WOJEWODA OPOLSKI PSiZ.I.431.68.2017.MJ Opole, dnia 25 października 2017 r. Pan Krzysztof Mutz Wójt Gminy Tarnów Opolski ul. Dworcowa 6 46-050 Tarnów Opolski WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Podstawowe informacje formalno-prawne dotyczące kontroli 1. Nazwa i adres jednostki kontrolowanej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim, Osiedle Zakładowe 7, 46 050 Tarnów Opolski 2. Podstawa prawna podjęcia kontroli Art. 28. ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525 ze zm.) w związku z art. 31 ust 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2017 r., poz. 489 ze zm.) 3. Zakres kontroli a) przedmiot kontroli: ocena realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, b) okres objęty kontrolą: od dnia 1 października 2016 r. do dnia kontroli tj. 22 września 2017 r., 4. Rodzaj kontroli Kompleksowa 5. Tryb kontroli Zwykły 6. Termin kontroli 22 września 2017 r. 7. Cel kontroli Ocena realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w okresie od dnia 1 października 2016 r. do dnia kontroli tj. 22 września 2017 r., 8. Skład zespołu kontrolnego Marzena Janiszewska inspektor wojewódzki Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu przewodnicząca zespołu, 1/6
Krystian Goetz p.o. Kierownika Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu. 9. Kierownik jednostki kontrolowanej Halina Pacholczuk 10. Ocena skontrolowanej działalności, ze wskazaniem ustaleń, na których została oparta W wyniku kontroli pozytywnie ocenia się działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim w kontrolowanym zakresie. Ustalenia kontroli Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim utworzony został na podstawie uchwały nr XII/25/90 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 7 września 1990 r. w sprawie utworzenia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim. Ośrodek jest jednostką organizacyjną Gminy Tarnów Opolski nie posiadającą osobowości prawnej. Siedziba Ośrodka mieści się w Tarnowie Opolskim, ul. Osiedle Zakładowe 7, 46-050 Tarnów Opolski. Uchwałą Nr XXI/146/2016 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 13 czerwca 2016 r. nadano Statut Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały (zał. nr 1). Statut w 2 określa akty prawne w oparciu o które działa Ośrodek, m. in. pkt 7 stanowi, że w Ośrodku są realizowane zadania wynikające z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Zarządzeniem Nr OR.120.13.2016 z dnia 31 marca 2016 r. Wójt Gminy Tarnów Opolski zatwierdził Regulamin Organizacyjny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim (zał. nr 2). Zgodnie z 8 do zadań pracowników ds. funduszu alimentacyjnego, należy w szczególności: przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków wraz z kompletem dokumentów, sporządzanie decyzji administracyjnych w sprawach ( ) funduszu alimentacyjnego, terminowe sporządzanie list wypłat świadczeń ( ) z funduszu alimentacyjnego na rachunki bankowe, prowadzenie ewidencji osób, którym przyznano ( ) świadczenie ( ) z funduszu alimentacyjnego, prowadzenie ewidencji odwołań od decyzji administracyjnych i przekazywanie akt do organu odwoławczego, sporządzanie sprawozdań i analiz w zakresie wpłaconych świadczeń, wprowadzanie danych osobowych i rejestracja świadczeniobiorców w systemie informatycznym Pomost, podejmowanie całokształtu działań i postępowania wobec dłużników alimentacyjnych, wprowadzanie zadłużeń do Krajowego Rejestru Dłużników, BIG Infomonitor, Krajowego Biura Informacji Gospodarczej, ERIF oraz Krajowej Informacji Długów Telekomunikacyjnych oraz realizacji innych zadań zleconych przez Kierownika Ośrodka zgodnie z zapisami obowiązujących przepisów prawnych. Wójt Gminy Tarnów Opolski upoważnił w dniu 1 grudnia 2011 r. Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim Panią Halinę Pacholczuk na podstawie art. 12 cyt. ustawy do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń z funduszu alimentacyjnego, na podstawie art. 8b i 8c cyt. ustawy do podejmowania działań oraz prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych oraz do przekazywania do biura 2/6
informacji gospodarczej o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, w razie zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy (zał. nr 3). Pani Sabina Krupa inspektor ds. świadczeń rodzinnych w GOPS w Tarnowie Opolskim została upoważniona na podstawie art. 8b oraz art. 12 ust. 2 cyt. ustawy w dniu 1 marca 2016 r. przez Wójta Gminy do: podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych, prowadzenia postępowań i wydawania w tych sprawach decyzji oraz do prowadzenia postępowań w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wydawania w tych sprawach decyzji, (zał. nr 4). W trakcie kontroli ocenie podlegały następujące zagadnienie: 1) zasadność przyznawania i odmowy przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów pod względem zgodności z obowiązującym prawem; 2) sposób i tryb postępowania w zakresie działań podejmowanych wobec dłużników alimentacyjnych. Ad. 1. W badanym okresie, tj. od 1 października 2016 r. do dnia kontroli tj. 22 września 2017 r., obejmującym okres zasiłkowy 2016/2017 wydano: 17 decyzji przyznających prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego dla 23 osób uprawnionych; 4 decyzje odmawiające przyznania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, (oświadczenie zał. nr 5). Kontroli poddano losowo wybraną dokumentację 10 spraw (58,82%) zakończonych wydaniem decyzji przyznających prawo do świadczenia 14 osobom uprawnionym w związku z niemożliwością wyegzekwowania należnych alimentów dla osób uprawnionych na podstawie tytułu wykonawczego. Ustalono, że w każdym przypadku zgodnie z art. 1a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (zwana dalej ustawą) świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawano osobom, o których mowa w art. 1a ust. 1, tj. jeżeli zamieszkiwały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Postępowanie administracyjne w sprawie przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego wszczynano na wniosek strony. Do wniosku o przyznanie świadczenia dołączono odpowiednio: zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o bezskuteczności egzekucji zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów oraz inne dokumenty. Przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego każdorazowo nastąpiło w formie decyzji, które zawierały wszystkie części składowe wyszczególnione w art. 107 1 k.p.a. Wszystkie poddane kontroli decyzje administracyjne zawierały uzasadnienie, zgodne z wymogami określonymi w art. 107 3 k.p.a. Na podstawie dokumentacji świadczeniobiorców stwierdzono, że osoby, którym przyznano świadczenie z funduszu alimentacyjnego spełniały warunki i kryteria dochodowe, uprawniające do otrzymania świadczenia, o których mowa w art. 9 ustawy. Wysokość oraz 3/6
termin przyznania świadczeń nie budzi zastrzeżeń. Decyzje doręczono stronom osobiście bądź za potwierdzeniem odbioru. W okresie podlegającym kontroli Kierownik Ośrodka wydał 4 decyzje odmawiające stronom prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego (zał. nr 5), z powodu: przekroczenia kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymania świadczenia z funduszu alimentacyjnego w 3 przypadkach; umieszczenia osób uprawnionych do świadczenia alimentacyjnego w pieczy zastępczej w 1 przypadku. W 2 przypadkach strony wniosły odwołania od wydanych decyzji odmawiających świadczenie z funduszu alimentacyjnego do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu. Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowiło, w: 1 przypadku utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję wydaną przez Kierownika Ośrodka; 1 przypadku uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Kierownik Ośrodka po zgromadzeniu materiałów dowodowych i ponownej weryfikacji wydał decyzję odmawiającą przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego, z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego rodziny wnioskodawcy. Ad. 2 W badanym okresie w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Tarnowie Opolskim podejmowano działania wobec (zał. nr 5): 6 dłużników alimentacyjnych - dla których organem właściwym dłużnika i wierzyciela jest Wójt Gminy Tarnów Opolski, a postępowanie prowadzone jest z urzędu; 9 dłużników alimentacyjnych - dla których organem właściwym wierzyciela jest Wójt Gminy Tarnów Opolski, a organem właściwym dłużnika jest inna gmina; 12 dłużników alimentacyjnych - dla których organem właściwym jest Wójt Gminy Tarnów Opolski, a organem właściwym wierzyciela jest inna gmina. Kontroli poddano dokumentację 11 dłużników alimentacyjnych, dla których organem właściwym jest Wójt Gminy Tarnów Opolski. W trakcie kontroli stwierdzono, że: zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy realizowany był obowiązek polegający na przeprowadzaniu wywiadu alimentacyjnego, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej, odbierano również od dłużników oświadczenie majątkowe; zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy organ właściwy dłużnika przekazywał komornikowi sądowemu informacje mające wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, w szczególności zawarte w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym dłużnika alimentacyjnego; zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy, gdy dłużnik alimentacyjny nie mógł się wywiązać ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia, organ właściwy dłużnika informował właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego; 4/6
zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy w przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił złożenia oświadczenia majątkowego organ właściwy dłużnika wszczynał postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych; zgodnie z art. 5 ust. 3a ustawy nie wydawano decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, jeżeli przez okres ostatnich 6 miesięcy dłużnik wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów, zgodnie z art. 5 ust. 3b ustawy, jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stała się ostateczna, organ właściwy dłużnika: składał wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 i 2138) oraz po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, kierował wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego wraz z odpisem tej decyzji; zgodnie z art. 5a ust. 2 ustawy w przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu organ właściwy dłużnika nie informował właściwego powiatowego urzędu pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego ani nie wszczynał postępowania dotyczącego uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, ponieważ decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych pozostawała w mocy; zgodnie z art. 6 ustawy organ właściwy dłużnika informował organ właściwy wierzyciela oraz komornika sądowego o podjętych działaniach wobec dłużnika alimentacyjnego oraz o ich efektach. W poddanej kontroli dokumentacji stwierdzono, że: 1) z 3 dłużnikami alimentacyjnymi przeprowadzono wywiad alimentacyjny oraz odebrano oświadczenie majątkowe; 2) w 1 przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny nie mógł się wywiązać ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia organ właściwy informował PUP o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika; 3) w 1 przypadku poinformowano komornika sądowego o miejscu pracy dłużnika alimentacyjnego; 4) wobec 3 dłużników alimentacyjnych, którzy uniemożliwili przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego i złożenia oświadczenia majątkowego organ właściwy wydał decyzje w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych; 5) w 5 przypadkach organ właściwy złożył wnioski o ściganie za przestępstwo, określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny; 6) w 2 przypadkach po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami skierowano wnioski do starosty o zatrzymanie prawa jazdy; 7) w 2 przypadkach Starosta wydał decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy; 5/6
8) w 3 przypadkach zakończono działania podejmowane wobec dłużnika alimentacyjnego z uwagi, iż decyzje dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań pozostawały w mocy; 9) w 1 przypadku organ właściwy nie wydał wobec dłużnika alimentacyjnego decyzji o uznaniu za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, ponieważ przez okres ostatnich 6 miesięcy dłużnik wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów, na dzień kontroli dłużnik alimentacyjny spłacił w całości zadłużenie alimentacyjne, a na wniosek wierzycielki Ośrodek wydał decyzję uchylającą przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego, z uwagi na bieżące wpłaty zobowiązań alimentacyjnych. Poddana kontroli dokumentacja w każdym sprawdzonym przypadku jest kompletna, zawiera wszystkie wymagane przepisami dokumenty. Tryb, sposób i terminowość podejmowanych czynności w ramach działań wobec dłużników alimentacyjnych nie budzą zastrzeżeń. II. III. IV. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych nieprawidłowości. W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Kontrolę wpisano pod pozycją 16 do książki kontroli prowadzonej w jednostce kontrolowanej. Kierownik jednostki kontrolowanej nie zgłosił, w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania projektu, umotywowanych pisemnych zastrzeżeń do projektu wystąpienia pokontrolnego, w związku, z czym, zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o kontroli w administracji rządowej, sporządzono niniejsze wystąpienie pokontrolne. V. Zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 185, poz. 1092), od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. Wojewody Opolskiego Dorota Rutkowska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Do wiadomości: Pani Halina Pacholczuk Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Osiedle Zakładowe 7 46-050 Tarnów Opolski Sprawę prowadzi: Marzena Janiszewska Inspektor Wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia tel. 77/ 45 24 510 6/6