Wielkopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Wielkopolsce ZBOŻA, RZEPAK OZIMY. SDOO Słupia Wielka styczeń 2015 1
Przewodniczący Wielkpolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego mgr inż. Bolesław Maćkowiak Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Dyrektor: mgr inż. Grzegorz Koszucki Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w ie Wójtostwie 63-100 ul. Wiosny Ludów 27 faks. (0-61) 283-46-07 tel. i faks. (0-61) 283-45-91 zdoo.sremwojtostwo@coboru.pl pdo.srem@gmail.com www.slupia-wielka.coboru.pl Z-ca dyrektora: mgr inż. Wiesław Małkowski Opracowała: inż. Irena Perczak Redakcja merytoryczna: mgr inż. Wiesław Małkowski Publikacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz Wielkopolskiej Izby Rolniczej Publikacja chroniona prawem autorskim. Przedruk dozwolony tylko po uzyskaniu zgody przewodniczącego Wojewódzkiego Zespołu PDOiR Wydawca: SDOO Słupia Wielka, 2
JĘCZMIEŃ OZIMY UWAGI OGÓLNE W sezonie 2013/ na terenie województwa wielkopolskiego założono pięć doświadczeń z odmianami jęczmienia ozimego, podobnie jak w roku poprzednim. Zlokalizowano je w zakładach doświadczalnych oceny odmian:, Kościelna i Nowa oraz w jednostce hodowli: Wiatrowo (PHR Tulce) i w Rolniczym Gospodarstwie Doświadczalnym w Dłoni (UP Poznań). Jedno doświadczenie (Wiatrowo) zdyskwalifikowano statystycznie, pozostałe uznano za udane i przyjęto do zestawień. Łącznie w sezonie 2013/ badano jedenaście odmian jęczmienia ozimego, trzy z nich wybrane jako wzorcowe przez Centralny Ośrodek (Souleyka, Titus i SU Melania), pozostałe osiem wybrał Zespół Wojewódzki PDOiR. Pięć spośród nich włączono do LOZ. (tab. 1). Omawiane doświadczenia były prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki: a 1 - poziom przeciętny (patrz tabela 2), a 2 - poziom wysoki; w porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono nawożenie azotowe o 40 kg N/ha zastosowano ochronę przed chorobami (pierwszy zabieg ochrony podstawy źdźbła i liści, drugi - dla ochrony liści i kłosa), nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowymi (tab. 2). Doświadczenia zostały zasiane w dniach od 20 do 24 września. Warunki pogodowe panujące jesienią korzystnie wpłynęły na rozwój i krzewienie roślin. Panujące wiosną i latem korzystne warunki pogodowe miały pozytywny wpływ na plonowanie roślin. Zbioru doświadczenia dokonano w dniach od 03 do 14 lipca. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ W roku plon ziarna na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) był zdecydowanie wyższy niż w roku 2013 (tab. 5). Zwyżka plonu na wysokim poziomie agrotechniki wyniosła 11,3 dt/ha i wahała się od 7,0 dt/ha w Dłoni do 15,6 dt/ha w ie Wójtostwie (tab. 3). W roku na obu poziomach agrotechniki najżej plonowały odmiany Titus, Henriette, KWS Meridian i Holmes, a najniżej odmiany Kobuz i Karakan (tab. 4). Na podstawie analizy dwuletnich wyników plonowania najlepiej na obu poziomach agrotechniki plonowały odmiany Henriette i Titus (tab. 5). W roku najbardziej odporną na wyleganie okazała się odmiana Titus, największą masę 1000 ziarn miały odmiany Henriette i Titus, a najmniejszą masę miały odmiany Karakan i Kobuz (tab. 6). Najbardziej wrażliwymi na rynchosporiozę były odmiany Karakan i Kobuz, na mączniaka prawdziwego odmiana Karakan, a na plamistość siatkową odmiana Fridericus (tab. 7). 3
Tabela 1 Jęczmień ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru w Polsce Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia 1 Fridericus 2007 2011 DE 2 Karakan 2007 2010 3 Souleyka 2010 DE 4 Antonella 2011 DE 5 Henriette 2011 DE 6 Holmes 2011 DK 7 KWS Meridian 2011 DE 8 Titus 2012 DE Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy DANKO HR sp. Z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan DANKO HR sp. Z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 9 Kobuz 2013 PHR sp. z o.o., ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 10 SU Melania 2013 DE 11 Zenek 2013 FR DANKO HR sp. Z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Tabela 2 Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Kościelna Nowa SHZ Wiatrowo RGD Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 2 4-2 Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIa IVa - III PH gleby w KCl 6,3 6,2 5,7 - - Przedplon Groch Groch Jęczmień siewny siewny ozimy - Soja Data siewu (dzień, m-c) 24.09 24.09 20.09 24.09 24.09 Obsada nasion (szt/m 2 ) 400 350 400 - - Data zbioru (dzień, m-c) 03.07 14.07 04.07-07.07 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 83,5 70 116 120 60 N na poziomie a 2 (kg/ha) 123,5 110 156 160 100 P 2 O 5 (kg/ha) 37,5 50 92 40 50 K 2 O (kg/ha) 37,5 80 122 60 80 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) DR Green zboża, 2,0kg x 2 Tytanit, 0,4l x 2 Plonvit Z, 1l x 2 Basfoliar, 5,0l Siarczan magnezu, 5,0kg 4
Ciąg dalszy tabeli 2 Zaprawa nasienna Herbicyd Insektycyd Miejscowość (dawka/ha) (dawka/ha) Fungicyd - pierwszy zabieg (dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu (dawka/ha) (dawka/ha) - - zabiegu nie zastosowano lub brak danych Kościelna Nowa SHZ Wiatrowo RGD Środki ochrony roślin Funaben Orius 02WS Orius 02WS - Kinto Duo Plus 02 Komplet 560SC, Legato Plus Maraton Legato Plus 0,45l, Nuance Maraton, 4,0l 600SC, 1,3l 375SC, 4,0l 600SC, 1,3l 75WG, 10g Karate Zeon Karate Zeon 050CS, 0,12l 050CS, 0,12l x 2 (dodatkowo na poziomie a 2 ) Tilt Turbo, 0,6l, Amistar, 0,6l Rubric 125SC, 1,0l Moddus 250EC, 0,4l Capalo 337,5SE, 1,5l Adexar Plus, 2,0l Cerone 480SL, 1,5l Karate Zeon 050CS, 0,1l Tilt Turbo 575SC, 1,0l Reveller 280SC,1,0l Moddus 250 EC, 0,6l Danadim, 0,5l Fastac, 0,1l Fandango, 1,0l, Wirtuoz + Lotus, 1,0l Wirtuoz + Lotus, 0,3l Modus, 0,3l Tilt Turbo, 1,0l Capalo, 2,0l, Tilt Turbo, 1,0l Cerone Tabela 3 Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Kościelna Nowa Wiatrowo a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 9,0 - - 8,0-2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,9 - - 4,8-3 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 03.05 04.05 07.05 08.05 07.05 09.05 06.05 07.05 10.05 10.05 4 Termin dojrzałości woskowej 16.06 17.06 02.07 03.07 14.06 16.06 (dzień, m-c) - - 15.06 15.06 5 Wysokość roślin (cm) 98 94 108 103 107 101 99 90 109 112 6 Wyleganie roślin w dojrz. mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 4,7 6,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,2 7 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 7,3 8,5 2,4 3,2 8,0 9,0 9,0 9,0 7,3 7,0 8 Mączniak prawdziwy (skala 9 o ) 8,8 9,0 7,8 9,0 5,3 9,0 9,0 9,0 - - 9 Rynchosporioza (skala 9 o ) 8,9 9,0 - - 5,1 8,2 7,6 7,9 - - 10 Rdza jęczmienia (skala 9 o ) 8,8 9,0 - - 7,8 9,0 8,2 8,3 - - 11 Plamistość siatkowa (skala 9 o ) 8,1 9,0 7,7 9,0 5,8 7,5 - - 5,6 4,5 12 Masa 1000 ziarn (g) 40,9 44,2 36,2 40,1 37,6 41,2 50,8 49,9 47,3 49,5 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru 11,4 12,6 9,0 10,0 11,8 12,1 8,3 8,6 9,6 9,8 (%) 14 Plon ziarna (dt z ha) 108,2 123,8 95,8 108,5 76,9 86,9 - - 87,1 94,1 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian; a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki; Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny 5
Tabela 4 Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: Poziom a 1 Poziom a 2 Odmiana Kościelna Nowa Średnia Kościelna Nowa Średnia Wzorzec, dt z ha 108,2 95,8 76,9 87,1 92,0 123,8 108,5 86,9 94,1 103,3 1 Fridericus 100 100 103 87 98 102 102 104 82 98 2 Karakan 84 97 93 97 92 94 91 91 100 94 3 Souleyka 105 99 106 107 104 95 96 101 105 99 4 Antonella 95 103 112 102 102 97 101 108 104 102 5 Henriette 105 111 93 103 104 103 108 100 101 104 6 Holmes 105 100 105 96 102 108 101 101 101 103 7 KWS Meridian 111 96 104 101 103 104 104 111 95 103 8 Titus 105 111 106 106 107 105 105 105 109 106 9 Kobuz 90 81 77 103 88 89 86 88 101 91 10 SU Melania 101 102 104 87 100 103 109 104 92 102 11 Zenek 100 100 95 107 101 100 95 88 106 98 Wzorzec: wszystkie badane odmiany, Tabela 5 Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian. (% wzorca). Lata zbioru:, 2013 Odmiana Zimotr wałość (skala 9 0 ) 2013 Poziom a 1 Poziom a 2 2013-2013 2013- Wzorzec, dt z ha 92,0 74,5 83,3 103,3 85,0 94,2 1 Fridericus LOZ 6,0 98 105 101 98 102 100 2 Karakan LOZ 5,5 92 88 90 94 93 93 3 Souleyka 4,5 104 104 104 99 100 100 4 Antonella LOZ 5,0 102 104 103 102 102 102 5 Henriette LOZ 5,5 104 105 104 104 106 105 6 Holmes 4,5 102 102 102 103 101 102 7 KWS Meridian LOZ 5,0 103 99 102 103 104 104 8 Titus 5,5 107 109 108 106 101 104 9 Kobuz 88 91 10 SU Melania 100 102 11 Zenek 101 98 Liczba doświadczeń 4 5 9 4 5 9 Wzorzec: wszystkie badane odmiany, Zimotrwałość : 9 0 - bardzo duża, 5 0 - średnia, 1 0 - bardzo mała (wg Listy Opisowej Odmian, COBORU) 6
Tabela 6 Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2012 Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie dojrz. mleczn. 2013- przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Poziom agrotechniki a 1 Wilgotność ziarna w czasie zbioru (%) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 6,0 5,5 6,3 6,3 104 96 10,0 11,0 42,6 48,6 1 Fridericus 3-0,5-0,3 0,0 0,0 2 4-0,4-1,0 1,4-0,2 2 Karakan 3-0,2-0,1-0,6-0,3 2 3-0,1 0,3-4,4-7,0 3 Souleyka 3-1,0-0,5 0,0-0,2-2 -2-0,2 0,8-1,1 2,1 4 Antonella 3 1,0 0,8 0,5 0,3-9 -4 0,1 0,5 1,2 0,8 5 Henriette 3-0,2-0,1 0,4 0,5-3 -1 0,3 0,6 1,9 1,2 6 Holmes 3-1,2-0,6-0,4-0,1-4 -5 0,4-0,2 1,3 2,5 7 KWS Meridian 3-0,5-0,5-0,5-0,3 2 0-0,4-1,0 0,5 1,2 8 Titus 2 1,3 0,7 0,9 0,6 10 13 0,7 0,4 2,8 3,3 9 Kobuz 1-0,2-0,5 5-0,5-2,0 10 SU Melania 1 1,0 0,5 0 0,2 0,6 11 Zenek 1 0,5-0,1-4 -0,1-2,3 Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 6,6 6,1 6,9 6,5 100 92 10,6 11,6 45,0 49,1 1 Fridericus 3-0,6-0,4 0,1 0,0 5 2 0,0-0,8 1,6-0,4 2 Karakan 3-0,1-0,1-0,4-0,2-1 3 0,0 0,4-4,9-6,9 3 Souleyka 3-0,3-0,2 0,1 0,0-2 0 0,3 1,9-1,0 2,9 4 Antonella 3 0,4 0,4-0,2-0,1-9 -3 0,0 0,3 0,1-0,4 5 Henriette 3 0,2 0,3 0,1 0,2-4 -1-0,1 0,3 2,2 1,6 6 Holmes 3-0,1-0,1 0,1 0,0-7 -6 0,5-0,1 1,5 2,2 7 KWS Meridian 3-0,6-0,6-0,2-0,2 3 2-0,4-0,8 0,1 1,9 8 Titus 2-0,7 0,6 0,5 0,3 10 12 0,4 0,3 3,1 2,7 9 Kobuz 1 0,2-0,2 7-0,5-1,1 10 SU Melania 1 0,2-0,2 1-0,1 0,5 11 Zenek 1 0,2 0,2-3 0,0-1,9 Liczba doświadczeń 2 3 4 8 5 10 5 11 5 10 Wzorzec: wszystkie badane odmiany w roku, Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 7
Tabela 7 Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) w skali 9 0 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Odmiana Liczba lat badań Rynchosporioza 2013- Mączniak prawdziwy Plamistość siatkowa Rdza jęczmienia Wzorzec, skala 9 0 6,4 6,9 7,3 7,6 6,8 7,2 8,3 1 Fridericus 3 0,6 0,1-0,3-0,2-1,0-0,9-0,3 2 Karakan 3-1,1-1,0-0,6 0,1-0,2-0,5-0,4 3 Souleyka 3-0,1 0,8 0,0-0,1 0,3 0,3 0,1 4 Antonella 3 1,4 1,1 0,7 0,8 0,6 0,8 0,1 5 Henriette 3-0,6-1,0-0,1-0,3-0,8-0,7 0,2 6 Holmes 3-0,4-0,9 0,0 0,1 0,7 0,3 0,2 7 KWS Meridian 3 0,4 0,6 0,0 0,1-0,2 0,0 0,2 8 Titus 2 0,1 0,4-0,1 0,3 0,0 0,4-0,3 9 Kobuz 1-1,6-0,3 0,7-0,3 10 SU Melania 1 0,9 0,2 0,6 0,4 11 Zenek 1 0,4 0,4-0,7 0,1 Liczba doświadczeń 2 3 3 8 4 8 3 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła: wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza 8