Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie) Program rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 jest strategicznym dokumentem opisującym cele i sposoby rozwoju warszawskiej edukacji w najbliższych latach. Perspektywa roku 2020 jest wspólna dla najważniejszych dokumentów Warszawy (np. Społecznej Strategii Warszawy), Polski i Unii Europejskiej, odnoszących się do głównych dziedzin życia społecznoekonomicznego. Jest to także okres obowiązywania kolejnej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. Takie spójne planowanie daje szansę na zrównoważony rozwój w najważniejszych sferach życia społecznego i ekonomicznego, w których edukacja odgrywać będzie pierwszoplanową rolę. Program rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 wskazuje cele, obszary i kierunki działań, które będą realizowane w różnych projektach, zgodnie z kompetencjami samorządu. Warszawski samorząd, odpowiedzialny za organizację nauczania w przedszkolach i szkołach, nie ma wpływu na wiele aspektów funkcjonowania szkoły (np. programy nauczania, organizacja roku szkolnego, regulacje prawne dotyczące pracy nauczycieli). Jednak w związku z tym, że oświata warszawska finansowana jest w 50 proc. z rządowej subwencji oświatowej, a w 50 proc. z budżetu Miasta, samorząd określa najważniejsze sposoby poprawy jakości pracy szkół i jak najlepszego wykorzystania potencjału stołecznej edukacji. Program jest kontynuacją Polityki edukacyjnej m.st. Warszawy w latach 2008-2012, zgodnie z którą wprowadzano zmiany w warszawskiej oświacie. Zaproponowane kierunki działań określały obszary, w których podejmowano innowacyjne działania, realizowano projekty dofinansowane z funduszy unijnych. Do nowatorskich inicjatyw można zaliczyć m.in.: Warszawskie Inicjatywy Edukacyjne, w których finansowane są projekty szkolne, stworzenie warszawskiego systemu wspierania uczniów uzdolnionych, zbudowanie systemu wczesnego wspomagania, rozwój szkolnictwa zawodowego czy wzmocnienie współpracy z organizacjami pozarządowymi. Równolegle prowadzone były inwestycje i modernizacje obiektów oświatowych, dzięki czemu powstało m.in. 13 tys. nowych miejsc dla dzieci w wieku przedszkolnym. Podsumowanie realizacji Polityki edukacyjnej m.st. Warszawy w latach 1
2008-2012 znalazło się w pierwszej części nowego Programu. Głównym celem polityki edukacyjnej Warszawy jest cel zawarty w nadrzędnym dokumencie strategicznym Miasta: Podniesienie jakości i konkurencyjności kapitału ludzkiego i społecznego Warszawy jako czynnika decydującego o rozwoju (SSW 2.1). W nowym programie za najważniejsze cele edukacyjne uznano: - Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia - Przygotowanie młodzieży do funkcjonowania we współczesnym świecie - Wzmacnianie roli nauczyciela w kreowaniu kapitału ludzkiego i społecznego - Wykorzystywanie innowacyjnych działań w procesie nauczania, wychowania i opieki. Cele te wyznaczają kierunki działań w pięciu obszarach: edukacja przedszkolna i szkolna, edukacja zawodowa, edukacja poza szkołą, doskonalenie nauczycieli i kadr oświatowych, zarządzanie i finansowanie. Edukacja przedszkolna i szkolna: Zapewnianie równych szans i warunków dostępu do edukacji; Podnoszenie jakości kształcenia; Wzmacnianie wychowawczej roli przedszkola i szkoły; Wspieranie dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych; Zapewnienie uczniom cudzoziemskim, uchodźcom, repatriantom, uczniom powracającym z zagranicy oraz z mniejszości narodowych odpowiednich warunków kształcenia; Kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych; Zapewnienie bezpiecznych warunków edukacji. Edukacja zawodowa: Tworzenie warszawskiej oferty kształcenia zawodowego; Promocja i informacja o szkolnictwie zawodowym; Rozwój doradztwa zawodowego; Unowocześnianie kształcenia zawodowego; Rozwijanie współpracy z pracodawcami; Współpraca z instytucjami rynku pracy. 2
Edukacja poza szkołą: Rozwój pozaszkolnego środowiska edukacyjnego; Rozwój warszawskiej oferty edukacji pozaszkolnej. Doskonalenie nauczycieli i kadr oświatowo społecznych: Doskonalenie nauczycieli; Kompleksowe wsparcie szkół i placówek; Rozwijanie współpracy dyrektorów szkół i placówek; Rozwój europejskiej i międzynarodowej współpracy nauczycieli; Integrowanie środowiska oświatowego. Zarządzanie i finansowanie oświaty: Usprawnienie procesów zarządzania finansami oświaty; Rozbudowa działających i wdrożenie nowych informatycznych systemów wspomagania zarządzania oświatą; Optymalizacja wydatków oświatowych; Wspieranie rozwoju szkolnictwa niepublicznego i organizacji pozarządowych prowadzących działalność edukacyjną. W Programie rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 określono model edukacji, czyli pewny wzorzec (standard), do którego będzie dążył warszawski samorząd, realizując zadania edukacyjne. Najważniejszymi elementami przyjętego modelu są: uczeń (w tym: wychowanek, słuchacz), nauczyciel (w tym: pracownik pedagogiczny), szkoła (w tym: przedszkole, placówka oświatowa) oraz edukacja poza szkołą (w tym: placówki pozaszkolne, instytucje kulturalne, sportowe, naukowe, organizacje pozarządowe). 3
Model warszawskiej edukacji Uczeń Sylwetka absolwenta Nauczyciel Pożądane cechy Szkoła Jako instytucja i społeczność Poza szkołą Uczenie się przez całe życie w przestrzeni miasta dba o piękno języka polskiego, jako dziedzictwa kulturowego zna i kultywuje tradycje narodowe posługuje się co najmniej dwoma językami obcymi jest świadomym uczestnikiem kultury jest tolerancyjny i otwarty na potrzeby innych dba o zdrowie i środowisko naturalne przetwarza informacje wykorzystując dorobek nauk ścisłych jest przygotowany do pełnienia ról społecznych umie współpracować w zespole ma umiejętność adaptacji do zmieniającej się rzeczywistości poprzez uczenie się przez całe życie jest przygotowany do wyboru drogi zawodowej stale doskonali swą wiedzę i umiejętności jest mentorem i tutorem dla uczniów indywidualizuje kształcenie i wychowanie zgodnie z potrzebami i możliwościami uczniów umie diagnozować potrzeby edukacyjne uczniów kształci kompetencje kluczowe i przekazuje wiedzę wykorzystuje nowoczesne metody i techniki w procesie nauczania motywuje uczniów do nauki uczy pracy zespołowej jest dobrym wychowawcą kładzie nacisk na mocne strony ucznia buduje poczucie własnej wartości ucznia pomaga w wyborze właściwej drogi kształcenia i zawodu jest miejscem bezpiecznym i otwartym na potrzeby dzieci i młodzieży jest miejscem kształcenia kompetencji i zdobywania wiedzy jest nowocześnie wyposażona i wykorzystuje nowoczesne technologie cyfrowe ma ofertę edukacyjną elastycznie dostosowywaną do warunków społecznoekonomicznych umożliwia uczniowi rozwój jego potencjału intelektualnego, emocjonalnego i społecznego chroni ucznia przed przejawami przemocy, krzywdy, zaniedbania lub złego traktowania przygotowuje do uczenia się przez całe życie jest miejscem otwartym na współpracę z warszawskimi partnerami (pracodawcy, instytucje publiczne, uczelnie), korzysta z zasobów Warszawy dla zwiększania Warszawa jest miastem oferującym bogate możliwości edukacji poza szkołą jest miastem kultury naukowej jest miastem nowoczesnej edukacji kulturalnej jest miastem wykorzystującym potencjał instytucji kultury i nauki w kształceniu dzieci i młodzieży jest miastem włączającym organizacje pozarządowe w proces edukacji jest miastem otwartym na współpracę europejską i międzynarodową oraz nowych przybyszów jest miastem uznającym zdobywanie kompetencji w różnej formie, czasie i miejscu 4
potrafi myśleć krytycznie i formułować pytania podchodzi w twórczy sposób do wyzwań wykorzystuje wiedzę dotyczącą dziedzictwa historycznego i kulturalnego Warszawy do rozwijania swoich zainteresowań ma wyraźnie ukształtowaną tożsamość mieszkańca Warszawy potrafi współpracować z rodzicami i środowiskiem lokalnym zna dziedzictwo historyczne i kulturalne Warszawy wykorzystuje potencjał kulturalny Warszawy do poszerzania wiedzy i rozwijania zainteresowań uczniów szans młodzieży na rynku pracy jest miejscem, w którym lokalność i warszawskość są uznanymi wartościami 5