Aronia Sprowadzono ją do Polski poprzez Rosję i Skandynawię ale pochodzi z Ameryki Północnej. We wschodniej części Ameryki, od kanadyjskich wielkich jezior po Florydę rosną trzy gatunki aronii: czarnoowocowa, czerwona i śliwolistna. Aronia należy do rodziny Rosaceae (różowatych) i jest spokrewniona z jarzębiną. Jest nazywana "czarną jarzębiną", zwłaszcza w Rosji. Niemcy mówią "Schwarze Apfelbeere", Anglicy "chokeberry" (dławiąca jagoda) co dobrze ją charakteryzuje. Niestety, owoce aronii nie wszystkim smakują, są cierpkie i nie da się ich dużo zjeść na surowo. Mają jednak bogactwo związków chemicznych, korzystnie wpływających na zdrowie i trzeba owoce aronii popularyzować. Ich największą zaletą jest wysoka zawartość antocyjanów (ciemno czerwonych barwników, obecnych m. inn. w czerwonym winie) oraz katechin i ich polimerów (podobnych do występujących w zielonej herbacie). Ten zespół związków nazywa się często bioflawonoidami, ostatnio spotyka się też nazwę fitaminy. Podobnie jak witaminy, nie są syntetyzowane przez organizm człowieka i muszą być dostarczane z pożywieniem, najlepiej codziennie jako porcja świeżych owoców i warzyw. Na ogół zachowują swoje właściwości w przetworach: sokach, dżemach, syropach co jest szansą dla przemysłu przetwórczego i firm farmaceutycznych (żywność funkcjonalna, suplementy). Związki te mają korzystne działanie na wiele procesów metabolicznych, głównie z powodu właściwości antyoksydacyjnych ale nie jest to tylko likwidacja powstających w organizmie wolnych rodników. Pokazano, że stymulują one aktywność jednych enzymów, hamują innych, w sumie przyczyniając się do utrzymania organizmu w dobrej formie. Wykonano setki badań naukowych, których przedmiotem były związki chemiczne występujące w owocach aronii. Celem badań było wyjaśnienie biochemicznych mechanizmów działania, a prowadzono je na hodowlach komórek, zwierzętach doświadczalnych jak i na zdrowych ochotnikach. W ich wyniku powstał obraz zastosowań owoców aronii i preparatów aroniowych. Szczególnie warto je polecić: * W profilaktyce przeciwmiażdżycowej. Jak wiadomo choroby serca i układu krążenia to główna przyczyna przedwczesnych zgonów, szczególnie mężczyzn. Poprawa diety poprzez włączenie produktów bogatych w antyoksydanty spowalnia rozwój procesów miażdżycowych. Aronia powinna być stałym składnikiem diety osób zagrożonych zawałem i udarem. * W profilaktyce nowotworów. W eksperymentach na myszach pokazano, że w grupie dostającej polifenole rozwinęło się mniej nowotworów, mniej też było przerzutów mimo kancerogennej diety. Zestaw związków obecnych w aronii działa odtruwająco, redukuje niektóre toksyny, z innymi tworzy nierozpuszczalne kompleksy usuwając je z organizmu. * Ochrona przed UV. Dotyczy to zwłaszcza osób wyjeżdżających w góry czy na słoneczne plaże prosto od biurka, bez stopniowego przyzwyczajania skóry na słońce. Picie soku z aronii czy łykanie kapsułek z antocyjanami przed wyjazdem na urlop pozwoli dłużej przebywać na słońcu i uniknąć oparzenia w pierwszych dniach. Pokazano, że przyjmowanie preparatów z katechinami dwukrotnie zwiększało dawkę promieniowania konieczną do wystąpienia zaczerwienienia skóry. 1
* Do polepszenia wzroku, zwłaszcza nocnego widzenia i ostrości widzenia (antocyjany poprawiają mikrokrążenie, zmniejszają kruchość naczyń włosowatych). Kiedyś dotyczyło to pilotów czy kierowców ciężarówek. Teraz zmęczenie oczu skutkiem długiego wpatrywania się w monitor stało się problemem społecznym. Ponieważ antocyjany korzystnie wpływają na wzrok osób pracujących z komputerem czy długo siedzących przed telewizorem, aronię można więc polecić każdemu. Najbardziej przekonujące są zawsze wyniki badań epidemiologicznych, przeprowadza się je na dużych grupach ludności, pozwalają wychwycić korelacje pomiędzy sposobem życia i dietą a stanem zdrowia. Dobrze znane są wyniki pokazujące prostoliniową zależność pomiędzy poziomem spożycia nasyconych tłuszczów a zapadalnością na choroby układu krążenia. Mimo wysokiego spożycia tłuszczu liczba zawałów wśród mieszkańców południa Francji była mniejsza, tez efekt nazwano "francuskim paradoksem". Stał się on początkiem serii badań, stwierdzono bowiem, że wynika z wysokiego spożycia czerwonego wina w tym rejonie Europy. Pokazano, że składniki wina, głównie polifenole (antocyjany, katechiny, flawonole, resweratrol) są silnymi antyoksydantami, przeciwdziałają utlenianiu lipidów hamując proces rozwoju miażdżycy. Związki te (z wyjątkiem resweratrolu) są też obecne w aronii. W Polsce nie rosną winogrona, mamy natomiast aronię. Szklaneczka soku z aronii do kolacji to może być polski sposób na zdrowie. dr Bożena Ryczkowska Ponad milion osób rocznie w Polsce jest hospitalizowanych z powodu chorób układu krążenia, a blisko dziewięć milionów cierpi na nadciśnienie tętnicze. Prof. Marek Naruszewicz z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego po latach intensywnych badań naukowych udowodnił, że bioflawonoidy - przeciwutleniacze zawarte w aronii - pozwalają zmniejszyć nadciśnienie tętnicze, a także zniwelować inne dolegliwości związane z chorobami serca. Aronia nie zawiera alkoholu jak wino, ani kofeiny jak zielona herbata, a łączy ich prozdrowotne właściwości. Ogromną zaletą aronii jest to, że nie odkłada się w organizmie, nie możemyjej przedawkować, ponieważ jest wydalana z organizmu już po kilku godzinach - komentuje prof. Naruszewicz. Aronia - najsilniejsza ze wszystkich owoców Aronia zawiera największą ilość antyoksydantów ze wszystkich znanych nam owoców - ocenia na podstawie swoich badań prof. Marek Naruszewicz. Neutralizuje wolne rodniki, które powodują niekorzystne zmiany naczyniowe i inicjują różnego rodzaju stany zapalne w naszym organizmie. Wolnych rodników nie wyeliminujemy sami, musielibyśmy spożywać warzywa i owoce w dużych ilościach minimum pięć razy dziennie przed każdym posiłkiem. Ponieważ polskie społeczeństwo nie ma takiego nawyku, dlatego tak ważna jest suplementacja diety o ekstrakt z aronii - dodaje prof. Naruszewicz. Ciśnienie pod kontrolą - naturalnie Niezdrowy styl życia - brak ruchu, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu potęgują problemy z ciśnieniem tętniczym krwi. Okolicznościami sprzyjającymi wystąpieniu nadciśnienia są dodatkowo: nadwaga, dieta bogata w sód i tłuszcze, predyspozycje 2
genetyczne oraz współwystępowanie innych schorzeń, np. cukrzycy. W wysoko przetworzonej żywności (frytkach, chipsach, ciastkach) - tłuszcze ulegają niekorzystnym przemianom, w konsekwencji których dochodzi do nadprodukcji szkodliwych dla naszego organizmu wolnych rodników tlenowych. Niewielki owoc aronii zawiera duże ilości bioflawonoidów - naturalnych przeciwutleniaczy. To znacznie więcej niż np. w owocach czarnego bzu oraz czarnej porzeczki razem wziętych. Antocyjany zawarte w owocu poprawiają krążenie krwi, zapewniając naczyniom włosowatym elastyczność i prawidłową przepuszczalność. Ekstrakt z aronii pomaga w utrzymaniu prawidłowej lepkości krwi, przez co przyczynia się do jej prawidłowego przepływu. Badania naukowe potwierdzają, że regularne stosowanie ekstraktów z aronii w diecie korzystnie wpływa na normalizację ciśnienia tętniczego krwi. Jest to naturalny sposób, aby skutecznie zadbać o swoje ciśnienie. Kompleksowa ochrona serca Niedobory naturalnych antyoksydantów, kwasów omega-3 i omega-6, witamin B6 i B12, sprzyjają rozwojowi chorób układu krążenia. Badania dowodzą, że wolne rodniki mogą uszkadzać nie tylko ściany naczyń krwionośnych, ale dodatkowo utleniają lipidy LDL - cząstki złego" cholesterolu, który wnika do wnętrza komórek. W ten sposób powstaje blaszka miażdżycowa, która prowadzi do zawężenia tętnic wieńcowych. Skutkiem tego może być udar mózgu lub zawał serca. Dlatego też osoby z chorobami układu krążenia lub narażone na ich wystąpienie, a także mające problemy z krzepliwością krwi, powinny wzbogacić codzienne posiłki o zawierające antyoksydanty suplementy diety. Aronia przepisy Najdroższe w wykonaniu, lecz stosunkowo najzdrowsze (nie tylko z aronii) są przetwory wykonane z nieraktyfikowanego cukru żelującego z trzciny cukrowej, który jest pozbawiony większości wad zwykłego cukru buraczanego, a wręcz ze względu na zawartość wielu składników mineralnych ma dodatkowe wartości prozdrowotne. Przepis przygotowania dżemu zwykle znajduje się na opakowaniu Chociaż kosztuje 8-10 zł. za kilogram warto rozważyć zakup i wykonanie przetworów z jego zastosowaniem, szczególnie gdy w grę wchodzi spożywanie przez osoby z przeciwwskazaniem spożywania cukru, a aronia byłaby bardzo wskazana ze względu na swoje walory zdrowotne. Sok z aronii Najłatwiejszy sposób uzyskiwania soku z aronii jest zastosowanie parownika. Należy owoce wrzucić do tego naczynia, postawić na palniku i ogrzewać, aż do wyczerpania się całego soku. Na gorąco dosłodzić, wlać do słoików i zapasteryzować. Nie należy pozyskiwać soku poprzez zasypanie owoców cukrem, gdyż daje to o wie gorsze rezultaty. Sok z aronii, dzięki bardzo intensywnej barwie może służyć także jako barwnik do innych produktów, gdyż nawet przy rożcieńczeniu 1:100 zachowuje ciepłą różową barwę. Aronia we własnym soku Owoce aronii należy wsypać do słoików, a następnie zalewać, uprzednio przygotowanym, gorącym sokiem z aronii i zapasteryzować. 3
Wzmacniający syrop z aronii dla dzieci od 6 miesiaca zycia Świeże owoce z ewentualnym dodatkiem soku z jabłek, lub czarnej porzeczki umyć, zmielic i dolać ok. 1,5 szklanki wody, pogotować kilka minut. Następnie oddcedzić, ewentualnie posłodzić (najlepiej miodem, stewią, lub ksylitolem) i dodawać po łyżeczce, dwie dziennie do herbatki lub soczku. Sok z aronii na przeziębienie 3 litry wody, 2 kg aronii, 400 świeżych liści wiśni, 0,5 kg cytryn, 2 kg cukru Najpierw należy aronię przebrać i wypłukać. Następnie wrzucić do garnka warstwami przesypując je liśćmi wiśni. Potem zalać 3 litrami wody, lecz tak by wszystkie owoce były przykryte, jeśli za mało to to dolewamy wody tak, aby aronia była pokryta wodę. Gotujemy aż zacznie wrzeć, a od tego momentu jeszcze przez 20 minut. Po tym należy odcedzić powstały sok do innego garnka i dodać sok z 0,5 kg cytryn, oraz 2 kg cukru. Całość wymieszać do rozpuszczenia cukru, a potem postawić na ogień i zagotować aż do wrzenia. Po takim zagotowaniu sok zabutelkować i pozostawić do wystygnięcia. Susz z aronii Bardzo cenny, do wykorzystania długo po zbiorze. Wysuszone w niezbyt wysokiej temperaturze owoce aronii wykorzystujemy, szczególnie w zimie, do wartościowych herbatek, łącząc je z suszonym jabłkiem, liśmi czarnej porzeczki, jeżyny, lub malin, owocem czarnego bzu. Zaparzając w dzbanku, lub kubku, łącząc ewentualnie z innymi herbatkami, otrzymujemy wyśmienity napój wspomagający system odpornościowy i pomagający w utrzymaniu zdrowia podczas jesiennych szarug i zimowych chłodów. Wino z aronii Przygotować 1-2 dni wcześniej zaczyn z drożdży (np. Malaga) i pożywki dla drożdży winiarskich. Dobrze dojrzałe owoce aronii, najlepiej z dodatkiem jabłek, w ilości 5 kg, woda - 8 litrów, cukier - 2 kg. Rozpuścić cukier w przegotowanej, gorącej wodzie i przestudzić do temperatury pokojowej, nie wyższej niż 25-30 stopni.. Owoce dobrze zgnieść, zalać słodkim wrzątkiem, dodać zaczyn drożdżowy. Przepis na zaczyn drożdżowy znajduje się na opakowaniu. Przez 10 dni fermentować z owocami. Następnie ściągnąć wino i wyrzucić miazgę. Klarować wino, ewentualnie dosładzając, ściągając go z nad osadu jeszcze 2-3 razy i przelać do butelek. Nalewka z aronii 3 litry wody, 2 kg aronii, ok. 400 liści wiśni, 2 kg cukru, 1 litr spirytusu, 1 kwasek cytrynowy (20 g) Wiele osób przygotowujących przetwory z aronii twierdzi (i ma rację), że aronię najpierw należy przemrozić minimum 24-48 godzin. Owoce aronii, oraz liście należy najpierw umyć. Potem razem z liśćmi zalać zimną wodą, dodać cukier i gotować około 20-30 minut. Następnie odstawić na 24 godziny, przecedzić i dodać kwasek cytrynowy. Gdy ostygnie 4
dodać spirytus i rozlać w butelki. Uzyskuje sio w ten sposób 5 litrów nalewki o mocy około 20%. Liście z drzewa wiśni dają specyficzny smak i wyciągają cierpkość z aroni. Kwasek cytrynowy utrwala kolor, lecz nie należy go nadużywać. Liście wiśniowe zebrane wczesną jesienią mają nieco za mało aromatu, trzeba przygotować się do tego latem i zebrać je w wkrótce po zebraniu owoców wiśni i włożyć do zamrażarki aż do czasu zbioru aronii. Można tez dodać nieco soku wiśniowego, aby upodobnić nalewkę do przetworu z wiśni. Po zrobieniu nalewki można wyrzucić liście z wiśni, a do aronii dodać drobno pokrojone jabłka i gruszki i przesmażyć (niezbyt długo) dodając ok. 0,5 kg cukru, lub cukru żelującego otrzymamy świetną konfiturę, którą wystarczy przełożyć do słoików. Dżem z aronii można robić też pól na pół ze śliwkami lub z jabłkami.. UWAGA! Ze względu na rakotwórcze własności kwasku cytrynowego sugerowane jest zastapienie go sokiem z cytryny, z czarnej porzeczki, lub sokiem z jabłek. Mocna aroniówka 3 kg aronii, 1l spirytusu 96%, 1l wódki 40%, 1l miodu wielokwiatowego, lub 1kg cukru (lub pół na pół: 0,5kg cukru i 0,5L miodu), sok z jednej cytryny, kilka plasterków z korzenia imbiru. Składniki wrzucić do słoja i macerować przez około 6tygodni, często mieszając poprzez intensywne poruszanie słojem, żeby przegryzł.się. Nalewka na aronii. Aronię w ilości 2 kg. uprzednio należy przemorozić przynajmniej przez 2 dni. Następnie. 4 litry wody gotować, razem z liśćmi wiśniowymi przez 30 minut. Ostudzić, włożyć aronię i gotować 30 minut. Po ostudzeniu przetrzeć owoce aronii dodać 2kg. cukru i dwa kwaski cytrynowe. Gotować do rozpuszczenia cukru. Po ostudzeniu dodać litr spirytusu. www.adamed.pl http://www.senior.pl/tematy/aronia http://www.postawnazdrowie.pl/samo-leczenie/aronia-i-zdrowie-5.html http://www.naturalnamedycyna.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=63&itemi d=75 5