Nazwa modułu: Geomorfologia i geologia czwartorzędu Rok akademicki: 2016/2017 Kod: BGG-1-413-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: http://www.kaskgg.agh.edu.pl/ Osoba odpowiedzialna: dr inż. Sokołowski Tadeusz (tsokol@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr Olszak Janusz (joszak@geol.agh.edu.pl) dr inż. Sokołowski Tadeusz (tsokol@agh.edu.pl) Krótka charakterystyka modułu Student zna najważniejsze mechanizmy powstawania i przeobrażeń form rzeźby i innych elementów środowiska w zmiennych warunkach klimatycznych. Poznaje środowiska sedymentacji podczas czwartorzędu. Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Student zna procesy rzeźbotwórcze oraz formy rzeźby i ich rozmieszczenie oraz wiek na obszarze Polski GG1A_W04, GG1A_W07 M_W002 Student ma podstawy wiedzy o ewolucji środowiska, w tym człowieka, podczas późnego kenozoiku. Potrafi określić wpływ człowieka na przebieg procesów rzeźbotwórczych. GG1A_W04, GG1A_W08, GG1A_W13, GG1A_W09 M_W003 Student zna podstawy metodyki badawczej rzeźby oraz osadów czwartorzędowych. Zna podstawy stratygrafii czwartorzędu i późnego kenozoiku obszaru Polski. Potrafi wstępnie określić znaczenie surowcowe utworów czwartorzędowych. GG1A_W04, GG1A_W12, GG1A_W07, GG1A_W08, GG1A_W09, GG1A_W05 1 / 5
Umiejętności M_U001 Student potrafi rozpoznawać wybrane formy rzeźby i ich genezę na mapach topograficznych, zdjęciach lotniczych i DMT, a także na ich podstawie sporządzać szkicowe mapy geomorfologiczne. Potrafi wstępnie oceniać skutki procesów rzeźbotwórczych dla środowiska. Potrafi konstruować przekroje geologiczne. Zna podstawowe materiały kartograficzne z obszaru Polski dotyczące geomorfologii i geologii czwartorzędu. Zna litologię i występowanie w Polsce najważniejszych skał wieku czwartorzędowego. GG1A_U03, GG1A_U05, Projekt M_U002 Student ma umiejętność uzupełniania swojej wiedzy z zakresu geomorfologii i geologii czwartorzędu. GG1A_U09 Kompetencje społeczne M_K001 Student ma świadomość i rozumie społeczne i ekologiczne skutki antropopresji na ukształtowanie powierzchni terenu GG1A_K05, GG1A_K03, GG1A_K07 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności Student zna procesy rzeźbotwórcze oraz formy rzeźby i ich rozmieszczenie oraz wiek na obszarze Polski Student ma podstawy wiedzy o ewolucji środowiska, w tym człowieka, podczas późnego kenozoiku. Potrafi określić wpływ człowieka na przebieg procesów rzeźbotwórczych. Student zna podstawy metodyki badawczej rzeźby oraz osadów czwartorzędowych. Zna podstawy stratygrafii czwartorzędu i późnego kenozoiku obszaru Polski. Potrafi wstępnie określić znaczenie surowcowe utworów czwartorzędowych. 2 / 5
M_U001 M_U002 Student potrafi rozpoznawać wybrane formy rzeźby i ich genezę na mapach topograficznych, zdjęciach lotniczych i DMT, a także na ich podstawie sporządzać szkicowe mapy geomorfologiczne. Potrafi wstępnie oceniać skutki procesów rzeźbotwórczych dla środowiska. Potrafi konstruować przekroje geologiczne. Zna podstawowe materiały kartograficzne z obszaru Polski dotyczące geomorfologii i geologii czwartorzędu. Zna litologię i występowanie w Polsce najważniejszych skał wieku czwartorzędowego. Student ma umiejętność uzupełniania swojej wiedzy z zakresu geomorfologii i geologii czwartorzędu. Kompetencje społeczne M_K001 Student ma świadomość i rozumie społeczne i ekologiczne skutki antropopresji na ukształtowanie powierzchni terenu Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Wyróżniki czwartorzędu jako okresu, dolna granica czwartorzędu, przyczyny zmian klimatycznych i ich zapis w osadach, świecie roślin i zwierząt. Podstawy stratygrafii czwartorzędu. Ewolucja człowieka, rozwój antropopresji. Rzeźba polodowcowa, hydrografia lodowców i rzeźba wodnolodowcowa, strefowość rzeźby glacjogenicznej w Polsce: obszar górski, staroglacjalny i młodoglacjalny. Strefa peryglacjalna powstawanie, rozprzestrzenienie, struktury gruntu i formy rzeźby zmarzliny wieloletniej i sezonowej, współczesne procesy zmarzlinowe w Polsce. Ruchy masowe ich rodzaje i wpływ na kształtowanie stoków. Erozja wodna i spłukiwanie przyczyny, przebieg skutki. Wzajemne oddziaływania denudacji i procesów rzecznych. Praca rzek i fluwialne procesy morfotwórcze. Ewolucja rzek, wpływ człowieka na przebieg procesów denudacyjno-fluwialnych. Czwartorzędowe procesy eoliczne. Wiek i występowanie form eolicznych w Polsce oraz współczesne procesy eoliczne. Współczesne pustynie i wpływ działalności człowieka na pustynnienie i procesy eoliczne. Geneza, wiek i występowanie lessów. Denudacja chemiczna, krasowienie i sufozja. Rzeźba obszarów krasowych. Ocena i wskaźniki skrasowienia. Działalność człowieka na obszarach kopalnej i współczesnej rzeźby krasowej. Pseudokras i formy zapadliskowe. Rozwój Bałtyku oraz rzeźba i procesy w jego współczesnej strefie brzegowej. Rozwój i zanik jezior w Polsce, rozwój i degradacja torfowisk, rola jezior i torfowisk w środowisku przyrodniczym Polski. Wpływ człowieka na środowiska jeziorne i bagienne. Geomorficzny wyraz budowy geologicznej. Rzeźba antropogeniczna. 3 / 5
Regionalne zróżnicowanie rzeźby i osadów czwartorzędowych w Polsce. projektowe Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Ważniejsze skały wieku czwartorzędowego litologia, wiek i występowanie w Polsce. Datowania wieku bezwzględnego i stratygrafia czwartorzędu.analiza rzeźby na mapach topograficznych, zdjęciach lotniczych oraz DMT. Liczbowe mierniki urzeźbienia. Wprowadzenie do fotointerpretacji. Formy rzeźby fluwialnej. Analiza rzeźby obszarów górskich. Krajobraz polodowcowy obszarów nizinnych. Rzeźba obszarów warunkowana strukturą płytową, monoklinalną i blokową. Rzeźba eoliczna i krasowa. Analiza form i osadów czwartorzędowych na wybranych rzeczywistych mapach geologicznych i geomorfologicznych. Sporządzanie przekrojów geologicznych przez utwory czwartorzędowe, analiza paleorzeźby. zaliczeniowe Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa = 0,7 ocena z dwuczęściowego sprawdzianu z wykładów + 0,3 ocena ze sprawozdań, projektów i kolokwium z ćwiczeń, pod warunkiem spełnienia wymogów zawartych w rubryce Informacje dodatkowe niniejszego syllabusa. Wymagania wstępne i dodatkowe Znajomość podstaw geologii ogólnej, geologii historycznej, mineralogii, ochrony środowiska, kojarzenie wiadomości z prowadzonych równolegle zajęć z sedymentologii, petrografii i geologii regionalnej Polski oraz kartografii geologicznej. Zalecana literatura i pomoce naukowe Allen, P. A., 2000. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. Wyd. Nauk. PWN S.A. Warszawa. Galon, R. (red.) 1972. Geomorfologia Polski, t. 2, Niż Polski. PWN. Warszawa. Klimaszewski, M., (red.) 1972. Geomorfologia Polski. t. 1. Polska południowa, Góry i wyżyny. PWN. Warszawa. Klimaszewski, M., 1978. Geomorfologia. PWN. Warszawa. Kozłowski, J. K. & Kozłowski, S. K. (red.) 1983. Człowiek i środowisko w pradziejach. PWN. Warszawa. Mannion, A. M. 2001. Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wyd. Nauk. PWN S.A. Warszawa. Migoń, P., 2006. Geomorfologia. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa. Mojski, J. E., 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. PIG. Warszawa. Mycielska-Dowgiałło, E., Korotaj-Kokoszczyńska, M., Smolska, E. & Rutkowski, J., 2001. Geomorfologia dynamiczna i stosowana. Wydz. Geogr. i Studiów Regionalnych UW. Warszawa. Starkel, L., (red.) 1991. Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN. Warszawa. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Patrz strona internetowa Katedry Analiz Środowiskowych, Kartografii i Geologii Gospodarczej WGGiOŚ AGH http://www.kaskgg.agh.edu.pl/ Informacje dodatkowe : Dopuszczalna jest jedna nieobecność. Przypadki dłużej trwających zwolnień lekarskich lub innych udokumentowanych przypadków losowych będą rozpatrywane indywidualnie. Zlecone przez prowadzących projekty, opisy itp. muszą być oddawane każdorazowo pod koniec zajęć i stanowią podstawę do ich zaliczenia. Projekty zwrócone do poprawy muszą być oddane prowadzącym w nieprzekraczalnym terminie jednego tygodnia. W przypadku opuszczenia zajęć, projekt należy oddać w nieprzekraczalnym terminie dwóch tygodni. Niestosowanie się do powyższych wymogów będzie wiązało się z wykonaniem dodatkowych projektów. Wszystkie sprawy związane z zaliczaniem projektów muszą być zamknięte w nieprzekraczalnym terminie do jednego dnia przed datą kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń. Po tym terminie projekty nie będą przyjmowane. Warunkiem dopuszczenia do kolokwium 4 / 5
zaliczeniowego z ćwiczeń, jest oddanie wszystkich projektów. Podstawą zaliczenia ćwiczeń są więc obecności, zaliczone projekty oraz pozytywna ocena z kolokwium. Do sprawdzianu z wykładów będą dopuszczone wyłącznie osoby posiadające uregulowane sprawy związane z projektami. Wykazy tych osób będą przesyłane wykładowcy. Nie jest konieczna natomiast pozytywna ocena z kolokwium zaliczającego ćwiczenia. Wykłady: Sprawdzian z wykładów jest dwuczęściowy. Jedna obejmuje opis zdjęć (o tematyce omawianej na wykładach), druga test. W przypadku uzyskania oceny negatywnej z jednej części, w kolejnym terminie wystarczy poprawiać tylko tę część. Ocena pozytywna z jednej części ulega unieważnieniu w przypadku powtarzania przedmiotu. Na sprawdzianie obowiązuje materiał prezentowany na wykładach w roku uzyskiwania zaliczenia. Postęp wiedzy powoduje praktycznie coroczne uaktualnianie treści wykładów. Zmiany te mieszczą się jednak w ramach zagadnień zamieszczonych w sylabusie. Sprawdzian oceniany 0,7 ocena z testu + 0,3 ocena za opis zdjęć pod warunkiem pozytywnych ocen obu części. Na sprawdzian proszę przyjść z dokumentem (ze zdjęciem) potwierdzającym tożsamość. Do sprawdzianu z wykładów dopuszczone będą wyłącznie osoby umieszczone na wykazach prowadzących ćwiczenia, a także opublikowanych listach Wirtualnego Dziekanatu (wedle stanu na tydzień przed końcem semestru). Nie będą tolerowane samowolne wejścia na salę osób nie uwzględnionych na listach oraz samowolne zamiany w wyznaczonych grupach. Samowolne zamiany grup lub wejście na salę bez zgody prowadzącego (możliwa droga mailowa) uzyskanej najpóźniej dzień przed sprawdzianem, skutkuje unieważnieniem wyniku oraz utratą terminu. Zarówno w przypadku kolokwium z ćwiczeń, jak i sprawdzianu z wykładów dopuszczalne są wyłącznie trzy terminy ich zaliczania jeden podstawowy i dwa poprawkowe. Regulamin Studiów zabrania korzystania z materiałów niedozwolonych. Za takie uważamy każdy przedmiot nie będący przyborami do pisania oraz przydzielonymi arkuszami papieru, a zwłaszcza urządzenia elektroniczne, wszelkie napisy i znaki na ciele, ubraniu, przyborach do pisania itp., oraz rozmowy. W przypadku materiałów niedozwolonych nie będzie uznawany argument mam, ale nie korzystam, zaś rozmów każde stwierdzenie, że dotyczyła ona czegoś innego. W pozostałych kwestiach stosowane będą odpowiednie przepisy aktualnego Regulaminu Studiów. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Udział w ćwiczeniach projektowych Przygotowanie do zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 30 godz 45 godz 30 godz 15 godz 120 godz 4 ECTS 5 / 5