28-11-2011
Prof. dr hab. Tomasz Pasierski ZAkład Bioetyki i Humanistycznych Podstaw Medycyny Warszawski Uniwersytet Medyczny Humanizacja nauczania medycyny w Polsce w XXI wieku
Medycyna jest najbardziej humanistyczną nauką najbardziej naukową dziedziną humanistyki
Zreformujcie system nauczania medycyny. Nie o wiedzę wam tylko chodzić powinno lecz i o serce. Rozwijajcie w uczniach współczucie, wszczepiajcie w nich poczucie obowiązku, uczucie, że chory to nie tylko mniej lub więcej ciekawy przypadek patologiczny lecz nieszczęśliwy człowiek, nasz bliźni Władysław Biegański Aforyzm XIX 1899
Proroctwo Leona Manteuffla Dla Chałubińskiego jako lekarza chory człowiek nie był wycinkiem, fragmentem zagadnienia czy nawet częścią chorego organizmu, lecz całością, był przede wszystkim chorym, cierpiącym czlowiekiem stojącym często w obliczu dramatu osobistego, rodzinnego, społecznego. W czasach dzisiejszych ten typ lekarza zanika, jednakże w przyszłości medycyna powróci do tego sposobu podejścia do pacjenta, jaki charakteryzował Chałubińskiego. Będzie to z pewnością forma odmienna niż dawniej, dostosowana do nowych kierunków i wymagań medycyny. Przedmiotem zainteresowania stanie się znowu chory człowiek, a nie chory narząd, czy oderwany problem naukowy
Mistrz o Mistrzu Myślę, że Profesor(..Tadeusz Butkiewicz ) nie znał na pamięć żadnego paragrafu Kodeksu Etyki Lekarskiej, bo nigdy go nie cytował.przez osobisty przykład był jednak najlepszym nauczycielem i najsurowszym egzekutorem lekarskiego humanizmu i zasad moralnych. Prof. Tadeusz Tołłoczko
Holendrzy mówili kolegom z Polski: chory to twoja religia, twoja świętość. Jeśli zada ci sto pytań, odpowiedz także na sto pierwsze, Tego ducha ludzie po Utrechcie przenieśli do swoich placówek prof. M Zembala Polityka 08.2013
Aby odpowiedzieć na oczekiwania zarówno pacjentów jak i studentów ważne jest aby lekarze znali i realizowali kluczowe wartości medycyny takie jak współczucie, kompetencja i autonomia. Wartości te wraz z poszanowaniem praw człowieka stanowią podstawę etyki medycznej Podręcznik etyki Światowej Organizacji Lekarzy-2004
Humanizacja medycyny w historii edukacji medycznej XIX, XX w historia medycyny, Polskafilozofia medycyny 1950-1960-psychologia,socjologia 1960-1970- bioetyka 1970-1990 humanistyka medyczna 1990-2000 komunikacja medyczna
Tezy wystąpienia Inteligentne nauczanie etyki medycznej jest nadal podstawą humanizacji nauczania medycyny Dobra komunikacja jest fundamentem współczesnej medycyny Komunikacja jest umiejętnością wyuczalną Komunikacja nie jest nauczana w polskich uczelniach medycznych w odróżnieniu do innych krajów rozwiniętych Komunikacja medyczna powinna być nauczana jako odrębny przedmiot
Właściwe porozumienie między lekarzem a pacjentem jest jednym z podstawowych warunków skutecznego leczenia na wszystkich jego etapach zebranie wywiadu medycznego, postawienie rozpoznania, przedstawienie planu leczenia, przekazanie informacji, przekazanie niepomyślnych wiadomości, ma wpływ na stworzenie właściwej relacji między lekarzem a pacjentem, poziom satysfakcji pacjenta, zmniejsza ryzyko popełnienia błędu medycznego oraz wypalenia zawodowego, zmniejsza liczbę procesów sądowych wytaczanych lekarzom obniża koszty leczenia zwiększa stosowanie się do leczenia
7 dziedzin doskonałości lekarza Komunikacja i umiejętności interpersonalne profesjonalizm i humanizm, nos diagnostyczny, dobre poruszanie się po systemie opieki zdrowotnej wiedza naukowe podejście do praktyki klinicznej pasja do medycyny klinicznej. Mayo Clinic Proceedings 2008;83:989-994
dobra komunikacja należy do podstawowych kompetencji lekarza J Groopmann Jak myśli lekarz
Cele komunikacji medycznej-konsensus Kalamazoo Budowanie więzi między pacjentem i lekarzem otworzenie dyskusji pozyskanie informacji zrozumienie perspektywy pacjenta przekazanie informacji osiągnięcie porozumienia co do postępowania
Definicja medycyny skupionej na pacjencie POM Opieka medyczna szanująca i reagująca na wybory, potrzeby i wartości pacjenta Institute of Medicine 2002
Medycyna skupiona na pacjencie Szacunek dla wartości uznawanych przez pacjenta, jego wyborów i wyrażonych potrzeb informacja i edukacja wsparcie emocjonalne dla zmniejszenia lęku i niepokoju włączenie w proces leczenia rodziny i bliskich chorego
Medycyna skupiona na pacjencie w praktyce Komunikacja problemu medycznego pomoc pacjentowi w zrozumieniu jego preferencji w pełni świadoma zgoda bieżąca komunikacja dot. procesu leczenia
Argumenty za nauczaniem komunikacji Jest to szereg wyuczalnych umiejętności Doświadczenie nie jest dobrym nauczycielem umiejętności komunikacyjnych Komunikacji można nauczyć Nabyte umiejętności komunikacyjne dają się utrzymać Swoiste metody nauczania konieczne są do osiągnięcia trwałych zmian behawioralnych określenie odrębnych umiejętności komunikacyjnych(modułów) Obserwacja uczących się Przyjazny ale konkretny feedback Powtarzenie i trening nabytych umiejętności
Nauczanie komunikacji medycznej nna świecie Niemcy- wszystkie uczelnie medyczne, Wielka Brytania- wszystkie uczelnie medyczne, UK consensus statement : http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18761615, Norwegia- wszystkie uczelnie medyczne, Holandia-wszystkie uczelnie medyczne, Dania wszystkie uczelnie medyczne, Szwecja-wszystkie uczelnie medyczne, Szwajcaria-wszystkie uczelnie medyczne, USA-wszystkie uczelnie medyczne http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11299158, Kanada- wszystkie uczelnie medycznehttp://www.collaborativecurriculum.ca/en/modules/canmeds/canmeds-introbackground-01.jsp, Włochy wszystkie uczelnie medyczne Hiszpania- część uczelni i kierunków, Grecja -część uczelni i kierunków Portugalia- część uczelni i kierunków, bardzo szybki rozwój kursów Francja- część uczelni medycznych Polska Lublin, Warszawa
Zaufanie Więź nie zaistnieje, a tym bardziej nie zacieśni się bez zaufania chorego. Ze strony lekarza sprowadza się po prostu do tego, by o chorym pamiętać, myśleć, nosić go w sobie. I dlatego na pytanie : Co lekarz o chorym wiedzieć powinien- odpowiadam; Wszystko o jego chorobie, a o nim samym niemało. Nie ma medycyny bez rozmowy Tylko wtedy buduje się zaufanie Andrzej Szczeklik wywiad dla GW, Kore
Stosunek chory lekarz winien opierać się na dialogu uwzględniającym wysłuchanie, szacunek i zainteresowanie, winien być prawdziwym spotkaniem między ludźmi wolnymi, winien być spotkaniem zaufania z uczciwością Jan Paweł II (przemówienie do lekarzy włoskich 27.10.1980)
Wnioski Podstawą humanizacji nauczania medycyny powinno być nauczanie etyki medycznej mocniej zintegrowane z nauczaniem klinicznym Komunikacja medyczna powinna być dodatkowo nauczana na wydziałach lekarskich jako odrębny przedmiot przez kompetentnych nauczycieli Nauczanie socjologii, psychologii i historii medycyny powinno być nastawione na kształtowanie humanistycznych postaw studentów