Testy t-studenta są testami różnic pomiędzy średnimi czyli służą do porównania ze sobą dwóch średnich Zmienne muszą być zmiennymi ilościowym (liczymy i porównujemy średnie!) Są to testy parametryczne Test t- Studenta pozwala ustalić czy różnica pomiędzy średnimi jest istotna statystycznie czyli czy można odrzucić hipotezę zerową (która zakłada, że średnie w grupach nie różnią się) przy ustalonym poziomie istotności Nazwa testów pochodzi od pseudonimu ich autora Williama Gosseta (1876-1937) brytyjskiego statystyka i chemika (pracującego dla Guinnessa), który publikował swoje prace jako Student Żródło: https://scepticemia.com/2012/09/21/william-gosset-a-true-student/ 1
HOMOGENICZNOŚĆ WARIANCJI wariancje ( odchylenia standardowe) w porównywanych grupach powinny być zbliżone NORMALNOŚĆ ROZKŁADU rozkład zmiennej w każdej grupie powinien być normalny PORÓWNYWALNOŚĆ GRUP porównywane grupy powinny być równoliczne Przy dużych liczebnościach każdej z porównywanych grup (n > 30) założenie normalności rozkładu traci na znaczeniu! Dla jednej próby Porównuje średnią obliczoną na podstawie wyników badań z kryterium znanym z wcześniejszych badań lub danych teoretycznych (np. średnią dla populacji) Czy zarobki nauczycieli szkół zielonogórskich różnią się istotnie statystycznie od średniej krajowej? dane: wysokości zarobków nauczycieli z Zielonej Góry, wysokość średniej krajowej zarobków Czyś inteligencja studentów UZ różni się od średniej w populacji dane: wyniki testu inteligencji studentów, wysokość średniej w populacji Dla prób zależnych (skorelowanych) Porównuje średnie z dwóch pomiarów (np. przed i po eksperymencie (test/retest), pomiarów tej samej zmiennej prowadzonych w innych warunkach) wśród tych samych badanych (porównujemy dwa wyniki pochodzące od tego samego badanego) Czy słuchanie głośnej muzyki podczas rozwiązywania zadań wydłuża czas znalezienia rozwiązania? dane: czas rozwiązywania zadania bez i podczas słuchania muzyki Czy istnieje różnica między wysokością zarobków na początku zatrudnienia a wysokością zarobków po 5 latach pracy dane: wysokość zarobków pracowników w momencie zatrudnienia i po 5 latach Czy zastosowanie nowatorskiej techniki perswazji powoduje zmianę opinii dane: siła akceptacji opinii przed i po zastosowaniu techniki perswazji Dla prób niezależnych (nieskorelowanych) Porównuje średnie w dwóch grupach (grupa eksperymentalna/grupa kontrolna, kobiety/mężczyźni, zatrudnieni/bezrobotni ) Czy kobiety i mężczyźni różnią się liczbą podejść do egzaminu na prawo jazdy? dane: płeć, liczba podejść do egzaminu na prawo jazdy Czy mieszkańcy wsi i miast różnią się wysokością zarobków? dane: miejsce zamieszkania, wysokość zarobków Czy osoby biorące udział w eksperymencie mają inne samopoczucie niż osoby niebiorące w nim udziału dane: ocena samopoczucia, branie udziału w eksperymencie 2
Jakie grupy są porównywane? Co jest zmienną zależną? 1. Czy wynik testu na prawo jazdy wśród zdających pierwszy raz różni się od wyniku zdających po raz kolejny? 2. Czy średnia kwota wydatków na rozrywkę jest różna wśród mieszkańców wsi i miast? 3. Czy ilość czasu przeznaczanego na granie w gry komputerowe jest różna wśród uczniów gimnazjalnych i średnich? 4. Czy poziom samooceny jest rożny wśród osób przyjmujących środki psychotropowe i nieprzyjmujących leków? 5. Czy oglądanie telewizji różnicuje ocenę działań partii rządzącej? 6. Czy kobiety i mężczyźni przeznaczają na oglądanie telewizji różną ilość czasu? 7. Czy dorośli więcej czasu słuchają radia niż młodzież? 8. Czy wynik w teście uzależnienia od Internetu jest różny wśród zwolenników i przeciwników Milionerów? 9. Czy mieszkańcy miast i wsi różnią się BMI? 10. Czy osoby z zaburzeniami odżywiania różnią się od osób zdrowych pod względem wagi? 11. Czy zarobki nauczycieli akademickich różnią się od zarobków urzędników państwowych? 12. Czy aktorzy telewizyjni różnią się wzrostem od aktorów teatralnych? Czy płeć różnicuje oceny z matury z języka polskiego? Czy maturzystki i maturzyści różnią się wynikami z matury z języka polskiego? Wyniki kobiet i mężczyzn z matury z języka polskiego są różne Wyniki kobiet i mężczyzn z matury z języka polskiego nie różnią się 3
1. Sprawdzenie założenia o homogeniczności wariancji Homogeniczność (jednorodność/równość) wariancji testuje test Levene a: jeżeli wynik testu jest nieistotny statystycznie (p >0,05) (wariancje uznajemy za równe) to wyniki dla testu t-studenta odczytujemy z pierwszego wiersza tabeli jeżeli wynik testu jest istotny statystycznie (p <0,05) (wariancje różnią się od siebie, nie są równe) to wyniki dla testu t-studenta odczytujemy z drugiego wiersza 2. Odczytanie wyniku dla testu t-studenta Analiza danych z wykorzystaniem testu t-studenta dla prób niezależnych wykazała, że średnia z matury z języka polskiego mężczyzn (M=55,17%) różni się istotnie statystycznie od średniej kobiet (M=48,61%) ( t(498)=-3,65, p<0,001). Płeć różnicuje wyniki z matury z języka polskiego. Kobiety uzyskują niższe wyniki z matury z języka polskiego niż z mężczyźni. t(df) = t, p df liczba stopni swobody t wartość statystyki t p poziom istotności (podajemy dokładną wartość lub p<0,05 dla p=0,000 zapisujemy p<0,001) t( 498) = -3,659 p<0,001 4
Czy płeć różnicuje oceny z matury z matematyki? Czy maturzystki i maturzyści różnią się wynikami z matury z matematyki? Wyniki kobiet i mężczyzn z matury z matematyki są różne Wyniki kobiet i mężczyzn z matury z matematyki nie różnią się 1. Sprawdzenie założenia o homogeniczności wariancji Homogeniczność (jednorodność/równość) wariancji testuje test Levene a: jeżeli wynik testu jest nieistotny statystycznie (p >0,05) (wariancje uznajemy za równe) to wyniki dla testu t-studenta odczytujemy z pierwszego wiersza tabeli jeżeli wynik testu jest istotny statystycznie (p <0,05) (wariancje różnią się od siebie, nie są równe) to wyniki dla testu t-studenta odczytujemy z drugiego wiersza 2. Odczytanie wyniku dla testu t-studenta Różnica między średnią wyników mężczyzn (M=35,15%) i kobiet (M=36,91%) z matury z matematyki jest nieistotna statystycznie. Średnie kobiet i mężczyzn są na zbliżonym poziomie. 5
Czy płeć różnicuje częstość zmiany pracy? Czy oceny chłopców i dziewcząt z matematyki różnią się? 6
Czy przyjmowanie leków wpływa na długość czasu abstynencji? Czy młodzież i dorośli różnią się czasem tygodniowo przeznaczanym na korzystanie z Internetu? 7