EDUKACJA EKOLOGICZNA W MIEŚCIE ZABRZE - PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ, PRZEZ EDUKACJĘ DO ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, DLA MIASTA ZABRZE NA LATA 2013-2019. Człowiek jest jednym z elementów przyrody, dlatego też musi zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności za stan środowiska w dobie szybkiego rozwoju cywilizacyjnego i degradacji środowiska naturalnego.
Zgodność z przepisami ONZ, UE, ustawami o ochronie przyrody, środowiska, gospodarki odpadami, oświatowymi Zobowiązania Polski w zakresie edukacji ekologicznej, w ostatniej dekadzie najczęściej nazywanej edukacją dla zrównoważonego rozwoju, wynikają z umów międzynarodowych oraz z członkostwa w organizacjach międzynarodowych (ONZ,UE). Edukacja jest warunkiem promowania zmian zachowania, dostarczających wszystkim obywatelom kluczowych kompetencji potrzebnych do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Dlatego też samorząd lokalny poprzez prowadzenie edukacji ekologicznej i przygotowywanie programu edukacji ekologicznej zmierza do przyjęcia bardziej strategicznego podejścia do kwestii wymiany wiedzy i dobrej praktyki w celu stymulowania edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju. Edukacja taka wykracza poza formalne systemy nauczania i w praktyce wykorzystuje interdyscyplinarne podejście do edukacji, oferując dzieciom i młodzieży, a także osobom dorosłym w każdym wieku sposobność do nauki, do twórczego rozwoju oraz poznawania praw i wynikających z nich obowiązków.
Przesłaniem programu jest wychowanie odpowiedzialnego za środowisko naturalne, w skali lokalnej i globalnej, mieszkańca Zabrza, który świadomie dąży do zrównoważonego rozwoju rozumianego jako jedynej drogi postępu w rozwoju społeczeństwa przy równoczesnym zachowaniu dóbr przyrody dla przyszłych pokoleń. Z uwagi na specyfikę zarówno społeczną jak i środowiskową miasta skoncentrowano się w Programie na trzech kierunkach: I. Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców Zabrza. II. System stałej współpracy międzysektorowej i dialogu III. społecznego. Racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji ekologicznej.
Działania podejmowane na rzecz edukacji ekologicznej skupiają się na: budowaniu w skali lokalnej i globalnej odpowiedzialności obywatelskiej i uświadamianiu mieszkańcom, w każdym wieku, ich praw i obowiązków w zakresie ochrony przyrody i środowiska; zapewnieniu dostępności do wiedzy proekologicznej na wszystkich poziomach i we wszystkich kontekstach społecznych tj. rodzinnych, szkolnych, zawodowych oraz w społeczności lokalnej; zapewnieniu możliwości nauki oraz wspieraniu dążenia do zrozumienia funkcjonowania świata przyrody przez mieszkańców, w tym szczególnie dzieci i młodzież; umożliwieniu uczącemu się zdobywania umiejętności i wiedzy.
Edukacja ekologiczna mieszkańców Miasta Zabrza oznacza, że każde nawet najmniejsze działanie, jeśli tylko służy dobru Ziemi, ma sens i jest potrzebne. Problemy i zadania należy rozwiązywać wspólnie z zainteresowanymi grupami społecznymi poprzez kierowanie konkretnych, dostosowanych do nich propozycji i form szczególnie z obszaru oddziaływania obejmującego zagadnienia środowiska naturalnego.
Celowe działania edukacyjne obejmują nie tylko wiedzę z zakresu ekologii i ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami, ale dotyczą one umiejętności zastosowania jej w codziennym życiu.
W codziennym życiu należy wyrobić pozytywne nawyki dotyczące segregacji odpadów, co związane jest z nowelą ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach oraz ustawy o odpadach.
Ustawiczna edukacja ekologiczna będzie prowadzona wielopłaszczyznowo i będzie obejmować: Działania edukacyjne Dział Działa Działania edukacyjne Działania popularyzatorskie Działania informacyjne
Program prowadzony będzie na wszystkich etapach wiekowych kształcenia dla mieszkańców Zabrza. Przedszkola Szkoły Podstawowe Gimnazja Szkoły ponadgminazjalne Dorośli
Program obejmuje 7 poziomów edukacyjnych i opracowany jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 roku w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. Nr 89, poz. 370 z 2009 z późn. zm.). Dla wychowania przedszkolnego skoncentrowano się na: kształtowaniu wrażliwości zarówno na piękno, jak i na szkody w środowisku, oddziaływaniu na styl życia i świadomość ekologiczną rodziców, dziadków, kształtowaniu nawyków i zachowań proekologicznych w życiu codziennym. Dla wyższych poziomów kształcenia skoncentrowano się na: poznaniu praw i współzależności rządzących przyrodą, a także zachodzących pomiędzy przyrodą, a człowiekiem, kształtowaniu umiejętności rozwiązywania problemów zgodnie z posiadaną wiedzą i przyswojonym systemem wartości, rozbudzaniu wrażliwości na piękno przyrody i ład przestrzenny, kształtowaniu postawy szacunku dla życia i zdrowia, zarówno własnego jak i wszystkich innych istot.
Program edukacji ekologicznej skupia się na 4 blokach tematyczno zadaniowych: 1. Ochrona przyrody Zabrzańskie śmieciojadki 2. Ochrona środowiska 3. Gospodarka odpadami 4. Człowiek a środowisko
Cele ogólne Programu Wzrost świadomości ekologicznej uczestników programu i potencjalnych odbiorców, Kształtowanie postawy za obecny i przyszły stan środowiska oraz gotowości do działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, Rozwijanie wrażliwości i poczucia odpowiedzialności i potrzeby szybkiej reakcji na problemy ekologiczne, Poszerzenie wiedzy na temat zagrożeń ekologicznych, Rozwijanie zamiłowania do piękna przyrody i nauczanie szacunku, odpowiedzialności oraz troski za otaczający nas świat ożywiony i nieożywiony, Zrozumienie zależności istniejących w przyrodzie oraz związków człowieka z naturą.
Cele Lokalnych Działań Edukacyjnych Poznawanie podstawowych zasad poszanowania zasobów naturalnych i nauczanie ich oszczędzania, Poznawanie motywów i sposobów ochrony i kształtowania środowiska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów lokalnych, Zachęcanie do podejmowania różnorodnych działań praktycznych na rzecz ochrony przyrody i środowiska, w tym przede wszystkim walorów i zasobów lokalnych, Stworzenie warunków dla sprawnego i skutecznego przepływu informacji, wymiany doświadczeń i kompetencji, tak wewnątrz sektora szkolnictwa jak i pomiędzy tym sektorem a organizacjami pozarządowymi, mediami, samorządem lokalnym (dzielnicowym) i przedsiębiorstwami, Współpraca i integracja wszystkich instytucji lokalnych w działaniach ekologicznych wraz z dbałością o wzbogacenie bazy do edukacji ekologicznej.
Cele Programu będą osiągane przez: stosowanie metod aktywizujących przy realizacji zadań, umiejętne stawianie pytań i projektowanie odpowiednich sytuacji dydaktycznych, bezpośredni kontakt z otoczeniem, stymulowanie radości poznawania, uczenie samodzielności, współpracy, odpowiedzialności za słowa i czyny, a także współdecydowania, rozwijanie wrażliwości na problemy przyrody i środowiska, kształtowanie i promowanie postawy szacunku dla siebie, innych, wszystkich istot żywych i środowiska naturalnego.
Edukacja Ekologiczna będzie: 1. Aktywna, motywująca, integrująca i pełna; 2. Kształtować nie tylko myślenie, ale i przyczyni się do rozwoju: wartości, motywacji, postaw, codziennych nawyków i umiejętności; 3. Stanowić składową część programów: dydaktyczno wychowawczego, i wychowawczo opiekuńczego i programu profilaktyki realizowanych na poszczególnych etapach edukacyjnych, a także będzie zgodna z podstawami programowymi dla poszczególnych przedmiotów nauczania; 4. Elementem edukacji ustawicznej dla ludzi w każdym wieku.
Przy realizacji celów, zadań programu będą współdziałać wszyscy uczestnicy programu, w szczególności: dzielnica (osiedle) i jej jednostki organizacyjne, placówki oświatowe: przedszkola, szkoły, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, ośrodki pracy pozaszkolnej, placówki kulturalne (MOK-i) nauczyciele, uczniowie i rodzice, lokalne instytucje organizacje pozarządowe, podmioty gospodarcze.
Każda placówka przystępująca do realizacji Programu ekologicznego winna samodzielnie: a) określić swoją misję (cel i zakres działań); b) dokonać analizy warunków otoczenia np. przyrodniczych, społecznych itp.; c) określić sposób organizacji oraz finansowania działań; d) wybrać koordynatora; e) określić możliwości współpracy z lokalną społecznością (organizacjami, instytucjami, firmami); f) ustalić sposoby prezentowania osiągnięć, sukcesów, dorobku jako prezentację publiczną efektów projektu; g) opracować indywidualny harmonogram działań do dzielnicowych (osiedlowych) ram tematycznych i czasowych wraz z szacunkowym kosztorysem zadań (roczny plan co roku).
EDUKACJA Akcja Edukacja. Ale EDUKACJA inna niż zwykła, nauka która nie jest szara, nudna. Edukacja ciekawa, kreatywna, skuteczna...skierowana do wszystkich grup odbiorców, również tych trudniejszych skupionych na innych tematach - dzieci i młodzieży, zabieganych dorosłych, niewrażliwych na ekologię i estetykę miasta starych itd. dotarcie do nich wszystkich i przekonania do zmiany nawyków nie będzie proste.
W działaniach proekologicznych ważna jest rola nauczycieli, edukatorów i osób aktywnych ekologicznie. Działania edukacyjne nie mogą być działaniami okazjonalnymi, czy przypadkowymi. Trzeba powtarzać je wielokrotnie i tak długo, aż będą pojawiały się dowody na to, że pożądane postawy proekologiczne i pro środowiskowe staną się trwałym elementem zachowań mieszkańców. Gdyż każda forma życia jest wyjątkowa i spełnia ważną rolę w przyrodzie, a człowiek jest jej integralną częścią.
Dziękuję za uwagę