Konkurs Chemiczny dla uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 8/9 Etap wojewódzki Klucz odpowiedzi i schemat punktowania Część I. Test jednokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią Numer zadania A B C D Liczba punktów X X X 4 X 5 X 6 X 7 X 8 X 9 X X X X X 4 X 5 X 6 X 7 X 8 X 9 X X X X X 4 X 5 X Suma punktów za zadania zamknięte 5
Część II. Zadania otwarte Nr zadania Odpowiedzi Schemat punktowani a Liczba punktów a) za zapisanie wzoru sumarycznego związku chemicznego, który tworzą te pierwiastki oraz podanie nazwy systematycznej 6 wzór sumaryczny AlS nazwa systematyczna siarczek glinu b) za zapisanie wzorów sumarycznych tlenku pierwiastka X oraz wodorku pierwiastka Y wzór sumaryczny tlenku pierwiastka X AlO wzór sumaryczny wodorku pierwiastka Y HS 7 - za dopasowanie substancji do opisu I II III NH C5H, C7HCOOH CaBr, KCl za poprawne uzupełnienia wierszy pkt, za poprawne uzupełnienia wierszy pkt, za, poprawnych uzupełnień wierszy pkt a) za napisanie równania reakcji fermentacji octowej HC CH OH + O bakterie. octowe CH COOH + HO 8 b) za obliczenie stężenia procentowego roztworu kwasu octowego - za poprawną metodę obliczeń ( pkt), za obliczenia i wynik z poprawną jednostką i odpowiednią dokładnością ( pkt) Przykład rozwiązania zadania: obliczenie masy wody: m = d V
mwody = g cm - 5 cm = 5 g obliczenie masy roztworu octu: mr =,5 g cm - 5 cm = 6,56 g obliczenie liczby gramów kwasu octowego w occie: ms = C p m r = 6,56g =,656 g obliczenie masy roztworu zalewy octowej: mr = mr + mwody = 6,56g + 5 g = 66,56 g obliczenie stężenia procentowego roztworu zalewy octowej:,656g Cp= %=,99% % 66,56g Odpowiedź: Stężenie procentowe roztworu wynosi %. a) za zapisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej Ca(PO4)+ HSO4 CaSO4+ HPO4 za obliczenie, ile gramów ortofosforanu(v) wapnia należy zużyć w reakcji - za poprawną metodę obliczeń ( pkt), za obliczenia i wynik z poprawną jednostką i odpowiednią dokładnością ( pkt) Przykład rozwiązania zadania: obliczenia wynikające ze stechiometrii równania reakcji: 9 mol soli mol k m( g) =,5mol soli k msoli =,75 mol soli 5 obliczenie masy soli: msoli nsoli Msoli,75 mol g mol - =,5 g Odpowiedź: Masa soli wynosi,5 g. b) za podanie nazwy procesu i wyjaśnienie Sączenie (filtrowanie), ponieważ siarczan(vi) wapnia trudno rozpuszcza się w wodzie, a kwas
ortofosforowy(v) jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. c) za zapisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej HPO4 + FeO FePO4 + HO a) za zapisanie symboli kationów metali X, Y oraz Z X Ba + Y Mg + Z Na + b) za napisanie liczby moli kationów metalu X z odpowiednią jednostką,5 mol c) za zapisanie numeru próbki, do której wprowadzono roztwór węglanu potasu 5 III d) za zapisanie równań reakcji w formie jonowej skróconej x Ag + + SO - AgSO Ag + + Cl - AgCl a) za zapisanie w formie cząsteczkowej równań reakcji,, x ) N + H NH ) CaN + 6HO NH + Ca(OH) ) 4NH + 5O Pt 4NO + 6HO b) za napisanie obserwacji oraz odczynu roztworu amoniaku 6 obserwacje odczyn roztworu Papierek wskaźnikowy barwi się na zielono-niebiesko. zasadowy c) za obliczenie liczby gramów amoniaku w roztworze - za poprawną metodę obliczeń ( pkt), za obliczenia 4
i wynik z poprawną jednostką ( pkt) Przykład rozwiązania zadania: obliczenie masy amoniaku:,4 dm 7 g 76 dm ms ms = 89,5 g mwody = dwody Vwody = g obliczenie masy roztworu mr = ms + mwody = 89,5 g + g = 89,5 g obliczenie liczby gramów amoniaku w g roztworu: 89,5 g 89,5 g g x x = 4,5 g Odpowiedź: Masa amoniaku wynosi 4,5 g. a) za zapisanie wzoru sumarycznego węglowodoru oraz zapisanie wzoru ogólnego szeregu homologicznego węglowodorów wzór sumaryczny węglowodoru C5H8 b) za zaprojektowanie doświadczenia ) za wybranie odczynnika chemicznego: woda bromowa wzór ogólny szeregu homologicznego węglowodorów CnHn- ) za zapisanie obserwacji: Pomarańczowy (żółty) roztwór wody bromowej odbarwił się. ) za zapisanie wniosku: Węglowodór ten ma charakter nienasycony. - za zapisanie równań reakcji x 4 x Równanie reakcji Typ reakcji. CH4 + Cl sw. CH Cl + HCl substytucja 5
T, p, ry. n HC=CHCl katalizato [ HC CHCl ] n polimeryzacja. HC CH + Cl ClHC CHCl addycja - za zapisanie równań reakcji x 4 ) CH5OH + O CO + HO H ) HC CH OH + CH COOH CH COO CH CH + HO ) C6HO6 enzymy HC CH OH + CO a) za zakwalifikowanie trioleinian glicerolu do odpowiedniej grupy estrów 5 ester wyższego kwasu karboksylowego, ester niższego kwasu karboksylowego, ma ciekły stan skupienia, ma stały stan skupienia, ma charakter nasycony, ma charakter nienasycony, jest w większości składnikiem tłuszczów pochodzenia roślinnego, jest w większości składnikiem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego b) za zapisanie wzoru półstrukturalnego kwasu oleinowego HC (CH)7 CH CH (CH)7 CH Suma punktów za zadania otwarte 5 Łączna liczba punktów za test 6 6