Akademia Młodego Ekonomisty Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce? Hanna Micińska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16 listopada 2015 r. 1
Na dobry początek Dzieci zaczynają od tego, że kochają swoich rodziców. Po pewnym czasie sądzą ich. Rzadko kiedy im wybaczają. Oskar Wilde
1 5 6 Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce? 2 4 3
1
Okresy rozwoju psychicznego (M.Kreutz) Główną zasadą podziału jest odróżnienie okresów intensywnegorozwoju i okresów zwolnienia tempa rozwojowego. Bierzemy pod uwagę wiek od narodzin do 21 roku życia. Po 21 roku życia okres rozwoju jest już zakończony i człowiek wchodzi w wiek dojrzały.
Fazy rozwoju psychicznego 0 5 roku życia intensywny rozwój wczesne dzieciństwo 5 7 roku życia okres pierwszego zastoju zwolnienie tempa rozwoju, powolna zmiana zainteresowań 7 11 roku życia - intensywny rozwój okres obiektywny zainteresowania przechodzą z samego siebie na zewnątrz, na otaczający świat
Fazy rozwoju psychicznego 11 14 rok życia - okres drugiego zastoju działania hormonów - wiek przekory opozycja do starszych i młodszych rozdrażnienie, krnąbrność, awanturniczość
Fazy rozwoju psychicznego 14 17 roku życia - okres intensywnego rozwoju dojrzewanie - dominują uczucia i pragnienia, nastroje pojawiają się zawiłe kompleksy emocjonalne - relacje z płcią przeciwną, - nowe formy intelektualne (abstrakcyjne, rozwój zdolności spekulatywnych), - sądy wartościujące, krytycyzm, plany życiowe
Fazy rozwoju psychicznego 17 21 roku życia - okres harmonizacji zwolnienie tempa rozwojowego - zjawiska intelektualne wybijają się na plan pierwszy - zrównoważenie uczuciowe i zwrot na zewnątrz - intelektjako czynnik wygładzający nierównomierności i wybujałości okresu dojrzewania
Lateralizacja To przewaga jednej strony podczas czynności ruchowych; związana jest z dominowaniem jednej z półkul mózgowych Większość ludzi prezentuje model lateralizacji jednorodnej prawostronnej: dominacja prawego oka, ucha, ręki, nogi Praworęczność ustala się zwykle między 2 a 3 rokiem życia, a leworęczność w wieku 3 4 lat Ostateczna dominacja ustala się w tak zwanym wieku szkolnym (6 7 lat) Nieprawidłowa lateralizacja nie musi być powodem niepokoju, dopóki nie towarzyszą jej dodatkowe zaburzenia motoryczne, percepcji wzrokowej, orientacji w przestrzeni oraz wtórne zaburzenia emocjonalne
Preferencje sensoryczne Model sensoryczny-właściwy nam sposób odbierania i reagowania na informacje przekazane kanałem wzrokowym, słuchowym i kinestetycznym. Na co dzień posługujemy się wszystkimi trzema systemami. To, jaki system jest nam bliższy, decyduje o tym, w jaki sposób się uczymy, jak rozumiemy innych. www.medicon.pl
Wzrokowiec: efektywniej zapamiętuje informacje korzystając z diagramów, map, rysunków, często uczy się pisząc, potrafi precyzyjnie określić miejsce, w którym znajduje się potrzebna mu informacja ton głosu wzrokowca określany jest jako wysoki, mówi szybko, gesty ma na wysokości głowy jego słownictwo jest bogate w wyrażenia odwołujące się do wzroku np. czy zauważasz to, czy potrafisz to dostrzec etc. charakterystyczną cechą wzrokowca jest to, że w momencie kiedy sobie coś stara przypomnieć kieruje wzrok w jedną stronę najczęściej w prawo ku górze.
Słuchowiec: podczas przypominania sobie pewnych informacji często patrzy w lewą i prawą stronę na wysokości ucha jego ton głosu jest zazwyczaj melodyjny, bardzo dobrze się go słucha, tempo mówienia ma średnie, jego słownictwo często odwołuje się do słuchu np. czy słyszysz, co do ciebie mówię itd. słuchowcy najlepiej zapamiętują informacje, jak sama nazwa wskazuje, słuchając. Rozmowa, dyskusja, to najlepszy sposób dla nich na zapamiętanie wiadomości.
Kinestetycy i tak zwani czuciowcy : podczas przypominania sobie informacji spoglądają w dół ton głosu charakteryzujący reprezentantów tego systemu jest niski i poważny. Charakterystyczne jest to, że zastanawiają się zanim coś powiedzą gestykulacja na wysokości bioder, mowa wolna kinestetykjest niejako cały czas w ruchu, nie potrafi długo usiedzieć, wierci się, kręci. kinestetykw procesie nauczania oraz zdobywania informacji wykorzystuje najczęściej zmysł dotyku. wprocesie nauczania przydatne są dla niego zajęcia laboratoryjne, praktyczne.
Czuciowiec( odmiana kinestetyka) to osoba, która jest raczej spokojna, wyciszona, empatyczna i wrażliwa. lubi myśleć, snuć refleksje, zastanawiać się mówi cicho, spokojnie silnie wszystko przeżywa ma bogate życie emocjonalne
Główne założenia teorii inteligencji wielorakich Każdy człowiek posiada wszystkie typy inteligencji w różnym stopniu rozwinięte Tworzą one niepowtarzalny profil inteligencji, który podlega zmianom Wszystkie inteligencje wzajemnie ze sobą współpracują Każdą inteligencję można rozwijać - słabsze inteligencje można rozwijać poprzez mocniejsze Rozwojowi inteligencji sprzyja właściwie zorganizowane środowisko domowe
Każde dziecko jest zdolne! Jeślidziecko gorzej radzi sobie w jakiejś dziedzinie, nie znaczy to, że jest gorsze od rówieśników Dzieckomoże mieć świetnie rozwiniętą np. inteligencję ruchową czy interpersonalną, przez colepiej odinnych radzi sobie wnawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami lub w sporcie Każdy człowiek majedne rodzaje inteligencji silniej rozwinięte, ainne słabiej. Kiedy uda się określić cojest mocną, aco słabą stroną dziecka, można potem tęwiedzę wykorzystać wspierając jego rozwój
3
Pokolenie XD http://www.marketingnews.pl/message.php?art=24810 Pokolenie Cyfrowe młodzi XD, obyci z technologią, korzystają z niej, aby wzmocnić, a nie zastąpić kontakty osobiste: kontakty osobiste nadal są najbardziej lubianą formą spotkań z przyjaciółmi (30%), przed SMS-ami (15%), czatowaniem (14%) i rozmową przez komórkę (8%); 95% przedstawicieli tego pokolenia czuje, że Internet i komputery są dla nich ważne; 53%uważa, że Internet usprawnia ich życie, pomagając im w pozaszkolnych kontaktach z przyjaciółmi; wśród najczęstszych zastosowań Internetu na drugim miejscu jest odrabianie pracy domowej (59%), zaraz po grach (74%); 70% oszczędza swoje kieszonkowe, zamiast natychmiast je wydawać; 64%młodych XD, gdy dorośnie, wolałoby pracować na własny rachunek, zamiast robić to dla kogoś.
4
Neurony lustrzane Istnienie neuronów lustrzanych jest dowodem na to, że człowiek jest istotą społeczną uważa profesor Rizzolatti (odkrywca neuronów lustrzanych). Neurony każą nam postawić się w sytuacji drugiej osoby i to nie w sposób abstrakcyjny, ale zupełnie dosłownie. Za ich sprawą naprawdę czujemy to, co inny człowiek. bioinfo.mol.uj.edu.pl
Neurony lustrzane Dzieci i młodzież uczą się w kontekście społecznym, a ludzki mózg został przygotowany do interakcji. Jest on zaprojektowany tak, by doświadczać empatii, która silnie łączy nas z doświadczeniami innych. Znajdujące się w mózgu neurony zwane neuronami lustrzanymi wysyłają sygnały imitujące doświadczenia innych ludzi. Kiedy dziecko widzi, jak matka buduje wieżę z klocków, niektóre neurony w jego mózgu wysyłają sygnały takie jak wtedy, gdy ono samo buduje taką wieżę. Podobnie dzieje się w sytuacji, gdy nauczyciel widzi płaczącego nastolatka. Niektóre neurony w mózgu pedagoga wysyłają sygnały takie jak wtedy, gdy sam płacze. Uważa się, że te lustrzane neurony stanowią neurologiczną podstawę empatii i służą zarówno tworzeniu więzi, jak i uczeniu się. Neurony lustrzane biologicznie przygotowują dzieci i nastolatki do tego, by dostrajały się do innych i tworzyły z nimi więzi.
Mechanizm uczenia się przez modelowanie, zwany też uczeniem się przez identyfikację, polega na przejmowaniu psychicznych właściwości modela, jego upodobań, motywacji, sposobu przeżywania. Tak jak i prostsze od niego uczenie się naśladowcze, polegające na odtwarzaniu konkretnych zachowań, uczenie się przez modelowanie kształtuje się przez obserwację modela, a także mimowolnie, przez codzienne z nim przebywanie.
Modelowanie Modelowanie wykracza poza zewnętrzne upodobnianie się, ponieważ powoduje przejęcie zachowaństanowiących symboliczne równoważniki zachowania modela. (Bronfenbrenner) Wyróżnia się dwie fazy procesu modelowania: - przyswojenie -wykonanie
Identyfikacja Tendencja, przeważnie podświadoma lub nie w pełni uświadomiona, do bycia takim samym jak ktoś, kto jest przedmiotem dodatnich uczuć o dużym nasileniu, ideałem, wzorem postępowania.
Wspólną cechą mechanizmów naśladownictwa, identyfikacji i modelowaniajest istnienie wzorca lub modela, którego czynności i (lub) cechy skłaniają jednostkę do reagowania w określony sposób.
5
Cykl Eksperymentalnego Uczenia Dawida A. Kolba. Teoria eksperymentalnej nauki D. Kolba przyniosła przełom w sposobie przekazywania wiedzy. Cykl zawiera w sobie cztery różne stadia uczenia się z doświadczenia i może być rozpoczęty z każdego z nich, pod warunkiem wskazanej kolejności. Ważne jest odnoszenie się do doświadczenia, by tworzyć generalizacje i formułować koncepcje, które mogą być stosowane w nowych sytuacjach.
odczuwanie Jeżeli..., Dlaczego? działanie obserwacja Jak? Co? myślenie
6 Motywacja!
Uczenie się to sposób, w jaki nabywamy informacje o świecie, pamięć jest metodą przechowywania ich w czasie. (Eric R. Kandel, noblista z dziedziny fizjologii) to próba stworzenia trwałego śladu pamięciowego to proces, który prowadzi do względnie trwałej zmiany zachowania lub możliwości zachowania, które opiera się na doświadczeniu.
Mnemotechnika (gr. mneme-pamięć) -ogólna nazwa sposobów ułatwiającychzapamiętanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji. Symonidesz KeosV wiek p.n.e., który jako pierwszy stosował tzw.pałac pamięci, (rzymski pokój) Metoda ta polega na wytworzeniu skojarzeń, pomiędzy dobrze znanymi ci elementami (haki pamięciowe), a nowymi informacjami.
Łańcuchowa metoda skojarzeń Masz do zapamiętania szereg słów: Buty, motyle, trąba, prysznic, czajnik, samochód, krawat lub Szpilka, żaluzja, szklanka, biurko, samochód, fajka, skrzynia, pizza Stwórz komiczną, absurdalną historyjkę, w której znajdą się rzeczy z listy Wykorzystuj zmysły zobacz to, usłysz, poczuj, dotknij!
Mindmapping Mapy myśli
Aktywne powtórki Zacznij zawczasu w miarę wzrostu informacji czas uczenia się wzrasta Często powtarzaj Ułatwiaj zrozumienie sięgaj po przykłady z życia Metoda SQ4R : S Survey, czyli Przegląd Q Question, czyli Pytanie(formułowanie pytań) R Read, czyli Czytanie R Recite, czyli Recytacja lub Odtwarzanie R Review, czyli Odtwarzanie lub Przeglądanie R Reflect, czyli Zastanawianie się Czas uczenia się: pełny cykl aktywności trwa ok. 1 1,5 godziny. Pod koniec godziny zauważysz wyraźny spadek koncentracji i poczucie tkwienia w martwym punkcie. Przez kolejne 5-10 możesz zrobić przerwę i odprężyć się.
Zasady w uczeniu się: Zasady w uczeniu się: Powtarzanie transfer z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej Przedłużone uczenie się ćwiczenie umiejętności dalszego powtarzania wykraczającego poza punkt wstępnego przyswojenia (już umiem, ale jeszcze raz powtórzę) Zrozumienie łączenie informacji
Rozwój pamięci Doskonalenie się pamięci następuje z wiekiem dziecka i jest efektem dwóch zasadniczych zmian zachodzących stopniowo w rozwoju: wzrastania dowolności pamięci kształtowania się umiejętności zapamiętywania logicznego
Szczególnie intensywny rozwój dowolności pamięci przypada na wiek szkolny (11-12 lat). Rozwojowi ulega także metapamięć, czyli wiedza na temat systemu pamięci i czynników wpływających na jej efektywność. Początki rozwoju metapamięcimają miejsce w wieku przedszkolnym (dziecko zaczyna rozumieć, że w pewnych sytuacjach powinno podejmować wysiłek, aby coś zapamiętać). W wieku szkolnym dziecko zdaje sobie już sprawę z ograniczeń pamięci krótkotrwałej i tego, że trwałe zapamiętywanie wymaga pewnych specjalnych zabiegów
7
Nagradzać czy Nagroda jest zdarzeniem, które dostarcza dziecku informacji, jakie zachowanie prowadzi do pożądanego celu, pomaga wykrywać związki między własnym zachowaniem się i celem, wytwarza oczekiwanie na sukces. Sam fakt nagradzania wpływa więc pozytywnie na szybkość uczenia się. Trwałość efektów uczenia się może natomiast rosnąć, gdy nagrody występują nieregularnie.
karać? Uważa się, że kara blokuje jedynie karane zachowanie się poprzez strach, przy czym gdy strach ustąpi, karane zachowanie pojawia się na nowo. Kara zatem nie oducza reakcji, a nie wnosząc informacji o pożądanym zachowaniu się nie wpływa na uczenie się tegoż zachowania się. Całkowita rezygnacja z kary w procesie wychowania nie jest celowa. Kara jako informacja o błędzie czy niewłaściwej reakcji może działać korzystnie, jeśli zestawi się ją z nagrodą za poprawienie błędu czy anulowanie skutków niewłaściwej reakcji. Kara ta nie może być jednak dotkliwa. Wystarcza sama uwaga o błędzie czy też polecenie zaniechania czynności niepożądanej.
Karanie dzieci czego unikać? http://stressfree.pl/karanie-dzieci-czego-unikac nie karz za wypadki i ciekawość świata nie krzycz, nie szarp, nie bij, nie wyzywaj, nie używaj wulgaryzmów nie karz tak, że dziecko nie wie, co jest powodem kary nie karz za kogoś innego nie zapomnij przeprosić nie odkładaj kary na później, na jakiś bliżej nieokreślony termin nie wymyślaj wielkich kar za błahostki, ograniczaj ich ilość nie karz odebraniem miłości nie zapominaj o konsekwencji nie podważaj decyzji partnera, wymiar kary ustalajcie bez kłótni w obecności dzieci
Kary pedagogiczne kara naturalna dziecko nie posłuchało się rodzica i zrobiło sobie krzywdę, np. niegrzecznie odezwało się musi przeprosić, zniszczyło komuś zabawkę musi oddać własną. Kara naturalna ma ograniczone możliwości stosowania, jest konsekwencją winy. ukazywanie konsekwencji niewłaściwego zachowania, np. dziecko nie odrobiło lekcji to nie może wyjść na podwórko do kolegów się pobawić; zaniedbany obowiązek nie ma przyjemności tłumaczenie i wyjaśnianie skuteczne jeśli jest umiejętnie zastosowane, skłaniają winnego do autorefleksji, do zastanowienia się nad skutkami lekceważenia zasad życia społecznego wyrażanie swego smutku i zawodu, dezaprobaty dla zachowania dziecka milczenie rodziców czasowe odebranie przyznanego przywileju Irena Jundziłł,"Nagrody i kary w wychowaniu"
Drodzy Rodzice, pamiętajmy że: Dzieci potrzebują miłości -szczególnie wtedy gdy na nią nie zasługują. Henry David Thoreau Dziecko to wyspa ciekawości otoczona morzem znaków zapytania. Autor nieznany Dzieci nigdy nie słuchają starszych, ale zawsze ich naśladują. James Baldwin
Dziękuję Państwu za uwagę i zachęcam do wspólnej nauki z dzieckiem to może łatwe nie jest, ale za to jaka satysfakcja i to po obydwu stronach! Hanna Micińska