Badanie dotyczące nauczania języka polskiego w Meklemburgii Pomorze Przednie z uwzględnieniem merytorycznie uzupełniających się w przebiegu ścieżki edukacyjnej ofert nauczania języka Dr. Stefanie Hildebrandt Dr. Marek Fiałek Szczecin, 07.11.2013
Znaczny odsetek przedsiębiorstw sektora MŚP w UE oraz reszcie Europy traci okazję prowadzenia interesów eksportowych z powodu niedostatecznej znajomości języków obcych oraz, w mniejszym stopniu, z powodu niedostatecznych kompetencji międzykulturowych. Komisja Wspólnot Europejskich (2006): Studium ELAN: Konsekwencje niedostatecznej znajomości języków obcych w przedsiębiorstwach dla gospodarki europejskiej. 2 Już teraz istnieje wiele firm, które działają w obszarze transgranicznym. Koniecznym warunkiem ich istnienia i skutecznego prowadzenia przez nie działalności gospodarczej jest umiejętność czytania bilansów przedsiębiorstw zarówno w języku niemieckim jak i polskim. (...) W celu pewnego i skutecznego prowadzenia takich interesów istnieje zapotrzebowanie na pracowników wykfalifikowanych dwujęzycznie. Fragment koncepcji opracowania (szkic): Wspólne wychowanie, edukacja i wypoczynek Schulcampus Löcknitz, 2013
Treść wykładu 1. Cele badania 2. Metodyka postępowania w module I 3. Uwarunkowania i liczba uczniów w porównaniu pomiędzy krajami związkowymi w regionie przygranicznym 4. Znaczenie nauki języka sąsiadów w regionie przygranicznym 5. Rekomendacje 6. Perspektywy 3
1. Aspekty merytoryczne badania Okres czasowy: Moduł I: czerwiec 2012-maj 2013 Moduł II: czerwiec 2013- maj 2014 Cele Modułu I: Poprawa nauczania języka polskiego w przedszkolach i szkołach powiatu Vorpommern-Greifswald Starania na rzecz rozwoju merytorycznie spójnej koncepcji edukacji w ramach nieprzerwanego procesu nauczania języka polskiego, Promowanie skutecznego i wymiernego nauczania języka polskiego od przedszkola po maturę w regionie przygranicznym. 4 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
2. Metodyka postępowania moduł I Zwiększenie istniejących możliwości nauczania języka polskiego w przygranicznych krajach związkowych w porównaniu do Meklemburgii Pomorza Przedniego Ogólnokrajowa kwerenda dotycząca koncepcji polityki edukacyjnej oraz materiałów dydaktycznych Rozmowy eksperckie ponad granicami krajów związkowych: polityka edukacyjna, nauczanie w praktyce, współpraca z partnerami będącymi przedstawicielami sektora badań nad językami obcymi Ewaluacja wybranych lokalizacji posiadających potencjał do możliwości oferowania nieprzerwanego nauczania języka polskiego Hospitacja lekcji, ankiety kierowane do nauczycieli i uczniów 5 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
6 Neue Karte
Liczba uczniów na lekcjach języka polskiego w szkołach w Meklemburgii Pomorze Przednie (2004/2005-2011/2012) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 345 328 313 297 282 356 367 232 139 130 108 110 109 90 70 70 5556 62 39 47 0 0 10 Grundschule AG! Regionale Schulen Gymnaisum 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 7 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Liczba uczniów na lekcjach języka polskiego w szkołach w Brandenburgii (2004/2005 2009/2010) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 135 80 196 660 695 641 628 631 592 535 546 531 492 501 366 346 378 342 Grundschule BEG und POL 130 90 61 68 30 0 Gesamtschule Oberschule Gymnasium 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 8 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Liczba uczniów na lekcjach języka polskiego w szkołach w Saksonii (2004/2005-2011/2012) 900 800 840 791 763 700 600 500 400 300 200 100 0 668 531 401405 414 391 402 358 296302 314 280 234 221 190 190 159 127 52 63 80 Grundschule Mittelschule Gymnasium 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 9 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Czy nauka języka sąsiadów stanowi strategię, która mogłaby zapobiec negatywnym skutkom przemian demograficznych? 10
Znaczenie nauki języka sąsiadów znaczenie interpretacji Podstawa: istniejące warunki w szkołach / kontekst wiedzy rodziców Obawa rodziców przed stawianiem dzieciom nadmiernych wymagań Konkurencja języka angielskiego w szkole podstawowej Brak ciągłości pomiędzy szkołą podstawową a szkołami na poziomie ponadpodstawowym Brak postrzegania regionu przygranicznego jako przyszłego obszaru życia dzieci Błędna ocena siły gospodarczej Polski Kompetencje językowe Polaków Nakład pracy przy nauce języka Postrzegania Polaków jako obcych 11 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Znaczenie nauki języka sąsiadów - znaczenie motywacji 12 1. Rozwijanie działań w kontekście wskazywania korzyści w dłuższej perspektywie czasowej Zapewnienie zatrudnienia w regionie przygranicznym Porozumienie w regionie przygranicznym na rzecz indywidualnych możliwości regulacyjnych i partycypacji społecznej 2. Rozwijanie działań w kontekście korzyści w krótkiej perspektywie czasowej Szacunek wobec sąsiadów Wychowanie w tolerancji wobec kultury sąsiadów Bezpośrednie zastosowanie znajomości języków obcych Pozytywny wpływ na ogólny rozwój dziecka Ułatwiona nauka dzięki wczesnemu rozpoczęciu edukacji w językach obcych już w wieku dziecięcym Wykorzystanie elementów zabawy na lekcjach Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Typologia rodziców (Wyniki 5 dyskusji grupowych) Typ rodziców I stara się o wykształcenie licealne dla swoich dzieci Typ rodziców II ma kontakt z polskimi klientami/kolegami; musi ewentualnie stosować znajomość języka polskiego wyklucza perspektywę życia w bezpośrednim regionie przygranicznym dla swoich dzieci dostrzega perspektywężycia swoich dzieci w regionie przygranicznym przypisuje wyższe hipotetyczne znaczenie wartości ekonomicznej innych języków obcych przypisuje wysokie ekonomiczne znaczenie wartości posiadania znajomości języka polskiego dostrzega wartość znajomości języka polskiego głównie na poziomie międzykulturowym (wychowanie w otwartości, tolerancji i akceptacji) postrzega jako cel skutecznej nauki języków obcych osiągnięcie zdolności komunikacyjnej swoich dzieci w danym języku ocenia znajomość języka polskiego jako oznakę wykształcenia ogólnego i możliwość dostępu do wiedzy słowiańskiego obszaru językowego i kulturowego postrzega znajomość języka polskiego jako podstawową kompetencję umożliwiającą suwerenne planowanie życia po obu stronach granicy 13 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Rekomendacje z perspektywy naukowej I Zdefiniowanie polsko-niemieckiego obszaru przygranicznego z perspektywy polityki edukacji Promocja wczesnego rozpoczynania nauki języków obcych w przedszkolach Wprowadzenie systematycznego nauczania języków obcych zorientowanego na wyniki już od początku szkoły podstawowej Opracowanie programów nauczania merytorycznie uzupełniających się w trakcie przebiegu kształcenia dla klas 1 do 10 ze szczególnym uwzględnieniem ścieżki edukacyjnej na poziomie szkoły realnej Zatrudnienie wykwalifikowanych nauczycieli języka polskiego oraz szkolenie ustawiczne 14 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Rekomendacje z perspektywy naukowej II Opracowanie nieprzerwanego systemu dydaktyki języka polskiego wraz z dostosowanymi do wieku i uzupełniającymi się merytorycznie w trakcie przebiegu kształcenia materiałami dydaktycznymi na poziomie szkolnictwa podstawowego i szkolnictwa średniego pierwszego stopnia Doprowadzenie do zmiany nastawienia u rodziców intensyfikacja partnerstwa na rzecz edukacji i wychowania Systematyczna i trwała kampania na rzecz języka i kultury sąsiadów Zapewnienie organizacyjno-merytorycznej implementacji nieprzerwanego systemu nauczania języka oraz dwujęzycznych i dwunarodowych ścieżek edukacyjnych 15 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
Postulaty polityczne Skuteczna i trwała poprawa uznawania uzyskanych w Polsce dyplomów pedagogicznych Finansowanie nauczania języka sąsiadów w placówkach przedszkolnych Stworzenie odpowiednich warunków ramowych w zakresie polityki edukacji dla nauczania drugiego języka obcego na poziomie szkolnictwa podstawowego Finansowanie nauczania języka sąsiadów na poziomie szkolnictwa podstawowego Systematyczna rozbudowa możliwości kształcenia i dokształcania nauczycieli szkolnictwa poziomu podstawowego i średniego 16 Treść i metodyka / Uwarunkowania i liczba uczniów/ Znaczenie/ Rekomendacje
17 Jak dalej w module II
Błędne jest prowadzenie działań w zakresie polityki mającej na celu tworzenie popytu. W momencie, kiedy dany język będzie oferowany, stworzy się na niego również popyt a nie odwrotnie. To co dotyczy skutecznej polityki gospodarczej miałoby akurat nie dotyczyć tak rozsądnego wyboru, jakim jest nauka języka obcego [?]. Prof. Dr. Michael Daxner, 1991 18
Vielen Dank für Ihre Aufmerksamkeit Dziękujemy bardzo za uwagę