Lekcje języka polskiego i matematyki w klasie V w świetle wyników badań ankietowych i obserwacyjnych ARGOS Ewelina Jarnutowska Instytut Badań Edukacyjnych
Badanie obserwacyjne ARGOS konstrukcja narzędzia komputerowego wspomagającego obserwację przebiegu lekcji aplikacja ARGOS badania pliotażowe realizowane w klasach III i V szkół podstawowych (2012, 2013) badanie główne realizowane od kwietnia do czerwca 2013 roku 69 oddziałów klas V z 50 szkół podstawowych realizowane przez 43 obserwatorów obserwacje bez rejestracji audio i video
Obserwacja dydaktyczna jeden z trzech trybów obserwacji koncentracja na przebiegu lekcji obserwowana cała lekcja (brak próbek czasowych) w każdej szkole obserwacje dydaktyczne 4 lekcji języka polskiego i 3 lekcji matematyki łącznie w badaniu przeprowadzono obserwacje dydaktyczne na 275 lekcjach języka polskiego i 210 lekcjach matematyki
TEMATY LEKCJI I ZADAŃ INDYWIDU- ALIZACJA ETAPY LEKCJI OBSERWACJA DYDAKTYCZNA ŚRODKI DYDAKTYCZNE CZAS TRWANIA ETAPÓW LEKCJI FORMY PRACY
Środki dydaktyczne wykorzystywane na lekcjach 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Matematyka Język polski
Prace domowe 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Zadawanie prac domowych Sprawdzanie prac domowych 10% 0% Język polski Matematyka
Czas trwania zadawania pracy domowej 56% 66% Język polski Matematyka 22% 16% 11% 6% 6% 5% 2% 3% 3% 3% 0-1 min. 1-2 min. 2-3 min 3-4 min. 4-5 min. powyżej 5 min.
Czas trwania sprawdzania pracy domowej 19% Język polski Matematyka 16% 13% 14% 9% 8% 7% 8% 6% 10% 10% 9% 8% 8% 7% 6% 6% 4% 3% 2% 3% 3% 3% 4% 3% 4% 4% 2% 2% 0%
Indywidualizacja procesu nauczania Badanie dotyczące rozwoju metodologii szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej (EWD) 2012 w badaniach ankietowych nauczyciele języka polskiego i matematyki w szkołach podstawowych deklarowali przydzielanie uczniom różnych zadań na większości lub na każdej lekcji kierując się: ich możliwościami i poziomem umiejętności (60%) wynikami w nauce (42%) zainteresowaniami uczniów (32%) Badanie TALIS 2013 - około 2/3 polskich nauczycieli szkół podstawowych deklarowało, że różnicuje zadania przydzielane uczniom, dostosowując je do ich możliwości i postępów w nauce
Indywidualizacja procesu nauczania JĘZYK POLSKI MATEMATYKA 275 lekcji obserwowanych 210 lekcji obserwowanych indywidualizacja na 9 lekcjach (3%) indywidualizacja na 11 lekcjach (5%)
Praca grupowa Badanie dotyczące rozwoju metodologii szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej (EWD) 2012-42% nauczycieli języka polskiego i matematyki deklaruje, że dzieli uczniów na grupy na większości lub na każdej lekcji Badanie TALIS 2013 - praca w małych grupach stosowana jest w szkołach podstawowych częściej niż w gimnazjalnych, w których wykorzystuje ją około 40% nauczycieli
Formy pracy stosowane w trakcie realizacji zadań 70% 73% Język polski Matematyka 57% 59% 3% 3% 3% 2% 8% 10%
Wnioski zbliżony obraz lekcji języka polskiego i matematyki w klasach piątych szkół podstawowych lekcje prowadzone są według typowego schematu zadawanie prac domowych wydaje się być pewnym rytuałem - zadania domowe zadawane na większości lekcji, nie zawsze są sprawdzane, mało czasu poświęca się na ich omawianie lekcje prowadzone są przy użyciu tradycyjnych środków dydaktycznych, takich jak podręcznik, zeszyt ćwiczeń i powielone karty pracy indywidualizacja procesu kształcenia na lekcjach języka polskiego i matematyki w klasach piątych praktycznie nie występuje bardzo rzadko stosowana jest praca grupowa (6% wykonywanych przez uczniów zadań) brak możliwości rozwijania umiejętności rozwiązywania problemów, skutecznego komunikowania się z ludźmi w różnych sytuacjach, umiejętności pracy w zespole
Dziękuję za uwagę e.jarnutowska@ibe.edu.pl Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa tel.: (22) 241 71 00, e-mail: ibe@ibe.edu.pl