PRZEWODNIK PO METODACH I NARZĘDZIACH POZNANYCH PODCZAS PROGRAMU ZWIĘKSZENIE SPECJALISTYCZNYCH KOMPETENCJI KADRY ZESPOŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH W SŁUPI POD KĘPNEM W ZAKRESIE: PRACY Z UCZNIAMI Z AUTYZMEM ALTERNATYWNE METODY KOMUNIKACJI CZYTANIE UCZESTNICZĄCE 1
CZYTANIE I ŚPIEWANIE UCZESTNICZĄCE Czytanie uczestniczące to czytanie tekstu z zaangażowaniem językowym dzieci. Dzieciom niemówiącym, słabo mówiącym oraz dopiero uczącym się mówić technika czytania uczestniczącego umożliwia uczestniczenie w tych czynnościach. Czytanie uczestniczące Świąteczna opowieść czytanka Czytanie uczestniczące Wesoły ogród wiersz Podczas czytania, recytowania uczestniczącego budujemy wspólne pole uwagi, uczymy bycia sprawcą, upominania się o akcję, pomagamy w nauce porozumiewania się, stymulujemy rozwój mowy i języka. 2
Dla wszystkich dzieci, również tych mówiących, czytanie i śpiewanie uczestniczące jest ważnym elementem przygotowania do nauki czytania i pisania, gdyż umożliwia ćwiczenie kierunku od lewej do prawej strony (potrzebnego do czytania i pisania, a uwarunkowanego kulturowo), wodzenie palcem, śledzenie wzrokiem po linijkach, ćwiczenie ruchów sakkadowych oczu potrzebnych do czytania, uczenie skupiania uwagi na tekście. 3
Ta forma pracy z tekstem wzbudza też u dziecka zainteresowanie aktywnym czytelnictwem oraz pozytywne emocje związane z czytaniem. Technika ta polega na tym, że dzieci dopowiadają lub wskazują słowa zwizualizowane obrazkami wstawianymi w ciąg tekstu, bądź towarzyszącymi całemu tekstowi jako jego wizualizacja (forma zależna od możliwości i potrzeb dziecka), powtarzają lub wskazują stały fragment tekstu. Mogą również dokładać w puste okienka odpowiednie obrazki lub symbole PCS. Dzieci niemówiące mogą też korzystać z komunikatorów z nagranymi wcześniej fragmentami tekstu, a te które posługują się symbolami PCS, mogą przy ich pomocy ilustrować treść tekstu. Tekst ten powinien być prosty, łatwy do zwizualizowania, krótki, ale rozpisany na kilku stronach. 4
Podczas czytania, recytowania i śpiewania uczniowie przewracają strony w książeczkach. Działania takie umożliwiają dzieciom aktywne uczestniczenie w czytaniu, recytowaniu dziecko poprzez swoją aktywność uruchamia dalsze czytanie, recytowanie. U dzieci uczących się mówić, u dzieci z problemami z mową, problemami z komunikowaniem się nie poprawiamy błędów językowych lub artykulacyjnych podczas czytania uczestniczącego traktujemy te działania, jako mechanizm stymulujący, odblokowujący mowę, angażujący dziecko w komunikację i budzący pozytywne emocje z nimi związane. Jest to swego rodzaju dialog między dzieckiem a dorosłym. Dzieci z problemami z mówieniem powinny mieć również możliwość zgłaszania się, zadawania pytań, komentowania z pomocą przygotowanych wcześniej znaków PCS, tablic komunikacyjnych 5
Dziecko może też dokonywać wyboru, którą chce np. chce zaśpiewać piosenkę, na którym instrumencie zagrać do piosenki itp. 6
Dołączone do komunikatora symbole obrazkowe (PCS) pozwalają dziecku brać czynny udział w czytaniu tekstu, zastępując słowa, których nie potrafi wypowiedzieć. Dziecko uczy się zadawać pytania, odpowiadać na nie, komentować. Może samodzielnie zdecydować, którą książkę chce przeczytać, czy chce czytać jeszcze, czy już skończyć. 7