Pan Adam Mierzwa Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gliwicach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Pierwszym Urzędzie Skarbowym w Gliwicach, zwanym dalej Urzędem, w zakresie efektywności egzekucji administracyjnej podatków i opłat, dla których ustalania lub określania i pobierania właściwy jest organ wykonawczy gminy. W ramach powyŝszego zakresu kontrolą w Urzędzie objęto tytuły wykonawcze przekazane przez prezydentów miast, posiadających uprawnienia organu egzekucyjnego, w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 30 kwietnia 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 24 lipca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Naczelnikowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działania podejmowane przez Naczelnika Urzędu w zakresie spraw objętych kontrolą, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701
2 PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące oceny cząstkowe i ustalenia kontroli: 1. W okresie od 1 stycznia 2006 r. do 30 kwietnia 2008 r. do Urzędu wpłynęło ogółem 6 627 tytułów wykonawczych, wystawionych przez prezydentów miast, posiadających równieŝ uprawnienia organu egzekucyjnego, na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych 2 oraz art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną 3. Spośród powyŝszej liczby nadesłanych tytułów wykonawczych, po weryfikacji przeprowadzonej przez Urząd, do systemu komputerowego EGAPOLTAX, umoŝliwiającego podjęcie czynności egzekucyjnych, wprowadzono 6 381 tytułów (96,3 %) o łącznej wartości 1 369,0 tys. zł. 2. Na podstawie wyników badania wybranych losowo 320 tytułów wykonawczych (5 % ich ogólnej liczby) o łącznej wartości 160,1 tys. zł, przekazanych do Urzędu przez prezydentów miast, NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie terminowość wprowadzania ich do systemu EGAPOLTAX. Stwierdzono, Ŝe 311 tytułów objętych kontrolą, tj. 97,2 %, wprowadzono do ww. systemu w terminie nie przekraczającym 30 dni od daty ich wpływu do Urzędu, w tym m.in. 182 tytuły (56,9 %) wprowadzono w terminie do 7 dni, a 87 (27,2 %) w terminie do 14 dni. Pozostałe 9 tytułów (2,8 %), o łącznej wartości 550 zł, wprowadzono do systemu EGAPOLTAX w terminie dłuŝszym niŝ 30 dni od daty wpływu do Urzędu, a mianowicie sześć z nich wprowadzono w terminie do 60 dni, a trzy pozostałe po upływie odpowiednio: 67, 71 i 128 dni. Według wyjaśnień Kierownika Działu Egzekucji, Pana Aleksandra Hoinkisa, powyŝsze opóźnienia spowodowane były głównie koniecznością weryfikacji i uzupełnienia danych dotyczących osób zobowiązanych do spłaty wierzytelności, jak teŝ zwiększonym napływem tytułów do Urzędu w niektórych okresach. We wszystkich badanych przypadkach organy wystawiające tytuły wykonawcze załączyły ich ewidencję, zgodnie z 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 Dz. U. z 1997 r. Nr 36, poz. 224 ze zm. 3 Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.
3 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji 4. 3. Prawidłowość prowadzenia przez Urząd postępowań egzekucyjnych zbadano na podstawie 30 tytułów wykonawczych o łącznej wartości 2 150 zł, wybranych losowo spośród ww. 320 tytułów wylosowanych do badania terminowości wprowadzania ich do systemu EGAPOLTAX. Na podstawie powyŝszych badań stwierdzono m.in., Ŝe: a) W odniesieniu do wszystkich tytułów podjęto postępowania egzekucyjne, z których do 15.07.2008 r. zakończono 19 (63,3 %), w tym 13 z wyegzekwowaniem od dłuŝników naleŝnych kwot w łącznej wysokości 800 zł, w dwóch z tytułu dokonania wpłaty zaległości przez dłuŝników w łącznej wysokości 300 zł bezpośrednio na rachunek wierzyciela oraz w czterech z tytułu zwrotu wierzycielom tytułów wykonawczych, z uwagi, iŝ zobowiązani nie przebywali pod wskazanymi adresami. b) NajwyŜsza Izba Kontroli zwraca uwagę, Ŝe w przypadku dwóch badanych tytułów wykonawczych (6,7 %) pierwszej czynności egzekucyjnej dokonano w ciągu 30 dni od daty wprowadzenia ich do systemu EGAPOLTAX, natomiast dla pozostałych 28 tytułów - dla 12 (40,0 %) po upływie od 31 do 100 dni, dla siedmiu (23,3 % ) po upływie od 111 do 200 dni, a dla dziewięciu (30,0 %) po upływie od 241 do 617 dni. Stwierdzono ponadto, Ŝe w siedmiu badanych postępowaniach egzekucyjnych (23,3 %) drugiej czynności egzekucyjnej dokonano po upływie ponad 200 dni od daty pierwszej czynności, w tym w skrajnym przypadku po upływie 835 dni. Ww. czynność podjęto dopiero podczas kontroli NIK. Czas trwania zakończonych postępowań egzekucyjnych wynosił od 48 do 674 dni, licząc od dnia wpływu tytułu wykonawczego do Urzędu. Mając na uwadze powyŝsze ustalenia, NIK negatywnie ocenia terminowość podejmowania czynności egzekucyjnych w objętych kontrolą postępowaniach egzekucyjnych. Według wyjaśnień Kierownika Działu Egzekucji, Pana A. Hoinkisa, opóźnienia w prowadzeniu powyŝszych postępowań spowodowane były głównie duŝą liczbą tytułów wykonawczych do załatwienia przez Urząd (ok. 170 tys. rocznie) oraz ograniczoną liczbą osób prowadzących powyŝsze zadania. 4 Dz. U. Nr 137, poz. 1541 ze zm.
4 c) Ustalono, Ŝe spośród 30 badanych tytułów wykonawczych, 29 dotyczyło tytułów wystawionych przez Prezydenta Miasta Gliwice, które mogły być wyegzekwowane samodzielnie przez tegoŝ Prezydenta, gdyŝ dłuŝnicy byli mieszkańcami Gliwic. W związku z wyegzekwowaniem naleŝności objętych 13 tytułami wykonawczymi, Urząd obciąŝył zobowiązanych kosztami egzekucyjnymi na łączną kwotę 81,20 zł oraz pobrał łącznie 40 zł z tytułu opłaty komorniczej. 4. Korzystniej, w porównaniu z ogólnymi wskaźnikami dotyczącymi efektywności egzekucji prowadzonej przez Urząd, kształtowały się powyŝsze wskaźniki w odniesieniu do tytułów wykonawczych przekazanych przez prezydentów miast. Odsetek załatwionych tytułów wykonawczych wystawionych przez prezydentów miast wynosił: 35,6 % w 2006 r., 39,5 % w 2007 r. oraz 19,4 % za 4 miesiące 2008 r., podczas gdy średnie wskaźniki dotyczące wszystkich egzekucji wynosiły w tym okresie odpowiednio: 27,7 %, 31,5 % i 12,7 %. Natomiast wskaźniki skuteczności egzekucji zaległości, mierzone udziałem zaległości wyegzekwowanych w drodze postępowania egzekucyjnego w zaległościach ogółem objętych tytułami wykonawczymi, wynosiły odpowiednio: 21,2 %, 47,7 % i 32,0 % dla tytułów przekazanych przez prezydentów miast oraz 9,3 %, 10,6 % i 3,5 % dla egzekucji zaległości ogółem. 5. W okresie objętym kontrolą do Urzędu wpłynęło 246 tytułów wykonawczych, wystawionych przez prezydentów miast, które nie spełniały wymogów art. 27 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji 5. W jednym przypadku odstąpiono od czynności egzekucyjnych, zgodnie z art. 45 1 ww. ustawy, gdyŝ zobowiązany okazał dowody stwierdzające wykonanie obowiązku. Niezgodnie z właściwością miejscową przekazano do Urzędu łącznie 114 tytułów wykonawczych. 6. W okresie objętym kontrolą prezydenci miast do Urzędu przesłali 12 zapytań odnośnie sposobu załatwienia wniosków egzekucyjnych. We wszystkich przypadkach, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z 8 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r., Urząd udzielił wyczerpującej odpowiedzi o prowadzonych postępowaniach egzekucyjnych. NIK zwraca jednak uwagę, Ŝe w 8 przypadkach odpowiedzi powyŝszych udzielono w terminach przekraczających 30 dni (po upływie od 5 Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.
5 34 do 70 dni od daty wpływu zapytania), a zwłokę tę równieŝ uzasadniano głównie nadmiernym obciąŝeniem pracą pracowników zajmujących się egzekucją. W powyŝszych przypadkach nie przestrzegano określonego w art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego 6, obowiązku załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: Prowadzenie czynności egzekucyjnych oraz udzielanie odpowiedzi na pisma bez zbędnej zwłoki. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Naczelnika, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosku bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosku lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosku zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 6 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071