PAŃSTWOWA SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA im. Tadeusza Szeligowskiego w Szczecinie Przedmiotowy System Oceniania (obój) opracował Piotr Kokosiński Szczecin 2008r. 1
Obszary podlegające ocenie: - spełnienie wymagań programowych dla danego poziomu kształcenia - frekwencja - zaangażowanie w pracę i chęć rozwijania umiejętności - praca ucznia w domu - aktywność objawiająca się uczestnictwem w różnego rodzaju imprezach, audycjach szkolnych i koncertach Sposoby kontroli osiągnięć: W celu kontroli realizacji obowiązkowego materiału nauczania w szkole przeprowadzane są egzaminy techniczne, przesłuchania semestralne oraz egzaminy promocyjne. Są one obowiązkowe dla wszystkich uczniów (z wyjątkiem uczniów klas pierwszych, którym ocenę wystawia nauczyciel prowadzący). Mają one na celu: - motywowanie uczniów do pracy - kontrolę stopnia opanowania wymagań programowych - dostarczenie informacji o możliwościach, uzdolnieniach oraz ewentualnych trudnościach, które uczeń posiada. Ocena końcowa wystawiana jest przez Komisję Egzaminacyjną. Warunkiem przystąpienia do egzaminu czy uzyskania oceny cząstkowej jest obecność na zajęciach. Jeśli uczeń posiada powyżej 50% nieobecności, zarówno usprawiedliwionych jak nie, może zostać niesklasyfikowany. Nieobecności mogą być usprawiedliwione przez: - rodziców - opiekunów - nauczyciela innego przedmiotu Zaangażowanie w prace na zajęciach jest oceniane na podstawie obserwacji aktywności ucznia i jego stosunku do stawianych przed nim zadań (również domowych). Obserwacje te mają odzwierciedlenie w wystawianej co miesiąc, przez nauczyciela prowadzącego, ocenie cząstkowej. Poprawianie ocen: Uczeń może poprawić niezadowalającą go ocenę z przesłuchania na pisemny wniosek rodzica bądź opiekuna. W uzasadnionych przypadkach nauczyciel może jednak odmówić prawa do poprawy oceny. Ocenę cząstkową uczeń może poprawiać na bieżąco na zasadach ustalonych przez nauczyciela przedmiotu głównego. Skala ocen: 0 10 niedostateczny 11 12 dopuszczający 13 15 dostateczny 16 20 dobry 21 24 bardzo dobry 25 celujący 2
KRYTERIA OCENIANIA NA EGZAMINIE PROMOCYJNYM INSTRUMENTY DĘTE Klasy: II - VI cyklu sześcioletniego II - IV cyklu czteroletniego 1. aparat gry 2. jakość dźwięku 3. intonacja 4. estetyka brzmienia 5. prawidłowe opanowanie tekstu - pamięciowe opanowanie tekstu, dynamika, frazowanie, artykulacja, rytmika 6. umiejętności techniczne ucznia - zgodne z wymaganiami edukacyjnymi dla każdego instrumentu zawartymi w PSO 7. zgodność interpretacji z budową formalną wykonywanych utworów, stylowość, artystyczne walory wykonania 8. koncentracja ucznia podczas egzaminu 9. zachowanie się podczas prezentacji artystycznej, ekspresja estradowa PONADTO Klasa II cykl sześcioletni - spełnia wszystkie warunki oceny bardzo dobrej - wyróżnia się artystycznie - realizuje program wyższych klas i to w krótkim czasie - udział w koncertach, przesłuchaniach i konkursach - bezbłędne odczytanie tekstu - precyzja rytmiczna, utrzymanie tempa właściwego - przestrzeganie zróżnicowań dynamicznych - wrażliwość na jakość dźwięku - pewne i czyste wydobycie dźwięku - krótki czas realizacji programu - drobne błędy w tekście (luki pamięciowe) - brak precyzji rytmicznej (wahania tempa) - praca nie zawsze systematyczna - błędy w tekście - problemy z utrzymaniem tempa, błędy rytmiczne - słabe opanowanie pamięciowe - brak systematycznej pracy - liczne błędy w tekście, gra nierytmiczna - nieprawidłowy aparat gry - brak kondycji - luki pamięciowe - brak pracy w domu - niezrealizowanie programu - nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą - niesystematyczna praca 3
- brak zainteresowania instrumentem - nie rokuje nadziei na dalszy rozwój Klasa III cykl sześcioletni - spełnia wszystkie warunki oceny bardzo dobrej - wyróżnia się artystycznie - realizuje program wyższych klas i to w krótkim czasie - udział w koncertach, przesłuchaniach i konkursach - bezbłędne odczytanie tekstu - precyzja rytmiczna, utrzymanie tempa właściwego - przestrzeganie zróżnicowań dynamicznych - wrażliwość na jakość dźwięku - pewne i czyste wydobycie dźwięku - krótki czas realizacji programu - drobne potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna - nerwowość gry, niezdecydowane rozpoczęcie dźwięku - jednolita płaszczyzna dynamiczna - błędy w tekście - problemy z utrzymaniem tempa, błędy rytmiczne - słabe opanowanie pamięciowe - brak systematycznej pracy - liczne błędy w tekście, gra nierytmiczna - nieprawidłowy aparat gry - brak kondycji - luki pamięciowe - brak pracy w domu - niezrealizowanie programu - nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą - niesystematyczna praca - brak zainteresowania instrumentem - nie rokuje nadziei na dalszy rozwój Klasa IV cykl sześcioletni - spełnia wszystkie warunki oceny bardzo dobrej - wyróżnia się artystycznie - realizuje program wyższych klas i to w krótkim czasie - udział w koncertach, przesłuchaniach i konkursach - wrażliwość na dźwięk i jego jakość - precyzja melodyczna i rytmiczne właściwe tempa - odczytanie bezbłędnie tekstu - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - różnorodność artykulacji - duży wkład osobisty ucznia w przygotowanie - opanowanie estradowe 4
- drobne błędy w tekście, luki pamięciowe - prawidłowy, lecz nie zawsze swobodny aparat gry - potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna - pomyłki w tekście, potknięcia rytmiczne, luki pamięciowe - niepewne wydobycie dźwięku - brak systematycznej pracy - długi czas realizacji programu - aparat gry wadliwy, rozpoczęcie dźwięku niezdecydowane - niedokładna intonacja - gra chaotyczna - luki pamięciowe - niesystematyczna praca domowa - brak kondycji - nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą - niesystematyczna praca - brak zainteresowania instrumentem - nie rokuje nadziei na dalszy rozwój Klasa V cykl sześcioletni - spełnia wszystkie warunki oceny bardzo dobrej - wyróżnia się artystycznie - realizuje program wyższych klas i to w krótkim czasie - udział w koncertach, przesłuchaniach i konkursach - wrażliwość na dźwięk i jego jakość - precyzja melodyczna i rytmiczne właściwe tempa - odczytanie bezbłędnie tekstu - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - różnorodność artykulacji - duży wkład osobisty ucznia w przygotowanie - opanowanie estradowe - drobne błędy w tekście, luki pamięciowe - prawidłowy, lecz nie zawsze swobodny aparat gry - potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna - pomyłki w tekście, potknięcia rytmiczne, luki pamięciowe - niepewne wydobycie dźwięku - brak systematycznej pracy - długi czas realizacji programu - aparat gry wadliwy, rozpoczęcie dźwięku niezdecydowane - niedokładna intonacja - gra chaotyczna - luki pamięciowe 5
- niesystematyczna praca domowa - brak kondycji - nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą - niesystematyczna praca - brak zainteresowania instrumentem - nie rokuje nadziei na dalszy rozwój Klasa VI cykl sześcioletni - spełnia wszystkie warunki oceny bardzo dobrej - wyróżnia się artystycznie - realizuje program wyższych klas i to w krótkim czasie - udział w koncertach, przesłuchaniach i konkursach - wrażliwość na dźwięk i jego jakość - precyzja melodyczna i rytmiczne właściwe tempa - odczytanie bezbłędnie tekstu - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - różnorodność artykulacji - duży wkład osobisty ucznia w przygotowanie - opanowanie estradowe - drobne błędy w tekście, luki pamięciowe - prawidłowy, lecz nie zawsze swobodny aparat gry - potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna - pomyłki w tekście, potknięcia rytmiczne, luki pamięciowe - niepewne wydobycie dźwięku - brak systematycznej pracy - długi czas realizacji programu - aparat gry wadliwy, rozpoczęcie dźwięku niezdecydowane - niedokładna intonacja - gra chaotyczna - luki pamięciowe - niesystematyczna praca domowa - brak kondycji - nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą - niesystematyczna praca - brak zainteresowania instrumentem - nie rokuje nadziei na dalszy rozwój CYKL CZTEROLETNI klasa I/4-wymagania dla klas I/6 i II/6 klasa II/4 - wymagania dla klas III/6 i IV/6 klasa III/4 - wymagania dla klas V/6 klasa IV/4 - wymagania dla klasy VI/6 6
Opis wymagań na poziom w/w ocen w cyklu czteroletnim KLASA I Aspiracje i możliwości ucznia w naturalny sposób wykraczają poza poziom określony w programie nauczania. Chętnie słucha on uwag nauczyciela i realizuje zadania domowe. Doskonale zna historię i budowę instrumentu oraz przestrzega zasad jego pielęgnacji. Samodzielnie zwraca uwagę na prawidłową postawę podczas grania. Aparat gry luźny, wymagający tylko sporadycznej interwencji nauczyciela. Prawidłowy oddech i umiejętność właściwego atakowania dźwięku. Uczeń zna pojęcia artykulacyjne i doskonale je rozróżnia. Biegle czyta nuty w kluczu wiolinowym i nie sprawiają mu trudności przebiegi rytmiczne czy pamięciowe opanowanie utworu. Gra jego jest wzorowa, a poziom wiedzy i umiejętności umożliwia mu udział w konkursach szkolnych, regionalnych, ogólnopolskich i innych. Uczeń opanowuje materiał nauczania dla danej klasy w pełnym zakresie. Nie wymaga ciągłej pomocy nauczyciela, a jedynie monitorowania swoich postępów. Samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania oraz właściwie oddychać, wymaga niewielkich korekt. Aparat gry luźny. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę. Podczas procesu nauczania wykazuje własną inicjatywę oraz chęć zdobywania wiedzy i umiejętności. Pewne znane już problemy techniczno muzyczne potrafi opanować samodzielnie, opierając się na zdobytej wcześniej wiedzy. Bez problemu czyta materiał w kluczu wiolinowym i nie ma większych trudności z odtworzeniem rytmu. Posiada predyspozycje estradowe. Uczeń realizuje założenia metodyczne wynikające z programu nauczania danej klasy. Potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania i wie jak luźny powinien być aparat gry. Nie zawsze jednak stosuje tę wiedzę w praktyce. Program opanowuje powoli, pod nadzorem nauczyciela. Łatwiejsze problemy potrafi rozwiązywać sam, wykorzystując osiągniętą wcześniej wiedzę. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę w wystarczającym zakresie. Gra jego jest poprawna, ale bez cech indywidualności. Widoczne niewielkie niedociągnięcia techniczne. Uczeń potrafi w miarę samodzielnie utrzymać prawidłową postawę podczas grania i w miarę poprawnie ułożyć palce obu rąk na instrumencie. Aparat gry usztywniony. Ćwiczenia rozluźniające przynoszą efekty. Skupia się na zrealizowaniu podstawowych zadań, jak prawidłowe odczytanie utworu i nauczenie się go na pamięć. Zapamiętuje wiadomości podane przez nauczyciela bez chęci ich zrozumienia. Nie wykazuje własnej inicjatywy. 7
Uczeń zna określenia artykulacyjne i dynamiczne, ale realizuje je nieprawidłowo i z małą starannością. Zna nazwy nut i ich wartości, ale myli je i nie potrafi odtworzyć właściwego rytmu. Z pomocą nauczyciela wyklaskuje łatwiejsze ćwiczenia rytmiczne. Realizacja założeń programowych jest niezadowalająca. W znaczny sposób utrudnia i może uniemożliwić dalsze kształcenie. Uczeń z pomocą nauczyciela potrafi nazwać części instrumentu, rozłożyć go i złożyć. W miarę samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę lecz aparat gry jest usztywniony pomimo ćwiczeń mających temu zapobiec. Ma problemy z prawidłowym oddechem i wydobyciem dźwięku. Zna położenie nut na pięciolinii, ale ma trudności z ich przeniesieniem na instrument. Często myli wartości rytmiczne. Ma problemy z rozczytaniem utworu i jego opanowaniem pamięciowym. Nie potrafi zachować się podczas występu. Samodzielna praca nie przynosi żadnych efektów. Uczeń niewielkie postępy robi tylko pod kierunkiem nauczyciela. Brak zainteresowania przedmiotem powoduje, że w procesie kształcenia większość problemów trzeba rozwiązywać wciąż od nowa. Uczeń nie zna części instrumentu, ma trudności z jego użytkowaniem oraz nie przestrzega zasad pielęgnacji. Ma problemy z utrzymaniem prawidłowej postawy koryguje ją tylko przy ciągłym zwracaniu uwagi przez nauczyciela. Uczeń nie potrafi prawidłowo oddychać i wydobywać dźwięku, a ćwiczenia zalecane przez nauczyciela nie są przez niego wykonywane. Nie potrafi zagrać z nut, gdyż nie zna położenia nut na pięciolinii lub nie opanował w zakresie podstawowym aplikatury potrzebnej do ich zagrania. Ma problemy z rozróżnianiem wartości rytmicznych, nie potrafi wyklaskać prostego rytmu. Nie potrafi opanować utworu pamięciowo. Uczeń nie jest zainteresowany lekcją, nie realizuje zadań domowych lub robi to bardzo rzadko. Nie uczestniczy w występach szkolnych ponieważ nie jest w stanie się do nich przygotować. KLASA II Aspiracje i możliwości ucznia w naturalny sposób wykraczają poza poziom określony w programie nauczania. Chętnie słucha on uwag nauczyciela i realizuje zadania domowe. Przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu. Samodzielnie zwraca uwagę na prawidłową postawę podczas grania. Aparat gry luźny, wymagający tylko sporadycznej interwencji nauczyciela. Prawidłowy oddech i umiejętność właściwego atakowania dźwięku. Rozwinięta technika palcowa. Uczeń zna pojęcia artykulacyjne i doskonale je rozróżnia. Biegle czyta nuty. 8
Gra jego jest wzorowa, a poziom wiedzy i umiejętności umożliwia mu udział w konkursach szkolnych, regionalnych, ogólnopolskich i innych. Uczeń opanowuje materiał nauczania dla danej klasy w pełnym zakresie. Nie wymaga ciągłej pomocy nauczyciela, a jedynie monitorowania swoich postępów. Samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania oraz właściwie oddychać, wymaga niewielkich korekt. Aparat gry luźny. Nie ma problemów z intonacją oraz rozwija technikę palcową. Potrafi realizować ozdobniki. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę. Podczas procesu nauczania wykazuje własną inicjatywę i chęć zdobywania wiedzy i umiejętności. Pewne, znane już problemy techniczno muzyczne potrafi opanować samodzielnie opierając się na zdobytej wcześniej wiedzy. Bez problemu czyta nuty, nie ma większych trudności z odtworzeniem rytmu. Świetnie radzi sobie na scenie. Uczeń realizuje założenia metodyczne wynikające z programu nauczania danej klasy. Potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania i wie jak luźny powinien być aparat gry. Nie zawsze jednak stosuje tę wiedzę w praktyce. Rozwija technikę palcową. Ma problem z czytaniem nut avista. Program opanowuje powoli, pod nadzorem nauczyciela. Łatwiejsze problemy potrafi rozwiązywać sam, wykorzystując osiągniętą wcześniej wiedzę. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę w wystarczającym zakresie. Gra jego jest poprawna, ale bez cech indywidualności. Widoczne niewielkie niedociągnięcia techniczne. Uczeń potrafi w miarę samodzielnie utrzymać prawidłową postawę podczas gry i w miarę poprawnie ułożyć palce obu rąk na instrumencie. Aparat gry usztywniony. Ćwiczenia rozluźniające przynoszą efekty. Skupia się na zrealizowaniu podstawowych zadań, jak prawidłowe odczytanie utworu i nauczenie się go na pamięć. Zapamiętuje wiadomości podane przez nauczyciela bez chęci ich zrozumienia. Nie wykazuje własnej inicjatywy. Uczeń zna określenia artykulacyjne i dynamiczne, ale realizuje je nieprawidłowo i z małą starannością. Zna nazwy nut i ich wartości, ale myli je i nie potrafi odtworzyć właściwego rytmu. Z pomocą nauczyciela wyklaskuje łatwiejsze ćwiczenia rytmiczne. Realizacja założeń programowych jest niezadowalająca. W znaczny sposób utrudnia i może uniemożliwić dalsze kształcenie. Uczeń w miarę samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę lecz aparat gry jest usztywniony pomimo ćwiczeń mających temu zapobiec. Ma problemy z prawidłowym oddechem i wydobyciem dźwięku. Nie rozwija techniki palcowej pomimo podania przez nauczyciela ćwiczeń mających mu w tym pomóc. Nie może opanować położenia nut na pięciolinii. 9
Ma problemy z rozczytaniem utworu i jego opanowaniem pamięciowym. Nie potrafi zachować się podczas występu. Uczeń nie przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu. Nie zna jego części i ma trudności z jego użytkowaniem. Ma problemy z utrzymaniem prawidłowej postawy koryguje ją tylko przy ciągłym zwracaniu uwagi przez nauczyciela. Nie potrafi prawidłowo oddychać i wydobywać dźwięku, a ćwiczenia zalecane przez nauczyciela nie są przez niego wykonywane. Nie potrafi zagrać z nut, gdyż nie zna położenia nut na pięciolinii lub nie opanował w zakresie podstawowym aplikatury potrzebnej do ich zagrania. Ma problemy z rozróżnianiem wartości rytmicznych, nie potrafi wyklaskać prostego rytmu. Nie potrafi opanować utworu pamięciowo. Uczeń nie jest zainteresowany lekcją, nie realizuje zadań domowych lub robi to bardzo rzadko. Nie uczestniczy w koncertach ani audycjach szkolnych ponieważ nigdy nie jest wystarczająco przygotowany. KLASA III Aspiracje i możliwości ucznia w naturalny sposób wykraczają poza poziom określony w programie nauczania. Chętnie słucha on uwag nauczyciela i realizuje zadania domowe. Przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu. Samodzielnie zwraca uwagę na prawidłową postawę podczas grania. Aparat gry luźny, wymagający tylko sporadycznej interwencji nauczyciela. Prawidłowy oddech i umiejętność właściwego atakowania dźwięku. Rozwinięta technika palcowa. Uczeń zna pojęcia artykulacyjne i doskonale je rozróżnia. Biegle czyta nuty w kluczu wiolinowym. Nie ma problemów z czytaniem a vista. Gra jego jest wzorowa, a poziom wiedzy i umiejętności umożliwia mu udział w konkursach szkolnych, regionalnych, ogólnopolskich i innych. Uczeń opanowuje materiał nauczania dla danej klasy w pełnym zakresie. Nie wymaga ciągłej pomocy nauczyciela, a jedynie monitorowania swoich postępów. Samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania oraz właściwie oddychać. Wymaga niewielkich korekt. Aparat gry luźny. Nie ma problemów z intonacją oraz rozwija technikę palcową. Potrafi realizować ozdobniki i czytać a vista. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę. Podczas procesu nauczania wykazuje własną inicjatywę i chęć zdobywania wiedzy i umiejętności. Pewne znane już problemy techniczno muzyczne potrafi opanować samodzielnie opierając się na zdobytej wcześniej wiedzy. Bez problemu czyta materiał w kluczu wiolinowym i nie ma trudności z odtworzeniem rytmu. Świetnie sprawdza się na scenie. 10
Uczeń realizuje założenia metodyczne wynikające z programu nauczania danej klasy. Potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania i wie jak luźny powinien być aparat gry. Nie zawsze jednak stosuje tę wiedzę w praktyce. Rozwija technikę palcową. Ma trudności z grą a vista. Program opanowuje powoli, pod nadzorem nauczyciela. Łatwiejsze problemy potrafi rozwiązywać sam, wykorzystując osiągniętą wcześniej wiedzę. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę w wystarczającym zakresie. Gra jego jest poprawna, ale bez cech indywidualności. Widoczne niewielkie niedociągnięcia techniczne. Uczeń potrafi w miarę samodzielnie utrzymać prawidłową postawę podczas grania i w miarę poprawnie ułożyć palce obu rąk na instrumencie. Aparat gry lekko usztywniony. Ćwiczenia rozluźniające przynoszą efekty. Skupia się na zrealizowaniu podstawowych zadań, jak prawidłowe odczytanie utworu i nauczenie się go na pamięć. Zapamiętuje wiadomości podane przez nauczyciela bez chęci ich zrozumienia. Nie wykazuje własnej inicjatywy. Uczeń zna określenia artykulacyjne i dynamiczne, ale realizuje je nieprawidłowo i z małą starannością. Ma duże problemy z czytaniem a vista. Zna nazwy nut i ich wartości, ale myli je i nie potrafi odtworzyć właściwego rytmu. Nie radzi sobie z występami publicznymi. Realizacja założeń programowych jest niezadowalająca. W znaczny sposób może utrudnić dalsze kształcenie. W miarę samodzielnie uczeń potrafi utrzymać prawidłową postawę lecz aparat gry jest usztywniony pomimo ćwiczeń mających temu zapobiec. Ma problemy z prawidłowym oddechem i wydobyciem dźwięku. Nie rozwija techniki palcowej pomimo podania przez nauczyciela ćwiczeń mających mu w tym pomóc. Nie może opanować położenia nut na pięciolinii. Nie radzi sobie z czytaniem a vista. Ma problemy z rozczytaniem utworu i jego opanowaniem pamięciowym. Nie potrafi zachować się podczas występu. Uczeń nie przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu i nie zna jego części. Ma problemy z utrzymaniem prawidłowej postawy koryguje ją tylko przy ciągłym zwracaniu uwagi przez nauczyciela. Nie potrafi prawidłowo oddychać i wydobywać dźwięku, a ćwiczenia zalecane przez nauczyciela nie są przez niego wykonywane. Nie potrafi zagrać z nut, gdyż nie zna położenia nut na pięciolinii lub nie opanował aplikatury potrzebnej do ich zagrania. Ma problemy z rozróżnianiem wartości rytmicznych, nie potrafi wyklaskać prostego rytmu. 11
Nie potrafi opanować utworu pamięciowo ani czytać a vista. Uczeń nie jest zainteresowany lekcją, nie realizuje zadań domowych lub robi to bardzo rzadko. Nie uczestniczy w koncertach ani audycjach szkolnych ponieważ nigdy nie jest wystarczająco przygotowany. KLASA IV Aspiracje i możliwości ucznia w naturalny sposób wykraczają poza poziom określony w programie nauczania. Chętnie słucha on uwag nauczyciela i realizuje zadania domowe. Przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu. Samodzielnie zwraca uwagę na prawidłową postawę podczas grania. Aparat gry luźny, wymagający tylko sporadycznej interwencji nauczyciela. Prawidłowy oddech i umiejętność właściwego atakowania dźwięku. Rozwinięta technika palcowa. Uczeń zna pojęcia artykulacyjne i doskonale je rozróżnia. Biegle czyta nuty. Nie ma problemów z czytaniem a vista ani realizowaniem ozdobników. Świetnie radzi sobie w różnego rodzaju zespołach. Gra jego jest wzorowa, a poziom wiedzy i umiejętności umożliwia mu udział w konkursach szkolnych, regionalnych, ogólnopolskich i innych. Uczeń opanowuje materiał nauczania dla danej klasy w pełnym zakresie. Nie wymaga ciągłej pomocy nauczyciela, a jedynie monitorowania swoich postępów. Samodzielnie potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania oraz właściwie oddychać, wymaga niewielkich korekt. Aparat gry luźny. Nie ma problemów z intonacją oraz rozwija technikę palcową. Potrafi realizować ozdobniki i czytać a vista. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę. Dobrze radzi sobie w różnego rodzaju zespołach. Podczas procesu nauczania wykazuje własną inicjatywę i chęć zdobywania wiedzy i umiejętności. Pewne, znane już problemy techniczno muzyczne potrafi opanować samodzielnie opierając się na zdobytej wcześniej wiedzy. Bez problemu czyta materiał. Nie ma trudności z odtworzeniem rytmu. Świetnie radzi sobie na scenie. Uczeń realizuje założenia metodyczne wynikające z programu nauczania danej klasy. Potrafi utrzymać prawidłową postawę podczas grania i wie jak luźny powinien być aparat gry. Nie zawsze jednak stosuje tę wiedzę w praktyce. Rozwija technikę palcową. Ma trudności z czytaniem a vista. Program opanowuje powoli, pod nadzorem nauczyciela. Łatwiejsze problemy potrafi rozwiązywać sam, wykorzystując osiągniętą wcześniej wiedzę. Uczeń podczas grania potrafi różnicować artykulację i dynamikę w wystarczającym zakresie. Nieźle radzi sobie w zespole. Gra jego jest poprawna, ale bez cech indywidualności. Widoczne niewielkie niedociągnięcia techniczne. 12
Uczeń potrafi w miarę samodzielnie utrzymać prawidłową postawę podczas grania i w miarę poprawnie ułożyć palce obu rąk na instrumencie. Aparat gry lekko usztywniony. Ćwiczenia rozluźniające przynoszą efekty. Uczeń skupia się na zrealizowaniu podstawowych zadań, jak prawidłowe odczytanie utworu i nauczenie się go na pamięć. Zapamiętuje wiadomości podane przez nauczyciela bez chęci ich zrozumienia. Nie wykazuje własnej inicjatywy. Uczeń zna określenia artykulacyjne i dynamiczne, ale realizuje je nieprawidłowo i z małą starannością. Ma duże problemy z czytaniem a vista. Nie radzi sobie z grą zespołową. Zna nazwy nut i ich wartości, ale myli je i nie potrafi odtworzyć właściwego rytmu. Nie radzi sobie z występami publicznymi. Realizacja założeń programowych jest niezadowalająca. W znaczny sposób utrudnia dalsze kształcenie. W miarę samodzielnie uczeń potrafi utrzymać prawidłową postawę lecz aparat gry jest usztywniony pomimo ćwiczeń mających temu zapobiec. Ma problemy z prawidłowym oddechem i wydobyciem dźwięku. Nie rozwija techniki palcowej pomimo podania przez nauczyciela ćwiczeń mających mu w tym pomóc. Nie może opanować położenia nut na pięciolinii. Nie radzi sobie z czytaniem a vista ani grą w zespole. Ma problemy z rozczytaniem utworu i jego opanowaniem pamięciowym. Nie potrafi zachować się podczas występu. Uczeń nie przestrzega zasad pielęgnacji instrumentu. Ma problemy z utrzymaniem prawidłowej postawy koryguje ją tylko przy ciągłym zwracaniu uwagi przez nauczyciela. Nie potrafi prawidłowo oddychać i ma problemy z właściwym wydobyciem dźwięku, a ćwiczenia zalecane przez nauczyciela nie są przez niego wykonywane. Nie potrafi zagrać z nut, gdyż nie zna położenia nut na pięciolinii lub nie opanował w aplikatury potrzebnej do ich zagrania. Nie potrafi opanować utworu pamięciowo ani czytać a vista. Uczeń nie jest zainteresowany lekcją, nie realizuje zadań domowych lub robi to bardzo rzadko. Nie uczestniczy w koncertach ani audycjach szkolnych ponieważ nigdy nie jest wystarczająco przygotowany. Nie sprawdza się w zespole. 13