% Test wskaźnika C/Z (P/E) W poprzednim materiale przedstawiliśmy Państwu teoretyczny zarys informacji dotyczący wskaźnika Cena/Zysk. W tym artykule zwrócimy uwagę na praktyczne zastosowania tego wskaźnika, zwracając szczególną uwagę na jakość wskazań C/Z dla inwestycji długoterminowych. Według teorii, niska wartości wskaźnika C/Z może być informacją o niedowartościowaniu spółki, zaś wysokie wartości tego wskaźnika przypisywane są spółkom przewartościowanym. Wybór niedowartościowanego waloru może stanowić dobrą okazję inwestycyjną w dłuższym okresie. Zasadność tego podejścia postanowiliśmy przeanalizować tworząc 2 portfele akcyjne. Pierwszy z nich został zbudowany w oparciu o 5 spółek, które odznaczały się najwyższymi wartościami wskaźnika C/Z. Drugi portfel składa się z 5 spółek, dla których wartości tego wskaźnika były najniższe. Przy budowie portfeli wykorzystaliśmy dane z 17 lutego 2009 roku, czyli wieloletniego minimum na indeksach GPW. Wykres 1. Analiza zmian wartości portfeli w okresie od 17 lutego 2009 roku. 400 200 100 Spółki o najwyższym C/Z Spółki o najniższym C/Z zmiana indeksu WIG 50 2009 2010 2011 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Bloomberg.
% Powyższy wykres przestawia zmiany średnich dziennych wartości portfeli w porównaniu z indeksem WIG. Do połowy sierpnia 2011 roku na wszystkich porównywanych portfelach widoczna była wyraźna tendencja wzrostowa. Na przełomie wspomnianego okresu nastąpiło odwrócenie trendu, które skutkowało spadkiem wypracowanych stóp zwrotu. Jak można zauważyć portfel oparty na spółkach o niskich wartościach wskaźnika C/Z osiągnął najwyższą stopę zwrotu w analizowanym okresie. Już w przeciągu pierwszych 6 miesięcy zyskał on 100%. Wartość tego portfela dynamicznie rosła aż do marca 2011 roku, ustanawiając swoją najwyższa wartość na poziomie 263%. Od tego momentu widoczne odwrócenie pozytywnych tendencji, która spowodowało spadek stóp zwrotu. Obecnie wartość tego portfela wynosi 207%. Portfel spółek o wysokim C/Z zachowywał się znacznie gorzej. Do przełomu września i października wykazywał dodatnie stopy zwrotu, osiągając w tym okresie wartość na poziomie 203%. Od tego momentu widoczna jest negatywna tendencja, która spowodowałaby stratę na tym portfelu rzędu 19%. Najstabilniej w badanym okresie zachowywał się portfel składający się ze wszystkich spółek indeksu WIG. Obecnie wartość portfela jest na poziomie 166% kwoty wyjściowej. Wykres 2. Zmiany stóp procentowych dla omawianych portfeli od dnia 1 stycznia 2012 roku. 140 120 100 Spółki o najniższym C/Z 80 Spółki o najwyższym C/Z Indeks WIG 60 2012-01 2012-03 2012-05 2012-07
pkt. C/Z Na wykresie 2. sprawdziliśmy skuteczność wspomnianej teorii w znacznie krótszym okresie. Analogicznie do poprzedniego przypadku stworzyliśmy dwa portfele w oparciu o dane z dnia 02.01.2012 roku. Tylko w pierwszy kwartale analizowanego okresu stopy zwrotu dla omawianych portfeli znajdowały się w trendzie rosnącym. Do marca 2012 roku, najlepiej zachowywał się portfel zbudowany na spółkach o niskim C/Z, którego wartość sięgała 146%. Równie dobrze zachowywał się portfel spółek o wysokich wartościach C/Z, którego stopa zwrotu w analogicznym okresie wynosiła 125%. Marcowe odwrócenie trendu zaskutkowało ujemnymi stopami zwrotu dla obu portfeli. Portfel oparty o niskim C/Z w analizowanym okresie przyniósł 8% stratę. Drugi portfel zachował się znacznie gorzej odnotowując 25% spadek wartości. Najlepiej w testowanym ujęciu czasowym zachowywał się portfel oparty na spółach z indeksu WIG. Charakteryzował się on dużą stabilnością, nieznacznie reagując na panujące nastroje giełdowe. Osiągnął on 9% stopę zwrotu. Wykres 3. Przedstawienie zależności pomiędzy indeksem WIG, a historycznym wskaźnikiem C/Z. 60 000 30 50 000 25 40 000 30 000 C/Z = 10,5 20 15 10 20 000 indeks WIG historyczne C/Z 5 10 000 2008 2010 2012 0 Na powyższym wykresie została przedstawiona relacja pomiędzy indeksem WIG, a historycznymi wartościami wskaźnika C/Z. Na przestrzeni 4 lat zauważalna jest pewna
pkt. C/Z zależność pomiędzy WIG i C/Z. Mnożnik C/Z nieco szybciej oddaje sytuacje panującą na warszawskim parkiecie. Wskaźnik wykazuje lekko wyprzedzający charakter w stosunku do indeksu. Obecnie wartości wskaźnika C/Z dla indeksu WIG oscylują na relatywnie niskim poziomie, co może sugerować niedowartościowanie rynku akcji. Może to wskazywać odpowiedni moment na poszukiwanie spółki pod kątem długoterminowej inwestycji. Wykres. 4 Przedstawienie zależności pomiędzy indeksem WIG, historycznym C/Z oraz prognozowanym C/Z. 60 000 30 50 000 40 000 25 20 15 30 000 20 000 indeks WIG historyczne C/Z prognozowane C/Z 10 000 2008 2010 2012 10 5 0 Na wykresie 4. została przedstawiona zależność pomiędzy wskaźnikami C/Z, a indeksem WIG. Wskazania prognozowanego i historycznego C/Z są niemal identyczne, jednak wskaźnik prognozowany ma lekko wyprzedzający charakter w stosunku obu pozostałych linii. Stanowi on większą wartość z perspektywy inwestora, ponieważ pozwala nieco wcześniej odczytać zmiany na rynku akcyjnym.
Wykres. 5 Stopy zwrotu dla spółek z indeksu WIG od 1 stycznia 2009 roku. Spółki zostały podzielone wg C/Z. 200% 150% 100% 50% 0% Zmiana od 17.02.2009 Na powyższym wykresie zostały przedstawione średnie stopy zwrotu dla spółek z indeksu WIG. Spółki zostały podzielone na 10 grup według wielkości wskaźnika C/Z. Analizując, możemy stwierdzić, że w długoterminowym horyzoncie czasowym, spółki o niskich wartościach wskaźnika C/Z zachowują się znacznie lepiej od spółek o wysokich wartościach tego wskaźnika. Jest to potwierdzenie teorii sugerującej inwestowanie w spółki o niskich wartościach wskaźnika C/Z. Jednak nie jest to regułą, ponieważ stopy zwrotu nie rozkładają się, w sposób wprost proporcjonalny w stosunku do wielkości wskaźnika C/Z. Warto spojrzeć na spółki o wartościach wskaźnika z przedziału 6,4 8,7. Ich stopy zwrotu są relatywnie niskie.
Wykres. 6 Stopy zwrotu dla spółek z indeksu WIG od 1 stycznia 2012 roku. Spółki zostały podzielone wg C/Z. 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% Zmiana od 01.01.2012 Ostatni wykres przedstawia stopy zwrotu dla spółek z indeksu WIG na przestrzeni ostatniego roku. Można stwierdzić, że w krótkoterminowym ujęciu czasowym, teoria mówiąca o inwestowaniu w spółki niedowartościowane (o niskim wartościach C/Z) nie znajduje potwierdzenia. Najlepiej w analizowanym okresie zachowywały się spółki o średnich wartościach wskaźnika C/Z. Przyczyną, takiej sytuacji może być fakt, że w skład tej grupy wchodzą duże spółki o stabilnej sytuacji finansowej, relatywnie mało podatne na zmienne warunki rynkowe. Grupy skrajnych wartości C/Z zbudowane są w oparciu o małe spółki w trudnej sytuacji finansowej, mocno uzależnione od panującej koniunktury. Należy jednak podkreślić, że spółki o niskich wartościach C/Z osiągnęły niższa stratę inwestycji w porównaniu do spółek o wysokich wartościach tego wskaźnika. Podsumowują wskaźnik C/Z jest pomocnym narzędziem w procesie wyboru spółki pod kątem długoterminowych inwestycji. Jednak nie należy bezgranicznie ufać jego wskazaniom. Interpretując wyniki wskaźnika C/Z, należy odnieść się do wyników innych spółek z danego sektora, jak również monitorować sytuacje w spółce. Warto zwrócić uwagę na informacje dotyczące: raportów okresowych, zmian w zarządzie, znaczących umów, transakcji oraz one-offów.