PROGRAM NAUCZANIA DORADZTWO ZAWODOWE SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 IM. J. KORCZAKA W CHORZOWIE Chorzów, 31.08.2017
I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Prezentowany program przeznaczony jest to realizacji zajęć z zakresu doradztwa zawodowego w szkole podstawowej w klasach VII- VIII. Stanowi odpowiedź na nowe rozwiązania i reformę szkolnictwa. W ustawie Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. czytamy m.in.: Art. 98. 1. Statut szkoły zawiera w szczególności: 16) organizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego. Art. 109. 1. Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 5) zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 7) zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego. 6. Zajęcia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, są organizowane dla uczniów klasy VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum. 7. Zajęcia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, są realizowane niezależnie od pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu udzielanej uczniom w ramach zajęć, o których mowa w ust. 1 pkt 5. Powinno to zagwarantować uczniom i ich rodzicom wszechstronne wsparcie w procesie decyzyjnym wyboru szkoły i kierunku kształcenia, jakie otrzymają w formie różnorodnych przedsięwzięć organizowanych w szkole na rzecz rozwoju zawodowego przez całą kadrę pedagogiczną, w tym doradców zawodowych oraz udział uczniów w grupowych zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego zorganizowanych w formie obowiązkowych zajęć lekcyjnych. Doradztwo edukacyjno- zawodowe daje uczniom szansę na zaplanowanie kariery i odnoszenie sukcesów. Należy im to uświadamiać oraz rozwijać ich poczucie odpowiedzialności i sprawstwa. Doradztwo zawodowe jest procesem, w ktorym pracujemy z uczniami nad rozwijaniem ich samopoznania, pogłębieniem wiedzy na temat świata zawodów, rynku edukacyjnego i rynku pracy, tak aby trafnie ulokowali swe zasoby w czasie dalszej edukacji i pracy.
Akty prawne (stan prawny na dzień 16.08.2017) Zawierające zapisy dotyczące organizacji doradztwa zawodowego Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. 2016 poz. 1943 z późn. zm.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 60), Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół z dnia 31 marca 2017r., (Dz.U. 2017, poz. 03); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532). Dotyczące kształcenia zawodowego i klasyfikacji zawodów Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2016 poz. 64 z późn. zm.), Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 31 marca 2017 r., (Dz.U. 2017, poz. 860); Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 13 marca 2017 r. ; (Dz.U. 2017, poz. 622); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 poz. 184 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. 2010 nr 244 poz. 1626 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze ogólnym poziomy 1 4 (Dz.U. 2016 poz. 520), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze zawodowym poziomy 1 8 (Dz.U. 2016 poz. 537), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz.U. 2014 poz. 1145 (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U. 2015 poz. 673), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2012 poz. 977 z późn. zm.). Inne Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. 2014 poz. 909), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. 2003 nr 6 poz. 69 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. 2015 poz. 843 z późn. zm.). II CELE PROGRAMU - Kształtowanie analizowania swoich cech osobowości i samopoznania; - Wspieranie uczniów w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej; - Rozbudzanie aspiracji zawodowych i motywowanie do działania; - Rozwijanie aktywnej postawy uczniów w zakresie zarządzania czasem, decyzjami i celami; - Kształtowanie umiejętoności pracy w zespole, komunikatywności i zaangażowania;
- Dostarczanie wiedzy o rynku pracy i katalogu zawodów; - Przygotowanie uczniów do poruszania się po rynku edukacyjnym i rynku pracy, szukania zatrudnienia oraz przyjęcia roli pracownika; III SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW Zakłada się, że uczniowie opanują wiedzę i umiejętności jeśli cele programu zostaną zrealizowane. Działania do realizacji muszą być dostosowane do potrzeb i zainteresowań grupy odbiorców i odpowiednio rozłożne w czasie. W celu osiągania celów zakłada się tworzenie takich sytuacji w których uczeń będzie odbiorcą, aktywnym uczestnikiem i współtwórcą a prowadzący koordynatorem i inicjatorem twórczych i kreatywnych przedsięwzięć uczniowskich. Powinno stosować się aktywne i atrakcyjne formy i metody pracy m.in: aktywizujące metody i techniki; metody działań praktyczych; metody ukierunkowane na zdobywanie, gromadzenie, porządkowanie i przetwarzanie informacji; wykorzystanie multimediów (filmy, internet itp.); praca grupach, parach, indywidualna pogadanka, wykład, warsztaty, ćwiczenia, testy, kwestionariusze, dyskusja, burza mózgów projekt, portfolio metody multimedialne, udział w dniach otwartych szkół i uczelni, wizyty w zakładach pracy, spotkania przedstawicielami zawodów, instytucji, szkół, przedsięwzięcia typu: targi edukacyjne, targi pracy, dni kariery, dni przedsiębiorczości. Środki: - materiały biurowe; - tablica, flipchart; - ankiety, kwestionariusze, karty pracy;
- filmy, nagrania; - sprzęt multimedialny; - dostęp do Internetu; - informatory, katalogi, broszury, ulotki; - teksty źródłowe; - bazy i analizy, statystyki; - akty prawne. TEMAT ZAJĘĆ CZAS REALIZ ACJI IV TREŚCI KSZTAŁCENIA KLASA 7 METODY WYMAGANIA PROGRAMOWE UWAGI Zainteresowania 1h Film,dyskusja,mapa myśli - wie, czym są zainteresowania i jakie korzyści płyną z ich posiadania; - rozumie rolę i znaczenie zainteresowań w życiu; - ma większą świadomość wpływu osobistych wyborów i działań na własną przyszłość; Cechy charakteru 1h Film, dyskusja, ćwiczenia - wie, dlaczego warto znać swoje cechy charakteru i jak je poznać; - rozumie rolę samoakceptacji w życiu człowieka; Style uczenia się 1h m.symulacyjna, - zna swój styl ucznia się; - wie, jak wykorzystać wiedzę o stylu nauki w praktyce; Umiejętności 1h Dyskusja, film, ćwiczenia - wie, jak się przekonać czy coś potrafi; - rozumie role umiejętności w życiu człowieka; - ma większą świadomość wpływu rozwijanych umiejętności na swoją przyszłość Wartości 1h Film, prezentacja - wie, jakie znaczenia mają wartości w życiu człowieka;
-rozumie dlaczego postępowanie w zgodzie z wartościami jest ważne; rozumie role tolerancji w stosunku do wartości innych ludzi; Wiedza 1h Film, ćwiczenie - wie, jakie znaczenie ma wiedza w życiu człowieka; - rozumie, że aby radzić sobie w życiu potrzebne są podstawowe informacje o świecie, stosunkach międzyludzkich, -określi podstawowe źródła wiedzy; Warunki indywidualne 1h Film, analiza SWOT,ćwiczenia - potrafi określić swoje mocne strony; - będzie wiedział na czym polegają różnice między ludźmi i odmienne podejście do szczęścia; Funkcjonowanie w grupie 1h Gra symulacyjna,dyskusja - potrafi współpracować w grupie; - wie, jakie role można pełnić w zespole Zarządzanie sobą i czasem 1h Ćwiczenia, dyskusja - wie, jak efektywnie planować swój czas; - wie jak sporządzić plan działań; Typy pracy i ja 1h Ranking,m.6kolorów - zna różne rodzaje pracy; - poznaje uwarunkowania zawodów TEMAT ZAJĘĆ Mocne strony-rozpoznanie indywidualnych zasobów CZAS REALIZ ACJI KLASA 8 METODY WYMAGANIA PROGRAMOWE UWAGI 1h Diagnoza, ćwiczenia - podsumowuje wiedzę o sobie; - potrafi wskazać swe mocne strony Rynek pracy 1h Film, dyskusja,ćwiczenie - wie, na czym polegają podstawowe mechanizmy rządzące rynkiem pracy; - zna podstawowe wymagania rynku pracy; - ma większą świadomość dot.umiejętności autoprezentacji Świat zawodów 2h Film, prezentacje, ćwiczenia - poznaje świat zawodów; - wie, na czym polega proces wyboru zawodu i jak się do niego dobrze przygotować
Kształecenie 2h Film, ćwiczenia - zyskuje świadomość konieczności nauki; - poznaje różne szczeble kształcenia w tym ustawicznego Pomysł na siebie 1h Film,analiza SWOT, ćwiczenia - wie, jak tworzyć pomysł na siebie; - umie tworzyć plan na życie i przyszłość zawodową; Cele 1h Dyskusja, Ćwiczenie, gra symulacyjna - wie, jak definiować cele; - zna podstawowe rodzaje celów; - posiada umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami losu Plan działania 1h Film, symulacja,ćwiczenia - wie, dlaczego warto planować; - potrafi stworzyć plan działań; Podejmując decyzje 1h Symulacja, dyskusja - rozumie zależności decyzji i konsekwencji za nią; - potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do podjęcia decyzji o dalszym kształceniu V EFEKTY ZAŁOŻONYCH ZADAŃ Uczniowie: -znają swoje zasoby i predyspozycje zawodowe; -potrafią zaplanować swoją przyszłość edukacyjno-zawodową; -umieją podejmować decyzje związane z wyborem dalszej ścieżki kształcenia i zawodu; -przejawiają aktywną postawę w zakresie zarządzania własną karierą; -wiedzą czym są i jak funkcjonują rynek edukacyjny i rynek pracy oraz posiadają umiejętności niezbędne do efektywnego funcjonowania w rzeczywistości rynkowej, szukania zatrudnienia i przyjęcia roli pracownika.
VI EWALUACJA Źródła informacji: - uczniowie; - rodzice; - nauczyciele i specjaliści; - absolwenci Metody: Ustna: pytania i odpowiedzi, zdania niedokończone, wywiad swobodny; Pisemna: ankieta dotycząca nabytej wiedzy, portfolio dotyczące znajomości samego siebie, kwestionariusze, ćwiczenia, zgromadzone materiały; Obserwacja.
Bibliografia: Kariera na MAKSa Innowacyjny pakiet wspierania szkół w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego Ośrodek Rozwoju Kompetencji Edukacyjnych; ZAMEK Rozpoznanie predyspozycji zawodowych Danuta Piróg; Nowa ErA; Zaplanuj karierę JK Plate, R. Volz-Patton Literatura dotycząca zagadnień związanych z doradztwem zawodowym dostępna jest na stronach: http://www.eurodoradztwo.praca.gov.pl/en/publikacje/ http://euroguidance.pl/ksiazki/ http://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/ https://www.metis.pl/poradnictwo/ Narzędzia diagnostyczne i materiały metodyczne wspomagające proces rozpoznawania predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów dostępne są na stronach: https://men.gov.pl/pl/ksztalcenie-zawodowe/projekty-systemowe-i-konkursowe http://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/ https://zasobyip2.ore.edu.pl/pl/publications/search?projectdecisionnumber=pokl.03.04.03-00-101%2f13-00&page=2&perpage=5&sort=id-desc http://cdzdm.pl/materialy-na-zajecia-i-nie-tylko/ Informacje dotyczące rynku pracy dostępne są na stronach: Główny Urząd Statystyczny portal informacyjny, przydatne będą zwłaszcza dane i opracowania zawarte w Obszarze tematycznym: Rynek Pracy: http://stat.gov.pl/ Portal Publicznych Służb Zatrudnienia przydatne będą zwłaszcza dane i opracowania zawarte w zakładce Rynek Pracy Statystyki i Analizy, Rejestry i bazy zawierające m.in. Klasyfikację zawodów i specjalności oraz Publikacje zawierające Przewodnik po zawodach: http://psz.praca.gov.pl/ Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach: http://www.wup-katowice.pl Centralna baza ofert pracy MRPiPS: http://oferty.praca.gov.pl/ Barometr zawodów: https://barometrzawodow.pl/