budulca, energii i związków zapewniających prawidłowe funkcjonowanie ustroju. Poziom zapotrzebowania na energię uzależniony jest od czynników wewnętrznych (uwarunkowania genetyczne, zdolności adaptacyjne) i zewnętrznych (warunki klimatyczne, środowiskowe, społeczne). Dieta młodego rozwijającego się organizmu powinna być kompletna i zbilansowana. Racjonalne odżywianie to jakość i ilość przyjmowanych napojów i pokarmów, dzienna struktura posiłków i technika ich spożywania. W okresie wzmożonego wysiłku zapotrzebowanie na ilość pożywienia może być tak duże, że ogranicza możliwości wysiłkowe. Wówczas należy zwrócić uwagę na jakość pożywienia i jego kondensację w postaci suplementów diety.
Równowaga między wysiłkiem i odżywianiem warunkiem harmonijnego rozwoju człowieka Stan faktyczny: -postępująca niesprawność, będąca wynikiem braku dostatecznej aktywności fizycznej od najmłodszych lat szkolnych, -stale zwiększająca się liczba dzieci otyłych, co spowodowane jest nieprawidłowym odżywianiem i sedenteryjnym trybem życia. -zwiększająca się w populacji liczba młodzieży o wysokości ciała zaliczanej do grupy wysoki/a, powodem jest żywność o dużym stopniu modyfikacji i przetworzenia. Fakty te pozostają bagatelizowane, gdyż mimo, że są negatywne to nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia, jednak mają wpływ na jego jakość i czas trwania. Odwróceniem niekorzystnych tendencji będzie: - umiarkowany wysiłek fizyczny w okresie przedpokwitaniowym i pokwitaniowym, - poprawa jakości żywienia w każdym obszarze tej sfery
Wnioski Wysiłek fizyczny umiarkowanej intensywności w okresie dynamicznego rozwoju młodego organizmu sprzyja podniesieniu poziomu sprawności i utrzymaniu jej w kolejnych okresach życia Racjonalne odżywianie umożliwia podjęcie wysiłku fizycznego Powyższe czynniki stymulują funkcjonowanie organizmu zwłaszcza w okresie dynamicznego rozwoju wzmacniając wzajemnie swoje działanie Istnieje potrzeba pilnego, systemowego rozwiązania problemu braku aktywności fizycznej i właściwego odżywiania
Dziękuję z uwagę d.szymczuk@op.pl