Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji TreÊci nauczania Metody pracy Ârodki nauczania Uwagi Temat 1. Organizacja zaj ç na lekcjach fizyki. Przepisy BHP. Czym zajmuje si fizyka Temat 2. Jednostki i pomiary Temat 3. Jeszcze o pomiarach Temat 4. Siła Temat 5. Siła wypadkowa Zasady higieny i bezpieczeƒstwa przy wykonywaniu pomiarów i doêwiadczeƒ Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania Jak fizycy poznajà Êwiat Po co nam fizyka Ka dy pomiar jest obarczony jakàê niepewnoêcià DokładnoÊç przyrzàdu Układ SI Rozró nienie poj ç: wielkoêç fizyczna i jednostka wielkoêci fizycznej Przykłady doêwiadczeƒ i pomiarów Sposób zapisu wyniku pomiaru U ywane przedrostki, np. mili-, mikro-, kilo- itp. Przeliczanie jednostek czasu i długoêci Sposoby zmniejszania niepewnoêci pomiarowych Szacowanie wyników pomiaru do 2 3 cyfr znaczàcych Zaokràglanie wyników pomiaru Metody pomiaru Pomiary wielkoêci mniejszych od dokładnoêci posiadanego przyrzàdu pomiarowego Skutki działania jednych ciał na inne Siła i jej jednostka Siła jako wielkoêç wektorowa Siłomierz budowa i zasada działania Dodawanie sił o tych samych zwrotach i sił o zwrotach przeciwnych Siła wypadkowa Siły równowa àce si Rozdział I. Pierwsze spotkania z fizykà Wspólna obserwacja (omówienie kilku problemów i opisanie ich z punktu widzenia fizyka i innego obserwatora) (polegajàce na mierzeniu wybranych wielkoêci ) Praca w zespołach Prezentacja wyników pomiarów (porównanie rozmiarów ró nych ciał) Pomiary Praca w zespołach Dyskusja kierowana komputer z dost pem do Internetu, Êrodki doêwiadczenia proponowanego miary z podziałkà milimetrowà, suwmiarka, Êruba mikrometryczna, stoper, waga laboratoryjna lub inna dost pna, inne Êrodki, przyrzàdy do pomiaru długoêci i czasu; inne Êrodki potrzebne (najcz Êciej przedmioty codziennego u ytku), film*, kulka drewniana na sznurku, kulka metalowa i magnes, siłomierz, ci - arki i ciała o ró nej masie do powieszenia na siłomierzu, inne Êrodki potrzebne, siłomierze o ró nym zakresie pomiarowym, sznurki, ci arki Kursywà oznaczono treêci dodatkowe. Wa ne jest zwrócenie uwagi, e do doêwiadczeƒ mo emy wykorzystywaç zwykłe codzienne przedmioty. Uczniowie wykonujàc pomiary długoêci, np. ławki, bez trudu zauwa ajà, e ich wyniki sà ró ne. Mo na wprowadziç poj cie Êredniej arytmetycznej wyników kilku pomiarów tej samej wielkoêci fizycznej. Uczniowie powinni wykonaç pomiar gruboêci kartki ksià ki za pomocà linijki. Jako prac domowà warto poleciç wykonanie siłomierzy, które uczniowie b dà mogli wykorzystaç na nast pnej lekcji. 4 6, s. 11) licznych. Korzystajà z zeszytów w kratk łatwo im narysowaç strzałki o odpowiedniej długoêci
Siła wypadkowa trudniejsze zagadnienia Temat 6. BezwładnoÊç ciała pierwsza zasada Temat 7. Ruch i jego wzgl dnoêç Temat 8. Wykresy opisujàce ruch Temat 9. Ruch jednostajny Wyznaczanie siły wypadkowej, gdy np. kierunki wektorów sił składowych nie sà zgodne Rozkładanie sił na składowe BezwładnoÊç a masa Pierwsza zasada Newtona umiej tnoêci do rozwiàzywania problemów Poj cie ruchu Droga, odległoêç Jednostka drogi Wzgl dnoêç ruchu Sposoby przedstawiania informacji na wykresach opisujàcych ruch ciał Zasady odczytywania danych przedstawionych w formie wykresu Poj cie pr dkoêci Pr dkoêç jako wielkoêç wektorowa OkreÊlenie ruchu jednostajnego prostoliniowego Wzór na obliczanie pr dkoêci m Wzór na obliczanie drogi m Jednostka pr dkoêci doêwiadczenia ewentualnie doêwiadczenia typu wyobraêmy sobie Rozdział II. Ciała w ruchu połàczony z pogadankà (odczytywanie informacji zawartych na wykresach) Prezentacja uzyskanych wyników Wspólna obserwacja, siłomierze o ró nym zakresie pomiarowym, sznurki, ci arki lub rysunki przedstawiajàce omawiane sytuacje problemowe, inne Êrodki, film* film*,, kulki, stoper, linijka, zabawki nap dzane silnikiem elektrycznym, wózki do demonstracji ruchów film*,, zabawki nap dzane silnikiem elektrycznym (poruszajace si doêç wolno), zestawy do doêwiadczeƒ z mechaniki lub inne Êrodki potrzebne licznych. Wa ne jest uzmysłowienie im, od czego zale y siła wypadkowa. Uczniowie mogà na nast pnà lekcj przygotowaç krótkà informacj o Galileuszu. (zbiór zadaƒ, zadanie 8, s. 11; zadanie 9, s. 12) Mo na wprowadziç poj cie układu inercjalnego. Odwołanie si do prze yç uczniów w omawianych na lekcji wypadkach. (zbiór zadaƒ, zadanie 3, s. 81) Na tej lekcji mo na wspólnie z uczniami zaprojektowaç doêwiadczenie, którego celem b dzie badanie zjawiska ruchu. Takie doêwiadczenie uczniowie mogà wykonaç w grupach na kolejnych zaj ciach (zbiór zadaƒ, zadanie 5, s. 55) Uczniowie odczytujà dane przedstawione w formie wykresu zale noêci drogi przebytej przez ciało od czasu 6 11, s. 55 57) licznych. Warto, aby do- Êwiadczenie to zostało zaprojektowane wczeêniej przez uczniów z pomocà. Jest to bardzo wa na lekcja: po raz pierwszy pojawia si wzór na wielkoêç fizycznà i jednostk, która wynika z tego wzoru. (zbiór zadaƒ, zadanie 12, s. 57)
Temat 10. Jeszcze o ruchu jednostajnym m Temat 11. Wyznaczanie pr dkoêci Temat 12. Pr dkoêç Êrednia Pr dkoêç wzgl dna Temat 13. Ruch przyspieszony Temat 14. Ruch przyspieszony i opóêniony Obliczanie drogi i czasu m Sposoby wykonywania działaƒ na jednostkach Przeliczanie jednostek Porównywanie pr dkoêci Wyznaczanie pr dkoêci za pomocà pomiaru czasu i drogi Przewidywanie, jak na wynik wyznaczania pr dkoêci wpływa zmiana czasu ruchu NiedokładnoÊç pomiaru drogi i czasu Poj cie pr dkoêci Êredniej Jednostka pr dkoêci Êredniej Rozró nienie mi dzy pr dkoêcià Êrednià a pr dkoêcià chwilowà Szacowanie wyniku obliczeƒ Ruch i spoczynek Ruch wzgl dem ró nych ciał Pr dkoêç wzgl dna Pr dkoêç wzgl dna i wypadki drogowe OkreÊlenie przyspieszenia Wzór na obliczanie przyspieszenia Jednostka przyspieszenia Przyspieszenie jako wektor OkreÊlenie ruchu prostoliniowego przyspieszonego Ruch opóêniony Uogólnienie poj cia przyspieszenia Obliczanie czasu ruchu Obliczanie pr dkoêci koƒcowej w ruchu przyspieszonym åwiczenie umiej tnoêci posługiwania si arkuszem kalkulacyjnym (porównanie pr dkoêci ró nych ciał) wykonywane w zespołach dwuosobowych (lub doêwiadczenia typu wyobraêmy sobie ) åwiczenia praktyczne w grupach åwiczenie umiej tnoêci posługiwania si arkuszem kalkulacyjnym (przykłady przyspieszeƒ ró nych ciał) film*,, komputer z dost pem do Internetu stoper, taêma miernicza lub inny przyrzàd do pomiaru długoêci film*,, zabawki nap dzane silnikiem elektrycznym film*,, komputer z dost pem do Internetu, zestawy do doêwiadczeƒ z mechaniki lub inne Êrodki potrzebne doêwiadczenia omówionego film*,, kulka, ławka, inne Êrodki Wskazane jest przygotowanie zestawów zadaƒ o ró nym stopniu trudno- Êci, w których nacisk byłby poło ony na przeliczanie jednostek (zbiór zadaƒ, zadanie 16 i 18, s. 58) DoÊwiadczenie mo na zademonstrowaç w klasie i zadaç uczniom jako zadanie domowe. Mo na tak e omówiç sposób pomiaru pr dkoêci jadàcego drogà samochodu (oczywiêcie takie doêwiadczenie wymaga zachowania szczególnej ostro noêci). Wymaganie doêwiadczalne 9.2) wyznacza pr dkoêç przemieszczania si (np. w czasie marszu, biegu, pływania, jazdy rowerem) za poêrednicwem pomiaru odległoêci i czasu Propozycja karty pracy Zwrócenie uwagi, e pr dkoêç Êrednia to nie jest Êrednia arytmetyczna pr dkoêci Podczas lekcji sà rozwa- ane dwa przypadki: pr dkoêç pasa era pojazdu wzgl dem Ziemi, pr dkoêç pasa era jednego pojazdu wzgl dem pasa era drugiego pojazdu. (zbiór zadaƒ, zadanie 3, s. 54) licznych. Wykres powinni narysowaç na papierze milimetrowym., propozycja karty pracy (zbiór zadaƒ, zadanie 35, s. 63, zadanie 55, s. 68) (zbiór zadaƒ, zadanie 56 i 57, s. 68)
Droga w ruchu m przyspieszonym Temat 15. Analiza wykresów przedstawiajàcych ruch Zale noêç drogi od czasu w ruchu m przyspieszonym Wykres zale noêci drogi od czasu w ruchu m przyspieszonym Analiza danych przedstawionych na wykresach s(t) i v(t) umiej tnoêci w rozwiàzywaniu problemów DoÊwiadczenie (analiza danych pomiarowych) i zeszytem çwiczeƒ film*, zestaw do mechaniki lub tabele wyników zaproponowane przez lub inne Êrodki, zestawy zadaƒ o ró nym stopniu trudnoêci licznych. Uczniowie çwiczà umiej tnoêç interpretacji danych pomiarowych zamieszczonych na wykresach 72 76, s. 72 73). Ze wzgl du na ró ny poziom uczniów trzeba przygotowaç zadania o ró nym stopniu trudnoêci, tak aby wszyscy mogli sprawdziç swojà wiedz i çwiczyç umiej tnoêci (zbiór zadaƒ, zadanie 1, s. 54; zadanie 24, s. 60; zadanie 39, s. 64; zadanie 53, s. 68; zadania 77 81, s. 74). Temat 16. Druga zasada Temat 17. Druga zasada a ruch ciał Temat 18. Masa a siła ci koêci Temat 19. Spadek swobodny Zale noêç przyspieszenia od masy ciała Zale noêç przyspieszenia od siły działajàcej na ciało Druga zasada Definicja niutona Zastosowanie drugiej zasady do rozwiàzywania zadaƒ Wpływ działania siły na pr dkoêç ciała Siła ci koêci działajàca na ciało na Ziemi Siła ci koêci działajàca na ciało na innych ciałach niebieskich Rozró nienie poj ç: masa i siła ci koêci Podanie jednostek: masy i siły ci koêci Zasada działania wagi OkreÊlenie, co rozumiemy przez poj cie swobodny spadek ciał Warunki, w jakich ciało spada swobodnie Opór powietrza Rozdział III. Siła wpływa na ruch lub doêwiadczenia z pokazem (przykłady mas du ych i małych) çwiczenia z pokazem zestaw do mechaniki lub film*, film*, lub Wskazana jest samodzielna praca uczniów, nawet wtedy, gdy majà tylko obserwowaç omawiane zale noêci bez dokładnych pomiarów. Mo na tak e poêwi ciç t lekcj na dokładniejsze sprawdzenie drugiej zasady 13 16, s. 83) Wa ne jest wyraêne rozró nienie poj ç siła ci koêci i masa ciała oraz wskazanie jednostek tych wielkoêci 19 20, s. 83)
Temat 20. Trzecia zasada Temat 21. Tarcie Jeszcze o bezwładnoêci ciał Siła reakcji Zjawisko odrzutu Trzecia zasada Tarcie statyczne Tarcie kinetyczne Czynniki wpływajàce na tarcie Skutki tarcia (po yteczne i niepo àdane) Sposoby zwi kszania tarcia Sposoby zmniejszania tarcia Siły pojawiajàce si w przyspieszajàcych, hamujàcych lub skr cajàcych pojazdach Zwrócenie uwagi na pozorne siły pojawiajàce si tylko w układach nieinercjalnych umiej tnoêci do rozwiàzywania problemów lub çwiczenia połàczony z pogadankà DoÊwiadczenie lub metoda projektu Dyskusja kierowana Prezentacje zestawy do doêwiadczeƒ z magnetyzmu, elektrostatyki, mechaniki lub inne Êrodki doêwiadczenia płyta CD-ROM lub płyta CD-ROM lub Nale y podkreêliç, e siły akcji i reakcji nie równowa à si, bo sà przyło- one do ró nych ciał. Na rysunkach trzeba wyraênie zaznaczaç punkty przyło enia sił oddziałujàcych ciał. Uczniowie mogà podaç informacje, w jaki sposób zwi kszamy i w jaki sposób zmniejszamy tarcie. Mo na zastosowaç metod projektu, ale trzeba jà omówiç dwa tygodnie wczeêniej. 21 23, s. 83 84) Wspominamy jedynie o innym układzie odniesienia, bez podawania jego nazwy. Na lekcji nie trzeba wprowadzaç poj cia układu nieinercjalnego, chocia omawiamy zjawiska zachodzàce w takim układzie. materiału mo e to byç lekcja prowadzona metodà np. seminarium, na której uczniowie sami przedstawià na forum klasy omówione wczeêniej zagadnienia. (zbiór zadaƒ, zadanie 17, s. 63; zadanie10, s. 82; zadanie 50, s. 88)