------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. PLASTYK OBOZOWY =================== - Razem z zastępem urządził namiot /półkę, kącik zastępu, wieszak itp... - Projektował, posługując się wzorami z poradników harcerskich i wykonał przynajmniej jedno urządzenie obozowe. - Zaprojektował godło zastępu, oraz proporzec i wykonał go. - Opracował plastycznie kronikę zastępu, drużyny, obozu lub gazetę, meldunek, zaproszenie itp... 2. MISTRZ MUSZTRY ================== - Prawidłowo zachowuje się w szyku i wykonuje komendy przełożonych. - Poprowadził musztrę zastępu zgodnie z obowiązującym regulaminem. - Przeprowadził zbiórkę drużyny w szeregu, dwuszeregu, kolumnie dwójkowej, trójkowej, czwórkowej. Wydaje prawidłowe rozkazy. - Przeprowadził prawidłowo apel drużyny. - Pełnił służbę wartowniczą w nocy, oraz honorowo. 3. SYGNALISTA ============== - Zna alfabet Morse'a, potrafi nadawać /odbierać/ meldunek za pomocą chorągiewek, latarki, gwizdka. - Nadaje i odbiera wiadomości alfabetem semaforowym. - Zna sposób sygnalizacji umownej w grupie /ręką, gwizdkiem, latarką - Potrafi zaszyfrować dowolny tekst. - Zorganizował stanowisko sygnalizacyjne w terenie ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ TELEFONISTA ============ - Samodzielnie rozwinął polowa linię na odległość od 500-1000 m uwzględniając różne warunki terenowe (w lesie, drogą przez rzekę, itp.) i nawiązał łączność. - Pokierował zorganizowaniem sieci łączności telefonicznej na obozie. - Podłączył i obsłużył polową łącznicę telefoniczną. - Odnalazł i usunął uszkodzenie linii lub telefonu polowego (przerwany obwód, zwarcie, uszkodzenie wkładki mikrofonowej, itp.). - Nawiązał łączność przy pomocy radiotelefonu (radiostacji) lub światłem. - Przeprowadził dla młodszych szkolenie z zakresu łączności.

4. LEKKOATLETA =============== - Poprawnie pod względem technicznym wykonuje: start do biegu płaskiego, skok w dal i wzwyż, rzut dyskiem lub oszczepem, pokonanie przeszkód w biegu. - Prawidłowo przeprowadza rozgrzewkę przed startem lub treningiem. - Zgodnie z regułami sędziował podczas rozgrywek lekkoatletycznych 5. SAMARYTANKA - SAMARYTANIN ============================= - Umie udzielić pomocy w przypadku skaleczenia, złamania, ukąszenia owada odmrożenia, zwichnięcia, krwotoku, oparzenia, odparzenia stóp, ukąszenia żmii, bólów żołądka, zęba, porażenia słonecznego, porażenia prądem. - Ustalił z zastępem, jak należy bezpiecznie zachowywać się podczas biwaku, wycieczki. Dbał o przestrzeganie tych ustaleń, oraz o higienę przygotowywania posiłków, higienę osobistą, higienę marszu. Wyposażył apteczkę zastępu. - Pełnił służbę sanitarną na obozie /biwaku, wycieczce, rajdzie/ Podczas służby udzielał pomocy. - Opiekował się dzieckiem lub chorym, co najmniej przez kilka dni. 6. REPORTER - REPORTERKA ======================== - Opracował zwięźle i szybko informacje o wydarzeniu z życia drużyny, przekazał je do HSI, lub pisma harcerskiego. - Opublikował w gazecie szkolnej, gablotce drużyny, piśmie harcerskim, notatkę, reportaż wywiad, sprawozdanie itp... - Napisany przez siebie tekst przepisze poprawnie na maszynie lub komputerze, przeznaczając 30 minut na jedną stronę. Nie popełnia błędów ortograficznych, stylistycznych i interpunkcyjnych. - Umie przygotować stronę gazety do druku. - Systematycznie uczestniczy w prowadzeniu kroniki drużyny lub szczepu. 7. PRZEWODNIK PO OKOLICY ========================= - Potrafi interesująco opowiedzieć o najbliższej okolicy. - Opracował trasy i poprowadził, co najmniej trzy wycieczki. - Wskaże najbliższe siedziby PTTK, PTSM itp.. 8. MISTRZ IGŁY =============== - Wykonuje poprawnie i sprawnie co najmniej 5 ściegów /w tym

dwa ozdobne/, oraz dobiera odpowiednie igły i nici. - Zaprojektował i wykonał np: proporzec zastępu, plakietkę itp.. - Estetycznie reperuje uszkodzone ubranie. - Dokonał drobnej naprawy sprzętu obozowego np. zszył lub załatał namiot, kanadyjkę itp... 9. ŚPIEWAK =========== - Prowadzi swój harcerski śpiewnik. Zgromadził w nim, co najmniej 30 tekstów piosenek na różne okazje. Śpiewa je poprawnie z odpowiednim wyczuciem. - Nauczył kilku piosenek zastęp lub drużynę. - W różnych sytuacjach proponował zastępowi lub drużynie odpowiednią piosenkę. - Potrafi zorganizować festiwal piosenki we własnej drużynie, lub dla zuchów. 10. PŁYWAK ========== - Posiada kartę pływacką. - Prawidłowo wykonuje skok startowy. - Prezentuje trzy style pływackie - Potrafi udzielić pierwszej pomocy tonącemu. - Brał udział w zawodach pływackich. - Zna historię pływania jako konkurencji sportowej. 11. KUCHCIK =========== - Potrafi zbudować kuchnię polową. - W każdych warunkach rozpali ogień. - Przygotuje zapotrzebowanie żywnościowe na biwak dla zastępu. - Ułoży jadłospis - Potrafi przygotować obiad dla zastępu /patrolu/ podczas biwaku - Dba o estetyczne podanie posiłku. 12. ZWIADOWCA =============== - Ma oczy i uszy na wszystko otwarte, nic ciekawego nie ujdzie jego uwagi. - Chodził na zwiady sam i z zastępem, poznał swoją okolicę w promieniu 2 km, potrafi wskazać do różnych ważnych miejsc w okolicy. - Wybrał miejsce na biwak zastępu lub ognisko, zbiórkę zastępu.

Znalazł ciekawego człowieka, ciekawe zjawiska itp... - Brał udział w grach terenowych, zna kilka sposobów wyznaczania północy, określa godziny wg. słońca, zrobi szkic przebytej drogi, umie porozumiewać się za pomocą alfabetu Morse'a, znaków patrolowych, szyfrów. Orientuje się w każdej okolicy na podstawie mapy. 13. TECHNIK - PIONIER ===================== - dobrał odpowiedni narzędzia do swojej pracy na obozie, biwaku. Sprawdził ich sprawność i przygotował je / naostrzył, naoliwił itp.../ Po wykonaniu pracy przygotował sprzęt do przechowywania w magazynie. - naprawił drobne usterki sprzętu /cerowanie namiotu, naprawy inne/ - wykonał z zastępem totem zgodnie z zasadami sztuki obozowej - zbudował z zespołem proste urządzenie obozowe - wykonał z zastępem jedną z następujących konstrukcji pionierskich: kładkę, mostek, pomost do kąpieli, mycia się, piwnice obozową, latrynę, bramę, itp... 14. TRZY PIÓRA ============== - przeszedł pomyślnie próby: milczenia, głodu i samotności, przez trzy kolejne doby. - w czasie pierwszej doby zachował całkowite milczenie i starał się czas ten przeznaczyć na zastanowienie się nad swym harcerskim życiem. - w czasie drugiej doby powstrzymał się od spożywania jakichkolwiek pokarmów. - trzecią dobę spędził w lesie niespostrzeżony przez ludzi, żywiąc się pokarmem leśnym. W tym czasie obserwował życie lasu, prowadził dziennik obserwacji: notatki, rysunki, szkice, zasuszone zioła, itp... - zabrał ze sobą tylko niezbędny ubiór, nóż, 5 zapałek. - niepostrzeżenie powrócił do ogniska drużyny po odbyciu próby. UWAGA! Nieudaną próbę można powtórzyć dopiero po upływie roku. 15. ŁAZIK ========= - posiada ekwipunek turystyczny - prawidłowo zapakował plecak, oraz zrolował, oraz przytroczył koc. - umiejętnie zabezpieczył się przed przemoczeniem odzieży i obuwia, oraz otarciem nóg - przygotował ciepły posiłek w warunkach polowych - brał udział w kilku wycieczkach - na wycieczkach zdobył pamiątkowe trofea 16.WŁÓCZĘGA ============= - umiejętnie skompletował ekwipunek na kilkudniową wycieczkę, zależnie od czasu jej trwania, pory roku, sposobu wędrowania. - brał udział w dwu kilkudniowych wędrówkach przebywając łącznie pieszo

przynajmniej 25 km. - pokierował rozbiciem i likwidacją biwaku. - posiada mapy turystyczne i przewodniki - zaplanował trasę wycieczki przy pomocy mapy i przewodników - poprowadził według mapy zastęp oznaczonym szlakiem turystycznym, stosując zasady marszu (tempo, odpoczynki, obciążenie, prowadzący i zamykający) - określił na mapie aktualne miejsce postoju 17. WYGA ======== - brał udział w 10 dniowej wycieczce - na szlaku wędrówki wykonał pożyteczne prace - zorganizował i przeprowadził dwudniową wycieczkę górską - opracował atrakcyjną trasę 12 dniowego obozu wędrownego w górach - biwakował bez sprzętu turystycznego - prowadzi dzienniczek wycieczkowy, wykonał zdjęcia lub rysunki kilkunastu ciekawych okazów przyrody ożywionej i nieożywionej 18. LEKKA STOPA =============== - skrycie podszedł strzeżony teren - maskował się w różnym terenie - poruszał się bezszelestnie, pełzał i czołgał się - pokonał dwumetrową ścianę, wszedł na drzewo, wspiął się na drzewo, przeskoczył 1 metrowy rów /dziewczęta nie pokonują ściany/ - sprawnie porusza się po każdym terenie, maskował się i zacierał ślady - przebył drogę po znakach patrolowych 19. TROPICIEL - TROPICIELKA ========================= - wyszukał i rozpoznał tropy 5 zwierząt dzikich i 5 domowych - tropił za śladem ludzkim około 1 km /w łatwym terenie/ - rozróżnił tropy człowieka zależnie od rodzaju chodu, szybkości poruszania się - rozpoznał z tropu kierunek jazdy pojazdu - poruszał się w terenie pozostawiając znaki patrolowe - ma oczy i uszy otwarte, na podstawie własnych obserwacji sporządził opis sytuacji lub rysopis osoby. 20. ZWIADOWCA - OBSERWATOR

============================ - podszedł skrycie strzeżony obiekt w nieznanym terenie oddalonym, co najmniej 1 km, wykonał zlecone zadanie i niezauważony wycofał się. Po powrocie wykonał szkic przebytej drogi z naniesieniem charakterystycznych punktów terenu. - przeprowadził zwiad na określony temat wykorzystując różne sposoby i sporządził raport. - wybrał w terenie dogodny punkt obserwacyjny o zasięgu 500 m, i prowadził dziennik obserwacji przez 4 godziny. - dotarł w nocy do wyznaczonego miejsca odległego o 3 km posługując się wyłącznie mapą. 21. TERENOZNAWCA ================== - wykonał szkic terenu z zaznaczeniem punktów charakterystycznych. - wykonał szkic drogi marszu. - wykazał szczególną wprawę w posługiwaniu się busolą, maszerując w dzień i w nocy. - dotarł do punktu oddalonego o 5 km przy pomocy wyłącznie mapy. - zorganizował grę terenową z uwzględnieniem elementów terenoznawstwa. - pokierował pracą zastępu nad wykonaniem w terenie mapy topogra ficznej w skali 1:5000 22. ŁĄCZNOŚCIOWIEC =================== - rozwinął linię telefoniczną w terenie na odległość 500 m i nawiązał łączność, usuwając proste uszkodzenia. - obsługiwał telefoniczną łącznicę polową. - wykonał dla drużyny proste urządzenie sygnalizacyjne. - zapoznał zastęp z pracą telefonów polowych i łącznicy polowej. - potrafi rozróżnić systemy MB i CB. 23. DOBOSZ ========== - był doboszem na defiladzie - zagrał na werblu apel poległych i harcerskie sygnały: baczność, sztandarowi cześć, spocznij, zbiórka, marsz. - wybił na werblu rytm znanej piosenki. - wykorzystał grę na werblu w czasie ćwiczeń z musztry w swoim zastępie, drużynie, lub nauczył gry na werblu przynajmniej 4 harcerzy. - przygotował werbel do gry i właściwie go przechowuje 24.TECHNIK OBOZOWY ==================== - zbudował proste urządzenie obozowe. - zawiązał 8 węzłów w ciemności, wykonał drabinkę sznurową. - stosuje w praktyce wymiary swojego ciała. - naostrzył nóż, piłę, siekierę i właściwie je przechowuje.

25. SAPER ========= - wykazał się szczególną wprawą w ścinaniu drzewa siekierą o grubości 18 cm albo w starannym i szybkim ostrzeniu końca żerdzi. - rozpoznał różne gatunki drewna i zna ich właściwości oraz zastosowanie. - zbudował wg własnego projektu urządzenie pionierskie. - wykonał bez użycia gwoździ: fotel, półkę, pryczę lub tp. 26. GOSPODARZ ============== - konserwował sprzęt pionierski i namioty. - brał udział w akcji zarobkowej. - wpłacił pieniądze przekazem pocztowym, przelewem itp... oraz posługiwał się książeczką PKO. - rozliczył przejazd i wyżywienie zastępu na wycieczce. - dokonał zakupu na rachunek. 27. KUCHCIK =========== - wybrał dobre miejsce na ognisko i sprawnie je rozpalił. - zbudował kuchnię polową. - przygotował w terenie obiad dla zastępu. - przygotowując posiłki w terenie, kroił chleb, gotował jajka, piekł ziemniaki w popiele. - naostrzył nóż. - zamaskował miejsce po ognisku i kuchni polowej, na wycieczce lub biwaku. - zabrał na biwak lub wycieczkę odpowiedni prowiant i ekwipunek. 28. KWATERMISTRZ ================= - przeprowadził akcję zarobkową. - kierował konserwację sprzętu. - przeprowadził inwentaryzację sprzętu. - brał udział w opracowywaniu budżetu rocznego lub obozowego. - brał udział w prowadzeniu dokumentacji finansowej: wypisał kwit KP, wyliczył saldo, wypełnił dzienne zapotrzebowanie żywnościowe itp... - zorganizował zaplecze kwatermistrzowskie biwaku, noclegi. żywność, przejazdy. - załatwił sprawę gospodarczą /rezerwacja wagonów lub autokarów, noclegi, zamówienie towarów, wypożyczenie sprzętu itp.../ - brał udział w wyprawie kwatermistrzowskiej przed obozem. 29. PRZYRODNIK

============== - brał udział w sadzeniu lasu lub pracował w szkółce leśnej. - w czasie kilku wypraw do lasu wykonał rysunek lub zdjęcia ciekawych roślin lub zwierząt. - zebrał liście kilkunastu drzew i rozpoznał ich gatunki. - rozpoznał 10 gatunków roślin, ptaków i zwierząt chronionych. - był w Parku Narodowym lub Rezerwacie Przyrody i prawidłowo się zachowywał. 30. LEŚNIK ========== - rozpoznał 10 gatunków drzew lejnych po liściach, korze, pniach i owocach oraz określił ich wiek. - zebrał w zielniku kilkanaście gatunków roślin leśnych, które prawidłowo opisał. - zebrał jagody i grzyby jadalne. - obserwował życie lasu o świcie. - brał udział w pracach lejnych. - zorganizował wyprawę do leśniczego i brał udział w obchodzie lasu. - przedstawił kilka fotografii, szkiców lub opisów podpatrzonych przez siebie zwierząt 31. PRZYJACIEL PTAKÓW ===================== - rozpoznał 7 gatunków ptaków po głosie, wyglądzie i locie - podpatrywał życie ptaków w lesie, polu, przy karmnikach, poznał ich zwyczaje - naśladował głosy 5 ptaków, wykorzystał te umiejętności podczas gry lub zabawy - brał udział w gromadzeniu pokarmu dla ptaków na zimę, lub dokarmiał ptaki zimą - zbudował karmnik lub budkę lęgową i zawiesił w odpowiednim miejscu, zabezpieczając przed drapieżnikami - rozpoznał 10 gatunków nasion 32. OGRODNIK ============= - prowadził ogródek o powierzchni co najmniej 10m, stosował odpowiednie nawożenie, siał, pielił, zbierał i przechowywał nasiona, kłącza i cebulki - wyhodował rzodkiewkę, sałatę, koper, marchew, buraki, seler groch, kapustę, ogórki i pomidory /z gotowej rozsady/, oraz kilka gatunków kwiatów - zebrał warzywa przygotowując je do użytku domowego lub umiejętnie ułożył je w bukiet - rozpoznał 10 gatunków nasion

33. HODOWCA ============= - hodował przez kilka tygodni od urodzenia zwierzę domowe - pracował przy utrzymaniu w czystości pomieszczenia dla zwierząt - przyrządził paszę, karmił, poił, czyścił zwierzę domowe - umie powozić końmi - zorganizował wyprawę zastępu na farmę hodowlaną 34. ESKIMOS =========== - brał udział w zimowej wycieczce - zbudował z zastępem igloo - tropił zwierzę w zimie - przeprowadził kilka gier i zabaw na śniegu i lodzie - opowiedział na zbiórce 35. PIOSENKARZ ============== - rozpoczął śpiew kilku piosenek na zbiórce i kominku - nauczył zastęp jednej piosenki - śpiewa z pamięci co najmniej 10 piosenek - przeprowadził w zastępie lub drużynie gry ze śpiewem - występował z zastępem śpiewając kilka piosenek, oraz brał udział w inscenizacji piosenki - prowadzi na bieżąco swój śpiewnik harcerski, ma w nim co najmniej 30 piosenek 36. AKTOR ========= - występował przynajmniej 3 razy na ognisku, kominku itp... - przygotował strój i rekwizyty do wykonywanej przez siebie inscenizacji - wykonał scenkę pantomimiczną - przygotował z zastępem przedstawienie zaczerpnięte z literatury - powiedział z pamięci wiersz - był na przedstawieniu w prawdziwym teatrze 37. ZDOBNIK =========== - wykonał totem zastępu - wykonał element zdobnictwa obozowego - wykonał drobne przedmioty ozdobne z prostych materiałów - brał udział w wykonywaniu okolicznościowej dekoracji

- zebrał w notesie ciekawe rysunki lub fotografie zdobnictwa - 38. KRONIKARZ ============== - prowadził kronikę zastępu lub drużyny przynajmniej przez trzy miesiące lub jeden obóz - sporządził notatki w kronice na podstawie opowiadania lub wywiadu - zaprojektował oprawę plastyczną kroniki - stosował kilka rodzajów pisma ozdobnego i technik ilustracyjnych - umiejętnie korzystał z pomocy członków zastępu w prowadzeniu kroniki, dbał, aby kronika była obecna na wycieczkach i uroczystościach 39. PRZYJACIEL KSIĄŻKI ===================== - pomagał w bibliotece - wykonał plakat o książkach harcerskich - wykonał drobne naprawy kilku książek - posiada własną biblioteczkę i stara się ją powiększyć - przeprowadził na zbiórce grę lub zabawę opracowaną na podstawie ulubionych książek ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 40. SPRAWNE RĘCE ================ - wykonał proste prace: naostrzył nóż, naoliwił zamek, zamocował hak na ścianie z cegły i wymienił żarówkę - przyrządził klej do papieru - zrobił na poczekaniu trzy zabawki z papieru - wykonał zabawkę z prostych materiałów - razem z zastępem wykonał pożyteczny przedmiot dla otoczenia - sprawnie wyprał ręczniki i koszule, przyszył guzik i zreperował uszkodzoną odzież --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 41. MAJSTER DO WSZYSTKIEGO =========================== - posiada zestaw narzędzi i stara się go powiększyć - wykonał skrzynkę do przechowywania narzędzi w domu lub harcówce - przeprowadził drobne naprawy: skleił stół lub krzesło, naprawił zamek w drzwiach, wymienił uszczelkę w kranie - pokrył farbą lub lakierem przedmiot drewniany lub metalowy - ufarbował materiał sposobem domowym

- usunął plamę z tłuszczu, stearyny, atramentu, owoców itp... 42. HIGIENISTA =============== - skompletował apteczkę zastępu - należycie opatrzył skaleczenie - unieruchomił złamaną kończynę - zabandażował łokieć, kolano, palec - umiejętnie wykorzystał chustę trójkątną - zmierzył temperaturę - brał udział w kontroli na obozie lub biwaku - dezynfekował latrynę i dół na śmieci 43. SANITARIUSZ =============== - skompletował apteczkę drużyny - pełnił służbę sanitarną na biwaku - sporządził prowizoryczne nosze - sprawnie zabandażował bark, klatkę piersiową, plecy i głowę - wskazał na ciele ludzkim położenie: żołądka, wątroby, serca, nerek, trzustki, ślepej kiszki, głównych tętnic - udzielił pierwszej pomocy w fikcyjnych wypadkach 44. RATOWNIK ============ - skompletował apteczkę obozową - zagospodarował i wyposażył izolatkę - pomagał w ambulatorium obozowym - zbadał tętno - zademonstrował umiejętność sztucznego oddychania usta - usta, usta - nos, oraz zewnętrznego masażu serca - sprawnie udzielił pomocy w fikcyjnym wypadku: uraz kręgosłupa rany brzucha, atak cukrzycowy, padaczka itp... - umiejętnie stosował leki z apteczki drużyny - Brał/a udział w zawodach w ratownictwie lub ratowniczej grze terenowej. Pełnił/a służbę w ambulatorium obozowym lub podczas dużej imprezy terenowej, opiekował/a się chorym. 45. OPIEKUN DZIECI

================== - zorganizował zawody sportowe lub tym podobne zajęcia dla dzieci - pomagał w pracy drużyny zuchowej, zastępu NAL, lub zielonym przedszkolu - pokierował przygotowaniem upominków dla dzieci - opiekował się kilka godzin małym dzieckiem: nakarmił, ubrał, wyprowadził na spacer i ułożył do snu - wraz z zastępem wykonał pożyteczną pracę na rzecz dzieci 46. PRZYJACIEL DZIECI ================= - Zajął i zabawił w ciągu trzech godzin kilkoro dzieci: zorganizował zabawy ruchowe i spokojne, - nauczył piosenki, poprowadził zabawy ze śpiewem, - opowiedział coś dzieciom i przeczytał (wierszyk, bajkę, itp.). - zajął dzieci pracą ręczną (rysunkiem, lepieniem, wyszywaniem itp.). - Brał udział w organizowaniu imprezy dla zuchów ("dnia dziecka", festynu sportowego, itp.). - Razem z innymi urządzał lub odnawiał plac zabaw albo pokierował przygotowaniem upominków dla dzieci. 46. LEKKOATLETA =============== - uzyskał dobre wyniki w zawodach: bieg na 60 m, skok w dal, skok wzwyż, rzut piłką palantową. - startował na bieżni w sztafecie 4x60 m i uzyskał dobry wynik - wykonywał rekwizyty do zawodów; stojaki do skoku wzwyż, skocznia do skoku w dal, rzutnia do rzutu piłeczką palantową lub tym podobne - brał udział w przeprowadzaniu zawodów lekkoatletycznych 47. ŁUCZNIK =========== - wykonał w warunkach terenowych łuk i strzałę - brał udział w zawodach łuczniczych uzyskując, co najmniej 100 pkt. /6 serii po trzy strzały do tarczy łuczniczej 80 cm/ - zorganizował dla zastępu zawody lub ciekawą zabawę z łukiem - uplótł słomiankę pod tarczę 48. ŁYŻWIARZ ============ - przebiegł na łyżwach dystans 200 m /dziewczęta/ lub 300 m /chłopcy/, wykonał przekładankę, skoczył przez małą przeszkodę

i zatrzymał się na sygnał - brał udział w harcerskich zawodach łyżwiarskich - przygotował z zastępem lodowisko - zorganizował zabawę na lodzie - konserwował łyżwy i buty - brał udział w przygotowaniu kijów hokejowych, chorągiewek na stojakach lub innych rekwizytów do zabaw na lodzie 49. SANECZKARZ ============== - pokonał zjazd wymijając przeszkody - trafił śnieżną kulą do celu, stał na sankach, oraz podniósł leżące przedmioty podczas zjazdu z łagodnego stoku - budował z zastępem tor saneczkowy - brał udział w harcerskich zawodach saneczkowych - transportował na sankach chorego 50. NARCIARZ ============ - pokonał trasę slalomem - zorganizował pod nadzorem instruktora narciarskiego zawody w dowolnej konkurencji narciarskiej - regulował i dopasowywał wiązania oraz konserwował narty i buty /sprzęt narciarski/ - brał udział w wycieczce narciarskiej - wykonał prawidłowo zwrot w tył, skręcił, podszedł zbocze zakosami, jodełką i schodkami, zahamował kilkoma sposobami 51. KOLARZ ========== - brał udział w trzech wycieczkach rowerowych przejażdżkach łącznie 60 km. - prawidłowo umocował bagaż - usunął proste uszkodzenia roweru i zakleił dziurę w dętce - zaplanował przy pomocy mapy wycieczkę rowerową zastępu - zapoznał zastęp z przepisami ruchu drogowego 52. JUŻ PŁYWAM ============== - przepłynął 50 m stylem dowolnym - przepłynął 20 m w ubraniu - wyszedł z wody na łódź lub tratwę - skoczył do wody z wysokości 1 m - zorganizował grę lub zabawę w wodzie - nurkuje przez 15 s. Zachowuje w wodzie otwarte oczy 53. AKROBATA ============ - wykona kilka łączonych przewrotów w przód i tył z przysiadu do skłonu podpartego i półszpagatu, mostek ze stania

- wytrzyma 5 s w staniu na rękach i w staniu na głowie - zademonstruje układ ćwiczeń gimnastycznych ze współćwiczącym - brał udział w pokazach gimnastyki artystycznej 54. GIMNASTYK ============= - uprawia gimnastykę poranną - zademonstruje układ ćwiczeń dowolnych /2 min/ w oparciu o ćwiczenia, które wykonuje podczas gimnastyki - wykona z przysiadu podpartego przewrót w przód i w tył, do przy siadu podpartego, skłon w przód z dotknięciem głową kolan w siadzie płaskim, stanie na rękach itp... - przejdzie przez równoważnię na wysokości 1 m, trzymając w rękach piłkę lekarska, lub inny przedmiot - wymieni ćwiczenia wchodzące w skład wieloboju gimnastycznego kobiet i mężczyzn 55. KAJAKARZ ============ - potrafi przepłynąć kajakiem orientując się na określony punkt na wodzie, znajdujący się w odległości 150-200 m utrzymując prawidłowy kurs - przepłynie stylem dowolnym 200 m, oraz 5 m pod wodą - brał udział w całodniowej wycieczce kajakowej, wykazał się umiejętnością przygotowania kajaka, i wyposażenia go na taką wyprawę - zna przepisy bezpieczeństwa związane z wodą i zachowuje potrzebną ostrożność podczas wiosłowania. Wie jak zachować się podczas przewrócenia kajaka, oraz jak udzielić pomocy w takiej sytuacji innym - zna rodzaje kajaków, umie przeprowadzić drobne naprawy, oraz konserwować kajak przed i po sezonie 56. KIBIC SPORTOWY ================== - zdobył przynajmniej jedną sprawność sportową - wie, na czym polega kulturalne zachowanie się widza na zawodach sportowych - brał udział w przygotowaniach do zawodów sportowych i pełnił określoną funkcję - zna przepisy dwóch gier zespołowych, oraz regulamin - harcerskiego biegu terenowego - wymieni najlepszych sportowców polskich i zagranicznych, oraz najlepsze w kraju drużyny z interesującej go dziedziny sportu 57. KOSZYKARZ ============= - potrafi przeprowadzić kilka ćwiczeń doskonalących umiejętności techniczne gry w małą koszykówkę - był członkiem zespołu, który rozegrał w turnieju 3-5 spotkań w czasie gry wykazał się poprawnym wykonaniem takim elementów gry jak: kozłowanie, podanie piłki oburącz z miejsca i biegu,

oraz rzut do kosza z miejsca i biegu - zna przepisy gry w koszykówkę, umie wyznaczyć boisko, sędziować i wypełnić protokół gry 58. MISTRZ BIAŁEJ PIŁECZKI ========================== - umie prawidłowo trzymając rakietkę, opanował podstawowe odbicia ze strony lewej i prawej - uczestniczył w dwóch turniejach tenisa stołowego i na 10-15 startujących zajął 1-6 miejsce, a przy udziale powyżej 15 zawodników zajął miejsce w pierwszej dziesiątce - zna zasady gry w tenisa stołowego - zna systemy rozgrywek: każdy z każdym, pucharowy, kombinowany 59. MISTRZ KOMETKI ================== - rozegrał w turnieju trzy spotkania w grze pojedynczej i trzy w grze podwójnej. Poprawnie wykonuje odbicia piłki. - zorganizował turniej kometki, był sędzią. - zna zasady gry w kometkę, potrafi wyznaczyć boisko do gry pojedynczej i debla - zna systemy rozgrywek: każdy z każdym, pucharowy, potrafi przedstawię wyniki spotkań w sposób graficzny - współuczestniczył w budowie boiska do kometki 60. MISTRZ PIŁKI RĘCZNEJ ======================== - zna przepisy gry i potrafi sędziować spotkanie, potrafi wyznaczyć boisko do gry w piłkę ręczną - uczestniczył w zespole, który rozegrał 5 spotkań. Potrafi poprawnie wykonywać techniki gry - umie poprowadzić kilka gier i zabaw przygotowujących do gry w piłkę ręczną - zna różne systemy rozgrywek, potrafi przedstawię wyniki spotkań w sposób graficzny 61. OLIMPIJCZYK =============== - zdobył przynajmniej 1 sprawność sportową - brał udział w przygotowaniach do harcerskiej imprezy sportowej - brał udział w przygotowywaniu i przeprowadzeniu quizu sportowego - zna historię olimpiad, wie, na jakim dystansie odbywa się bieg maratoński i z jakim zdarzeniem jest związany - wymieni nazwiska polskich sportowców - złotych medalistów olimpijskich 62. ORGANIZATOR GIER I ZABAW ============================ - zna gry i zabawy ruchowe, potrafi przeprowadzić trzy zabawy

bieżne, trzy skoczne i trzy rzutne - umie zorganizować grę i zabawę korzystając z jej opisu - uczestniczył w przygotowaniu i przeprowadzeniu gry terenowej - startował w harcerskim biegu terenowym i zna jego regulamin - wykonał przynajmniej kilka rekwizytów pomocnych w grach i zabawach 63. ORGANIZATOR GIER I ZABAW ZIMOWYCH ====================================== - zna gry i zabawy możliwe do przeprowadzania w zimie - potrafi zorganizować dwie zabawy na śniegu i lodzie - uczestniczył w przygotowaniach do gry terenowej - wykonał kilka rekwizytów pomocnych w grach i zabawach zimowych 64. PIŁKARZ ========== - umie podbijać piłkę prawą i lewą nogą przez 30 s. w dowolnym terenie, prowadzić piłkę przy nodze po linii prostej i krętej na odcinku 30 m., podbijać piłkę głową przez 30 s., wykonać rzut karny, zastopować piłkę - zna pięć ćwiczeń i gier przygotowujących i doskonalących technikę gry w piłkę nożną - rozegrał dwa spotkania w piłkę nożną, grając na dwu różnych pozycjach - potrafi przeprowadzić rozgrzewek przed wejściem na boisko 65. SOBIERADEK ============== - wyprał i wyprasował koszulę, spodnie, zacerował dziurę, przyszył guzik, plakietkę do munduru, wywabił plamę z ubrania - wykonał drobny użyteczny przedmiot z dostępnych materiałów - wykonał drobne naprawy techniczne - pomalował przedmiot z drewna i metalu, oczyścił i zakonserwował pędzel - obsłużył na zbiórce rzutnik, gramofon, magnetofon 66. TOPOGRAF ============= - wyznaczył strony świata według przedmiotów terenowych w bezgwiezdną noc i w dzień wg słońca i zegarka - dokonał pomiaru niedostępnych obiektów w terenie: wysokości drzewa, szerokości rzeki, ocenił odległość w terenie z tolerancją do 20% - trafi wg mapy, w urozmaiconym terenie, do punktu odległego o trzy kilometry, zrobi z pamięci szkic trasy - wykreśli z mapy szlak kilkudniowej wycieczki, wyliczy szczegółowe odległości, wzniesienia, czas na marsze - wykona szkic wybranego obszaru do przeprowadzenia gry terenowej 1-2 km lub trasy marszu terenowego długości około 4 km 67. ŁĄCZNIK =========== - bezbłędnie w czasie gry terenowej przekazał ustny meldunek,

przenosząc go na odległość, co najmniej 1 km - zapisał prostym szyfrem list składający się z około 100 liter i odczytał tekst zaszyfrowany - zaadresował i wysłał list polecony lub paczkę - zna na pamięć telefony alarmowe, potrafi posługiwać się książką telefoniczną - przez miesiąc pełnił służbę łącznika szczepu z komendą hufca 68. SOBIERADEK OBOZOWY ======================= - spędził w lesie na biwaku lub obozie najmniej 5 dni - z zastępem postawił, okopał i zwinął namiot, zabezpieczył go przed przemoknięciem, obwisaniem, zrywaniem linek, urządził namiot - wykonał sam i z zastępem przydatne na biwaku i obozie przedmioty - potrafi posługiwać się sprzętem saperskim, potrafi zawiązać 5 węzłów - zacerował skarpetę, zszył rozprutą bieliznę, uprał i wysuszył na gładko bez prasowania mundur, wysuszył umiejętnie buty 69. MAGAZYNIER =============== - pełnił przez pewien czas obowiązki magazyniera szczepu, prowadził dokumentację inwentarzową - wziął udział w komisji inwentarzowej szczepu - urządził magazyn szczepu lub obozu wg wymagań przechowywania sprzętu 70. ROBINSON ============ - uczestniczył w 5 harcach leśnych i w polu, sprawnie i z powodzeniem podchodził przeciwnika, przechodził linię wart, dał dowody spostrzegawczości - uczestniczył co najmniej w trzech biwakach lub spędził jeden turnus na obozie harcerskim, potrafi rozbić namiot, rozpalić ogień po deszczu, sporządził posiłki z roślin leśnych i żywił się nimi co najmniej 1 dobę - zebrał indywidualny ekwipunek biwakowy, zabiera ze sobą tylko niezbędne rzeczy, samodzielnie wykonał przynajmniej jeden przedmiot tego ekwipunku - orientował się w lesie, wskazał strony świata w różnych warunkach i o różnych porach dnia - Wraz z kolegą/koleżanką biwakował/a w pobliżu obozu przez 24 godziny. 71. LEŚNY CZŁOWIEK ================== - spędził jeden dzień /od świtu do nocy/ w lesie samotnie - dokonał zwiadu w lesie na obszarze 1 km, sporządził szkic osobliwości, wyznaczył teren gry terenowej - dokonał obserwacji życia owadów, ptaków lub zwierząt, opowiedział o poczynionych obserwacjach

- sporządził zielnik zawierający co najmniej 10 gatunków roślin leczniczych i jadalnych 72. SEKRETARZ ============= - pełnił funkcję sekretarza zastępu lub drużyny, przynajmniej przez trzy miesiące - na podstawie ustaleń drużyny, rada drużyny i drużynowego napisał poprawnie rozkaz - zapisał w książce zastępu lub książce pracy drużyny postanowie nia zastępu, drużyny, rady - prowadził jedną z teczek dokumentacji drużyny - sporządził wniosek o zaliczenie zadania zespołowego lub zaliczenie próby na sprawność, znak służby - zredagował poprawnie trzy różne pisma wychodzące 73. GRAJEK ========== - przygrywał na dowolnym instrumencie na kilku zbiórkach, wycieczkach, ogniskach - nauczył zastęp lub drużynę przynajmniej jednej nowej piosenki posługując się instrumentem - nauczył innego harcerza zagrać prostą melodię na instrumencie - skonstruował i wykonał prosty instrument perkusyjny 74. ASTRONOM ============ - zorganizował dla kolegów z drużyny lub zastępu obserwacje nieba nocą: pokazał i nazwał najpopularniejsze gwiazdozbiory, gwiazdy pierwszej wielkości, oraz gwiazdozbiory, do których należą: omówił mapę nieba w poszczególnych porach roku - zorganizował dla młodszych kolegów zajęcia z zakresu orientacji w terenie i określania stron świata w dzień, m.in. za pomocą słońca i zegarka - przygotował i przeprowadził bieg patrolowy bez kompasu z wykorzystaniem umiejętności orientowania się i poruszania w terenie przy pomocy gwiazd - wykonał samodzielnie obrotową mapkę nieba, oraz zegar słoneczny, potrafi się nim posługiwać - zbiera materiały i książki na temat astronomii, badań kosmosu i polskich osiągnięć w tym zakresie, prowadzi kalendarz obserwacji astronomicznych 75. HARCOWNIK ==============

- dotarł wg szkicu drogi, znaków patrolowych, pozostawionych śladów do miejsca ukrycia zastępu, proporca itp... i odszukał go - dotarł do określonego miejsca kierując się podawanym z częstotliwością 1 min. sygnałem świetlnym lub dźwiękowym - uczestniczył w grze terenowej polegającej na zdobyciu przedmiotu, który znajduje się na obszarze strzeżonym. Zdobył go. - wziął udział w biegu harcerskim co najmniej z pięcioma przeszkodami terenowymi, zdobywając przynajmniej połowę możliwych punktów - był członkiem drużyny rozgrywającej mecz w dwa ognie, piłkę nożną, siatkówkę lub inną grę zespołową - wziął udział w kilkugodzinnej grze terenowej 76. ORGANIZATOR HARCÓW ======================== - brał udział co najmniej w: trzech grach terenowych trzech zespołowych grach sportowych trzech zawodach i konkursach - zorganizował mecz zastępu z innymi w jedną z gier zespołowych pełnił rolę kapitana zespołu - zorganizował grę terenową - przeprowadził pięć gier, konkursów w izbie harcerskiej - w swoim notatniku harcerskim zanotował co najmniej dziesięć opisów, gier, ćwiczeń harcerskich 77. POMOCNA DŁOŃ ================== - wybrał spośród harcerzy starszych opiekuna sprawności - samodzielnie ułożył i przedstawił opiekunowi plan swojego działania - przez siedem dni, aktywniej niż zwykle pomagał rodzeństwu, rodzicom, kolegom w klasie, ludziom potrzebującym pomocy w ich codziennych obowiązkach - wspólnie ze swoim opiekunem relacjonował efekty swojej działalności 78. STARSZA SIOSTRA STARSZY BRAT ================================== - opiekował(a) się młodszym dzieckiem przez kilka godzin, umiejętnie je zabawiając - zadbał(a) o dziecko powierzone jego (jej) opiece: przygotowując mu posiłek wyprowadzając na spacer myjąc i układając do snu - przygotował(a) grę lub zabawę dla dzieci w wieku przedszkolnym, przeprowadzając ją z rodzeństwem własnym lub przyjaciół, albo z dziećmi na podwórku 79. BOTANIK =========== - założył i systematycznie uzupełniał własny zielnik, w którym znajduj a się rośliny chronione, zioła i zboża - wskazał miejsca w najbliższym środowisku, w którym występują rośliny z jego zielnika

- rozpoznał kilka ziół, np. mięta, dziurawiec, rumianek i wie w jakich przypadkach należy je używać - odwiedził ogród botaniczny lub podobne miejsce o opowiedział na zbiórce o swoich obserwacjach 80. PRZYJACIEL LASU ================== - w czasie wyprawy do lasu rozpoznał różne gatunki drzew, wskazując wśród nich takie, które nadają się do budowy urządzeń obozowych, do palenia pod kuchnią i na ognisku - uczestniczył w pracach leśnych - rozpoznał mieszkające w lesie zwierzęta i ptaki po glosie - po wycieczce do lasu, właściwie zdecydował, które śmieci można zakopać w lesie 81. ZIELARZ =========== - prowadzi zielnik roślin leczniczych - rozpoznał grzyby jadalne i trujące - zastosował zioła w następujących przypadkach: ból żołądka, wątroby, zębów, niestrawność, wysoka gorączka - przeprowadził w drużynie lub klasie szkolenie z zakresu stosowania ziół w domowym leczeniu 82. MŁODY PŁYWAK ================= - poznał zasady bezpieczeństwa i higieny kąpieli, oraz ratowania tonącego - przepłynął 200 m, w tym połowę na plecach - wytrzymał pod wodą 20 s. bez oddechu - zawiązał na sobie węzeł ratowniczy 83. OBSERWATOR =============== - wyznaczył strony świata za pomocą busoli, słońca, gwiazd i drzew - poruszał się bezszelestnie po pomieszczeniu zamkniętym i w terenie, czołgając się i maskując swoją obecność - rozpoznał ślady ludzi, zwierząt i pojazdów - zapamiętał przebytą drogę, wracając nią samodzielnie bez błądzenia 84. GONIEC

========== - wskazał drogę do urzędów i ważnych miejsc w swojej miejscowości - dostarczył ustną wiadomość do adresata w wyznaczonym terminie - nadał na poczcie list polecony, telegram, przekaz pieniężny, paczkę - bezbłędnie przekazał meldunek w czasie gry terenowej, posługując się wybranymi sposobami łączności 85. GOSPODARZ ============== - opiekował się izbą harcerską, przez okres próby - sprawował opiekę nad sprzętem drużyny - uczestniczył w akcji zarobkowej drużyny 86. MAŁA GOSPOSIA ================== - estetycznie nakryła stół do codziennego posiłku i na uroczysty obiad rodzinny - posprzątała kuchnię, umieszczając wszystko na swoim miejscu - zabezpieczyła przed zepsuciem: wędliny, masło, pieczywo, mleko - odkurzyła mieszkanie, stosując właściwe szczotki do podłóg, mebli i dywanów, oraz zrobiła małą przepierkę - przygotowała podwieczorek, podając w odpowiednich naczyniach i we właściwym momencie dania 87. IGIEŁKA ========== - wykonała drobne prace: przyszyła guziki do koszuli, sukienki i swetra - obrębiła chusteczkę, naszyła łatę na spodnie, zacerowała dziurę w swetrze, wciągnęła gumkę - uszyła ręcznie lub na maszynie drobny przedmiot, np. łapki do garnków, kieszeń na grzebienie w łazience, fartuszek kuchenny, worek na kapcie - wyszyła swój monogram 88. HAFCIARKA ============= - poznała podstawowe ściegi do haftowania za igłą, przed igłą, łańcuszek, krzyżyki - wykonała wg wzoru, prawidłowo zaczynając i kończąc robótkę

- wyhaftowała samodzielnie sprawności na swoim mundurze i pomogła wykonać to młodszej harcerce lub harcerzowi - ozdobiła haftem serwetkę lub ubranie, umiejętnie dobierając nici do materiału i kolory 89. ROWERZYSTA =============== - poznał kodeks młodego rowerzysty - zdobył kartę rowerową - konserwował rower przed i po jeździe - uczestniczył w wycieczkach rowerowych 90. OBYWATEL ============= - wie kto sprawuje władzę w jego miejscowości - wymienił osoby pełniące ważne funkcje w państwowe - przygotował plakat reklamujący Polskę - załatwił w urzędzie powierzoną sprawę 91. PLASTYK =========== - nauczył się wykonywać różnymi technikami rysunki, plakaty i obrazy - wykonał ilustrację do kroniki i plakat reklamowy - wykonał ozdobę do harcówki lub totem obozowy - pomógł w przygotowaniu zbiórki dla zuchów o tematyce plastycznej 92. KRONIKARZ ============== - prowadził kronikę drużyny lub zastępu co najmniej 1 miesiąc - sporządził notatki z wydarzeń na podstawie relacji świadków - dopilnował co najmniej 3 miesiące, aby kronika była tam gdzie drużyna 93. PRZYRODNIK =============== - rozpoznał po liściach następujące drzewa: dąb, brzoza, klon, leszczyna, wierzba, topola, lipa - odwiedził park krajobrazowy albo narodowy, sporządzając notatkę

z rysunkami - rozpoznał na rysunku lub zdjęciu po pięć gatunków roślin, ptaków i zwierząt chronionych w Polsce - Zasadził własne drzewko w miejscu zamieszkania, na działce lub przy szkole 94. KWIACIARKA =============== - w bukiecie 30 kwiatów rozpoznała kwiaty ogrodowe, doniczkowe, polne i chwasty - założyła w czasie próby własny ogródek kwiatowy, np. na klombie, w doniczce, na działce - ułożyła bukiet z kwiatów lub przedstawiła na zbiórce foldery, zdjęcia i rysunki najciekawszych okazów 95. JĘZYKOZNAWCA ================= - wyraża się poprawnie, umiejętnie korzysta ze słowników języka polskiego i poprawnej polszczyzny - nauczył się podstawowych zwrotów grzecznościowych w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim - wyjaśnił pochodzenie słów: skaut, harcerz, ćwik, zastęp, hufiec - uczy się systematycznie wybranego języka obcego 96. GONIEC ========== - wskazał drogę do urzędów i ważnych miejsc w swojej miejscowości - dostarczył list lub ustną wiadomość do adresata w wyznaczonym terminie - nadał na poczcie: list polecony, telegram, przekaz pieniężny, paczkę - bezbłędnie przekazał meldunek w czasie gry terenowej, posługując się wybranymi sposobami łączności 97. TOPOGRAF ============= - wyznaczył strony świata wg przedmiotów terenowych w bezgwiezdną noc i w dzień, oraz wg słońca - dokonał pomiaru niedostępnych obiektów w terenie, szerokość rzeki, wysokość drzewa - trafił wg mapy kręta drogą w urozmaiconym terenie do odległego o kilka km obiektu, wykonując w czasie marszu szkic drogi z zastosowaniem właściwej skali - naniósł na powiększony przez siebie wycinek mapy lub planu miasta informacje o znajdujących się tam ważnych obiektach, uzyskane w czasie zwiadu terenowego 98. WKAZIDROGA ================ - wskazał nieznajomemu drogę do najważniejszych miejsc w swojej miejscowości - znalazł w swojej okolicy miejsce na biwak - opracował własna trasę dotarcia do wyznaczonego punktu w terenie 99. SZPERACZ ============ - przygotowując żądana informacje, umiejętnie posłużył się przewodnikiem, encyklopedią

- zlokalizował wybrany obiekt w nieznanym terenie, wykorzystując dostępne źródła informacji - w czasie obozu, biwaku, rajdu zebrał ciekawostki na temat odwiedzanych miejsc i ludzi, prezentując je potem kolegom 100. TANCERZ TANCERKA ======================== - poprowadził kilka pląsów lub zabaw z muzyką - zatańczył publicznie dowolnie wybrany taniec - nauczył tańczyć młodszych w zastępie lub drużynie - przeprowadził kurs tańca w klasie lub drużynie 101. ŁAZIK ========= - skompletował ekwipunek turystyczny - uczestniczył w kilku wycieczkach, ubierając się stosownie do warunków terenowych i atmosferycznych, zabezpieczając się przed przegrzaniem i przemoczeniem - poprawnie spakował plecak, zabierając tylko rzeczy przydatne na tej wyprawie i prawidłowo rolując koc - uczestniczył w wycieczkach i rajdach zawsze zachowując pogodę ducha mimo trudów wędrowania 102. ZNAWCA PRZYRODY * * * 1. Skompletował/a biblioteczkę (książki, artykuły, foldery, adresy stron internetowych) o tematyce ekologicznej. 2. Poznał/a zasady ekologicznego obozowania. Zastosował/a je w praktyce. 3. Wziął/ęła udział w akcji na rzecz ratowania lub ochrony środowiska naturalnego. 4. Przygotował/a i przeprowadził/a zbiórkę na temat znaczenia przyrody dla zdrowia człowieka oraz o potrzebie jej ochrony przed zagrożeniami cywilizacji. Zapoznał/a się z celami i działaniami kilku wybranych organizacji ekologicznych. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 103. PRZYJACIEL PRZYRODY ** - Wskazał/a na mapie Polski parki narodowe oraz znajdujące się w okolicy (np. w gminie lub powiecie) rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i wybrane pomniki przyrody. Potrafi wyjaśnić cele, dla których je utworzono. - Uczestniczył/a w wycieczce do rezerwatu przyrody lub parku narodowego. Zachowywał/a się zgodnie z obowiązującym tam regulaminem. - Brał/a udział w pracy na rzecz środowiska naturalnego, np. w parku, na szlaku turystycznym, podczas imprezy ekologicznej. - W swoim domu oszczędza wodę i energię elektryczną, dba o wykorzystanie surowców wtórnych. 104. EKOLOG * * * * 1. Poznał/a systematykę roślin. Poznał/a rośliny chronione w Polsce. 2. Poznał/a systematykę zwierząt. Poznał/a zwierzęta chronione w Polsce. 3. Przedstawił/a w interesującej formie bogactwo polskich lasów, znaczenie lasów dla przyszłości człowieka na Ziemi. 4. Wskazał/a zagrożenia występujące w polskich lasach i dotyczące drzew, ptaków i zwierząt. 5. Poznał/a zasady ekologicznego obozowania. Zastosował/a je w praktyce.

6. Wyznaczył/a sobie dodatkowe zadania mistrzowskie. 105. KUCHMISTRZ KUCHMISTRZYNI * * * 1. Rozplanował/a i urządził/a blok kuchenny na obozie drużyny lub kilkudniowym biwaku. 2. Kierował/a co najmniej przez trzy dni służbą kuchenną na obozie drużyny lub na biwaku: układając jadłospisy, gotując każdego dnia inną zupę, przygotowując dania mięsne i jarskie. 3. Poznał/a zasady racjonalnego żywienia dzieci i dorosłych. 4. Ułożył/a wybraną dietę: (np.: niskokaloryczną, dla cukrzyków, dla diabetyków) oraz wyliczył/a podstawowe wartości odżywcze w stosunku do tej diety. Przygotował/a młodszych do próby na sprawność kuchcika. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 106. OSZCZĘDNY OSZCZĘDNA* 1. Wie, jakie są podstawowe miesięczne opłaty domowe. 2. Zaoszczędził/a pieniądze na wybrany przez siebie cel. 3. Współuczestniczył/a w organizowaniu akcji zarobkowej. 4. Wymienił/a surowce wtórne, które zbierał/a i segregował/a. 5. Oszczędnie gospodaruje wszelkimi materiałami. 107. SKARBNIK SKARBNICZKA * * 1. Poznał/a przepisy finansowe ZHP obowiązujące drużynę. 2. Opracował/a preliminarz finansowy imprezy drużyny. 3. Zorganizował/a akcję zarobkową zastępu. 4. Przyjął/przyjęła składki członkowskie zastępu i prawidłowo je wpisał/a do książki finansowej drużyny. 5. Nauczył/a się prawidłowo wypełniać książkę finansową drużyny. 108. FINANSISTA * * * 1. Opracował/a plan finansowy drużyny na rok harcerski i przedstawił/a swoją koncepcję radzie drużyny. 2. Przygotował/a i zrealizował/a projekt mający na celu zachęcenie do oszczędzania. 3. Zarządzał/a finansami biwaku drużyny: - przygotował/a preliminarz - właściwie rozliczył/a wydatki. Przedstawił/a młodszym sposoby oszczędzania i gospodarowania własnymi środkami finansowymi. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 109. WYGA OBOZOWY * * * 1. Uczestniczył/a w zwiadzie kwatermistrzowskim obozu drużyny.

2. Kierował/a rozstawieniem obozu, właściwie dobierając miejsca na namioty mieszkalne, kuchnie i sanitariaty. 3. Zapoznał/a się z możliwościami zastosowania różnego rodzaju drewna do budowy urządzeń obozowych. 4. Budował/a urządzenia obozowe ogólnego użytkowania, np. kuchnię, pomosty, stołówkę. Brał/a udział w kwaterce obozowej. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 110. MAJSTERKLEPKA * 1. Skompletował/a zestaw podstawowych narzędzi do majsterkowania i umie się nimi bezpiecznie posługiwać. 2. Oczyścił/a przedmioty z drewna, metalu i tworzyw sztucznych, nie niszcząc ich. 3. Skleił/a rozbitą porcelanę, plastik, metal przedstawił/a swoje sposoby drobnych napraw na zbiórce zastępu. 4. Wykonał/a proste prace, jak np. ostrzenie noży, wymiana baterii w latarce, kalkulatorze, radiu, wymiana uszczelki w kranie, naoliwienie zamka. 111. LOGISTYK * * * * 1. Odpowiadał/a za logistyczne przygotowanie obozu, przeprowadzając zwiad i organizując zaplecze dla obozu, przygotował/a niezbędne dokumenty. 2. Pełnił/a funkcję kwatermistrza/kwatermistrzyni lub zaopatrzeniowca na obozie. 3. Przygotował/a preliminarz i współuczestniczył/a w rozliczeniu obozu. 4. Podsumował/a roczną działalność drużyny/szczepu pod względem organizacyjnym: przeprowadził/a inwentaryzację, ocenił/a ilościowo i jakościowo zaplecze sprzętowe, skontrolował/a i uzupełnił/a dokumentację. Wnioski i propozycje przedstawił/a radzie drużyny /szczepu. Wyznaczył/a sobie dodatkowe zadania mistrzowskie. 112. KARTOGRAF * * * * 1. Wykonał/a z pamięci szkic sytuacyjny terenu. 2. Dokonał/a pomiaru terenu nadającego się na urządzenie obozu lub dziecięcego placu zabaw. Wykonał/a dokładny plan. 3. Wykreślił/a mapę wybranego terenu (zaktualizował starą mapę) na potrzeby obozu, gry terenowej, rajdu itp. 4. Przygotował/a trasę imprezy na orientację i biegu terenowego z przeszkodami. 5. Przeprowadził/a w drużynie (szczepie) szkolenie z zakresu terenoznawstwa. Wyznaczył/a sobie dodatkowe zadania mistrzowskie. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 113. ŁĄCZNIK ŁĄCZNICZKA * * 1. Znalazł/a w książce telefonicznej lub w Internecie adres i numer telefonu każdej instytucji, dysponując tylko jej nazwą.

2. Obsługując centralkę telefoniczną utrzymał/a łączność w terenie. 3. Wykonał/a przyrząd do sygnalizacji w terenie, nadając i odbierając za jego pomocą depeszę napisaną alfabetem Morse a. 4. Opracował/a własny szyfr dla zastępu(drużyny). 114. MISTRZ HARCÓW MISTRZYNI HARCÓW * * * 1. Przedstawił/a zestaw gier, ćwiczeń i konkursów, zebranych w czasie próby. 2. Przeprowadził/a po kilkanaście gier terenowych i świetlicowych w drużynie (szczepie) lub dla dzieci spoza ZHP. 3. Przygotował/a trasę i program harcerskiego biegu terenowego, sprawdzającego znajomość technik harcerskich. 4. Nauczył/a młodszych kilku gier i ćwiczeń do wykorzystania na zbiórkach i w szkole. Animator pedagogiki zabawy Klanza Uprawnienia sędziego INO 115. WSKAZIDROGA 1. W czasie gry lub zwiadu terenowego poprowadził/a zastęp do określonego miejsca odległego o ok. 2-3 km, odszukał/a wyznaczony obiekt. 2. Na planie zaznaczył/a nazwy ulic i placów oraz ważne obiekty ośrodek zdrowia, aptekę, pocztę, straż pożarną, posterunek policji itp. 3. Poznał/a najbliższy obiekt godny zwiedzenia (zabytek historyczny, muzeum, osobliwość przyrodniczą itp.) i opowiedział/a o nim na zbiórce zastępu. 4. Wyszukał/a interesujące informacje o swojej miejscowości w przewodniku, encyklopedii, Internecie oraz przedstawił/a je zastępowi w dowolnej formie. 116. KRAJOZNAWCA* * * 1. Oprowadził/a trzy wycieczki po swoim mieście (okolicy), wykazując się znajomością jego historii, zabytków i ciekawych obiektów. 2. Pokierował/a sporządzeniem informacji o walorach turystycznych okolicy na podstawie zajęć terenowych i literatury (geografia i historia okolicy, system połączeń komunikacyjnych, przemysł i rolnictwo, obiekty historyczne i przyrodnicze, sztuka, zwyczaje ludowe itp. ) 3. Zaplanował/a cykl wycieczek do miejsc ciekawych pod względem historycznym, przyrodniczym lub geograficznym, posługując się mapami i przewodnikami. 4. Zorganizował/a dla młodszych zwiad etnograficzny lub konkursy np.: znajomości stylów architektonicznych, z zakresu historii ruchu krajoznawczego, historii sztuki regionu, itp.

Uczestniczył/a w trzech wycieczkach krajoznawczych w różnych regionach Polski. 117. TRAMP * * 1. Odbył/a co najmniej 5 samodzielnych wypraw w promieniu kilku kilometrów od miejsca zamieszkania. 2. Poznał/a zasady bezpiecznego marszu (tempo, odpoczynek, obciążenie, przepisy ruchu drogowego). 3. Nocował/a w lesie bez namiotu oraz w nieznanej miejscowości, korzystając np. ze schroniska PTSM. 4. Zorganizował/a biwak zastępu (drużyny), rozbijając go, a następnie likwidując bez pozostawienia śladów. 118. WĘDROWIEC * * * 1. Przedstawił/a na zbiórce drużyny najpiękniejsze regiony turystyczne w Polsce. 2. Zorganizował/a dla drużyny wycieczki o różnej tematyce, m.in. krajoznawcze, przyrodnicze, historyczne. 3. W czasie obozów wędrownych zainteresował/a się historią poznawanych miejsc i ludzi tam żyjących. 4. Zorganizował/a rajd według opracowanego przez siebie programu i nieznanej dla uczestników trasy. Uprawnienia PTTK: przewodnik po obiekcie np. po Pałacu w Wilanowie, kopalni soli w Wieliczce przewodnik po mieście np. po Krakowie przewodnik terenowy np. po regionie przewodnik górski po danym paśmie przodownik turystyki pieszej przodownik turystyki górskiej 119. TŁUMACZ TŁUMACZKA ** 1. Pogłębił/a w czasie próby znajomość języka obcego. 2. Przetłumaczył/a na język polski kilka gier skautowych.