SAMOOCENA Opracowanie podsumowujące dotychczasową współpracę JST z NGO w powiecie leskim w trzech obszarach: polityka społeczna oraz rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, edukacja i wychowanie, rozwój gospodarczy. w ramach projektu Program Operacyjny Kapitał Ludzki: Priorytet: V. Dobre rządzenie Działanie: 5.4. Rozwój potencjału trzeciego sektora Poddziałanie: 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego Lesko, sierpień 2014
Wstęp Niniejsze opracowanie przedstawia podsumowanie wyników badań dotyczących opinii przedstawicieli organizacji pozarządowych na temat współpracy tychże organizacji z Powiatem Leskim oraz podsumowanie trzech spotkań zespołu dyskusyjnego na temat oceny w/w współpracy w trzech obszarach: a) polityka społeczna oraz rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, b) edukacja i wychowanie, c) rozwój gospodarczy. Podsumowanie ankiety Badania mają posłużyć do oceny współpracy pomiędzy przedstawicielami trzeciego sektora a Starostwem Powiatowym w Lesku. Przeprowadzona ankieta miała służyć ocenie stopnia zadowolenia organizacji pozarządowych z obsługi realizowanej przez Urząd oraz będzie mogła przyczynić się do przygotowania i wdrożenia istotnych zmian. Badanie przeprowadzono za pomocą kwestionariuszy ankiet, stanowiących załącznik do niniejszego raportu, opracowanego przy współpracy ekspertów Zamawiającego Starostwa Powiatowego w Lesku oraz Wykonawcy. W ankiecie skierowanej do przedstawicieli organizacji pozarządowych zamieszczono łącznie 13 pytań, które dotyczyły następujących kwestii: 1. Czy w ostatnich latach współpracował Pan/Pani jako przedstawiciel organizacji pozarządowej ze Starostwem powiatowym w Lesku? 2. Jak często kontaktuje się Pan/Pani lub organizacja, w której Pan/Pani pracuje ze Starostwem Powiatowym w Lesku? 3. Jakie były najczęstsze formy współpracy organizacji, w której Pan/Pani pracuje z Starostwem powiatowym w Lesku w przeciągu ostatnich 12 miesięcy? 4. Czy ww. formy współpracy są wystarczające? 5. Proszę ocenić następujące aspekty dotyczące pracowników SP (odpowiadając proszę posłużyć się skalą od 1 do 5, tj.: 1 niezadowalający, 2 słaby, 3 dostateczny, 4 dobry, 5 bardzo dobry). 6. Jakich informacji najczęściej szukają Państwo na stronie www.powiat-leski.pl?
7. Czy uczestniczyli Państwo w konsultacjach społecznych organizowanych przez SP? 8. Główne przyczyny braku podjęcia współpracy ze Starostwem Powiatowym w ciągu ostatnich 2 lat. 9. Skąd czerpie Pan/Pani informacje dotyczące współpracy samorządu województwa związanych z trzecim sektorem? 10. Czy organizacja ma potrzeby szkoleniowe w następujących obszarach. 11. Proszę wskazać obszar działalności organizacji, w której Pan/Pani pracuje. 12. Dlaczego w ostatnich latach nie współpracował Pan/Pani lub organizacja, w której Pan/Pani pracuje z SP? 13. Czy zamierza Pan/Pani w najbliższym czasie podjąć współpracę z SP? W konsultacji można było wziąć udział poprzez wypełnienie ogólnodostępnych kwestionariuszy ankiet w wersji papierowej, które były udostępniane w budynku Starostwa. Przed i podczas trwania badania przeprowadzono kampanię informacyjną w lokalnych mediach (na stronie internetowej Powiatu, w lokalnej prasie i portalach). W badaniu wzięło udział łącznie 41 respondentów. Wnioski z przeprowadzonej ankiety: 1. Na przestrzeni ostatnich lat blisko 3/5 ankietowanych współpracowało ze Starostwem (59%), natomiast 2/5 udzieliło przeczącej odpowiedzi (41%). Ci, którzy udzielili negatywnej odpowiedzi jako powód braku współpracy podali większości brak potrzeby, a ponad połowa ankietowanych nie była wstanie wytłumaczyć zaistniałej sytuacji (51%). 2. Nie najlepiej prezentuje się częstotliwość kontaktu organizacji pozarządowych ze Starostwem. Zdecydowanie przeważają odpowiedzi: kilka razy w roku (41%) i rzadziej niż raz na rok (39%). 3. Bardzo mało ankietowanych wskazało formę współpracy poprzez uczestnictwo w szkoleniach, poradnictwo, udzielanie informacji przez pracowników Starostwa (2%) oraz udział w konsultacjach dokumentów programowych samorządu (3%) co jest niepokojącym sygnałem. 4. Przedstawiciele organizacji pozarządowych w zakresie oceny pracowników Urzędu we wszystkich aspektach wskazywali w przewadze oceny pozytywne (raz na równi ze średnią), co jest dobrym wynikiem. Wśród aspektów ocenionych pozytywnie najlepiej zdaniem ankietowanych prezentuje się dostępność usług i informacji o nich. 5. W zakresie odpowiedzi na pytanie o udział przedstawicieli w konsultacjach społecznych organizowanych przez Starostwo Powiatowe w Lesku, padło 100% odpowiedzi negatywnych. Tutaj rysuje się bardzo niekorzystny obraz współpracy Starostwa z NGO w zakresie konsultacji społecznych.
6. Organizacje są zainteresowane współpracą w ramach jednorazowych projektów, ale nie znalazły odpowiedniego dla swojej działalności statutowej rodzaju konkursu. 7. Większość ankietowanych jako główne źródło informacji dotyczących współpracy samorządu województwa związanych z trzecim sektorem wskazało tak samo, po 21%, kontakty telefoniczne z pracownikami Starostwa i informacje od innych organizacji pozarządowych. 8. Z udzielonych odpowiedzi w ankiecie jawi się obraz szerokiego wachlarza tematyki potrzeb szkoleniowych organizacji pozarządowych. 9. Najliczniej reprezentowane grupy organizacji pozarządowych, których przedstawiciele wzięli udział w ankiecie reprezentują następujące obszary działalności: w zakresie sportu, turystyki, rekreacji, hobby oraz w zakresie działalności społecznej, usług socjalnych, pomocy społecznej. Podsumowanie spotkań zespołów dyskusyjnych ocena i rekomendacje. Celem spotkań zespołów dyskusyjnych była ocena metodą LIJW sytuacji w powiecie leskim w zakresie: a) polityki społecznej oraz rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych; b) edukacja i wychowanie; c) rozwój gospodarczy. Lokalny Indeks Jakości Współpracy (LIJW) to narzędzie do przeprowadzania corocznej samooceny jakości współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Samoocena wg LIJW dokonywana jest wspólnie, zarówno przez przedstawicieli administracji szczebla powiatowego (Powiatu Leskiego, gmin wchodzących w skład powiatu), jak i przez przedstawicieli lokalnych organizacji pozarządowych, przedstawicieli firm i instytucji działających na tym terenie. Celem jej jest, m.in. znalezienie słabych punktów i sformułowanie pomysłów aby tę relację poprawić, pamiętając przy tym, że celem nadrzędnym współpracy jest podniesienie jakości życia mieszkańców wspólnoty samorządowej. Sprawozdanie ze spotkania branżowego zespołu dyskusyjnego w obszarze: Polityka społeczna oraz rozwój wspólnot i społeczności lokalnych w Powiecie Leskim. Dyskusja skupiała się na przyczynach tego, że zdaniem jej uczestników, coraz mniej ludzi angażuje się w działania na rzecz społeczności lokalnej. Przyczyny takiego stanu rzeczy to:
słaba lub brak promocji postaw społecznych, działań liderów lokalnych; wygodnictwo ludzi młodych; bardzo absorbujące ludzi młodych obowiązki zawodowe uniemożliwiające wręcz działalność społeczną (brak czasu); trudne warunki bytowe, m.in. konieczność wyjazdu za pracą; kontaktowanie się ludzi młodych poprzez komunikatory internetowe; wyrachowanie ludzi młodych (oprotestowane przez część uczestników); nie wykształcone potrzeby mieszkańców, zwłaszcza młodych w zakresie udziału w działaniach społecznych; akcyjność działań KGW i OSP bardzo słaba stała, codzienna praca; gotowość do niesienia pomocy w sytuacjach ekstremalnych słabiej systematycznie; niski poziom konsultowania decyzji władz samorządowych ze społeczeństwem; coraz niższy udział mieszańców w wyborach; brak lub słaba gratyfikacja osób działających społecznie. Propozycje zmian na przyszłość: promowanie postaw społecznych oraz działań liderów lokalnych przez samorządy, organizacje i instytucje funkcjonujące na terenie powiatu współpraca z mediami lokalnymi w tym zakresie; wykorzystywanie nowoczesnych mediów do skutecznej informacji i promocji działań społecznych, prorozwojowych; rozwijanie wolontariatu oraz innych form stałej działalności społecznej; włączanie szkół, organizacji i instytucji do realizacji działań prorozwojowych; konsultowanie możliwie jak największej liczby zamierzeń i działań podejmowanych przez samorządy, organizacje i instytucje funkcjonujące na terenie powiatu; gratyfikowanie osób wyróżniających się postawą i działalnością społeczną; wspieranie organizacji pozarządowych w ich działalności statutowej. Sprawozdanie ze spotkania branżowego zespołu dyskusyjnego w obszarze: Edukacja i wychowanie w Powiecie Leskim. Dyskusja skupiała się na tym, że zdaniem jej uczestników, poziom nauczania w placówkach oświatowych na terenie powiatu nie jest zadowalający. Przyczyny takiego stanu rzeczy to: system szkolnictwa (m.in. subwencja oświatowa) powodują, że szkoły walczą o uczniów, co często wiąże się z obniżaniem poziomu nauczania;
system kształcenia zawodowego, w tym staży został wypaczony, co skutkuje bardzo słabym przygotowaniem do uprawiania niby wyuczonych zawodów; płytki rynek pracy powoduje, że młodzież nie ma motywacji do zdobywania wysokich kwalifikacji zawodowych; nie rozliczanie kadry kierowniczej szkół z wyników osiąganych przez uczniów; bardzo słabo rozwinięte poradnictwo zawodowe w szkołach, zwłaszcza na poziomie gimnazjalnym i średnim; ograniczony dostęp do przedszkoli, zwłaszcza w małych miejscowościach; likwidowanie szkół w mniejszych miejscowościach; niska atrakcyjność zajęć pozalekcyjnych prowadzonych w szkołach; ograniczone możliwości prowadzenia szkół społecznych; ciągłe zmniejszanie się roli społecznej szkół w swoich miejscowościach. Propozycje zmian na przyszłość: włączanie w większym stopniu w procesy decyzyjne związane z funkcjonowaniem placówek oświatowo-wychowawczych społeczności lokalnych; zwiększanie współpracy szkół z przedsiębiorcami w zakresie organizacji praktyk zawodowych oraz staży dla absolwentów; podejmowanie wysiłków na rzecz utrzymania szkół w małych miejscowościach (pomoc w prowadzeniu szkół społecznych); poprawa zaplecza technicznego szkół, w tym wyposażanie szkół w nowoczesny sprzęt; pomoc nauczycielom w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych; uczestnictwo szkół w projektach rozwojowych, w tym międzynarodowych. Sprawozdanie ze spotkania branżowego zespołu dyskusyjnego w obszarze: Rozwój gospodarczy i przedsiębiorczość w Powiecie Leskim. Uczestnicy dyskusji stwierdzili, że rozwój gospodarczy oraz przedsiębiorczość na terenie powiatu są w bardzo niekorzystnej sytuacji. Przyczyny takiego stanu rzeczy to: oddalenie od rynków zaopatrzenia i zbytu; ograniczony dostęp do dotacji; odpływ młodych ludzi za granicę; bardzo krótki sezon turystyczny (słaba oferta w okresie poza sezonem);
bardzo duże ograniczenia w tradycyjnej produkcji leśnej wynikające z ustanowienia obszarów Natura 2000; niski stopień przetworzenia drewna słabe zaplecze techniczne tartaków; system dopłat obszarowych w rolnictwie niezachęcający do produkcji, zwłaszcza zwierząt korzystających z łąk i pastwisk; deprawujący system pomocy społecznej, zabijający ducha przedsiębiorczości; kształcenie zawodowe oderwane od rzeczywistych potrzeb rynku pracy. Propozycje zmian na przyszłość: rozszerzanie oferty turystycznej m.in. poprzez rozbudowę infrastruktury sportoworekreacyjnej, w tym sportów zimowych; promowanie walorów i oferty turystycznej obszaru, w tym wśród turystów zza wschodniej granicy; wykreowanie markowych produktów turystycznych; pozyskiwanie inwestorów branży turystycznej lub pokrewnych; wzrost zaangażowania władz samorządowych w działania związane ze stymulowaniem rozwoju gospodarczego; rozwijanie usług z zakresu obsługi biznesu, w tym informacja i doradztwo związane z pozyskiwaniem środków na rozwój firm; włączanie organizacji pozarządowych i innych do działań prorozwojowych w gospodarce. Ocena rekomendacje z niej wynikające, będą wykorzystywane przez uczestników projektu tj. Powiat Leski, Bieszczadzkie Forum Europejskie, w tym szczególnie przez Międzysektorową Grupę Roboczą do prowadzenia działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie rozwoju gospodarczego i przedsiębiorczości w Powiecie Leskim. Zakłada się włączanie kolejnych partnerów do tych działań, zwłaszcza samorządy gminne, organizacje pozarządowe, zrzeszenia przedsiębiorców. Najważniejszym i pierwszym zadaniem Międzysektorowej Grupy Roboczej, poszerzonej o przedstawicieli środowisk wymienionych wyżej, będzie opracowanie rocznego planu działań obejmujących realizację rekomendacji.