INTERNAT ZESPOŁU SZKÓŁ LOGISTYCZNYCH WE WROCŁAWIU P R O G R A M PROFILAKTYCZNO WYCHOWAWCZY NA LATA 2017-2021 Zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną Zespołu Szkół Logistycznych we Wrocławiu wrzesień 2017 r.
SPIS TREŚCI I Podstawa prawna str. 3 II Wstęp.. str. 5 III Misja internatu str. 5 IV Cele programu profilaktyczno wychowawczego.... str. 6 V Model wychowanka absolwenta.. str. 7 VI Strategie osiągania celów programu. str. 9 VII Strategia ewaluacyjna realizacji celów programu. str. 11 2
I Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. z 1997r. nr 78, poz. 483 ze zm.). 2. Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989r. (Dz.U. z 1991r. nr 120, poz. 526). 3. Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2017r. poz. 1189). 4. Ustawa z 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2016r. poz. 1943 ze zm.). 5. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. nr 6, poz. 69). 6. Ustawa z 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017r. poz. 59). 7. Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017r. poz.1591). 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej). 9. Ustawa z 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2016r. poz. 487). 10. Ustawa z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz.U. z 2017r. poz. 783). 11. Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2017r. poz. 957). 12. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. 199 Nr 111 poz. 535) 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015r. poz. 1249). 3
14. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. nr 6, poz. 69). 15. Statut Zespołu Szkół Logistycznych we Wrocławiu. Program Profilaktyczno Wychowawczy Internatu ZSL powstał na podstawie obserwacji środowiska wychowanków i diagnozy ich potrzeb, doświadczeń wychowawców, wniosków wynikających z ankiet i rozmów prowadzonych wśród młodzieży, rodziców i wychowawców, analizy dokumentacji, a także standardów pracy internatu jako placówki opiekuńczo wychowawczej. 4
Motto : Wychowywać to nie znaczy kształcić tylko rozum, lecz kształtować harmonijnie całego człowieka, a więc także jego serce i charakter. Wychowywać, to znaczy również z pokolenia na pokolenie przekazywać wartości, które nadają życiu sens i wypełniają je treścią. Przekazuje się je nie tylko słowami, lecz przede wszystkim przykładem własnego życia Phil Bosmans II Wstęp Wychowanie jest spotkaniem się ludzi, a jego celem jest rozwój osobisty. Jednostka przez uczenie się w grupie rozwija swoje indywidualne potrzeby w harmonii z interesami otoczenia. Nabywa wtedy umiejętność współpracy, rozwija swoją samoświadomość, wrażliwość, kreatywność i poczucie sprawstwa. Podstawą wychowania są takie wartości jak wolność, odpowiedzialność i godność. Wychowanie do wolności pojmowane jest jako stawanie się coraz bardziej otwartym na system norm i wartości. Jest wychowaniem do obowiązku, będącego świadomym wyborem człowieka. Wychowanie do odpowiedzialności polega ma przygotowaniu osoby do kształtowania poczucia odpowiedzialności za wykonanie podjętych zobowiązań. Wychowanie do godności jest realizacją postulatu, by w stosunkach międzyludzkich pamiętać o godności własnej i szanować godność innych. To przybliżanie praw człowieka i uwrażliwianie na ich przestrzeganie. Wychowanie prowadzi człowieka do osiągnięcia dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej, intelektualnej, estetycznej oraz moralnej i duchowej. III Misja internatu Internat Zespołu Szkół Logistycznych we Wrocławiu jest placówką zapewniającą miejsce zamieszkania młodzieży uczącej się w ZSL oraz innych szkołach średnich na terenie Wrocławia. Ponieważ pierwszoplanową rolę w życiu młodego człowieka odgrywa dom rodzinny, dlatego też celem internatu jest wspieranie działań wychowawczych rodziców, zmierzających do wszechstronnego rozwoju osobowego wychowanka. Prowadząc szeroki zakres działań opiekuńczo wychowawczych pomagamy naszym wycho- 5
wankom odnaleźć się w nowej rzeczywistości, zaadaptować się w nieznanym środowisku z dala od rodziny. Zapewniamy równość szans, pomagamy wszystkim wychowankom w pełnym rozwoju ich talentów, kształtujemy umiejętności pozwalające sprostać wymogom samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Wychowujemy w duchu patriotyzmu, kultywujemy tradycje, rozwijamy podstawy odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym i uczymy podejmowania właściwych wyborów. Wspieramy postawę partnerstwa i wzajemnego poszanowania godności między wychowankami i wszystkimi pracownikami placówki, między rodzicami i internatem, między środowiskiem lokalnym i internatem. Wyznajemy pogląd, że kształcenie i wychowanie to procesy dynamiczne trwające przez całe życie. IV Cele programu profilaktyczno wychowawczego Cele ogólne Nauczyciel wychowawca nie może być dzisiaj jedynie przekazicielem wiedzy i zasad dobrego wychowania, ale musi być osobą kreującą i wspierającą rozwój indywidualny i społeczny ucznia wychowanka. Wychowawca powinien kłaść nacisk na kształtowanie jednostek twórczych, zdolnych do kierowania własnym kształceniem zarówno w rzeczywistości szkolnej jak i poza nią. Wychowawcę powinien cechować wysoki poziom empatii, aby budując relacje oparte na zaufaniu mógł uczyć młodzież samodzielności, kreatywnego myślenia oraz działania, skutecznego komunikowania się i współdziałania w zespole w celu wyszukiwania rozwiązań różnorodnych problemów. Współczesnemu nauczycielowi wychowawcy powinna przyświecać idea, że uczenie się jest czynnością nagradzającą ucznia umożliwiającą mu jego samorealizację. Cele szczegółowe 1. Stwarzanie odpowiednich warunków sanitarno higienicznych, warunków do nauki, wypoczynku, do racjonalnego spędzania czasu wolnego, uczestnictwa w życiu kulturalnym, w życiu społecznym, rozwoju zainteresowań, zamiłowań i uzdolnień. 2. Wdrażanie wychowanków do samorządności i współpracy. 3. Kształtowanie postawy dialogu, umiejętności słuchania i skutecznej komunikacji. 6
4. Kształcenie umiejętności rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji. 5. Wyrabianie nawyków związanych ze zdrowym stylem życia dotyczącym higieny, żywienia, ubierania się i uprawiania sportu. 6. Pobudzanie aktywności sprzyjającej wzbogacaniu osobowości. 7. Kształtowanie samodzielności i zaradności życiowej wychowanków. 8. Przygotowanie do życia w rodzinie i społeczeństwie. 9. Kształtowanie postawy patriotycznej. 10.Dbałość o wypracowane tradycje internatu, wypracowanie nowych oraz budowanie poczucia przynależności do społeczności placówki. 11.Rozumienie złożoności zagrożeń współczesnej cywilizacji. 12.Współdziałanie z rodziną wychowanków, ze szkołą oraz instytucjami środowiska lokalnego. V Model wychowanka absolwenta Dążymy do tego, aby absolwent szkoły średniej będący jednocześnie wychowankiem Internatu ZSL we Wrocławiu posiadał następujące cechy : 1. Samodzielny i zaradny : potrafi samodzielnie stawiać sobie cele, wymagające konsekwencji w ich realizacji, umie ocenić sens i szanse realizacji własnych i cudzych pomysłów oraz podjąć właściwe decyzje, umie racjonalnie bronić własnego zdania i nie ulega łatwo innym wpływom. 2. Odpowiedzialny i obowiązkowy : jest gotowy ponosić odpowiedzialność za swoje postępowanie i decyzje, potrafi przyznać się do błędu, posiada własne zdanie, które potrafi uzasadnić, potrafi współpracować. 3. Tolerancyjny : rozumie, że różnice występujące między ludźmi (rasowe, kulturowe, wyznaniowe, światopoglądowe itp.) są czymś normalnym, jest wrażliwy na potrzeby i problemy innych, umie dokonywać wyborów w sytuacjach trudnych kierując się empatią. 7
4. Kulturalny i taktowny : odznacza się wysoką kulturą osobistą i taktem w stosunku do innych osób, dba o kulturę języka, komunikatywność i precyzję swoich wypowiedzi, używa właściwego słownictwa, którym okazuje szacunek innym, potrafi wyrażać szacunek dla tradycji i symboli narodowych i religijnych własnych i cudzych, nie budzi zastrzeżeń swoim wyglądem i higieną osobistą. 5. Uczciwy i prawdomówny : rozumie zasady lojalności wobec innych grup i osób, w przypadku konfliktów wybiera drogę szczerości i prawdomówności, umie rozróżnić osoby godne i niegodne zaufania, szanuje swoją i cudzą własność, dokonuje trafnych wyborów w sytuacjach trudnych, kierując się zasadami moralnymi. 6. Krytyczny wobec siebie i innych : z dystansem podchodzi do uzyskanych informacji i potrafi określić ich przydatność do określonego celu, odróżnia fikcję od świata realnego w przekazach medialnych, potrafi dostrzec rozbieżności we własnym i cudzym zachowaniu oraz odnieść je do obowiązującego w danej społeczności systemu. 7. Przygotowany do pełnego uczestniczenia w życiu rodzinnym, społecznym, kulturalnym i obywatelskim : wie na czym polega pełnienie różnych ról społecznych, umie świadomie wybrać własną drogę zawodową, właściwie korzysta z oferty spędzania wolnego czasu dostępnej w środowisku lokalnym, świadomie uczestniczy w życiu swojego narodu i państwa. 8
VI Strategie osiągania celów programu OBSZAR ZADANIA ZDROWIE edukacja zdrowotna 1. Utrwalanie umiejętności rozpoznawania symptomów zagrożeń zdrowia fizycznego 2. Kładzenie nacisku na dbałość o zdrowie poprzez aktywność fizyczną. 3. Rozwijanie umiejętności stosowania w praktyce strategii radzenia sobie ze stresem. 4. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i radzenia sobie z objawami depresji u siebie i osób ze swego otoczenia, 5. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stratą i traumatycznym doświadczeniem poprzez wykorzystywanie sposobów mających na celu odzyskanie poczucia sprawstwa i wpływu na własne życie. 6. Wykorzystywanie w praktyce wiedzy z zakresu zagrożeń psychofizycznych w okresie adolescencji : zaburzenia odżywiania, zaburzenia związane z nadużywaniem leków i suplementów. 7. Rozwijanie postaw prozdrowotnych poprzez podejmowanie i urzeczywistnianie działań na rzecz zdrowia. 8. Doskonalenie umiejętności organizowania własnych zajęć oraz prawidłowego zarządzania czasem. RELACJE kształtowanie postaw społecznych 1. Doskonalenie umiejętności wyrażania własnych uczuć : dawania i przyjmowania informacji zwrotnych, 2. Kształtowanie umiejętności wyrażania emocji oraz ich rozumienia. 3. Zwiększanie umiejętności budowania podmiotowych relacji z innymi opartych na szacunku, akceptacji i zrozumieniu. 4. Rozwijanie empatii, wrażliwości na potrzeby innych oraz umiejętności udzielania wsparcia emocjonalnego. 5. Kształtowanie pozytywnego poczucia własnej wartości poprzez rozwój kompetencji wychowanków z zakresu wyrażania i przyjmowania pochwał. 6. Rozwijanie umiejętności różnych form komunikacji werbalnej i niewerbalnej w celu autoprezentacji oraz prezentacji swojego stanowiska. 7. Rozwijanie kompetencji z zakresu rozwiązywania konfliktów, z zastosowaniem negocjacji i mediacji. 8. Doskonalenie umiejętności zmiany postaw i zachowań poprzez stosowanie oraz przyjmowanie asertywnej krytyki. 9
KULTURA wartości, normy, wzory zachowań 1. Rozwijanie postaw prospołecznych i obywatelskich w duchu poszanowania wartości uniwersalnych, państwowych i lokalnych. 2. Rozwijanie szacunku do kultury i dorobku narodowego i powszechnego. 3. Rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia w kontekście analizy wpływów rówieśników i mediów na zachowanie. 4. Doskonalenie umiejętności podejmowania racjonalnych decyzji w oparciu o posiadane informacje i ocenę skutków własnych działań. 5. Zwiększenie umiejętności zaspokajania potrzeb psychofizycznych w sposób zgodny z przyjętymi normami, regułami i zasadami. 6. Rozwijanie umiejętności właściwego zachowania się, z uwzględnieniem sytuacji i miejsca. 7. Doskonalenia umiejętności wykorzystywania wiedzy na temat praw i obowiązków obywateli. Wyrażanie własnego zdania na temat różnych problemów oraz uzasadniania go. OSOBOWOŚĆ samorządność samoświadomość samorealizacja 1. Rozwijanie umiejętności dokonywania oceny własnych umiejętności życiowych i planowania ich rozwoju. 2. Rozwijanie zdolności do samorealizacji, samokontroli i panowania nad emocjami. 3. Podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez określanie osobistego potencjału. 4. Wdrażanie do podejmowania odpowiedzialności za realizację określonych zadań na rzecz społeczności internatu. 5. Rozwijanie umiejętności realizacji własnych celów w oparciu o rzetelną pracę i uczciwość. 6. Rozwój zainteresowań, poszerzanie autonomii i samodzielności. 7. Rozwijanie samoświadomości dotyczącej praw, wartości oraz postaw. 8. Dostrzeganie wyzwań i zagrożeń związanych z pełnieniem różnych ról społecznych. 9. Rozwijanie umiejętności dokonywania zmian w myśleniu, postrzeganiu i rozumieniu świata. 10
BEZPIECZEŃSTWO profilaktyka zachowań ryzykownych 1. Kształtowanie postaw zapobiegających wczesnym kontaktom seksualnym i związanych z nimi problemami. 2. Wzmacnianie sposobu myślenia i działania eliminującego ryzyko sięgania po środki psychoaktywne. 3. Rozwijanie umiejętności psychospołecznych, takich jak radzenie sobie ze stresem, poszukiwanie pomocy, rozwiązywanie konfliktów. 4. Utrwalanie wiedzy dotyczącej niebezpiecznych zachowań podczas korzystania z portali społecznościowych oraz metod przeciwdziałania cyberprzemocy. 5. Działania na rzecz zaangażowania wychowanka w różne formy aktywności (koła zainteresowań, wolontariat). 6. Wdrażanie do nabywania umiejętności naprawiania wyrządzonych krzywd i szkód. 7. Doskonalenie umiejętności rozpoznawania zagrożeń cywilizacyjnych, m.in. : uzależnienia, sekty, subkultury, rasizm, terroryzm, internet, reklama, patologia społeczna, choroby. Powyższe zadania realizuje cały zespół wychowawców przez cały okres obowiązywania programu profilaktyczno wychowawczego metodami i środkami określonymi w rocznych planach pracy opiekuńczo wychowawczej grup. VII Strategia ewaluacyjna realizacji celów programu Program Profilaktyczno Wychowawczy nie jest dokumentem zamkniętym, może ulegać poprawkom wraz ze zmieniającą się rzeczywistością wychowawczą internatu. Analiza jego skuteczności będzie polegać na bieżącym monitorowaniu oraz corocznie dokonywanej ewaluacji. Okresowego podsumowania efektywności działań profilaktyczno wychowawczych dokonuje w obrębie grupy wychowawca prowadzący, do oceny całokształtu tych oddziaływań, Zespół Wychowawców. Wyniki ewaluacji są prezentowane w postaci raportu. Przebieg pracy wychowawczej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów, rodziców i wychowawców służą doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. 11
Sposoby ewaluacji : obserwacja zachowania wychowanków, obserwacja postępów w nauce i zachowaniu, ocena bezpieczeństwa wychowanka w internacie, ocena pracy wychowawczej, badania losów absolwentów. Narzędzia : ankiety, obserwacje, analiza dokumentów placówki, rozmowa, wywiad. 12