Scenariusz lekcji otwartej dla nauczycieli gimnazjum w związku z Dniem Ziemi 2004 w ramach projektu Przyjazny Ziemi. I. Informacje wstępne: nazwisko prowadzącego lekcję Dorota Giełdzik przedmiot Godzina wychowawcza poziom nauczania Klasa I gimnazjum czas trwania 90 minut II. Miejsce w programie: Temat lekcji: Śmieci mają swoje miejsce III. Cele lekcji w ujęciu operacyjnym: wie: potrafi:... po zakończeniu lekcji uczeń: jakie są zagroŝenia róŝnych elementów środowiska w związku z istniejącymi dzikimi wysypiskami śmieci uzasadnić zalety wysypiska uporządkowanego w porównaniu z wysypiskiem dzikim wykazać korzyści środowiskowe, wynikające z istnienia wysypisk uporządkowanych uzyskuje przekonanie: odpowiedzialności indywidualnej za własne zdrowie i działania człowieka wobec przyrody wpływu codziennych działań kaŝdego z nas na stan środowiska przyrodniczego IV. Metody, techniki i formy pracy na lekcji metody aktywizujące: burza mózgów ćwiczenia z pakietu edukacyjnego BRYZA
V. Materiały pomocnicze (dla ucznia i dla nauczyciela) kartki ksero z ćwiczeniami, długopis, szary papier, kolorowe flamastry VI. Środki dydaktyczne: materiały z pakietu Bryza jak chronić środowisko? VII. Procedura (dokładny przebieg czynności nauczyciela i uczniów) Wprowadzenie (komentarz ) nauczyciela Rozwinięcie (tok lekcji) - mapa mentalna Dzikie wysypisko śmieci? kaŝda grupa tworzy swoją mapę mentalną (załącznik nr 1) - prezentacja map mentalnych - przeprowadzenie ćwiczenia nr 1 pt. Dzikie wysypiska rodzaje niebezpieczeństw z pakietu BRYZA (załącznik nr 2) - ćwiczenie nr 13 Moja rodzina a śmieci (załącznik nr 3) - przeprowadzenie ćwiczenia nr 33 pt. Rusz globusem konkurs na hasło antyśmieciowe - prezentacja haseł poszczególnych grup Ewaluacja zajęć metodą Walizka i kosz Co z dzisiejszych zajęć zostawisz wyrzucisz? (załącznik nr 4)
PRZEBIEG LEKCJI Klasa: Gimnazjum Temat: Śmieci mają swoje miejsce 2 godz. lekcyjne Cele lekcji: uwraŝliwienie na problem istnienia i ciągłego tworzenia dzikich wysypisk śmieci Lp. Czas Czynności Technika Środki dydaktyczne Uwagi 1. 2 min Sprawdzenie obecności 2. 5 min Omówienie przebiegu lekcji. Objaśnienie zasad pracy w czasie zajęć. Podział na grupy 3. 10 min Ćwiczenie Dzikie wysypisko śmieci kaŝda grupa dopisuje jak największą liczbę skojarzeń Tworzenie mapy mentalnej 4. 10 min Prezentacje map mentalnych poszczególnych grup 5. 6. 7. 8min 10 min 3 min Przeprowadzenia ćwiczenia Dzikie wysypisko rodzaje niebezpieczeństw Prezentacja grup Ćwiczenie Moja rodzina a śmieci Ćwiczenia z pakietu Bryza Ćwiczenia z pakietu Bryza - materiały z pakietu Bryza - szary papier - kolorowe kartki, flamastry - ankieta Ja i śmieci Grupy 4-6 osobowe 8. 9. 15 min 10 min Wypowiedzi uczniów na temat otrzymanych wyników swojej pracy oraz tego, co mogą zrobić dla środowiska. Ćwiczenie Rusz globusem konkurs na hasło antyśmieciowe Ćwiczenia z pakietu Bryza 10. 10 min Prezentacja haseł poszczególnych grup 11. 5 min Ewaluacja zajęć Co z dzisiejszej lekcji wyniesiesz, a co wyrzucisz? metodą walizka i kosz.
Załącznik nr 1 Instrukcja do mapy mentalnej Dzikie wysypisko 1. Podział na grupy. 2. KaŜda grupa otrzymuje szary papier, na którym wpisuje skojarzenia z podanym tematem. 3. Tworzenie mapy. Uczniowie na arkuszu szarego papieru dopisują swoje skojarzenia do podanych zagadnień. 4. Rysują strzałki od hasła głównego i przyklejają do nich swoje skojarzenia. 5. Prezentacja map mentalnych. SKĄD SIĘ BIERZE CO SIĘ NA NICH ZNAJDUJE DZIKIE WYSYPISKO JAK WYGLĄDA W JAKICH MIEJSCACH SĄ NAJCZĘŚCIEJ LOKALIZOWANE
Załącznik nr 2 Instrukcja do ćwiczenia Dzikie wysypiska rodzaje niebezpieczeństw 1. Uczniowie w grupach określają w jaki sposób odpady zgromadzone na dzikich wysypiskach wpływają na środowisko. Wyjaśniają na czym polega ich niekorzystny wpływ na wymienione na schemacie elementy przyrody oŝywionej i nieoŝywionej. 2. Swoje uwagi uczniowie wpisują w puste pola a następnie łączą je z wymienionymi elementami biotycznymi i abiotycznymi (załącznik 2a). 3. Uczniowie prezentują efekty swojej pracy (autoprezentacja).
Załącznik nr 2a CZŁOWIEK ROŚLINY ZWIERZĘTA DZIKIE WYSYPISKA NIE POWIETRZE WODA GLEBA
Załącznik nr 3 Instrukcja do zabawy edukacyjnej Moja rodzina a śmieci 1. KaŜdy uczeń samodzielnie analizuje poniŝej wymienione sytuacje, zdarzające się w jego Ŝyciu (załącznik 3a). 2. Jeśli opisana sytuacja zdarza się u ucznia w rodzinie: zawsze gdy jest taka moŝliwość - stawia sobie znak róŝnie bywa nie stawia nic nie, właściwie nigdy stawia sobie znak +. 3. Po wykonaniu zadania kaŝdy uczeń zlicza postawione i +. Analizuje, który symbol dominuje w jego tabeli. Na koniec zastanawia się co mógłby zrobić dla środowiska?
Załącznik nr 3a Na zakupy uŝywane są torby z materiału Torby plastikowe uŝywane są wielokrotnie. Segreguje odpady. Napoje kupuje się w opakowaniach wielorazowych Napoje i inne artykuły spoŝywcze kupuje się w opakowaniach szklanych Rzadko uŝywa się przedmiotów jednorazowego uŝytku Kompostuje odpadki Wykorzystuje się papier piśmienny dwustronnie UŜywa się koperty więcej niŝ jednokrotnie W czasie wycieczki zabiera się odpadki, by wrzucić je do kosza UŜywa się przedmiotów trwałych, nadających się do recyklingu Korzysta się z czasopism razem ze znajomymi, sąsiadami, rodziną Unika się wyrobów z tworzyw sztucznych (półki, tace, sita, miski) Nieprzydatne rzeczy przekazuje się osobom, którym będą potrzebne UŜywany jest papier toaletowy z makulatury, niechlorowany
Załącznik nr 4 Instrukcja do ćwiczenia Rusz globusem konkurs na hasło antyśmieciowe 1. Uczniowie pracują w grupach. 2. KaŜda grupa układa jak najwięcej haseł promujących nie zaśmiecanie środowiska. 3. Prezentacja grup. 4. Wybór najlepszego hasła.
Załącznik nr 5 CO Z DZISIEJSZYCH ZAJĘĆ ZOSTAWISZ WYRZUCISZ
Załącznik nr 2b CZŁOWIEK ROŚLINY ZWIERZĘTA miejsce rozwoju mikroorganizmów chorobotwórczych oddziaływają na podłoŝe okolicznych pól i łąk są źródłem przenoszenia chorób są pułapką dla zwierząt zniekształcenie terenu zaburzają funkcjonowanie ekosystemów DZIKIE WYSYPISKA NIE zeszpecenie krajobrazu osłabiają kondycję przyległych drzew ulatnianie szkodliwych gazów utlenianie wielu gazów (CO 2, NH 4, H 2 S, CH 4...) wymywanie szkodliwych (toksycznych) substancji do wód przenikanie szkodliwych substancji do gleby POWIETRZE WODA GLEBA