INFORMACJA Z KONTROLI JAKOŚCI I PRAWIDŁOWOŚCI OZNAKOWANIA MIODU Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Poznaniu przeprowadził na terenie Województwa Wielkopolskiego w II kwartale 2010 roku 12 kontroli, w tym w : a) 3 hurtowniach : Hurtowni w Chodzieży Hurtowni w Pile Hurtowni w Kaliszu b) 7 sklepach należących do sieci handlowych : 2ch sklepach w Poznaniu Sklepie w Jasinie Markecie w Kaliszu Markecie w Koninie Supermarkecie w Słupcy c) 2 pozostałych sklepach innego rodzaju Sklepie w rodzaju super-markety w Poznaniu Sklepie spożywczo-przemysłowym w Pile Celem kontroli było zbadanie jakości handlowej miodów w stosunku do obowiązujących przepisów i deklaracji producentów zamieszczonych w oznakowaniu tych produktów oraz ocena prawidłowości zamieszczania na
etykietach wszystkich wymaganych prawem żywnościowym oznaczeń w tym rzetelności informowania konsumentów o oferowanych wyrobach. W wyniku podjętych działań kontrolnych nieprawidłowości stwierdzono w 5 placówkach stanowiących 41,7 % jednostek handlowych objętych kontrolą. W wytypowanych do kontroli placówkach ocenie poddano łącznie 54 partie miodów kwestionując w 5 placówkach 13 partii (24,1 % ). PRZEDMIOTOWY ZAKRES KONTROLI Ocena laboratoryjna jakości miodu Sprawdzenia zgodności parametrów jakościowych miodów w odniesieniu do wymagań przepisów i deklaracji producentów umieszczonych na opakowaniach jednostkowych dokonano w 6 jednostkach handlowych, poddając badaniom laboratoryjnym łącznie 10 partii, kwestionując 2 partie (20,0 %). Badaniem objęto : a) 2 partie miodów z domieszką miodów spoza UE, których nie kwestionowano, w tym : 1 partia miodu wielokwiatowego Baśniowa Pasieka 1 partia miodu nektarowego gryczanego b) 2 partie miodów wielokwiatowych - nie kwestionowano, c) 1 partię miodu pszczelego naturalnego rzepakowego, pochodzącego z gospodarstwa pasiecznego z Poznania, który zakwestionowano bowiem produkt nie odpowiadał wymaganiom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 roku w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz. U. Nr 181, poz. 1773) oraz Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 lutego 2004 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz. U. Nr 40, poz. 370), z uwagi na zaniżenie liczby diastazowej o 0,5. Pod względem cech organoleptycznych nie odpowiadał wymaganiom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 roku w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu oraz z dnia 18 lutego 2004 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu z powodu : nietypowej barwy dla miodu rzepakowego, jasnożółtoszarej; niewłaściwej konsystencji, średnioziarnistej; niecharakterystycznego zapachu dla kwiatów rzepaku. 2
d) 1 partię miodu pszczelego naturalnego lipowego od producenta z pasieki w Puszczykowie, który zakwestionowano bowiem produkt nie odpowiadał wymaganiom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 roku w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz. U. Nr 181, poz. 1773) oraz Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 lutego 2004 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz. U. Nr 40, poz. 370) z uwagi na zawyżenie zawartości 5- hydroksymetylofurfuralu (HMF) o 7,0 mg/kg. e) 2 partie miodów akacjowych nie kwestionowano, f) 1 partii miodu spadziowego nie kwestionowano, g) 1 partię miodu nektarowo-spadziowego nie kwestionowano. Kontrolowany przedsiębiorca w Jasinie, kwestionowane próbki kontrolne miodu rzepakowego zwrócił do producenta. Prawidłowość oznakowania miodów W zakresie prawidłowości oznakowania oględzinom poddano łącznie 54 partie produktów, z których zakwestionowano 13 partii, w tym : miód z domieszką miodów spoza UE 13 partii nie kwestionowano, miód wielokwiatowy 12 partii kwestionowano 3 partie, miód rzepakowy 1 partia, którą zakwestionowano, miód lipowy 6 partii zakwestionowano 2 partie, miód akacjowy 7 partii zakwestionowano 3 partie, miód gryczany 3 partie zakwestionowano 1 partię, miód spadziowy 6 partii nie kwestionowano, inne 6 partii (miód wrzosowy, akacjowo-lipowy, nektarowo-spadziowy 4 partie) kwestionowano 3 partie. Stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia naruszające obowiązujące przepisy w oznakowaniu miodów dotyczyły : 3
a) braku w oznaczeniu pełnych danych identyfikujących producentów (nie umieszczenie imienia i nazwiska producenta) 4 partie, Producenci z : Chodzieży - miód wielokwiatowy, Poznania - miód nektarowy pszczeli lipowy, miód pszczeli nektarowospadziowy, miód pszczeli wielokwiatowy, b) nie oznaczenia partii produkcyjnej 3 partie, Producenci z : Poznania - miód pszczeli naturalny rzepakowy, miód pszczeli naturalny wielokwiatowy leśny, Paczkowa - miód nektarowo-spadziowy, c) użycia w oznaczeniu daty minimalnej trwałości wyrażenia słownego nie odpowiadającego obowiązującym przepisom tj. najlepiej spożyć przed końcem zamiast najlepiej spożyć przed 1 partia, 56-200 Góry - miód pszczeli nektarowy akacjowy, d) nie podania informacji określającej warunki przechowywania 10 partii, Chodzieży - miód wielokwiatowy, 4
Puszczykowa - miód pszczeli naturalny akacjowy, miód pszczeli naturalny lipowy, miód pszczeli naturalny nektarowo-spadziowy, Poznania - miód pszczeli naturalny rzepakowy, miód pszczeli naturalny wielokwiatowy leśny, Paczkowa - miód nektarowo-spadziowy, 56-200 Góry - miód pszczeli nektarowy akacjowy, miód pszczeli nektarowy gryczany, Kraj pochodzenia : Niemcy - miód akacjowy lekko-aromatyczny. Opisy i sposób znakowania badanych miodów konwencjonalnych nie wprowadzały w błąd konsumentów i nie sugerowały produkcji metodami ekologicznymi. Aktualność dat minimalnej trwałości Wraz z oceną prawidłowości oznakowania opakowań jednostkowych miodów sprawdzono przestrzeganie deklarowanych dat minimalnej trwałości. W kontrolowanych jednostkach handlowych poddano oględzinom 54 partie produktów nie stwierdzając w obrocie przeterminowanych miodów. Sprawdzenie ilości rzeczywistej produktu w stosunku do deklaracji producenta 5
Badaniom w powyższym zakresie poddano 24 próbki opakowania jednostkowe z 10 partii ocenianych laboratoryjnie. Po uwzględnieniu tolerancji wynikającej z ustawy o towarach paczkowanych nie kwestionowano masy netto badanych miodów. Przestrzeganie art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 25.08.2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia Kontrola dotycząca przestrzegania w jednostkach handlowych wymagań higienicznych wykazała, że osoby pracujące w bezpośrednim kontakcie z produktami żywnościowymi posiadały przechowywane i dostępne w placówkach określone przepisami orzeczenia lekarskie wymagane do celów sanitarnoepidemiologicznych. Identyfikacja kontrolowanych przedsiębiorców Kontrolowani przedsiębiorcy prowadzili działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego lub wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. We wszystkich przypadkach zakres i rodzaj prowadzonej działalności był zgodny z przedłożonymi dokumentami. Przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości Na podstawie otrzymanych odpowiedzi na wnioski dotyczące przyczyn ujawnionych nieprawidłowości można stwierdzić, że przedsiębiorcy dokonali analizy przesyłając stosowne wyjaśnienia. W odniesieniu do zawyżenia zawartości HMF w miodzie lipowym producent poinformował, że przyczyną była prawdopodobnie awaria urządzenia (minikomory rekrystalizacyjnej). Wyciągnięto odpowiednie wnioski aby podobna sytuacja się nie powtórzyła. W odniesieniu do kwestionowanego miodu rzepakowego producent wyjaśnił, że przeprowadzona ponowna dekrystalizacja miodu, często zakłóca ponowny 6
sposób jego krystalizacji. Najczęściej na dno słoja wypadają duże kryształy szybko krystalizującej glukozy, która w miodzie rzepakowym występuje w znacznej przewadze. Zjawisko to mogło mieć miejsce w przypadku ocenianej partii miodu rzepakowego, którego zapach, szczególnie po dłuższym okresie magazynowania, traci swoją pierwotną intensywność. Producent podkreślił, że oferowany miód nie był w 100 procentach pozyskany z nektaru rzepakowego, wobec faktu, że w okresie kwitnienia rzepaku nektarują również inne wczesnowiosenne rośliny miododajne jak np. sady, koniczyna. Uznał jednak, że uczciwie określił uzyskany miód jako rzepakowy, będąc przekonany, że procentowa zawartość pyłku rzepaku występuje w nim w znacznej przewadze. Zapewnił, że w przyszłości dołoży starań, aby oferowany do sprzedaży miód wykazywał właściwe cechy organoleptyczne. Z uzyskanych wyjaśnień odnośnie uchybień w oznakowaniu miodów wynika, że mogły zostać zastosowane pomyłkowo etykiety ze starym nie poprawionym nadrukiem bądź przez niedopatrzenie. Podjęto działania w celu wyeliminowania stwierdzonych uchybień i poprawy oznaczeń. Działania podjęte przez WIIH Ustalenia kontroli dały podstawę do : wszczęcia postępowania administracyjnego na podstawie art. 40a ustawy z dnia 21.12.2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych do 3 producentów kwestionowanych miodów, przesłania 6 wystąpień do kontrolowanych przedsiębiorców, skierowania do 6 producentów pism wskazujących na nieprawidłowości w zakresie jakości bądź oznakowania miodów, powiadomienia 6 właściwych terenowo Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Podsumowanie Przeprowadzone kontrole wykazały nieprawidłowości w zakresie jakości wskaźnik kwestionowania wyniósł 20,0 % ilości poddanych ocenie miodów oraz ich oznakowania wskaźnik kwestionowania wyniósł 24,1 % ilości. 7
Niewłaściwą jakość miodu stwierdzono w odniesieniu do 2 partii (na 10 zbadanych), pochodzenia krajowego, od dwóch mniejszych producentów (z terenu Wielkopolski). W zakresie oznakowania ujawniono nieprawidłowości w przypadku 13 partii miodów (na 54 zbadane), które nie stanowiły istotnych dla konsumenta uchybień a wynikały jedynie z zaniedbań przedsiębiorców. W świetle przeprowadzonych kontroli należy podkreślić, że przedsiębiorcy mający znaczący udział w rynku dokładają starań, aby zachowywać standardy jakościowe oferowanych produktów akceptowane przez konsumentów. 8