Kapitał Andrzej Jaszkiewicz andrzej.jaszkiewicz@cs.put.poznan.pl
Cykl życia start-up u
Uwagi Dlaczego straty na początku? Koszty stałe w tym inwestycje Szybki rozwój, pozyskiwanie użytkowników i klientów, wchodzenie na kolejne rynki Opóźnienia LTV w stosunku do COCA Dlaczego nasycenie na dalszym etapie? Nasycenie rynku Konkurencja
Własne oszczędności Własna praca Pożyczki Rodzina Mikrofinansowanie Granty Pre-inkubatory Inkubatotory Crowdfunding Kapitał startowy/zalążkowy
Anioł biznesu Osoba prywatna, która inwestuje w spółkę na wczesnym etapie, ale nie angażuje się operacyjnie (lub w angażuje się w niewielkim stopniu) Typowa wielkość inwestycji od 0+, do dowolnej kwoty choć z reguły wyraźnie poniżej VC
Venture capital Kapitał wysokiego ryzyka inwestujący w spółki znajdujące się we wczesnych fazach rozwoju Akceptacja wysokiego (ale racjonalnego) ryzyka, w zamian oczekiwany wysoki zwrot z inwestycji Model 1/10 spółek zarabia 100 razy lub jedna spółka zarabia na wszystkie inwestycje Najchętniej inwestują w firmy już rosnące Inwestor finansowy, a nie branżowy/strategiczny Typowe wielkości inwestycji 0,5-1 mln Wejście VC może wiązać się z wykupieniem niektórych udziałowców, głównie nie angażujących się operacyjnie, np. aniołów biznesu
Cykl życia start-up u
Przykłady firmy, w które inwestowały VC Apple, Amazon, Cisco, Compaq, Dell, ebay, FedEx, Facebook, KFC, Google, Skype, Yahoo!, Nordglass, Agito.pl, Nasza klasa, Wirtualna Polska, Bankier.pl, Onet
Na czym polega pozyskanie kapitału Przed inwestycją Po inwestycji 45% 25% 25% 19% 30% 34% 23%
Inwestycja VC Spółka zyskuje pieniądze (nie wspólnicy) Maleją udziały założycieli Często założyciele zaczynają zarabiać adekwatnie do obowiązków Typowe wymagania VC Wyłączność operacyjna poświęcenie 100% czasu zawodowego spółce Wpływ na decyzje Uzupełnienie zarządu/zespołu Wykonaie due diligence
Typowe zapisy w umowach inwestycyjnych Prawo pierwokupu Prawo przyłączenia Obowiązek przyłączenia Prawo do wykupu inwestora/założycieli przy ustalonej stopie zwrotu lub przy wycenie zależnej od wyników Prawo do powoływania członków rady nadzorczej i/lub zarządu Brak możliwości sprzedaży udziałów w pewnym okresie (lock-up) Brak prawa do zmiany zarządu przy realizacji celów Nadzór finansowy VC Kolejne rundy inwestycji przy realizacji celów Prawo reakcji VC w przypadku problemów (np. zagrożenie płynności finansowej)
Zalety i wady pozyskania inwestora + Dodatkowy kapitał Szybszy rozwój lub niezbędny warunek rozwoju + Kompetencje, kontakty? - Ryzyko konfliktów, nieporozumień Np. różne wizje rozwoju - Rozwodnienie udziałów
Inovo.vc, Xevin Investments, MCI Internet Ventures, Giza Polish Ventures, Joint Polish Investment Fund Helix Ventures Partners Speed-Up (Poznań) + kilkadziesiąt innych Fundusze VC w Polsce
Od czego zależy wycena spółki Wyniki finansowe przychody, zysk Liczba użytkowników Dynamika/perspektywy rozwoju Zespół/zarząd szczególnie ważne na początkowym etapie
Wycena DCF - Zdyskontowane przepływy pieniężne Suma przyszłych zysków spółki Zyski zdyskontowane, tzn. uwzględniające spadek wartości pieniądza w czasie (stopy procentowe) Z reguły także pewien horyzont czasowy, często niezbyt długi dla firm technologicznych
DCF przykład Rok Zysk Zysk zdyskontowany (10%) Narastająco Dyskonto (10%) 2017-1 000 000-909 091-909 091 110% 2018 1 000 000 826 446-82 645 121% 2019 2 000 000 1 502 630 1 419 985 133% 2020 4 000 000 2 732 054 4 152 039 146% 2021 5 000 000 3 104 607 7 256 645 161% 2022 4 000 000 2 257 896 9 514 541 177%
Due diligence Poddanie przedsiębiorstwa wyczerpującej, wielopłaszczyznowej analizie pod względem jego kondycji handlowej, finansowej, prawnej i podatkowej.
Cykl życia start-up u
Środki na dalszy rozwój Fundusze niższego ryzyka Kredyty Obligacje Giełda
Zakup lewarowany/menedżerski Leveraged buyout LBO Management buyout MBO Wykup niektórych udziałowców, np. VC, przez zarząd, założycieli Z reguły wymaga pożyczki (dźwigni), której uzyskanie jest możliwe w przypadku dobrze prosperującej/rozwojowej firmy Przykłady: Solaris, Eurocash, Neptis (Yanosik), Coyote, Kruk?
Wrogie przejęcie Wrogie przejęcie (hostile takeover) proces uzyskania kontroli nad spółką poprzez nabycie jej akcji w liczbie wystarczającej do kontroli i zarządzania nią, który to proces nie zyskał akceptacji kierownictwa spółki spotkał się z opozycją zarządu lub rady nadzorczej - wikipedia
Sposoby wyjścia z inwestycji Sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu IPO wejście na rynek publiczny (giełdę) Wypłata dywidendy lifestyle business
Initial Public Offering - IPO Pierwsza oferta publiczna - wprowadzenie po raz pierwszy akcji spółki do obrotu giełdowego W Polsce NewConnect mały próg wejścia, mała płynność Giełda Papierów Wartościowych wymagana wycena 15 mln Euro
Korzyści Pozyskanie kapitału przez emisję nowych akcji Możliwość sprzedaży (upłynnienie) udziałów Prestiż? Koszty? Wymagania giełdy np. co do sprawozdawczości Konieczność ujawnianie większej ilości informacji Ryzyka spekulacji, spadku notowań przy próbie sprzedaży dużych pakietów IPO
Inwestor strategiczny Inwestor branżowy, który (uważa, że) ma większe możliwości rozwoju biznesu niż aktualni udziałowcy, np. Ekspansja zagraniczna Wykorzystanie sieci sprzedaży inwestora Środki na inwestycje Np. Microsoft-Skype, Google-Waze, Allegro- Ceneo, OLX, otomoto
Cykl życia start-up u
Wskazówki W miarę możliwości pozyskuj środki z przychodów nie z kapitału Pozyskuj kapitał stopniowo najpóźniej jak to możliwe, na najlepszych dla Ciebie warunkach Z czasem i osiągnięciami firmy: Rośnie wycena firmy Spada koszt kapitału (oprocentowanie) Kapitał powinien być pozyskiwany na przyspieszenie rozwoju, nie na pokrywanie strat operacyjnych
Pytania