Zmiana w ocenianiu: TAK Pytanie: JAKA zmiana? Teza: Do zmiany oceniania nie wystarczy zmiana formy oceny (doświadczenia wczesnej edukacji) dr Grażyna Szyling Uniwersytet Gdański
dr Grażyna Szyling Uniwersytet Gdański Ocenianie szkolne nie jest bytem samoistnym. Rozgrywa się pomiędzy różnymi podmiotami i kontekstami, odwołuje do wartości i społecznych oczekiwań.
Ocena szkolna to SĄD WARTOŚCIUJĄCY PROCEDURY KONTEKST SYSTEMOWY Podstawa Założenie programowa o Wymagania POWSZECHNOŚCI programowe Standardy i BEZSTRONNOŚCI egzaminacyjne EGZAMINY Oczekiwanie obiektywizmu i sprawiedliwości KONTEKST RELACJE INDYWIDUALNY Osobiste ustosunkowanie się OBARCZENIE nauczyciela do wyniku SUBIEKTYWIZMEM ucznia Właściwości OCENIANIE i cele ucznia KONTEKST KLASY SZKOLNEJ Interakcja między nauczycielem i uczniami Oczekiwania i postawy rodziców SZKOLNE POTRZEBA ZAUFANIA
OCENA JAKO INFORMACJA ZWROTNA O UCZENIU SIĘ PRZYDATNOŚĆ? Dla kogo? Uczeń / klasa szkolna Nauczyciel Rodzice Dyrektor szkoły Administracja oświatowa Społeczeństwo W jakim celu? W jakich okolicznościach? RELACJE WŁADZY (nad uczniem i nad wiedzą): Rozmowa zainteresowanych osób/ Kontrola wyników Uczenie się ucznia (jak rozumiane?) Doraźne cele dydaktyczne i wychowawcze Cele szkoły / systemu / społeczeństwa / ucznia Procesy selekcji
Regulacyjna rola informacji o wyniku zależy od bardzo wielu indywidualnych czynników i nie pozwala na modelowe Wytworzenie rozwiązania w klasie kultury pracy, ALE: czyli środowiska dydaktycznego służącego UCZENIU SIĘ, nie nauczaniu, Szansą na wartościową informację co zmienia rolę nauczyciela i ucznia. JEST ZWIĘKSZENIE ROLI UCZNIA Gromadzenie danych do oceny zamiast W PROCESIE OCENIANIA WŁASNYCH OSIĄGNIĘĆ systematycznego sprawdzania. Nowe rozumienie dokumentacji Uczeń nadaje sens informacji zwrotnej pedagogicznej otrzymanej w procesie oceniania i decyduje o jej wykorzystaniu
PYTANIA KLUCZOWE na zakończenie Po co oceniam? Jakie kroki chcę podjąć w oparciu o uzyskane dane? Jakie wartości wiążę z ocenianiem (systematyczność, posłuszeństwo, autonomia, poczucie osobistego sprawstwa, gotowość do pokonywania trudności, doskonalenie umiejętności)? Czy ważne dla mnie wartości podzielają inne podmioty zaangażowane w ocenianie? Jak poprawi się/ rozwinie uczenie się ucznia dzięki ocenianiu, czy poprawiłby się bardziej bez niego?
Bibliografia: 1. Black P., Harrison Ch., Lee C., Marshall B., Wiliam D. (2006), Jak oceniać, aby uczyć, Biblioteka Akademii SUS, Warszawa, Civitas. 2. Brophy J. (2002), Motywowanie uczniów do nauki, Warszawa, PWN. 3. Brookhart S., Editorial, Educational Measurement: Issues and Practices 2009, No. 1. 4. Brookhart S. (2003), Developing Measurement Theory for Classroom Assessment Purposes and Uses, Educational Measurement, Issues and Practice, Winter (22,4), s. 5-12. 5. Konarzewski K. (1999), Dylematy oceniania osiągnięć szkolnych, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 2 (172), s. 31-49. 6. Łukaszewski W. (2002), Zwrotne informacje o wyniku czynności, [w:] I. Kurcz, D. Kądzielawa (red.), Psychologia czynności. Nowe perspektywy, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. 7. Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2002. 8. Perie M., Marion S., Gong B., Moving Toward a Comprehensive Assessment System: A Framework for Considering Interim Assessments, Educational Measurement: Issues and Practices 2009, No. 3, s. 5-13. 9. Szyling G., Nauczycielskie praktyki oceniania poza standardami, Impuls, Kraków 2011.