gurduawrw gzt 1
gurduawrw gzt 2
> < vwihguru ji ki &qh] > SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr dw mwisk p`qr k`qk nwnkswhi smmq550 AMk 10 ijld 95 AkqUbr 2018 smpwdk shwieqw zruri bynqi idljiq ismg 'bydi' dys ivdys swlwnw 20/- swlwnw 500/- lwei& 200/- (hvwei fwk) Website : www.sgpc.net E-mail : gurdwaragazette@gmail.com info@sgpc.net Phone: 0183-255 3956-60, Ext. 254 smgqw di shulq ƒ mu`k-rkidaw SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti ny swihb sri guru grmq swihb ji dy pwvn ibrd srupw di swb-smbwl 'sri guru grmq swihb Bvn', gurduawrw sri rwmsr swihb (nzdik gurduawrw ShId gmj bwbw dip ismg ji 'ShId') ivky krn dw &Yslw kiqw hy[ pwvn ibrd srup ly ky AweIAW smgqw ieqon hi pwvn srup vi prwpq kr skdiaw hn[ so smuh smgqw di syvw ivc ibny hy ik auh sri guru grmq swihb ji dy pwvn ibrd srup gurduawrw sri rwmsr swihb ivky ilawaux di ikrpwlqw krn[ guru-pmq dw dws, sk`qr, SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr[ kyndri lwiebryri kmyti Aqy smcwlk lok smprk ivbwg cmfigvh di ic`ti nm: l. s. v. (lwieb)-68/10258 imqi 20-6-67 rwhin srkwri lwiebryriaw lei prvwn hy[ golfn AwPsY~t pry~s, gurduawrw rwmsr swihb, sri AMimRqsr qon SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti lei idljiq ismg iprmtr qy pbilsr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr qon jwri kiqw[ prqi kwpi 2/-rupey lyk suci lyk pmnw s`ckmf sri hirmmdr swihb, sri AMimRqsr di piv`qr mrxwdw 4 ieiqhwsk idhwvy 5 gurbwxi ivcwr 7 smpwdki 8 sri guru rwmdws ji 10 -BweI goibmd ismg longovwl sri guru rwmdws ji 12 -fw. rup ismg swkw pmjw swihb 28 -gurmuk ismg rwhi nwgoky pynfu KyqrW 'c mupq ishq syvwvw 32 -idljiq ismg bydi kivqw 34 -jgqwr ismg Kodybyt SRomxI kmyti ^brnwmw 35 ihswb-ikqwb 58 English Section Historical Events 109 Sri Guru Gobind Singh Ji - S. Surjit Singh 'Gandhi' 111
gurduawrw gzt 4 siqgur prswid] * ikvwv KùlHx dw smw 3-00 vjy AMimRq vyly * kirqn AwrMB 3-00 vjy AMimRq vyly * Awsw di vwr dw kirqn AwrMB 4-00 vjy svyry * pwlki swihb sri Akwl q^q swihb qon c`lx dw smw 5-00 vjy svyry * pihlw hukmnwmw 5-30 vjy svyry * pihli Ardws 6-00 vjy svyry * sri Awsw ji di vwr di smwpqi 7-00 vjy svyry * dusri Ardws qy hukmnwmw 7-15 vjy q`k svyry * Swm ƒ sodru, rhrwis swihb dw pwt surj icpx auprmq SurU humdw hy[ * hukmnwmw rwq ƒ smwpqi smyn 9-30 vjy rwq * s`ckmf sri hirmmdr swihb qon pwlki swihb c`lx dw smw 9-45 vjy rwq * sri Akwl q^q swihb ivky phumcx dw smw 10-00 vjy rwq * s`ckmf sri hirmmdr swihb ji dy ikvwv K`ulHx qon ly ky smwpqi qk AKMf kirqn humdw rihmdw hy[ * rwq sri guru gmrq swihb ji di svwri jwx auprmq iek GMtw syvw qy spwei Awid auprmq iesnwn krwaux di syvw SrDwlU, syvwdwrw dy sihxog nwl krdy hn[ * iesnwn smyn iml ky prymi iesnwn krwaundy hn Aqy nwl bvy hi prym sihq rs-ibmni sur ivc gurbwxi dy Sbd gwien krdy hn[ iesnwn Awid di syvw krwaux auprmq ivcweiaw 'qy sri guru gmrq swihb ji dw ismgwsn sjw ky Ardws humdi hy qy kvwh prswid di dyg vrqdi hy[ * ipr iqmn-pihry di conki dw kirqn AwrMB humdw hy[ * s`ckmf sri hirmmdr swihb ji di ivckwrli C`q Aqy gumbd ivc hr vkq AKMf pwt swihb c`ldy hn, ijnhw dw vwri nwl rozwnw iek AKMf pwt swihb dw Bog pyndw hy[ pwtk/lykk 'gurduawrw gzt' lei rcnwvw, shwieqw Aqy sujwa hyt ilky pqy 'qy Byjx di ikrpwlqw krn : sk`qr, SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr-143006 Pon : 0091-183-2553957,58,59
gurduawrw gzt 5 16 AkqUbr bwbw bmdw ismg bhwdr dw jnm rjori (ksmir) ivc hoieaw[ (16-10-1670) 17 AkqUbr (a) is`kw ny AihmdSwh durwni ƒ AMimRqsr ivky lvwei 'c hrwieaw[ (17-10-1762) (A)cMfIgVH pmjwb ƒ dyx dy msly 'qy cmfigvh ivky swriaw pwrtiaw ny iek swjw jlus k`ifaw[ (17-10-1969) 19 AkqUbr SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti ny sumdr ismg rwmgvhiaw qon sri drbwr swihb dy qosykwny diaw cwbiaw lyx dw PYslw kiqw[ (19-10-1921) 20 AkqUbr (a) mhwn jrnyl s. j`sw ismg AwhlUvwlIAw Akwl clwxw kr gey[ (20-10-1783) (A)cIP Kwlsw divwn ny is`k rihq mrxwdw ƒ mukmml rup dyx lei iek Dwrimk kmyti bxwei[ (20-10-1910) (e) sri Akwl q^q swihb dy kyartykr jqy dy mynbr fw. gurbks ismg ny SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti bxwaux lei srb`q Kwlsw bulwieaw[ (20-10-1920) 21 AkqUbr mhw kvi BweI smqok ismg clwxw kr gey[ (21-10-1844) 22 AkqUbr (a) sri Akwl q^q swihb ivky srb`q Kwlsy dw iek`t hoieaw ijs ivc hrbgq inrmjniaw (Awkl dws) ƒ sodx dw gurmqw pws kiqw[ (22-10-1761) (A) AnMd myirj AYkt kwƒn bixaw[ (22-10-1909) 24 AkqUbr igawni krqwr ismg ny SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti di cox lvn lei pmjwb vzwrq qon AsqIPw id`qw Aqy swd smgq borf di sqwpnw kiqi[ igawni krqwr ismg, gopwl ismg Kwlsw, jnrl mohn ismg, Amr ismg duswj, bsmq ismg mogw Awidk ies dy mu`k lifr sn[ (24-10-1959) 25 AkqUbr (a) bswli dw rwjw slwhi cmd clwxw kr igaw[ sri guru goibmd ismg ji aus di AMiqm Ardws ivc Swml hox lei bswli gey[ (25-10-1702) (A) b`br AkwlI BweI DMnw ismg ny Shwdq dw jwm piqw[ (25-10-1923) 27 AkqUbr (a) sri guru goibmd ismg ji ny pwauntw swihb qon AnMdpur swihb v`l cwly pwey[ (27-10-1688) (A)78 idnw di lmmi Bu`K hvqwl ip`con jqydwr drsn ismg PyrUmwn clwxw kr gey[ (27-10-1969)
gurduawrw gzt 6 28 AkqUbr sri guru goibmd ismg ji kpwl mocn ivky rwq Tihrn mgron AnMdpur swihb v`l cly gey[ (28-10-1688) 30 AkqUbr (a) sri guru goibmd ismg ji ny qlvmfi swbo qon nmdyv lei cwly pwey[ (30-10-1706) (A)cIP Kwlsw divwn sqwpq hoieaw[ s. Arjn ismg bwgviaw ies dy pihly prdwn bxy[ (30-10-1902) 31 AkqUbr BweI byamq ismg qy BweI sqvmq ismg ny Bwrq di prdwn mmqri iemdrw gwdi ƒ goliaw nwl BuMn ky sri drbwr swihb 'qy hmlw krn dw bdlw ilaw[ (31-10-1984) 1 nvmbr pmjwbi subw hond ivc AwieAw[ (1-11-1966) 2 nvmbr mhwrwjw rxjiq ismg dw jnm hoieaw[ (2-11-1780) 4 nvmbr mhwrwjw rxjiq ismg dy spu`qr s. KVk ismg ƒ fogiraw ny zihr dy ky mwiraw[ (4-11-1840) 5 nvmbr mhwrwjw noinhwl ismg ƒ fogiraw ny mwr id`qw[ (5-11-1840) 7 nvmbr brqwnvin srkwr ny sri drbwr swihb dy qosykwny diaw cwbiaw ly leiaw[ (7-11-1921) 8 nvmbr pmjwb dy gvrnr Awr. ei. eigrtn ny vwies rwey lwrf irpn ƒ ic`ti ilk ky slwh id`qi ik gurdwmw dw prbmd srkwri kmtrol qon Awzwd iksy jqybmdi ƒ nw id`qw jwvy[ (8-11-1881) 9 nvmbr s. prkws ismg bwdl ny SRomxI AkwlI dl dw mynipysto jwri kiqw, ijs ivc (r`ikaw, ivdys, krmsi Aqy dur-smcwr ivbwg kyndr pws C`f ky) pmjwb ƒ Kud-muKiqAwrI dyx di mmg kiqi[ (9-11-1989) 10 nvmbr (a) propysr gurmuk ismg ny pmjwbi ivc pihlw 'hpqwvwri gurmu`ki A^bwr' SurU kiqw[ (10-11-1880) (A)mu`K mmqri BIm syn s`cr ny 4 julwei 1955 dy idn sri drbwr swihb ivky puils dw^ly di muawpi mmgi[ (10-11-1955) 11 nvmbr (a) sri guru qyg bhwdr swihb, BweI mqi dws, BweI sqi dws Aqy BweI idawl dws ji ShId hoey[ (11-11-1675) (A)bwbw dip ismg ji smyq AnykW hor is`kw ny Shwdq dw jwm piqw[ (11-11-1757) 12 nvmbr l`ki Swh (vxjwry) ny novyn pwqswh sri guru qyg bhwdr swihb ji dw sskwr Awpxy Gr ƒ A`g lgw ky kiqw[ ies jghw 'qy A`j-k`lH gurduawrw rkwb gmj hy[ (12-11-1675 )
gurduawrw gzt 7 gurbwxi ivcwr: kiqik krm kmwvxy dosu n kwhu jogu] prmy sr qy Bu ila W iva wpin sby r og] vymuk hoey rwm qy lgin jnm ivjog] ikn mih kauvy hoie gey ijqvy mwieaw Bog] ivcu n koei kir sky iks QY rovih roj] kiqw ikcu n hovei ilikaw Duir smj og] vfbwgi myrw prbu imly qw auqrih sib ibeg] nwnk kau prb rwik lyih myry swihb bmdi moc ] kiqk ho vy swdsm gu ib nsih sby soc] 9] (pmnw 135) k`qk (di suhwvxi ru`q) ivc BI jy prbu-pqi nwlon ivcovw irhw qw ieh Awpxy kiqy krmw dw is`tw hy, iksy hor dy m`qy koei dos nhin lwieaw jw skdw[ prmysr (di Xwd) qon KuMiJAW (duniaw dy) swry du`k-klys zor pw lyndy hn[ ijnhw ny (ies jnm ivc) prmwqmw di Xwd v`lon mumh movi r`ikaw, aunhw nuµ (ipr) lmmy ivcovy py jwdy hn[ mwieaw diaw (mwieaw duawrw prwpq kiqiaw) mojw di ^wqr prbu ƒ Bulw id`qw si, auh BI iek pl ivc dukdwei ho jwdiaw hn, (aus duki hwlq ivc) iksy pws BI in`q roxy rox dw koei lwb nhin humdw, (ikaunik du`k qw hy ivcovy dy kwrn qy ivcovy nuµ dur krn lei) koei ivcolw-px nhin kr skdw [ (duki jiv di AwpxI) koei pys nhin jwdi, (ipcly kiqy krmw Anuswr) DuroN hi ilky lykw di ibd Aw bxdi hy [ (hw!) jy cmgy BwgW nuµ prbu (Awp) Aw imly, qw ivcovy qon pydw hoey swry du`k imt jwdy hn [ (nwnk di qw iehi bynqi hy-) hy mwieaw dy bmdnw qon Cufwvx vwly myry mwlk! nwnk ƒ (mwieaw dy moh qon) bcw ly [ k`qk (di suhwvxi ru`q) ivc ijnhw nuµ swd smgiq iml jwey, aunhw dy (ivcovy vwly) swry icmqw Jory mu`k jwdy hn]9]
gurduawrw gzt 8 smpwdki... sri AMimRqsr swihb dy ausr`eiey, inmrqw dy srup coqy pwqswh sri guru rwmdws ji dw prkws purb is`k smgqw v`lon hr swl SrDw Bwvnw Aqy auqswh nwl mnwieaw jwdw hy[ ies vwr pwqswh ji dw prkws purb 26 AkqUbr 2018 num Aw irhw hy[ is`kw di isrmor jqybmdi SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti v`lon prdwn BweI goibmd ismg longovwl dy AwdySW Anuswr ies diaw iqawriaw v`fy p`dr 'qy kiqiaw jw rhiaw hn[ Dwrimk jqybmdiaw, sbw-suswietiaw Aqy pqvmqy s`jxw nwl iek`qrqw krky smwgmw num XwdgwrI bnwaux dy jqn kiqy jw rhy hn[ sqwnk smgqw num Sihr ivc dipmwlw krn lei pryiraw jw irhw hy[ is`k pmq di ivl`kx hond di sqwpqi ivc sri guru rwmdws ji di Gwlxw bvi ibkm Aqy Aihm hy[ sri guru rwmdws ji dy gurqwg`di 'qy ibrwjmwn hox q`k is`k Drm splqw purvk iqmn pvwa pury kr cùkw si[ pihly iqmn guru swihbwn dy jivn AnuBv Aqy mwrg drsn dy snmuk sri guru rwmdws ji ny puri idrvhqw Aqy mzbuqi nwl is`k Drm dw komi srup sqwpq krn dw Aihm kwrj prwrmb kiqw[ sri guru rwmdws ji ny mwjy dy AYn ivckwr guru kw c`k rwmdwspur ngr Aqy AMimRq srovr di sqwpnw kiqi[ is`k Drm dy ivkws nwl guru kw c`k rwmdwspur qon sri AMimRqsr bx ky is`k smwj di kyndri rwjdwni dw rup Dwrn kr igaw[ ies ngr di sqwpnw, sri guru rwmdws ji di is`k smwj num bhuq v`fi dyx hy[ bys`k ies kyndr num bxwaux sbmdi pihly guru swihbwn dw AwdyS si, pr sri guru rwmdws ji ny AMimRqsr vsw ky, ies num Awqmk, AwriQk qy AiDAwqimk iqrpqi dw Aijhw kyndri somw bxwieaw ik swrw is`k smwj AwpxI SWqI, ivgws qy cvhdi klw vwsqy smyn-smyn ieqy juvn l`g ipaw[ sri guru rwmdws ji di S^sIAq bwry jwxkwri aunhw di AwpxI bwxi, B`tW di bwxi, BweI s`qw ji qy BweI blvmf ji di bwxi, BweI gurdws ji di rcnw Aqy purwqn is`k grmqw qon imldi hy[ bwxi ivcon Awp ji di S^sIAq dy nzwry q`kidaw mn KyVy ivc Aw jwdw hy[ praupkwri siqguru ji AwpxI bwxi AMdr jd Awpxy jivn di g`l krdy hn qw Awpxy siqguru ji di rihmq auqy tyk r`kidaw Awpxy-Awp di kiivaw nwl qulnw krdy hn[ CotI aumr ivc mwqw-ipqw dw swieaw isr qon au~t jwxw Aqy Coty BYx-Brw di izmmyvwri isr 'qy py jwxi pr ipr vi isdkidli qy Brosy nwl ikrq-ivrq kridaw swriaw izmmyvwriaw inbwauxiaw, ieh hr koei nhin kr skdw[ Awp ji num jdon inmwixaw dy mwx sri guru Amrdws ji bkissw nwl invwjdy hn qw Awp
gurduawrw gzt 9 dy mukwribmd qon gurbwxi dy ieh bcn inkdly hn: jo hmri ibid hoqi myry siqgurw sw ibid qum hir jwxhu Awpy] hm rulqy iprqy koei bwq n pucqw gur siqgur smig kiry hm Qwpy] DMnu DMnu guru nwnk jn kyrw ijqu imilay cuky sib sog smqwpy] (pmnw 167) Awp ji dy ieh bcn mnu`ki jivn lei pryrnw-sroq hn[ smrpx di is^r 'con inkli ieh Bwvnw mnu`kqw num prbu qy guru 'qy Brosw r`kx lei iqawr krdi hy[ guru diaw bkissw AnMq hn[ Asl ivc mnu`k AwpxI bu`di 'qy mwx kridaw haumy dw iskwr bixaw rihmdw hy pr hkikq qw ieh hy ik mnu`k dy h`q v`s kuj nhin humdw, sgon sb cmigaweiaw prm purk prmwqmw di dyx hn[ ieh hkikq jwxn vwlw hi AiDAwqmkqw diaw gu`jiaw rmzw num mihsus kr skdw hy[ sri guru rwmdws ji guru-gr ivc syvw kridaw Awpxy-Awp num guaw ky ivcrdy hn[ ies lei hi Awp sb vifaweiaw siqguru ji num idmdy hn Aqy Awpxw inswnw kyvl guru hukm 'qy pihrw dyxw im`qdy hn[ Awp ji v`lon is`k Drm dy ivkws lei kiqy AnykW kwrj Awp ji di S^sIAq num augwvdy hn[ Awp ji v`lon vswey sri AMimRqsr swihb ivky s`ckmf sri hirmmdr swihb ji dy drsn krn pu`jdiaw smgqw jd AMimRq srovr ivc iesnwn krky ieqon di ruhwniaq num mwxdiaw hn qw sihj subwa mn pukwr au~tdw hy: DMnu DMnu rwmdws guru ijin isiraw iqny svwiraw] (pmnw 968) sri guru rwmdws ji ij`qy mhwn Awqmw, Awqm-drSI Aqy kmwl dy kvi sn, au~qy nwl hi iek bhuq v`fy ienklwbi smwj dy ausr`eiey vi sn[ aunhw ny smwj ivc is`k rhuriqw num p`ikaw krn lei guru-gr di mirxwdw num sqwpq krn dw auprwlw kiqw[ sri guru rwmdws ji ny suhi rwg ivc cwr lwvw dy pwt di rcnw kiqi Aqy ivawh di rsm au~pr aunhw cwr lwvw dw pwt pivhaw jwx l`g ipaw[ ienhw rhuriqw dy prc`lq ho jwx nwl pmq di smpurnqw dw AYlwn ho igaw[ ies qrhw sri guru nwnk dyv ji duawrw lwey is`ki dy buty di sri guru rwmdws ji ny AijhI isawxp qy dur-amdysi nwl pwlxw kiqi ik ieh butw guru-gr dy dokiaw qy ivrodiaw diaw AwsW dy ault idn duxi qy rwq coguxi qr`ki kridaw AwpxI invykli hond sqwpq krn dy Xog bx igaw[ sri guru rwmdws ji dy au~dm sdkw is`k pmq ny nvw mov ilaw Aqy kom p`ki qrhw iek hi kyndr nwl juv gei[ sri guru rwmdws ji ny ijs mhwn smwj di auswri kiqi, aus dw vrxn nhin kiqw jw skdw[ gurbwxi rwhin Awp ny jivn dy srb-p`ki ivkws lei jo aupdys id`qw, auh mnu`k dy du`k Aqy icmqwvw invwrn lei vfmu`lw hy[ A`j jdon mnu`ki jivn iv`con skun mn&i ho irhw hy qw Aijhy ivc lov hy ik AsIN guru swihb ji dy jivn Aqy gurbwxi qon syd ly syvw, ismrn, sihxsilqw, inmrqw Aqy lok BlweI ijhy guxw num Awpxy jivn ivc Dwrn kriey[ iehi sri guru rwmdws ji dy prkws purb 'qy aunhw prqi s`ci SrDw qy siqkwr hovygw[ -idljiq ismg bydi
gurduawrw gzt 10 -BweI goibmd ismg longovwl* is`k Drm dy coqy guru DMn sri guru rwmdws ji dw piv`qr qy gmbir jivn syvw, prymw-bgqi, sd guxw nwl BrpUr qy aupdys-jnk hy[ Awp dw jivn sdwrn pirvwr qon AwrMB hoieaw pr inskwm syvw qy s`cy isdk kwrn aunhw au~ci pdvi prwpq kiqi, ijs di imswl imlxi AOKI hy[ coqy pwqswh sri guru rwmdws ji ny smmq 1631 ivc 'guru kw c`k' nwm dw iek ipmf isrijaw[ sb prkwr dy ikrqi, hunrmmd, vpwri, dukwndwr Awid ies ipmf ivc vswey Aqy ies dw nwm sri guru Arjn dyv ji duawrw 'c`k rwmdwspur' r`ikaw igaw[ smmq 1634 ivc ieqy iek srovr di auswri kiqi gei[ srovr Aqy ngr dw nwm AMimRq+srovr ArQwq 'sri AMimRqsr' pris`d hoieaw[ sri AMimRqsr dw nwm suxidaw hi, ies dy bwni sri guru rwmdws ji dw nwm Aqy ic`qr subwivk hi A`KW dy swhmxy rupmwn ho jwdy hn[ sri guru rwmdws ji 25 A`sU, smmq 1591 ƒ ipqw sri hirdws sofi Aqy mwqw AnUp dyvi ji dy grih ivky prgt hoey[ smyn di prmprw Anuswr v`fy pu`qr ƒ, 'jytw' ikhw jwdw si ijs krky prwrmbk rup ivc Awp ji 'BweI jytw ji' dy nwm nwl jwxy jwdy rhy[ guru-joiq dy coqy vwrs bxy sri guru rwmdws ji ny lokwei dw jivn rwh rosn kiqw qy jivn jugiq smjwei[ coqy pwqswh sri guru rwmdws ji di vifawei num BweI s`qw ji Aqy BweI blvmf ji ny rwmkli vwr ivc ienhw SbdW rwhin ibawn kiqw hy: DMnu DMnu rwmdws guru ijin isiraw iqny svwiraw] puri hoei krwmwiq Awip isrjxhwry DwirAw] iski AqY smgqi pwrbrhmu kir nmskwiraw] Atlu AQwhu Aqolu qu qyrw AMqu n pwrwvwiraw] (pmnw 968) CotI aumr ivc hi Awp ji dy mwqw-ipqw swq C`f Akwl purk num ipawry ho gey[ pirvwrk inrbwh lei Awp num GuMgxIAW vycxiaw peiaw[ Awp ji dy nwni, mwqw-ipqw qon ivhuxy b`icaw num bwsrky ly Awey[ sri guru Amrdws ji dy drsnw di qwg sdkw Awp bwsrky ig`lw qon sri goiemdvwl swihb Aw gey[ ieqy Awp guru-drbwr ivc svyry-swm kqw-kirqn srvx krdy, guru Gr di inskwm syvw vi ft ky krdy, pr Awpxw inrbwh GuMgxIAW vyc ky hi krdy[ Awp di inmrqw, syvwismrn, ikrq Aqy nyk-subwa nmu vyk ky sri guru Amrdws ji ny AwpxI spu`qri bibi BwnI ji dw *prdwn, SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr[
gurduawrw gzt 11 irsqw Awp ji nwl kr id`qw[ guru-gr dw dwmwd bx ky vi Awp ji ny lok-lwj di prvwh nw kiqi Aqy idn-rwq guru-gr di syvw ivc q`qpr rhy[ iek vwr lwhor qon Awey SrIky dy sofiaw ny imhxw vi mwiraw ik shury-gr ivc jvweiaw nmu h`qin CwvW humdiaw ny prmqu qmu qw tokriaw Fo ky g`l hi guaw C`fI hy[ aunhw sri guru Amrdws ji nmu vi aulwbw id`qw qw guru ji ny ikhw ik "rwmdws dy isr 'qy im`ti di tokri nhin hy, sgon din-duniaw dw Cqr hy", guru swihb dw ieh piv`qr bcn s`c ho inbivaw[ hux priikaw dw smw Aw igaw[ sri guru Amrdws ji ny guirawei lei Xog ivakqi di Bwl krni SurU kr id`qi[ guru swihb ji ny BweI rwmw ji qy BweI jytw ji nmu QVHy bnwaux dw hukm kiqw, guru ji dy hukm Anuswr BweI rwmw ji Aqy BweI jytw ji QVy bxwaundy rhy pr guru ji koei nw koei nuks k`f ky QVHy Fuhw idmdy[ kei vwr Aijhw hoieaw qw BweI rwmy dw isdk fol igaw pr BweI jytw ji inmrqw ivc ib`jy sqbcn kih ky ipr auswri SurU kr idmdy[ Awp ji di inmrqw Aqy sdguxw nmu dyk ky sqmbr 1574 ei: nmu gur-g`di di izmmyvwri Awp nmu sonpi gei[ sri guru rwmdws ji ny Dur ki bwxi di Amùl qy v`fw BMfwr mnùkqw di JolI pwieaw[ Awp ji di bwxi 30 rwgw ivc bwxi aucwrn kiqi[ guru pwqswh di bwxi mnu`k mwqr lei Drm num Dwrn krwaux dw vsilw, prym ivc lin krn dw swdn, sukw di dwqi, ibrhon pydw krdi, igawn pydw krky igawn dw AnMd prdwn krdi hy Aqy brhm qon AweI brhm 'qy ly jwdi hy[ igawni igawn ismg guru pwqswh di bwxi bkiss sbmdi ilkdy hn: gur aucryn bwni AmRq swni byd ADkwnI sukdwni[ jo sun nr nwri ktyn ibkwri lih Pl cwri mud KwnI[ (pmq prkws, pmnw 103) Awpxw AMiqm smw nyvy AwauNdw vyk ky Awpxy iqmnw spùqrw ivcon sb qon Coty spu`qr sri guru Arjn dyv nmu swry lovindy guxw nwl BrpUr smj ky 1 sqmbr, 1581 ei: nmu guirawei di rsm Adw kiqi qy ausy idn joqi-joiq smw gey[ sri guru rwmdws ji dy pwvn prkws purb moky myri smumh is`k jgq nmu ApIl hy ik Awau AwpW swry guru swihb dy mhwn jivn nmu Xwd kridaw Awpxy AMdr inmrqw, syvw Aqy ismrn dy Bwv pydw krdy hoey is`k-pmq dy isdwqw nmu ivvhwrk jivn dw ih`sw bxweiey!
gurduawrw gzt 12 AMimRqsr Sihr dy bwni sri guru rwmdws ji dw jnm 24 sqmbr, 1534 ei: (25 A`sU, smmq 1591) ƒ ipqw hrdws sofi qy mwqw dieaw kor dy Gr cuni mmfi, lwhor ivky hoieaw[ (guru) rwmdws ji bcpn qon hi nwm rsiey, guxw dy gwhk, prbu ipawry qy hryk ƒ Awpxw s`jxsnyhi smjx vwly sn[ aunhw dw srir Aiq sumdr qy ichrw ielwhi nur nwl hmysw rosn qy muskrwaundw si[ inmrqw, gribi qy ipawr dino-duniaw dy q^q dy mwlk dy subwa dy Kws gihxy sn[ guru rwmdws ji dw bcpn dw nwm 'rwmdws' hi si pr pirvwr iv`c pihly spu`qr hox krky ienhw dw nw 'jytw' prc`lq ho igaw[ BweI jytw ji dy ipqw h`ti dw kmm krdy sn[ BweI jytw ji CotI aumr dy hi sn ik ienhw dy mwqw ji clwxw kr gey[ 7 swl dy hoey qw ipqw ji vi guru ƒ ipawry ho gey[ mwqw-ipqw ji dy Akwl clwxw kr jwx nwl BweI jytw ji dy isr qon mw-bwp dw swieaw au~t igaw[ ieh iks ƒ pqw si ik ijs ƒ smswirk lok XqIm kih rhy hn aus ny nwnk gurg`di 'qy ibrwjmwn ho smswr dy lokw ƒ AigAwnqw dy hnhyry iv`con k`fxw hy qy guru rwmdws ji ny inawsiraw dw Awsrw bxnw hy? bwsrky ipmf 'c: BweI jytw ji dy nwnky bwsrky ipmf (AMimRqsr) iv`c sn[ mwqw-ipqw dy Akwl clwxw kr jwx 'qy ienhw di nwni ji ienhw ƒ Awpxy nwl ipmf bwsrky ly Awey[ bwsrky Cotw ijhw ipmf si[ ieqy ieh Xwd r`kx-xog hy ik guru Amrdws ji vi bwsrky ipmf dy rihx vwly sn[ jd BweI jytw ji AwpxI nwni ji nwl bwsrky Awey qw nwni-dohqy nwl du`k swjw krn lei (guru) Amrdws ji vi gey[ (guru) Amrdws ji di aumr aus smyn lgbg 62 swlw di si[ (guru) Amrdws ji ny BweI jytw ji ƒ ipqw vwlw ipawr id`qw[ nwnky prvwr di gribi kwrn CotI aumr qon hi BweI jytw ji ƒ rozi-roti dy prbmd lei GuM xiaw vycx dw kmm krnw ipaw[ ieh kwpi s^q ikrq-kmwei si[ nwni GuM xiaw bxw idmdi qy dohqw vyc AwauNdw[ gribi dy Aihsws ny Aqy eyni CotI aumr 'c dsw nhumaw di ies ikrqkmwei ny (guru) rwmdws ji ƒ sugvqw, suc`jqw, inmrqw qy imtws ijhy guxw nwl hor vi mwlwmwl kr id`qw[ ies qrhw pmj swl biq gey[ Awpxy hi ipmf dy rihx vwly dohqy di su`ci ikrq vyk ky (guru) Amrdws ji dw BweI jytw ji nwl snyh bx igaw[ (guru) Amrdws ji BweI jytw ji ƒ guru AMgd dyv ji dy drbwr diaw g`lw suxwaundy[ ies qrhw BweI jytw ji dw JukwA idn-bidn guru-gr prqi vddw igaw[ goiemdvwl invws: jd guru AMgd dyv ji ny (guru) Amrdws ji ƒ goiemdvwl ngr vswaux dw *mu`k sk`qr, SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr[ -fw. rup ismg*
gurduawrw gzt 13 hukm kiqw qw (guru) Amrdws ji Awpxy prvwr dy hor mynbrw nwl BweI jytw ji qy aunhw di nwni ƒ vi bwsrky qon Awpxy nwl ly gey[ BweI jytw ji di aumr aus smyn 12 ku swl di si[ bhuq swriaw smgqw rozwnw AwauNdIAW qy ngr di auswri iv`c Awpxw Xogdwn pw ky jivn splw krdiaw[ BweI jytw ji vi pirvwrk rozi-roti GuM xiaw vyc ky kmw bwki smw (guru) Amrdws ji di dyk-ryk hyt prym-bwvnw qy SrDw nwl syvw-ismrn krdy[ aunhw ƒ guru-drbwr iv`con Awqimk Kurwk prwpq humdi[ BweI jytw ji ies qrhw syvw qw guru-gr iv`c krdy pr Awpxw jivn inrbwh 'GuM xiaw' vyc ky hi krdy[ smgqw (guru) Amrdws ji dy nwl KfUr swihb, sri guru AMgd dyv ji dy drsn krn jwdiaw[ BweI jytw ji ƒ smgqw dy smg guru-drsn krn dw subwg prwpq humdw[ sri guru AMgd dyv ji ny Awpxw AKIrI smw nyvy AwieAw jwx (guru) Amrdws ji ƒ gurg`di 'qy ibrwjmwn kiqw qy hukm kiqw ik Awp hux goiemdvwl ƒ is`ki dw kyndr bxwe[ ies qrhw sri guru Amrdws ji goiemdvwl rihx l`g pey[ ivawh: sri guru Amrdws ji dy do spùqr bwbw mohn qy bwbw mohri ji, do spu`qriaw bibi dwni qy bibi BwnI ji sn[ bibi dwni dw ivawh BweI rwmw ji nwl hoieaw[ jd bibi BwnI ji juawn hoey qw ienhw dy ivawh bwry Gr iv`c ivcwr hox l`gi[ BweI jytw ji ipcly 11/12 swl qon guru Amrdws ji di smgq iv`c sn[ ies smyn dorwn guru ji BweI jytw ji dy subwa, guxw, jivn rihxi qon cmgi qrhw jwxum ho gey sn[ guru Amrdws ji BweI jytw ji di pirvwrk gribi qon vi jwxum sn qy aunhw di jivn au~cqw, AiDAwqimk AmIrI qon vi BlI-BWq vwk& sn[ AiDAwqimk AmIrI di qw aunhw ƒ jwg hi guru Amrdws ji ny Awpxy h`qin lwei si[ bibi BwnI ji vi guru ipqw, guru Amrdws ji ƒ AMimRq vyly iesnwn krwaux di syvw krdy[ ieh syvw auh spu`qri hox krky nhin, sgon guru Amrdws ji dy is`kw syvkw vjon krdy sn[ ies qrhw BweI jytw ji ƒ hr qrhw Xog smj, bibi BwnI ji di SwdI aunhw nwl 22 P`gx, smmq 1610 ib: (1553 ei:) iv`c goiemdvwl ivky kr id`qi gei[ aus smyn BweI jytw ji di aumr 19 swl di si[ BweI jytw ji qy bibi BwnI ji hmysw guru ipqw qy guru drbwr di smgq iv`c r`ujy rihmdy[ guru ipqw vi ienhw di Gwl kmwei 'qy bhuq KuS sn[ bibi BwnI ji bhuq hi KuSiksmq sn[ is`k ieiqhws iv`c auhi AijhI iek AYsI S^sIAq hn ijnhw ƒ guru-spu`qri, guru-supqni, guru-jnni qy ipr is`k Drm dy pihly ShId, ShIdW dy isrqwj sri guru Arjn dyv ji di mwqw hox dw subwg prwpq hoieaw pr ieh sb kuj humdy hoey vi aunhw iv`c iksy iksm di haumy jw hmkwr nhin AwieAw sgon hr smyn guru syvw qy guru kirqi iv`c hi rhy[ ies smyn qk BweI jytw ji dw Asl nwm 'rwmdws' s`dxw SurU ho igaw si[ (guru) rwmdws ji dy iqmn spu`qr bwbw iprqi cmd, bwbw mhwdyv qy (guru) Arjn dyv ji sn[ syvw-ismrn qy Gwl kmwei: (guru) rwmdws ji pihlw hi goiemdvwl ivky rih ky guru drbwr iv`c idn-rwq iek kr ky syvw ismrn krdy sn[ AiDAwqimk au~cqw pihlw hi prp`k ho cu`ki si Aqy bibi BwnI ji nwl ivawh hox krky guru pirvwr nwl smswirk irsqw vi AqI inktvrqi ho igaw[ (guru) rwmdws ji guru-gr iv`c hmysw syvk bx ky rhy[ aunhw kdy vi smswirk irsqy ƒ pihl nhin id`qi, smswirk irsqy qon au~pr au~t ky aunhw guru Amrdws ji nwl AiDAwqimk irsqw
gurduawrw gzt 14 hi joivaw[ ies lei aunhw kdy lokwcwr qy lok-imhixaw di vi prvwh nw kiqi[ guru-gr prqi au~ci-sùci priq qon guru Amrdws ji pihlw hi bhuq cmgi qrhw jwxum sn[ (guru) rwmdws ji ny guru-gr di mwx-mrxwdw ƒ smj, Awpxy Awp ƒ guris`ki mwrg 'qy c`lx lei prp`k kr ilaw[ prcwr Xwqrw qy bwauli di isrjxw: ijs smyn guru Amrdws ji lokwei ƒ Bv-swgr qon qwrn qy lokw ƒ vihmw-brmw dw iqawg krn Aqy au~cw-su`cw jivn jiaux dw aupdys krn lei ihmdu qirqw 'qy gey qw (guru) rwmdws ji vi aunhw dy nwl gey[ guru ji dw mksd qirq Xwqrw nhin sgon qirqw 'qy iek`qr hoey lokw ƒ s`c-drm dw aupdys dyxw hi si[ lokwei ƒ brwbrqw, swjivwlqw dy aupdys idrvh krwaux, auc-nic dy Byd Brm dur krn lei, guru Amrdws ji ny AijhI bwauli dw inrmwx krn di Xojnw bxwei, ijs iv`c iesnwn kr ky sb Awpxy Awp ƒ brwbr smj skx Aqy qirq Xwqrw dy Pokt krm qon vi bc skx[ ijqy bwauli dy inrmwx nwl pwxi diaw hor lovw ƒ puiraw krnw si, auqy auprokq aupdys ƒ AmlI jwmw vi prdwn krnw si[ bwauli dw inrmwx SurU ho igaw[ aus smyn (guru) rwmdws ji di aumr 25 swlw di si[ smswirk irsqy vjon (guru) rwmdws ji guru Amrdws ji dy jvwei sn pr AiDAwqimk irsqy vjon auh guru ji dy SrDwvwn, isdki is`k qy SrDwlU sn[ smswirk irsqy dw hmkwr kdy nyvy nhin si l`gx id`qw[ (guru) rwmdws ji smgqw nwl iml ky bwauli di syvw qn-mn nwl krdy, smgqw di syvw lei lmgr-pwxi dw prbmd krdy qy smw imlx 'qy Awp tokri FoNhdy[ (guru) rwmdws ji ny smswirk irsqy dw ikawl C`f ky guru-drbwr di syvw iv`c qn-mn lin kr id`qw[ Awp ji idn-rwq guru drbwr iv`c syvw krdy sn[ bwauli di syvw di izmmyvwri (guru) rwmdws ji dy isr si[ iek idn guru-drsnw qy bwauli di kwr-syvw krn lei lwhor qon smgq AweI[ smgq iv`c (guru) rwmdws ji dy prvwr dy nzdiki mynbr vi sn[ jd aunhw (guru) rwmdws ji ƒ shury Gr rih ky tokri FoNhdy dyikaw qw aunhw bhuq burw mnwieaw[ aunhw (guru) rwmdws ji ƒ ikhw ik jy iehi kmm krnw si qw Awpxy Gr hi kr lyxw si, ieqy SrIky di ikaun byiezqi krvw irhw? Aijhy hi kovy bol aunhw guru Amrdws ji ƒ boly[ aunhw lokw diaw A`KW qw kyvl smswirk irsqy ƒ q`kx qk hi simq sn[ aunhw ƒ guru-is`k dy AiDAwqimk irsqy di au~cqw qy nyvqw dw Aihsws nhin si[ aunhw dy kubol sux (guru) rwmdws ji guru Amrdws ji dy crnw iv`c if`g pey qy kihx l`gy, "s`cy pwqswh! ienhw ƒ pqw nhin ik ieh ki bol rhy hn? ienhw ƒ muaw& kr ide[ ienhw 'qy imhr b^iss kro qw jo ienhw ƒ smj Aw sky ik AiDAwqimk irsqy dy swhmxy smswirk irsqy qùc hn[" ipr (guru) rwmdws ji smswirk irsqydwrw ƒ ieaun mu^wqb hoey, "Eey BoilE! ieh myrw shurw Gr hi nhin, ieh mukqi dw dr vi hy[ myn qw AwpxI mukqi dwqy siqguru Amrdws ji qy smgq di syvw kr ky, guru-gr diaw KuSIAW prwpq kr, Awpxw lok-prlok smvwr irhw hw!" guru Amrdws ji ny ieh bol sux ky (guru) rwmdws ji ƒ CwqI nwl lwieaw[ (guru) rwmdws ji di inmrqw, imtws qy guru ipawr q`k, bhuq KuS hoey qy lwhoron Awey aunhw dy SrIky dy lokw ƒ kihx
gurduawrw gzt 15 l`gy, "purko! rwmdws dy isr au~pr gwry di tokri nhin, ieh qw din-duniaw dw Cqr hy!" bmswvli nwmy dy krqw Anuswr:- swk nw jwqw ihrdy rikaw syvki Bwau[ cmclqwei cqrwei n Kyfx h`sx dw cwau[ priq crnw di syvki rki ibnw siqguru hor n koei dykx A`KI[ (pmnw 69) Akbr bwdswh nwl mulwkwq: iek vwr Akbr bwdswh pws mokwprsq brwhmxw ny iskwieq kiqi ik guru Amrdws ji ny iek nvw pmq clwieaw hy, ijs iv`c vrn-awsrm dw Byd nhin kiqw jwdw, rwm nwm ƒ C`f ky 'vwihguru' nwm dw aucwrn- ismrn kiqw jwdw hy[ nw ieh vyd-pwt ƒ mmndy hn qy nw hi brwhmxw ƒ[ ieh qw ipqr-pujw vi nhin krdy[ Akbr bwdswh ny guru Amrdws ji ƒ goiemdvwl sunyhw ByijAw ik brwhmxw di iskwieq dy m`dynzr Aw ky sp`stikrn dyx[ guru Amrdws ji ibrd AvsQw iv`c sn[ aunhw ny Awp lwhor jwx di QW (guru) rwmdws ji ƒ hr qrhw Xog jwx lwhor ByijAw[ (guru) rwmdws ji kihx-suxn di smr`qw r`kdy sn Aqy nwl hi BY-rihq qy sihnsil vi sn[ (guru) rwmdws ji ny guru hukm Anuswr lwhor jw ky bwdswh dy drbwr 'c brwhmxw dy swry SMky nivrq kiqy[ guru ji ny ikhw ik ie`k Akwl purk vwihguru dy pydw kiqy hoey swry mnu`k brwbr hn, sb ƒ brwbr dy hi h`k hn, koei vi au~cw nivw nhin[ koei mnu`k mwvw nhin humdw, mwvy qw aus dy krm (kmm) humdy hn, jo aus ƒ 'nic' bxwaundy hn[ mnu`k ƒ mwvy krm nhin krny cwhidy[ prmwqmw dw hi nwm jpxw cwhidw hy; aus dw hi ismrn krnw cwhidw hy, jo sb ƒ pwldw hy[ ies qrhw brwhmx inrau~qr ho gey[ Akbr bwdswh guru ji 'qy bhuq KuS hoieaw qy aus ny Kud guru drbwr, goiemdvwl swihb ivky phumc guru Amrdws ji dy drsn krn di ie`cw zwhr kiqi, jo ip~con jw ky puri hoei[ priikaw: guru Amrdws ji mhwrwj (guru) rwmdws ji di SrDw, ivsvws, isdk, prym Bwvnw qon cmgi qrhw jwxum sn[ aunhw ny ieh mn hi mn iv`c PYslw kr ilaw si ik swfy qon ip`con guirawei di izmmynvwri (guru) rwmdws hi cmgi qrhw inbwa skdy hn[ ipr vi sbnw smbmdq idrw di qs`li lei guru Amrdws ji ny iek idn BweI rwmw ji qy (guru) rwmdws ji ƒ Awpxy bytx lei QVHy bxwaux lei hukm kiqw[ donw syvkw ny QVHy bxwauxy SurU kr id`qy[ Swm ƒ guru ji ny QVHy dyky qy ikhw, "ieh TIk nhin bxy, Fwh ky ipr bxwe[" guru hukm Anuswr ipr QVHy bxwey gey[ ipr vi guru ji ny psmd nw kiqy[ ipr dubwrw bxwaux lei AwdyS kiqw[ kwpi vwr BweI rwmw ji qy (guru) rwmdws ji ny QVHy bxwey pr guru ji dubwrw bxwaux dw AwdyS kr dyx[ AKIr BweI rwmw ji A`k gey qy ieqon qk AwK id`qw ik "guru ji vfyri aumr dy ho gey hn[ ienhw ƒ qw cyqw hi nhin rihmdw ik myn pihlw ki ikhw hy[ myn qw ijvyn auh hukm krdy hn, ausy qrhw hi QVHw bxwaundw hw pr ieh AYvyN ibnw kwrn hi sbnw ƒ Fwh dyx lei kih dyndy hn[" (guru) rwmdws ji ny guru Amrdws ji ƒ bynqi kiqi, "guru pwqswh jie! myri Alp mq hy, qusin Awpxy piv`qr crn myry ihrdy iv`c itkwe qw ik myn Awp ji dy khy muqwbk QVH y bxw skw["
gurduawrw gzt 16 'surj prkws' dy krqw BweI smqok ismg ji dy SbdW iv`c- myn Axjwx hw, in`q Bu`lxhwr hw, qusin sd bksmd ho[ qusin glqiaw ƒ nhin icqwrdy[ qusin qw cmgi qrhw smjw idmdy ho pr myri QoVHI mq hox kwrn myn aus muqwibk kr nhin skdw[ so Awp ji AwpxI Kws rihmq kro qw ik myn aus muqwibk QVHw bxw skw:- niki riiq BwiK smjwvau[ myn miq mmd ABwg ibcwrw[ jwin skîo nihn khîo qumwrw[ ies qrhw (guru) rwmdws ji di inmrqw, imtws, guru-rzw iv`c KuS rihx di Bwvnw, guru prqi SrDw isdk ny aunhw ƒ priikaw iv`con spl kiqw[ guru ji ny priikaw rwhin smgqw ƒ XkIn krvw id`qw ik gurg`di di mhwn izmmynvwri inbwaux dy Xog kox hy? gurg`di di prwpqi: guru Amrdws ji ny Awpxw AMqm smw nyvy AwieAw jwx, pihli sqmbr 1574 ei: muqwibk pihli A`sU, smmq 1631 ibkrmi ƒ guru rwmdws ji A`gy pmj pysy qy nwrial r`k ky m`qw tyikaw[ AwpxI h`qin gurqw-g`di 'qy ibtwieaw[ guru-gr di prmprw Anuswr bwbw bu`fw ji ny guirawei di rsm Adw kiqi[ swri smgq ny guru-hukm ƒ KuSI-KuSI prvwn kridaw, guru rwmdws ji dy crnw 'qy m`qw tyikaw[ bwbw sumdr ji rwmkli sd iv`c sp`st krdy hn:- rwmdws sofi iqlku diaw gur sbdu scu niswxu jiau ]5] siqguru purku ij boilaw guriskw mmin lei rjwie jiau ] mohri puqu snmuku hoieaw rwmdwsy pyri pwie jiau ] sb pvy pyri siqguru kyri ijqy guru Awpu rikaw ] koei kir bkili invy nwhi ipir siqguru Awix invwieaw ] hir gurih Bwxw diei vifawei Duir ilikaw lyku rjwie jiau] khy sumdru suxhu smqhu sbu jgqu pyri pwie jiau ]6]1] (pmnw 922-23) gurg`di 'qy ibrwjmwn ho, siqguru rwmdws ji ny AwpxI mno-avsqw ienhw pwvn bolw rwhin ivakq kiqi:- jo hmri ibid hoqi myry siqgurw sw ibid qum hir jwxhu Awpy ] hm rulqy iprqy koei bwq n pucqw gur siqgur smig kiry hm Qwpy ] (pmnw 167) AMimRq srovr di isrjxw: idn-b-idn is`k smgqw di igxqi vddi jw rhi si[ is`k Drm dw nvw prcwr kyndr sqwpq krn lei guru Amrdws ji ny (guru) rwmdws ji qy bwbw bu`fw ji ƒ AwdyS kiqw[ guru Amrdws ji di AwigAw Anuswr (guru) rwmdws ji ny smmq 1621 ei: iv`c qumg, gummtwlw, sulqwnivmf ipmfw pws iek qwl putvwieaw, ijs dw nwaun smqoksr r`ikaw[ guru Amrdws ji di AwigAw nwl iek ipmf bminhaw, ijs dw nwaun "guru kw c`k" r`ikaw[ Awpxy prvwr dy invws lei (guru) rwmdws ji ny mkwn bxvwey, jo guru ky mihl nwaun nwl pris`d hn[ dukbmjni byri dy pws smmq 1634 ibkrmi iv`c iek qwl KudvwieAw, ijs ƒ ip~con guru Arjn dyv ji ny smpurn kiqw qy nwaun 'AMimRq-sr' r`ikaw[ BweI gurdws ji dw kqn hy:
gurduawrw gzt 17 bytw sofi pwiqswhu rwmdwsu siqguru khwvy[ purnu qwlu KtwieAw AMimRqsir ivic joiq jgwvy[ (vwr 1:47) ijs qon ip`con v`sy ngr dw nw vi AMimRqsr jgq-pris`d hoieaw[ AMimRq srovr dy ivckwr sri hirmmdr swihb di isrjxw guru Arjn dyv ji ny krvwei Aqy sri guru grmq swihb dw pwvn srup iqawr hox 'qy pihli vwr sri hirmmdr swihb ivc prkws krvwieaw[ bwbw bu`fw ji ƒ pihly grmqi hox dw mwx-siqkwr hwsl hoieaw[ AMimRq srovr qy sri hirmmdr swihb krky A`j AMimRqsr ivsv ivsys Dwrimk kyndr hy[ AMimRqsr Sihr vwli zmin siqguru rwmdws ji ny 500 iv`gy qumg ipmf dy izmindwrw pwson 700 AkbrI ruipaw iv`c ^ridi si[ ies ngr ƒ guru rwmdws ji ny hr p`kon smpurnqw b^sx lei lokw diaw AiDAwqimk, smwijk, AwriQk lovw puriaw kiqiaw[ v`k-v`k qrhw dy 52 iksm dy hunrmmd lokw ƒ vswaux dw prbmd kiqw igaw[ guru ji v`lon AwrMB kiqy ies kwrj di SwhdI A`j vi guru bzwr qy moci bwzwr Br rhy hn[ pihly pihl guru ji ny Awpxy drbwr dy pws grib lokw ƒ hi mwx b^isaw jo ik is`k Drm dy buinawdi AsUl muqwibk si[ pihlw pihl ies ngr dy do nw 'c`k guru' qy 'rwmdws pur' pris`d hoey[ jldi hi ies ngr iv`c AwbwdI smgxi ho gei qy lok KuShwlI dw jivn bsr krn l`gy[ gurbwxi ies q`q di gvwhi BrdI hy: vsdi sgn Apwr AnUp rwmdws pur] (pmnw 1362) vpwr qy auqpwdn ƒ vdwaux lei jo kwrj guru swihbwn ji ny kiqy pmjwb dy lok hmysw siqguru swihbwn dy irxi rihxgy[ duk BMjnI byri: ieiqhwsk swki hy ik p`ti dy rwjy duni cmd diaw pmj DIAW sn[ syt duni cmd smswirk mwieaw dy hmkwr iv`c buri qrhw jkivaw hoieaw si[ iek vwr aus ny AwpxIAW DIAW ƒ pu`icaw- qusin iks dw id`qw KWdIAW ho? cwr DIAW ny ikhw ik: ipqw ji! AsIN Awp dw id`qw KWdIAW-pihndIAW bhuq KuS hw pr pmjvin DI 'rjni' jo prmysr dy prym-bwau vwli si, aus ny ikhw ik: ipqw ji! myn prmwqmw dw id`qw KWdI hw, aus dw id`qw pihndi hw ikaunik dwqw dw mwlk auh prbu-prmysr Awp hi hy[ syt duni cmd ƒ ies g`l 'qy gu`sw AwieAw[ aus ny Awpxy gu`sy dw prgtwvw- rjni dw ivawh iek lulhy-lmgvy-ipmgly nwl kr ky kiqw, qw ik rjni ƒ pqw l`g sky ik kox pwldw hy? pr rjni ƒ aus prmwqmw ny AQwh isdk b^isaw[ aus ny idlon aus ipmgly ƒ Awpxw pqi mmn ilaw[ aus ƒ mihsus hoieaw ik ieh prmwqmw dw hukm hy ijs ƒ siq krky mmnxw cwhidw hy[ rjni ny Awpxy ipmgly pqi ƒ tokri iv`c ibtwieaw qy GroN c`l pei[ auh rozwnw imhnq-mus`kq kr ky Awpxw qy Awpxy ipmgly pqi dw jivn inrbwh krn l`gi pr prmysr ƒ kdy nw Bu`ldI[ iek idn rjni Awpxy pqi vwli tokri ƒ AMimRq srovr dy iknwry du`k BMjnI byri CwvyN r`k ky Awp roti-pwxi dy Awhr iv`c bwhr cli gei[ ikhw jwdw hy ik ipmgly ny lwgy pwxi di C`pVI iv`con kwly kwvw ƒ nhwaunidaw vyikaw- jo ic`ty ho rhy sn[ ipmglw vi ihmmqdlyri kr ky Awpxy Awp ƒ ijvyn-ikvyn C`pVI iv`c ly igaw[ jd aus ny auqon iesnwn kiqw qw auh non-br-non ho igaw[ jd rjni vwps AweI qw auh aus tokri vwli QW 'qy iek qmdrusq qy
gurduawrw gzt 18 KUbsUrq nojuawn ƒ bytw vyk ky hyrwn ho gei[ nojvwn khy ik myn qyrw pqi hw[ rjni ƒ mmnx iv`c nw Awvy[ A^Ir JgVw guru rwmdws ji dy drbwr iv`c phumcw[ guru ji ny rjni ƒ ivsvws idvwieaw ik bibi! ieh hi qyrw pqi hy- prmwqmw ny qyri prym-bgqi ƒ Pl lwieaw hy[ ies qrhw rjni qy aus dw pqi guru drbwr iv`c rl ky rihx l`gy[ gurbwxi iv`c vi ies prqwey mhwvwk hy:- AMimRq sru siqguru siqvwdi ijqu nwqy kauaw hmsu hohy ] (pmnw 493) msmd prqw SurU krni: rwmdws pur iv`c goiemdvwl vwg smgqw iek`qr hox l`giaw[ ausy qrhw hi nwm ismrn, smgq-pmgq AwrMB hoei[ guru-gr ƒ mmnx vwilaw guris`kw di igxqi idnon-idn vd rhi si[ Sihr di auswri qy AMimRq srovr di KudvweI vi jwri si[ ienhw sb kwrjw ƒ inxm purvk krn Aqy "nwnk inrml pmq" dw prcwr-prswr krn lei guru rwmdws ji ny prqiind is`kw ƒ prcwrk Bwv 'msmd' QwipAw[ msmd guru-smdys ƒ lokw qk phumcwaundy Aqy lokw pwson kwr- Bytw; mwieaw guru drbwr iv`c phumcwaundy[ ies qrhw msmd prqw nwl ijqy gurmiq dw prcwr hor vdyry ielwikaw iv`c hox l`gw, auqy guru-gr iv`c cl rhy ivkws kwrjw lei mwieaw di lov vi puri hmudi[ ielwky iv`c sri guru rwmdws ji dw mwx-siqkwr bhuq vd igaw[ guru ji di cumbki S^sIAq ny lokwei ƒ Awpxy nwl jov ilaw[ sb ihmdu, muslmwn ies AnUpm ngri iv`c v`sx dw mwx mihsus krn l`gy[ ies qrhw guru ji ny is`ki dy kyndri sqwn di sqwpnw kiqi[ sri guru Arjn dyv ji ny guru ipqw dy AwdyS Anuswr AMimRq srovr iv`c 'sri hirmmdr swihb' di isrjxw kiqi, ijs bwry gurbwxi dw pwvn Purmwn hy: ifty sby Qwv nhi qudu jyihaw] (pmnw 1362) A`j hzwrw lok jdon guru rwmdws ji di vroswei ies pwvn ngri iv`c prvys krdy hn qw aunhw dy mumhon subwvk hi 'DMn guru rwmdws, DMn guru rwmdws' ieh bol Awp muhwry hi inkl pyndy hn[ is`k mrxwdw inxq krni: guru rwmdws ji dy smyn is`k Drm dy pyrokwrw di igxqi kwpi ho cu`ki si[ is`k smwj ƒ iek mrxwdw iv`c r`kx lei guru rwmdws ji v`lon is`kw di in`q di mrxwdw inrdwrq kiqi gei[ guris`kw di in`q krni guru rwmdws ji di gurbwxi iv`c ies qrhw drj hy:- gur siqgur kw jo isku AKwey su Blky auit hir nwmu idawvy ] audmu kry Blky prbwqi iesnwnu kry AMimRq sir nwvy ] aupdyis guru hir hir jpu jwpy sib iklivk pwp dok lih jwvy ] ipir cvy idvsu gurbwxi gwvy bhidaw autidaw hir nwmu idawvy ] jo swis igrwis idawey myrw hir hir so gurisku guru min BwvY ] ijs no dieawlu hovy myrw suawmi iqsu gurisk guru aupdysu suxwvy ] jnu nwnku DUiV mmgy iqsu gurisk ki jo Awip jpy Avrh nwmu jpwvy ] (pmnw 305) (bwki pmnw 27 'qy)
gurduawrw gzt 19
gurduawrw gzt 20
gurduawrw gzt 21
gurduawrw gzt 22
gurduawrw gzt 23
gurduawrw gzt 24
gurduawrw gzt 25
gurduawrw gzt 26
gurduawrw gzt 27 (pmnw 18 dw bwki) guris`kw dy ivawh di mrxwdw insicq krn lei guru rwmdws ji ny suhi rwg iv`c cwr lwvw aucwriaw qy hukm kiqw ik ivawh krn smyn ienhw dw pwt krnw Aqy jivn iv`c ienhw lwvw rwhin id`qy AiDAwqimk aupdys ƒ idrvh krnw[ ies qrhw guru rwmdws ji is`k Drm ƒ p`ky pyrin KVHw kr gey[ guru rwmdws ji bwry iehi kihxw Xog hy:- DMnu DMnu rwmdws guru ijin isiraw iqny svwiraw] puri hoei krwmwiq Awip isrjxhwry DwirAw] iski AqY smgqi pwrbrhmu kir nmskwiraw] Atlu AQwhu Aqolu qu qyrw AMqu n pwrwvwiraw] (pmnw 968) BweI hmdwl ƒ prcwrk Qwpxw: jmifawly dw BweI hmdwl siqguru rwmdws ji dy drbwr iv`c syvw kiraw krdw si[ iek idn guru ji Acwnk lmgr iv`c gey[ BweI hmdwl ji aus smyn lmgr vwsqy Awtw gumnh rhy sn[ BweI hmdwl ji ny Awty nwl il`bvy h`qw nwl siqguru ji dw siqkwr krnw Xog nw smijaw[ ies lei aus ny Awpxy h`q ip`cy kr ley qy guru-crnw 'qy nmskwr kiqi[ guru ji BweI hmdwl dy is`ki isdk qy Gwl-kmweI qon bhuq KuS hoey[ aunhw ny BweI hmdwl ƒ QwpVw id`qw qy is`k Drm dw prcwr krn di syvw sonpi[ gurbwxi: sri guru rwmdws ji di smùci bwxi sri guru grmq swihb iv`c drj hy[ guru ji ny 30 rwgw iv`c k`ul 246 Sbd, 33 AStpdIAW qy 28 CMq aucwrn kiqy[ sri guru grmq swihb iv`c drj 22 vwrw iv`con 8 vwrw guru rwmdws ji diaw aucwrn kiqiaw hoeiaw hn[ joqi joiq: guru rwmdws ji ny Awpxw AMqm smw nyvy AwieAw jwx, guirawei di mhwn au~qm izmmynvwri lei dirg soc-ivcwr, prk pvcol krn auprmq Awpxy Coty spu`qr (guru) Arjn dyv ji ƒ ies Xog smijaw[ bwbw bu`fw ji ny sri guru Arjn dyv ji ƒ guirawei dw iqlk lgwieaw[ guru rwmdws ji pihli sqmbr 1581 ei: ƒ goiemdvwl swihb joqi-joiq smwa gey[ aus vkq guru ji di k`ul aumr 47 swlw di si[ AMimRq smcwr
gurduawrw gzt 28 -gurmuk ismg 'rwhi' nwgoky* duniaw dy ieiqhws ivc koei vi AYsw Drm nhin ijs ivc lmgr Ckwaux lei ShIdIAW dyx di lov pei hovy[ jgq guru swihb sri guru nwnk dyv ji dy 20 rupieaw di rsd nwl kei idnw qon Bu`Ky swduaw nmu lmgr Ckw ky auc-nic qy jwq-pwq dw ibmn-byd imtw iek pmgq ivc byt lmgr Ckx lei clwei gei prqw di riq 'qy pihrw idmdy, ismgw ny pmjw swihb ivc ShIdIAW pw ky guru ky bwg dy morcy ivcon igrpqwr kiqy ismgw nmu Atk dy iklhy ivc kyd krn lei jw rhi g`fi nmu rok Awpxy kydi virw nmu lmgr CkwieAw[ ieh progrwm pihlw qon ivcwiraw qy auliikaw hoieaw nhin si sb kuj Acwnk hi vwpiraw[ gurduawrw pmjw swihb: lwhor qon ipswvr jwx vwli svk 'qy rylvy lwein rwvlipmfi qon A`gy 46 iklomitr, rylvy stysn hsn Abdwl qon l`gbg iklomitr di duri 'qy siqq gurduawrw sri pmjw swihb hy[ pir hsn Abdwl jo ik vli kmdwri dy nwm nwl pris`d hoieaw[ auh Kurwswn dy ielwky dw rihx vwlw si[ ieh ipmf ies dw vswieaw si[ Awp aupr iek phwvi 'qy rihmdw si[ ijqy iek pwxi dw csmw si hor ikqy vi dur nyvy pwxi nhin si[ ielwkw invwsi pwxi ies kolon hi lyndy sn[ pir hmkwri qy iz`di si ies nmu AwpxI Azmq 'qy mwx si[ p`cm di audwsi dorwn sri guru nwnk dyv ji ies mukwm 'qy jw ibrwjy[ ies dw hmkwr qovx lei hi qw guru ji ieqy Awey sn[ Acwnk BweI mrdwnw ji nmu ipaws l`g gei auh phwvi aupr pwxi lyx do vwri gey[ vli kmdwri ny aus nmu mmdw cmgw boilaw nwl hi ikhw ik qum aus nwl rih irhw eyn, ki auh qynmu pwxi nhin iplw skdw? guru ji ny zmin qon iek p`qr cu`ikaw qw auqon jl di Dwr vih quri[ pwxi pi mrdwnw ji di ipaws qw SWq ho gei pr audr vli kmdwri ny jd Awpxw csmw su`kw pwieaw qw gu`sy ivc lwl pilw ho iek BwrI Brkm p`qr phwvi qon guru ji v`l ryv id`qw[ p`qr nmu guru ji ny h`q nwl rok ilaw jo A`j vi aus jghw srovr kmfy mojud hy smgqw SrDw siqkwr sihq aus pmjw swihb dy drsn krdiaw hn[ ngr dw nwm hsn Abdwl qon pmjw swihb hoieaw[ ip`con mhwrwjw rxjiq ismg ji ny gurduawrw swihb di iemwrq bxvwei qy nwm jmin lgvwei[ jqydwr krqwr ismg J`br ny 18 nvmbr 1920 nmu gurduawrw swihb dw prbmd SRomxI gurduawrw kmyti ADIn ilawdw[ gurduawrw sudwr lihr dw mksd AwcrnhIn ho cu`ky mhmqw qon (jo ik guru Gr nmu qy jmin, jwiedwd nmu Awpxw ivrwsqi h`k smjdy sn) gurduawrw swihbwn num mukq krvwauxw si[ guru ky bwg dw morcw 8 Agsq 1922 nmu SurU hoieaw jdon guru ky lmgr lei guru ky bwg iv`con ik`krw CWg pmj AkwlIAW ny bwlx v`f ilaw qw mhmq gùsy ivc lwl pilw ho igaw[ aus di Skwieq 'qy ismgw *hwaus nm. 203-204 inaun ShId audm ismg ngr, mmdr vwlw bzwr sulqwnivmf rof sri AMimRqsr swihb[
gurduawrw gzt 29 aupr cori dw ielzwm lgw ky igr&qwr kr ilaw[ iehnw nmu Cy-Cy mhiny di kyd qy 50-50 rupey zurmwnw kiqw igaw[ 22 Agsq 1922 qon inrmqr igr&qwriaw SurU ho geiaw[ puls qy &Oj dw pihrw lgw id`qw igaw[ ifpti kimsnr dy hukmw 'qy SRomxI kmyti prdwn, jnrl sk`qr qy sk`qr qy hor muki mynbrw ny sri Akwl q^q swihb dy snm`uk igr&qwriaw id`qiaw[ hux hr roj 100-100 ismgw dw jqw sri Akwl q^q qon Ardwsw sod guru ky bwg lei rvwnw humdw irhw[ iehnw SWqmeI ismgw 'qy zwlm biti AMgryz APsr dy hukm 'qy bloc puils v`lon fwgw dw minh vrwieaw jwdw[ ibhos hox 'qy auhnw nmu igr&qwr krky dur-duryfy diaw jylhw ivc Byj id`qw jwdw[ swkw pmjw swihb dy ShId: 29 AkqUbr 1922 nmu guru ky bwg dy kydi ismgw nmu spysl ryl g`fi rwhin Atk iljwieaw jw irhw si qw pmjw swihb di smgq nmu ies di ibxk py gei[ gurduawrw pmjw swihb di kmyti qy smgqw ny inscy kr ilaw ik guru ky bwg dy kydi ismgw nmu ly jw rhi g`fi num hr hwlq ivc rok ky Awpxy virw num prswdw Ckwauxw hy BwvyN ShIdIAW hi ikaun nw pauxiaw pyx! mohrli kqwr ivc BweI krm ismg ji qy BweI prqwp ismg ji sn[ ShId BweI krm ismg ji: BweI krm ismg ji ijnhw dw muflw qy pirvwrk nwm smq ismg si[ iehnw dw jnm BweI Bgvwn ismg ji grmqi q^q sri kysgvh swihb (AnMdpur swihb) dy Gr iek mwg 1942 ib., 14 nvmbr 1885 nmu idn virvwr nmu mwqw rup kor ji di ku`kon hoieaw[ Awp ji ny qkq sri sckmf hjur swihb AMimRq di dwq prwpq kiqi qy nwm smq ismg qon krm ismg hoieaw[ Awp ny sri guru grmq swihb ji dy pwt di smiqaw, hor Dwrimk grmqw di kqw ivcwr qy kirqn ivc muhwrq Gr qon hi Awpxy ipqw ji qon prwpq kiqi[ kqw kirqn kridaw kridaw ies qrhw Awp pihli SRyxI dy kirqniaw ivc Sumwr ho gey[ gurduawrw sudwr lihr smyn Awp 'qy AkwlI lihr dw prbwv cvh igaw[ Awp guru ky bwg dy z^mi ismg di syvw ivc Aw l`gy[ ieqon Awp gurdwmw dy drsn didwry krdy hoey 1922 ei. ivc pqni smyq gurduawrw sri pmjw swihb phumcy[ prbmdkw qy smgqw di bynqi 'qy auqy hi kirqn di syvw smbwl lei[ kirqn di syvw dy nwl nwl auh hmysw pmq syvw lei qqpr rihmdy[swky smyn Awp di aumr 36 swl 9 mhiny 15 idn si[ ShId BweI prqwp ismg ji: BweI prqwp ismg ji 15 cyq iq`q AStmI 1956 ib. 26 mwrc 1899 nmu ngr AkwlgVH izlhw gujrwvwlw ivc bibi prym kor ji di ku`kon BweI srup ismg ji dy grih ivky jnmy[ 11AkqUbr 1918 nmu s. kpur ismg ji ngr lohiaw izlhw gujrwvwlw di spu`qri bibi hrnwm kor ji nwl Awp dw ivawh hoieaw[ iehnw dy Gr iek lvki qy iek lvky s. qrlok ismg ny jnm ilaw pr ieh BweI prqwp ismg ji di ShIdI qon Cy mhiny pihlw hi ies jhwn qon kuc kr igaw[ Awp ny Awpxy ngr qon ividaw prwpq kiqi[ies auprmq mmfi Blvwl izlhw srgodw ivc AiDAwpk dw kwrj ArMiBAw[ Cy-s`q mhiny nokri kiqi ipr krwci ivky iek AwVqIey di dukwn 'qy l`gy rhy[ ieqon hi Awp ny pmjw ipawiraw qo AMimRq di pwhul prwpq kiqi[ hux Awp &Oj dy d&qr ismly jw nokr hoey[ ieqon rwvlipmfi bdli ho gei[ jdon sri nnkwxw swihb dw ^UnI swkw vwpiraw qw mn 'qy gihrw prbwv ipaw[ SRomxI kmyti dy hukm 'qy pihrw idmdy hoey Awp ny kwli dsqwr sjw lei[ jdon d&qr ivc &OjI APsr ny kwli dsqwr vyki qw auqwrn dw hukm id`qw[ Awp ny dsqwr qy nw auqwri pr nokri qon AsqIPw dy ky Gr cly Awey[ Awp
gurduawrw gzt 30 nokri C`f ky pmq syvw lei mydwn ivc in`qr pey[ jldi hi gurduawrw sri pmjw swihb ivc bqor ^jwnci kwrj Bwr smbwl ilaw[jdon swkw vwpiraw aus smyn Awp gurduawrw pmjw swihb dy mynyjr sn[ guru GrW di syvw lei zjbw AMdr TwTW mwr irhw si[ g`fi rok Awpxy kydi virw di syvw dy kumb ivc ih`sw pwaux qon auh Blw ik`dw KuMj jwdy! auhnw Awpxy Awp num 'ibn syvw idrg hq pyr hor inhpl krni' qy pihrw idmdy hoey pmqk syvw lei kurbwn hox lei iqawr kiqw, ig. Sohx ismg ji siql aus vyly dy vwqwvrx dw iemj ibawn krdy hn: sux g`l prqwp ismg ikhw mmuhon, mnw myiraw au`t iqawr ho jw[ SmW imly nw imly ipr pqw ki ey, L`gw syvw dw kumb inswr ho jw[ mqw SmHW ausyr di gu`l ho jy, aut prvwinaw ivc Sumwr ho jw[ Bu`Ky virw di jw syvw kr r`j ky, B`Ky iemjn dw jw ipr iskwr ho jw[ sb qon muhry ho Bu`Ky qy ipawsy kydi Awpxy pynsniey &OjI virw di syvw krn lei syvw ivc r`uj gey[ ShIdI smyn Awp 23 swl 7 mhiny qy iek idn dy sn[ guru ky bwg 'con ihrwsq ivc ley ismgw nmu pihlw goibmdgvh sri AMimRqsr iklyh ivc iljwieaw jwdw[ g`fi muqwibk igxqi hox auprmq g`fi rwhin dur-drwj diaw jylhw ivc qbdil kr id`qw jwdw[ 29 AkqUbr nmu iek spysl tryn AMimRqsr qon kydi ismgw di Atk iklhy nmu qori gei[ pmjw swihb qy nzdik ipmfw diaw smgqw rwq hi BwrI auqswh nwl gurduawrw swihb ivc phumc geiaw[ smgqw nwl nwl Sbd pvh rhiaw sn qy nwl nwl lmgr di syvw vi inbw rhiaw sn[bwei krm ismg ji qy BweI prqwp ismg ji iksy ielwhi rmgn ivc rmgy smgqw di syvw kr rhy sn[ AglI svyr smgqw gurduawrw swihb drsn iesnwn kiqy[ gurw di hzuri ivc kwrj di purqi lei Ardwsw sod smgqw 'siqnwm vwihguru' dy jwp krdiaw hsn Abdwl dy stysn 'qy Aw geiaw[ ptvi 'qy lmgr prswdw r`k stysn mwstr nmu g`fi rokx lei ikhw, aus AwpxI mjburi dsdy hoey ikhw ik ieh PYslw zylh AiDkwrIAW qy rylvy dy au~c AiDkwrIAW dw g`fi rsqy ivc ikdry vi nw rokx dw hy[qw BweI krm ismg ji ny pury jlo ivc Aw ky ikhw, 'qynmu qyry mwlk dw hukm g`fi nw rokx dw hy qw mynmu myry mwlk dw hukm g`fi KVHI krn dw hy'[ies vyly dy hlwq nmu ig. Sohn ismg ji siql ny KUbsUrq ibawn kiqw hy: inrw kihx nhin krn vi jwxdy hw, PVHW PokIAW ^wlsy mwrdy nhin[ pu`qr dsm dy vir hw dip ismg dy, l`qy sis 'qy vi qygon hwrdy nhin[ rulu ryq AMdr tukvy ho BwvyN, kxi iek vi hiry di dmkdi rhu[ jd q`k cmd surj dovyn kwiem siql, Swn ^wlsy di sdw cmkdi rhu[ smgqw nmu sbodn kr ky ikhw ik ^wlsw ji g`fi rokx lei ShIdIAW lei iqawr ho jwvo[ smw Aw igaw hy A`j Pyr purikaw dw ieiqhws duhrwaux dw[ audr 10 vjy g`fi dy Awaux dw smw ho igaw si[ b`cy iesqriaw, keiaw ny qw Awpxy bwl vi godi ivc ley hoey sn Aqy mrd sb rylvy lwien 'qy byt ky siqnwmu vwihguru' qy ielwhi bwxi dw jwp kr rhy sn[ sb qon A`gy BweI krm ismg hi qy BweI prqwp ismg ji ijnhw dw ky sky virw qon vi v`d iek dujy nwl moh ipawr si byty sn auh A`gy A`gy bwxi dw jwp kr rhy sn qy smgqw auhnw dy mgr aucwrn kr rhiaw sn[
gurduawrw gzt 31 EDr AMgryzW di AwpxI jwei DUAW k`fi qy cikw mwrdi g`fi Aw rhi si[ gurw di smgq 'qy ies dw iql Br vi Asr nw hoieaw[ Blw mwqw swihb kor ji dy b`cy b`ciaw kdon folx vwly sn ijnhw nmu ky guvhqi hi ShIdIAW di imli hovy[ gurbwxi dw jwp inrmqr jwri irhw[ jdon g`fi dy frievr ny vyikaw ik ismg qw ih`ly q`k nhin qy nw lwien 'con auty hn[ ijnhw ny ieh Dwr ky Ardws kiqi hoey ky BwvyN jwnw hi ikaun nw cliaw jwx Awpxy virw nmu lmgr Ckwey ibnw nhin jwx dyxw[ frwievr Awp byb`s ho igaw sb hily bykwr g`fi ismgw 'qy Awx cvhi[ auh ieh vyk ky hyrwn si ik aus ny qw g`fi roki nhin, ieh ru`k ikdhw gei? nw rukx dy hukm dy bwvjud vi g`fi smgq v`lon kiqi Ardws qy iksy AgMmI qwkq dy kwrnvs ho ru`k gei pr ieh Bolw frwievr ik`dw jwx skdw si[ BweI krm ismg ji qy BweI prqwp ismg ji s^q z^mi ho gey[ Cy hor ismg 1. s. gmgw ismg ji ipmf mjwh, izlhw Atk 2. s. crn ismg ji ipmf mjwh, izlhw Atk 3. s. inhwl ismg ji ipmf lwlpurw, FotIAW izlhw qrn qwrn 4. s. Bgvwn ismg ji hlvwei, gu. pmjw swihb ( ipmf pivawl izlhw kymlpur) 5. s. PkIr ismg pmjw swihb (hsn Abdwl) 6. s. kilawn ismg ji ipmf mihqwei, izlhw muzprwbwd ksmir vi gmbir Gwiel hoey[ BweI krm ismg ji qy BweI prqwp ismg ji nmu g`fi Q`ilEN k`ifaw igaw qw auhnw ikhw, "qusin swfi prvwh nw kro, jwvo! Awpxy kydi virw di lmgr pwxi di syvw kro[" so smgqw ny lmgr Ckwey qon ibnw g`fi A`gy nw jwx id`qi[ z^miaw nmu gurduawrw sri pmjw swihb iljwieaw igaw[ BweI krm ismg ji qw kuj GMitAW bwad hi ShId ho gey[ BweI prqwp ismg ji vi auhnw dy mgry Agly idn 31 AkqUbr 1922 nmu ShIdW di kqwr ivc jw Swml hoey[ iehnw AxKIly qy pmqk syvw dy pumj surbir ismgw ny gurduawrw pmjw swihb ivc inskwm syvw inbwei qy ieqy hi guru dy crnw ivc hi Drm dy kwrj lei iek`itaw swq inbwaunidaw ShIdIAW prwpq kiqiaw[ ShIdW dw sskwr 1 nvmbr 1922 nmu rwvlipmfi dy lei ndi iknwry kiqw igaw[ Dwrimk priikaw SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti v`lon skulw Aqy kwljw dy ividawrqiaw num hr swl Dwrimk priikaw ly ky vzipy id`qy jwdy hn[ ieh priikaw hr swl AkqUbr-nvMbr ivc humdi hy[ ies priikaw ivc Swml hox dy cwhvwn ividawrqi sk`qr, Drm prcwr kmyti (SRo: gu: pr: kmyti), sri AMimRqsr num ilkx[
gurduawrw gzt 32 -idljiq ismg 'bydi' SRomxI gurduawrw prbµdk kmyti is`k kom di isrmor smsqw hy ies sµsqw dw gurduawrw swihbwn dy prbmd num clwaux Aqy Drm dy prcwr dy nwl-nwl mnu`ki kilawxkwri Kyqr ivc vi Aihm ruqbw hy[ ies lei gurduawrw swihbwn di syvw-sµbwl dy sµgqi prbµd dy mnorq ƒ ly ky vihvin sdi dy dujy dhwky ivc is`kw dy lmby smgrs qon bwad hond ivc AweI SRomxI gurduawrw prbµdk kmyti A`j ivsv-ivawpi is`k kom di prqiind jqybµdi dy rup 'c sqwpq ho cu`ki hy[ is`k kom di ies prqiind smsqw SRomxI gurduawrw prbµdk kmyti dy kuj mul audys im`qy gey sn, ijnhw ivc ieiqhwsk gurduawrw swihbwn dy suc`jy prbmd dy nwl-nwl is`k Drm dy prcwr prswr lei kwrz krnw mu`k si[ ies dy nwl hi is`k kom dy h`kw di Avwj bulmd krn lei vi SRomxI kmyti ny Aihm kdm autwey hn[ SRRomxI kmyti iksy vi ibpqw vyly nw kyvl duniaw Br dy is`kw di hi bwh PVdI hy, sgon duniaw dy iksy vi ih`sy 'c jykr koei kudrqi ibpqw Aw jwvy qw SRomxI kmyti ibnw Drm, jwq, dys jw rµg dy ivqkry qon mnu`kqw di BlweI lei kwrjsil ho jwdi hy[ pr kuj lok SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti v`lon kiqy kwrzw num A`KoN proky kr ky is`k kom di ies mhwn smsqw dw kyvl ivrod krnw hi Awpxw Prz smjdy hn[ Aijhy lokw dw ivrod kyvl surkiaw ivc rihx lei hi humdw hy[ ies lei SRomxI kmyti duawrw kiqy jw rhy kwrzw num smgqw nwl swjw krn dw jqn kr irhw hw[ BweI goibmd ismg longovwl qon pihlw ies smsqw di AgvweI kom diaw bhuq mwnm`qiaw s^siaqw ny smyn-smyn kiqi hy[ iek sdi dw smw purw krn vwli ies smsqw di syvw sb qon v`d smw pmq rqn mwstr qwrw ismg, jqydwr gurcrn ismg tohvw qy sri Akwl q^q swihb qon SRomxI syvw rqn prwpq krn vwly jqydwr Avqwr ismg ny kiqi hy[ ienhw dy smyn bhuq mh`qvpurn kwrz hoey hn[ BweI goibmd ismg longovwl v`lon SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti dy prdwn bnx auprmq Drm prcwr dy kwrjw num qrjihi qor 'qy krn dw PYslw ilaw igaw[ guru swihb ji dy isdwqw di g`l Gr-Gr q`k phumcwaux lei Drm prcwr lihr sri guru nwnk dyv ji dy 550 swlw prkws purb num smripq kr progrwm auliky gey[ BweI longovwl v`lon ticw imiqaw igaw ik ies swl iek l`k prwxiaw num AMimRqDwrI bnwauxw hy[ ies prqi hux q`k kiqy kwrz dy nqijy qs`lib^s swhmxy Awey hn[ pmjwb ivc nisaw di v`fi hnyri J`ul rhi hy, bhuqy pirvwr ies nwl JMby pey hn[ Aijhy smyn SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti nojvwnw num Awpxy ivrsy nwl jovn lei hr jqn kr rhi hy[ ienhw jqnw sdkw hi bhuq swry b`cy, nojvwn Aqy bzurgw ny AMimRq C`k ky jivn spl *sk`qr, SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti, sri AMimRqsr[
gurduawrw gzt 33 krn dw mwrg cuixaw hy[ pmjwb dy iqmn jon mwjw, mwlvw qy duawbw dy nwl pmjwb qon bwhr is`k imsnw rwhin AMimRq smcwr qy gurmiq smwgm krvwey jw rhy hn[ Drm prcwr kmyti v`lon ArMBI ies lihr qihq jnvri 2018 qon ly ky sqmbr 2018 q`k 70 hzwr dy krib smgqw ny AMimRqpwn kiqw hy[ mwlvw jon ivc hoey AMimRq smcwr smwgmw dorwn 21500 prwxi guru vwly bxy[ iesy qrhw mwjw jon ivc sri Akwl q^q swihb 'qy hoey v`k-v`k AMimRq smcwr smwgmw smyq ies Kyqr dy v`k-v`k QwvW 'qy hoey AMimRq smcwr smwgmw ivc AMimRq Ckx vwilaw di kul igxqi 31000 qon v`d hy[ iesy qrhw duawbw jon ivc q^q sri kysgvh swihb sri AnMdpur swihb Aqy ies Kyqr ivc v`k-v`k QwvW 'qy AMimRq smcwr smwgmw dorwn 15315 prwxiaw ny AMimRq CikAw[ ies qon ielwvw pmjwb qon bwhrly rwjw ivc c`ldy is`k imsnw v`lon 2500 dy krib prwxiaw num AMimRqDwrI bxwieaw jw cu`kw hy[ srh`di Kyqr ivc bhuq swry Aijhy ipmf hn ijnhw q`k m`ufliaw shulqw vi nhin phumcdiaw[ SRomxI kmyti dy prdwn BweI goibmd ismg longovwl ny ies muskl num smjidaw srh`di Kyqr ivc grib Aqy lovvmd pirvwrw num mu`fliaw myfikl shulqw dyx lei v`k-v`k KyqrW ivc myfikl timw Byjx dw PYslw kiqw[ ieh myfikl timw ivc fwktr Aqy hor myfikl stwp dy nwl lokw dy mu`fly tyst krn Aqy mupq dvweiaw dyx dw vi prbmd kiqw hy[ SRomxI kmyti v`lon hux q`k 78 hlikaw dy 300 dy krib ipmfw q`k phumc kiqi jw cu`ki hy[ hux q`k 35 hjwr qon v`d lok ies qon lwb autw cu`ky hn[ SRomxI kmyti dy ies kwrz di cwry pwsy prsmsw ho rhi hy[ ies dy nwl hi ieiqhwsk gurduawrw swihbwn ivc vi SRomxI kmyti v`lon PRI ifspynsriaw cl rhiaw hn[ SRomxI kmyti v`lon smgqw di shulq lei ijqy pihlw PRI b`sw clweiaw jw rhiaw sn auqy BweI goibmd ismg longovwl prdwn SRomxI kmyti dy AwdySW qy 5 hor nviaw b`sw ies kwrz lei KrIdIAW geiaw hn[ rylvy StySn qy bs stynf qon sckmf sri hirmmdr swihb q`k PRI b`s syvw clwei jw rhi hy[ ies dy nwl hi eyarport qon vi smgqw num PRI ilawaux Aqy C`fx lei b`s dw prbmd kiqw igaw hy[ iesy qrhw dur-durwfy qon AweIAW smgqw num mupq nyvly gurduawrw swihbwn dy drsn krvwey jwdy hn[ SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti v`lon kiqy jw rhy kwrzw di smgqw v`lon SlwGw kiqi jw rhi hy[ SRomxI kmyti ny v`k-v`k smyn AweIAW kudrqi AwPqW smyn mnu`kqw di syvw krky is`k kom di pihcwx duniaw ivc bulmd kiqi hy[ iesy qrhw ibawnk ibmwri kynsr dy mrijw num hux qk krovw rupey di shwieqw kiqi gei hy[ iesy qrhw DrmI POjIAW, jodpur jylh dy nzrbmdw num vi smyn-smyn shwieqw kiqi gei hy[ lovvmd grib b`icaw diaw PIsW lei vi shwieqw id`qi gei hy[ iesy qrhw AnykW hor kwrj hn jo SRomxI kmyti AwpxI jummyvwri smj ky krdi Aw rhi hy[ pr kuj lok kyvl surkiaw lei hr kmm ivc kmi hi Bwldy hn[ SRomxI gurduawrw prbmdk kmyti is`kw di numwiemdw jqybmdi hy, kuj ku is`kw duawrw hi ies num nivw idkwaux di koiss kdwicq vi auicq nhin[ ies lei AwE swry SRomxI kmyti v`lon Drm prcwr dy Kyqr ivc kiqy jw rhy kwrzw ivc sihxogi bxiey qw ik guru swihb v`lon b^sy isdwqw di gl Gr-Gr phumcw skiey!