Warszawa, dn r. PREZES URZĘDU KOMUNKACJI ELEKTRONICZNEJ DRTD-SMP- /06 DECYZJA

PREZES URZĘDU KOMUNKACJI ELEKTRONICZNEJ Warszawa, dn.... 2006 r. DRTD-SMP- /06 DECYZJA Na podstawie art. 24 ust. 1 w związku z art. 25 ust. 2 i 4, art. 34, art. 36, art. 37, art. 38, art. 39, art. 40, art. 42 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.) i 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420) oraz w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66), art. 4 i art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), art. 206 ust. 1 i art. 206 ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz art. 104 1 Kodeksu postępowania administracyjnego: I. ustalam, że na krajowym rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej nie występuje skuteczna konkurencja; II. wyznaczam spółkę Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie jako przedsiębiorcę posiadającego pozycję znaczącą na krajowym rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej; III. nakładam na spółkę Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie następujące obowiązki regulacyjne: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w celu świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, poprzez: a) zapewnienie możliwości zarządzania obsługą użytkownika końcowego przez uprawnionego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego i podejmowanie rozstrzygnięć dotyczących wykonywania usług na jego rzecz, b) zapewnienie określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, w tym linii i łączy, c) oferowanie usług na warunkach hurtowych w celu ich dalszej sprzedaży przez innego przedsiębiorcę, d) przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, w tym usług sieci wirtualnych,

e) zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków, f) zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, w tym świadczenia usług w sieciach inteligentnych, g) zapewnienie systemów wspierania działalności operacyjnej lub innych systemów oprogramowania niezbędnych dla skutecznej konkurencji, w tym systemów taryfowych, systemów wystawiania faktur i pobierania należności, h) zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych, i) prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymywaniu uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących, oraz przez zapewnienie każdej innej formy korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub usług świadczonych przez innego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego dostarczanych w formie minut lub pojemności, w celu świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, w celu świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowaniu usług oraz udostępnianiu informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym: - zakres ogłaszanych informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, - publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (www) spółki Telekomunikacja Polska S.A., - informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie miesiąca od dnia doręczenia niniejszej decyzji, a w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od wprowadzonej zmiany; przy czym obowiązek ten będzie stosowany do czasu publikacji, na koszt operatora zatwierdzonych przez Prezesa UKE lub samodzielnie przez niego ustalonych ofert ramowych lub ich zmian w Biuletynie UKE; 4. obowiązek, o którym mowa w art. 38 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na prowadzeniu rachunkowości regulacyjnej w sposób umożliwiający identyfikację przepływów transferów wewnętrznych związanych z działalnością w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, zgodnie z przepisami art. 49-54 ustawy Prawo telekomunikacyjne i przepisami odpowiednich aktów wykonawczych; 2

5. obowiązek, o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na kalkulacji uzasadnionych kosztów świadczenia dostępu telekomunikacyjnego, według metody zorientowanych przyszłościowo długookresowych kosztów przyrostowych, zgodnie z zatwierdzonym przez Prezesa UKE opisem kalkulacji kosztów i zgodnie z przepisami odpowiednich aktów wykonawczych; 6. obowiązek, o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na stosowaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego, uwzględniających zwrot uzasadnionych kosztów operatora; 7. obowiązek, o którym mowa w art. 40 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty operatora; przy czym obowiązek ten będzie stosowany do momentu przekazania wyników kalkulacji kosztów z opinią biegłego rewidenta z badania, stwierdzającą prawidłowość wyników tej kalkulacji, stosownie do przepisów odpowiednich aktów wykonawczych; 8. obowiązek, o którym mowa w art. 42 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na przygotowaniu i przedstawieniu w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji, oferty ramowej o dostępie telekomunikacyjnym o treści zgodnej z Załącznikiem nr 1, stanowiącym integralną część niniejszej decyzji. Liczba i lokalizacja punktów dostępu powinny zapewnić uwzględnienie uzasadnionych wniosków operatorów telekomunikacyjnych, którzy pragną przyłączyć się do sieci spółki Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, która zaproponuje przynajmniej istniejące punkty połączeń międzysieciowych. IV. Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust 2 i. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. UZASADNIENIE Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przechodzą dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwany również Prezesem URTiP), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, sprawy wszczęte przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty w zakresie zadań przejmowanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej: Prezesem UKE lub Regulatorem) i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się przed Prezesem UKE według przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm. (zwana dalej: ustawą Prawo telekomunikacyjne). Ponadto, w dniu 9 lutego 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66) i stan prawny ustalony wskazaną ustawą został uwzględniony w niniejszej decyzji. 3

1. Implementacja procedury regulacji ex ante do polskiego porządku prawnego. Podstawowe zasady i reguły nowego reżimu regulacyjnego dla rynku usług i sieci łączności elektronicznej, w tym również procedurę regulacji ex ante określa przede wszystkim dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa). Zgodnie z art. 15 dyrektywy ramowej, po przeprowadzeniu publicznej konsultacji oraz konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi (NRA), Komisja Europejska miała przyjąć zalecenia określające rynki produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą usprawiedliwiać nałożenie obowiązków regulacyjnych, określonych w dyrektywach szczegółowych. Rynki te miały zostać określone zgodnie z przepisami prawa konkurencji. Jednocześnie Komisja miała opublikować wytyczne dotyczące analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej. Mając na uwadze treść zaleceń i wytycznych NRA mają definiować rynki właściwe zgodnie z prawem konkurencji i stosownie do okoliczności występujących w danym państwie (możliwe jest również zdefiniowanie rynków spoza zaleceń Komisji, po uzyskaniu jej zgody), a w szczególności mają definiować rynki geograficzne w obrębie danego terytorium. Art. 16 dyrektywy ramowej stanowi, że niezwłocznie po uchwaleniu zalecenia lub jego zmian, NRA są zobowiązane do przeprowadzenia analizy odnośnych rynków. Analiza ta powinna zostać przeprowadzona w miarę potrzeb we współpracy z organem ds. konkurencji. Jeżeli wyniki analizy wskażą, że na rynku występuje skuteczna konkurencja, wtedy NRA nie będzie nakładał obowiązków regulacyjnych, a istniejące zostaną zniesione. Jeżeli wyniki analizy określą, iż dany rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, wtedy NRA wskaże przedsiębiorcę lub przedsiębiorców posiadających znaczącą pozycję rynkową oraz nałoży lub zmieni istniejące obowiązki regulacyjne. Jednocześnie dyrektywa ramowa przewiduje, że dla rozstrzygnięć związanych z nałożeniem obowiązków regulacyjnych należy zastosować mechanizm konsultacji określony w art. 6 dyrektywy, a także mechanizm odnoszący się do konsolidacji wewnętrznego rynku w zakresie łączności elektronicznej, wskazany w art. 7 dyrektywy ramowej. Mając na uwadze postanowienia dyrektywy ramowej, Komisja Europejska wydała: Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/W z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (OJ L114/45 z 2003 r.) zwane dalej Zaleceniem wskazujące na przesłanki uzasadniające poddanie rynku właściwego regulacji ex ante, a także określające listę rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą uzasadniać wprowadzenie regulacji ex ante; Notę wyjaśniającą do Zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z Dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych Ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (http://europa.eu.int/information_society/policy/ecomm/doc/info_centre/recomm_guideli nes/relevant_markets/en1_2003_497.pdf.) zwane dalej Notą wyjaśniającą; Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (OJ C165/6 z 2002 r.) zwane dalej Wytycznymi skupiające się przede wszystkim na kwestiach związanych z definiowaniem rynków, ich analizą pod kątem występowania podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej a także procedurach konsultacyjnych. 4

Wskazana powyżej procedura regulacji ex ante została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne przewiduje następujący tryb regulacji rynku: a) wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw łączności w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa UKE (art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); b) wszczęcie i przeprowadzenie przez Prezesa UKE postępowania w sprawie określenia, czy na rynku właściwym, określonym w rozporządzeniu, występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); c) w przypadku stwierdzenia występowania na rynku skutecznej konkurencji wydanie przez Prezesa UKE postanowienia w sprawie stwierdzenia, że na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne); d) w przypadku ustalenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja przygotowanie przez Prezesa UKE decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakładającej obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie (art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); e) poddanie projektu rozstrzygnięcia w sprawie wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałożenia określonych obowiązków regulacyjnych postępowaniu konsultacyjnemu oraz konsolidacyjnemu (art. 15 i art. 18 ustawy Prawo telekomunikacyjne); f) wydanie postanowienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwanego dalej Prezesem UOKiK w sprawie przyjętego przez Prezesa UKE projektu rozstrzygnięcia w kwestii ustalenia skutecznej konkurencji, wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 206 ust. 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne); g) wydanie decyzji wyznaczającej podmiot o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakładającej obowiązki regulacyjne (art. 25 ust. 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed dniem 9 lutego 2006 r. postępowania w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, stają się postępowaniami w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że niniejsza decyzja stanowi realizację etapów procesu regulacyjnego wskazanych w punktach d g z uwzględnieniem zapisów art. 3 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego. 2. Przebieg postępowania w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie. 5

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2004 r. (znak: DRT-WAI-0200-8/04(1)) zostało wszczęte postępowanie w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja. W związku z prowadzonym postępowaniem zwrócono się do operatorów telefonii stacjonarnej o wypełnienie formularzy informacyjnych. Dane i informacje przekazane przez wskazanych operatorów były następnie w odpowiedzi na kolejne pisma Regulatora uzupełniane i doprecyzowane. 3. Definicja rynku właściwego 3.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez rynek właściwy rozumie się zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 z późn. zm.), zwana dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Rynki właściwe poddane analizie przez Prezesa UKE, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. W dniu 25 października 2004 r. Minister Infrastruktury, działając na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, wydał stosowne rozporządzenie, w którym wymienił rynki, podlegające analizie. Jednym z nich jest odnoszący się do wyrobów i usług telekomunikacyjnych koniecznych dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych do świadczenia usług na rzecz użytkowników końcowych [szczebel hurtowy] rynek świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej ( 2 pkt 1 rozporządzenia). Rynek ten stosownie do 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury ma wymiar krajowy. Wytyczne, którymi zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków właściwych i ustalania pozycji znaczącej przewidują, iż na mocy nowych ram regulacyjnych, rynki które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one przedstawione przez Komisję w Zaleceniu dotyczącym właściwych rynków produktów i usług. 1 Jakkolwiek rynek właściwy został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Mając na względzie powyższe, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku właściwego, jak również odniesienie się do wskazanego w rozporządzeniu rynku geograficznego. 3.2. Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej Punktem wyjścia dla definicji i określenia rynków jest scharakteryzowanie rynków detalicznych w perspektywie czasowej z uwzględnieniem substytucji po stronie popytu i po stronie podaży. Po scharakteryzowaniu i określeniu rynków detalicznych, czyli rynków, na których odbywa się gra podaży i popytu 1 Wytyczne Komisji (pkt 1.1.4) 6

użytkowników końcowych, należy określić właściwe rynki hurtowe, czyli rynki, na których odbywa się gra popytu i podaży produktów dla osób trzecich zaopatrujących użytkowników końcowych. 2 Mając powyższe na uwadze, Prezes UKE przed określeniem zakresu produktowego rynku hurtowego rozpoczynania (inicjowania) połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, przeanalizował odpowiadający mu rynek na szczeblu detalicznym. Wyniki analizy wskazują, które produkty oferowane na rynku detalicznym są powiązane z rynkiem rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Połączeniem telefonicznym zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu użytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. Odpowiednikiem na rynku detalicznym hurtowej usługi rozpoczynania są te połączenia telefoniczne, które użytkownicy końcowi realizują poprzez odpowiednią numerację dostępu. Podstawową usługą jest tu usługa realizowana poprzez numer dostępu dostawcy usług zwany także numerem NDS. Za jego pośrednictwem, użytkownicy końcowi realizują połączenia telefoniczne krajowe (strefowe, międzystrefowe i do sieci ruchomych) oraz międzynarodowe. Możliwe jest to w drodze: 1. selekcji, tj. poprzez doraźny wybór dostawcy usług realizującego połączenia telefoniczne, co następuje przez wybranie przez abonenta przyłączonego do sieci innego operatora telekomunikacyjnego, ciągu cyfr zawierających numer dostępu tego dostawcy usług (NDS), 2. preselekcji, tj. w oparciu o stałe kierowanie połączeń telefonicznych inicjowanych przez abonenta przyłączonego do sieci innego operatora, przez sieć wybranego w drodze zlecenia preselekcji dostawcy usług. Dzięki tej usłudze, użytkownicy końcowi przyłączeni do stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej operatora telekomunikacyjnego mogą korzystać z usług innego operatora dostawcy usług, który będzie realizował połączenia telefoniczne. Należy jednocześnie zaznaczyć, że tylko Telekomunikacja Polska S.A. ma obowiązek umożliwienia swoim abonentom korzystania z selekcji lub preselekcji. Pozostali operatorzy nie muszą wprowadzać takiego udogodnienia dla swoich abonentów. W oparciu o tę usługę operatorzy alternatywni konkurują z TP S.A. na rynku połączeń telefonicznych. Obok dostępu do dostawcy usług podstawowych, świadczącego usługi przez numer dostępu lub w drodze preselekcji, wyróżniamy jeszcze dostęp do sieci teleinformatycznych (NDSI) zapewniający realizację połączeń do sieci Internet oraz dostęp do usług sieci inteligentnych (NDIN) zapewniający realizację połączeń do usług o wartości dodanej. Realizowane poprzez ww. numery dostępowe usługi telefoniczne również zawierają się w rynku detalicznym usług połączeń telefonicznych. Połączenia, które realizowane są za pośrednictwem odpowiedniego numeru dostępu: NDS, NDSI i NDIN lub preselekcji (tj. stałego zlecenia) obrazuje poniższa tabela: Połączenia w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (PSTN) Połączenia krajowe Połączenia międzynarodowe połączenia telefoniczne realizowane połączenia telefoniczne realizowane 2 Nota wyjaśniająca (pkt 3.1) 7

bezpośrednio w publicznej sieci stacjonarnej, w tym połączenia do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych, połączenia telefoniczne do ruchomych publicznych sieci telefonicznych, połączenia komutowane (wdzwaniane) do sieci Internet. bezpośrednio w publicznej sieci stacjonarnej, połączenia telefoniczne do ruchomych publicznych sieci telefonicznych. Technologie świadczenia usług na rynku detalicznym Świadczenie ww. usług połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN) zapewnione jest dzięki połączeniu telekomunikacyjnych urządzeń końcowych użytkownika zainstalowanych w jego lokalu z siecią operatora za pomocą systemu dostępu i utrzymaniu w gotowości takiego połączenia. Usługi połączeń telefonicznych są świadczone przez następujące rodzaje łącza: 1. łącza analogowe (POTS 3 ) użytkownikowi udostępniane jest jedno łącze dla pasma telefonicznego 300-3400 Hz, służące do obsługi usług głosowych, które umożliwia też korzystanie z faksów i modemów o prędkości do 56 kbit/s (jest to obecnie dominująca forma dostępu do sieci PSTN); 2. łącza cyfrowe (ISDN 4 ), dwóch typów: dostęp cyfrowy podstawowy tzw. 2B+D (o przepływności 2 x 64 kbit/s + 16 kbit/s), umożliwiający: - jednoczesne korzystanie z dwóch urządzeń (np. modemu i telefonu/faksu), - podłączenie do sieci do 8 urządzeń końcowych (telefony/faksy, modemy), z których każdy dysponuje własnym zewnętrznym numerem telefonicznym; dostęp cyfrowy pierwotny tzw. 30B+D (o przepływności 30 x 64 kbit/s + 64 kbit/s) lub częściowy pierwotny (np. 15B+D) umożliwiający: - podłączenie centrali abonenckiej (ISDN-PABX, głównie w sygnalizacji DSS1), - transmisję danych z prędkościami od 64 kbit/s do 2 Mbit/s, - podłączenie urządzeń specjalnych, takich jak mostki wideokonferencyjne bądź routery, - dostęp cyfrowy poprzez wykorzystanie łączy o przepływności 2 Mbit/s z sygnalizacją R2. Jako medium transmisyjne służącym do realizacji usług telefonicznych za pośrednictwem ww. rodzajów łączy wykorzystywane są: - kable z miedzianymi torami symetrycznymi, - kable z miedzianymi torami współosiowymi, - kable z torami światłowodowymi, - urządzenia radiowe. Zdaniem Prezesa UKE, wskazane powyżej technologie zarówno w postaci analogowej, jak i cyfrowej, zapewniają połączenia telefoniczne w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, realizowane poprzez następujące rodzaje numerów dostępu: NDS, NDSI i NDIN. 3.3. Rynek produktowy na poziomie hurtowym 3 z ang. Plain Old Telephone Service 4 z ang. Integrated Services Digital Network 8

Główne elementy niezbędne do świadczenia omówionych wyżej detalicznych usług telefonicznych, to rozpoczynanie połączeń, przekazywanie połączeń oraz zakańczanie połączeń. Stosownie do tego, zgodnie z Zaleceniem Komisji, zostały wyodrębnione trzy rynki hurtowe zapewniające realizację połączeń w publicznej stacjonarnej sieci telefonicznej na poziomie hurtowym, tj. rynek rozpoczynania, zakańczania i tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Usługi na hurtowych rynkach rozpoczynania, zakańczania i tranzytu połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych mogą być świadczone w formie minut lub pojemności. Pierwszy z rynków hurtowych, podlegający analizie w niniejszej decyzji, to rynek świadczenia usługi rozpoczynania (inicjowania) połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN). Nota objaśniająca do Zalecenia przedstawia ww. rynek produktowy w następujący sposób: Hurtowe usługi rozpoczęcia połączenia (dostęp do rozpoczęcia lub połączenia międzysieciowe) można świadczyć na zasadzie liczby minut lub pojemności. Można je również świadczyć wraz z usługami komutowania i/lub przekazywania połączeń. Rynek określony dla celów zalecenia to hurtowe usługi rozpoczęcia połączenia. Uważa się, że właściwy rynek obejmuje rozpoczęcie połączeń telefonicznych i połączeń dla celów świadczenia usług wdzwanianego dostępu do Internetu. Dlatego też rynek definiuje się jako rozpoczęcie połączeń w sieci telefonii publicznej w lokalizacji stacjonarnej. 5 Usługa rozpoczynania połączeń zapewnia użytkownikom końcowym możliwość korzystania przy realizowaniu połączeń telefonicznych z usług dostawcy usług telefonicznych innego niż ten, do którego sieci są przyłączeni. Odbywa się to zaś co omówiono wyżej poprzez wybór odpowiedniego numeru dostępu (NDS, NDSI, NDIN), przy inicjowaniu danego połączenia lub w oparciu o preselekcję, tj. stałe zlecenie korzystania usług danego dostawcy usług. Mając na uwadze Wytyczne, Prezes UKE uznał, iż konieczne jest przeprowadzenie oceny dwóch głównych ograniczeń, które zgodnie z Wytycznymi należy uwzględnić przy ocenie zachowań przedsiębiorstw na rynku: substytucji po stronie popytu i substytucji po stronie podaży 6. Strona podażowa usługi rozpoczynania połączeń w sieci PSTN Usługa rozpoczynania połączeń w sieci PSTN jest oferowana przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, do której są przyłączeni użytkownicy końcowi. W ramach tej usługi, abonenci tych sieci wybierają dostawcę usług telefonicznych poprzez wybór odpowiedniego numeru dostępu dostawcy usług (NDS) lub za pośrednictwem stałego zlecenia (preselekcji). Obok realizacji podstawowych usług telefonicznych (połączeń krajowych, międzynarodowych i do sieci ruchomych), możliwy jest też wybór dostawcy usług dostępu do sieci Internet za pośrednictwem numeru NDSI i do numeracji usług w sieciach inteligentnych poprzez numer NDIN. Na krajowym rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń działa obecnie 7 operatorów, którzy świadczą tę usługę. Nie mają oni jednak jednolitej oferty. Najszerszy zakres usług świadczy Telekomunikacja Polska S.A. Operator ten jako jedyny jest zobowiązany do świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Wynika to z faktu uznania go za operatora o znaczącej pozycji rynkowej w zakresie świadczenia usług 5 Nota wyjaśniająca (pkt 4.2.1) 6 Wytyczne Komisji (pkt 38) 9

na krajowym rynku połączeń międzyoperatorskich, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852 z późn. zm.). 7 W efekcie TP S.A. jest zobowiązana świadczyć usługę rozpoczynania wszystkich rodzajów połączeń. Ponadto jest zobowiązana świadczyć tę usługę każdemu przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu, który chce realizować połączenia na rzecz abonentów TP S.A. Pozostali operatorzy świadczący usługi rozpoczynania połączeń w sieci PSTN to: spółka Telefonia Dialog S.A., spółka Telekomunikacja Kolejowa sp. z o.o., spółka Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A. oraz trójka przedsiębiorców, która rozpoczęła świadczenie tej usługi w 2005 r.: spółka MNI S.A., spółka etel sp. z o.o. i spółka Premium Internet sp. z o.o. Żaden z tych operatorów nie ma obowiązku podejmowania tej działalności. W związku z tym zakres tej usługi jest węższy w porównaniu z TP S.A. Nie muszą oni bowiem zapewniać rozpoczynania wszystkich rodzajów połączeń. Zakres oferowanej usługi rozpoczynania połączeń jest strategiczną decyzją każdego takiego operatora. Przykładowo Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A. świadczy na rzecz TP S.A. usługę rozpoczynania połączeń do numeracji usług sieci inteligentnych (NDIN) oraz do sieci teleinformatycznych (NDSI). Spółka Telefonia Dialog S.A. świadczy jedynie usługę rozpoczynania połączeń do numerów 0-700 i 0-701. Natomiast Telekomunikacja Kolejowa sp. z o.o. rozpoczyna połączenia numerów NDSI oraz do numerów 0-80X. Strona popytowa usługi rozpoczynania połączeń w sieci PSTN Odbiorcą usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej są ci dostawcy usług, którzy chcą świadczyć usługi telefoniczne użytkownikom końcowym, przyłączonym do sieci innego operatora. Realizują połączenia na rzecz ww. użytkowników za każdym razem, gdy ci wybierają ich numer dostępu (NDS) lub zlecają usługę preselekcji. Trzeba mieć tu na uwadze, że abonent, przyłączony do stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej TP S.A. może wybrać (za pomocą numeru dostępu do sieci NDS lub preselekcji) dowolnego dostawcę publicznie dostępnych usług telefonicznych, którego usługi są dostępne w połączonych sieciach. Poza tym dostawcy usług realizują połączenia do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych lub do numerów do sieci teleinformatycznych. Najważniejszym jednak rodzajem połączeń są tzw. podstawowe połączenia telefoniczne, realizowane za pośrednictwem numerów dostępu dostawcy usług NDS lub preselekcji. Stąd największą i najważniejszą grupą odbiorców usługi rozpoczynania połączeń są ci przedsiębiorcy telekomunikacyjni, którzy mają przydzielony numer dostępu i świadczą usługi telefoniczne abonentom innych operatorów (głównie abonentom TP S.A.). Obecnie 44 operatorów ma przydzielony numer NDS. 8 Każdy z nich może prowadzić działalność telekomunikacyjną w zakresie realizacji połączeń telefonicznych i jest potencjalnym odbiorcą usługi rozpoczynania połączeń. Wśród tych największych przedsiębiorców są m.in.: 1. Telefonia Dialog S.A. numer NDS 1011, 2. Multimedia Polska S.A. numer NDS 1012, 3. Galena sp. z o.o. numer NDS 1013, 4. Telekomunikacja Polska S.A. numer NDS 1033, 5. Pilicka Telefonia sp. z o.o. numer NDS 1043, 6. Niezależny Operator Międzystrefowy sp. z o.o. numer NDS 1044, 7. Długie Rozmowy S.A. numer NDS 1051, 8. Netia 1 sp. z o.o. numer NDS 1055 (obecnie Netia S.A.), 7 Decyzja Prezesa URTiP nr DRT-WUP/K-10/2002 z dnia 24 grudnia 2002 r. 8 według Tablicy Zagospodarowania Numeracji NDS numery przydzielone do dnia 4 kwietnia 2006 r. 10

9. Tele2 Polska sp. z o.o. numer NDS 1061, 10. GTS Energis sp. z o.o. numer NDS 1066, 11. Petrotel sp. z o.o. numer NDS 1073, 12. Elterix S.A. numer NDS 10819, 13. Telefonia Dialog S.A. numer NDS 10841, 14. Netia Telekom sp. z o.o. numer NDS 10855 (obecnie Netia S.A.). Grupa tych 44 przedsiębiorców stanowi więc obecnie stronę popytową rynku rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Reasumując, rozpoczynanie połączeń jest więc usługą oferowaną przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających (dostarczających) stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, do której przyłączeni są użytkownicy końcowi (strona podażowa rynku), na rzecz których usługi połączeń chcą świadczyć inni dostawcy usług telekomunikacyjnych (strona popytowa rynku). Usługę tę uzyskują oni poprzez zakup u operatora, dostarczającego stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, określonej ilości minut bądź pojemności. Usługa jest realizowana wówczas, kiedy abonenci korzystający z usług połączeń telefonicznych u danego przedsiębiorcy, poprzez selekcję bądź preselekcję, wykonają połączenie za pośrednictwem tego podmiotu. Od strony graficznej realizacja usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej wygląda następująco: Rozpoczynanie połączeń Tranzyt połączeń Zakańczanie połączeń Międzyoperatorski punkt styku Szkieletowa sieć telefoniczna Międzyoperatorski punkt styku Sieć telefoniczna Sieć telefoniczna Użytkownik inicjujący połączenie Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Użytkownik odbierający połączenie Świadczenie usługi rozpoczynania połączeń (podobnie jak usługa zakańczania połączeń i usługa tranzytu połączeń) uzależnione jest od wymiany ruchu międzysieciowego. Jej realizacja polega zaś na tym, że operator sieci kieruje połączenia od miejsca przyłączenia użytkownika rozpoczynającego połączenie (np. modułu wyniesionego, systemu dostępowego) do punktu styku z dostawcą chcącym świadczyć połączenia telefoniczne abonentom tego operatora. Na poziomie hurtowym, oferowana usługa rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej musi zapewniać innym przedsiębiorcom telekomunikacyjnym świadczenie wszystkich koniecznych połączeń telefonicznych realizowanych przez użytkowników końcowych, a więc tych połączeń, które składają się na opisany wyżej rynek detaliczny. 11

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że rynek rozpoczynania połączeń w sieci stacjonarnej obejmuje następujące produkty: Zapewnianie rozpoczynania (inicjowania) połączeń telefonicznych w ruchu krajowym i międzynarodowym, w tym do sieci ruchomych. Świadcząc usługę rozpoczynania (inicjowania) połączeń telefonicznych krajowych i międzynarodowych, w tym do sieci ruchomych, operator sieci dostępowej, do której przyłączony jest abonent, na rzecz którego ma być świadczona ta usługa, przekazuje połączenie operatorowi, który zakupuje od niego usługę rozpoczynania połączeń i uiszcza stosowną opłatę interkonektową. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń (krajowych, międzynarodowych, do sieci ruchomych) będą uzależnione od ilości, zaangażowanych w przesył sygnału, elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem, na rzecz którego ma być świadczona usługa rozpoczynania połączeń a określonym punktem styku (LPSS). Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na oferowanie użytkownikom końcowym sieci operatora zobowiązanego do zapewnienia wyboru dostawcy usług, przy wykorzystaniu numeru dostępu dostawcy usług (NDS) lub preselekcji, usług połączeń telefonicznych w sieci stacjonarnej: krajowych, międzynarodowych i do sieci ruchomych. Zapewnianie rozpoczynania (inicjowania) połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (0-80X) Świadcząc usługę rozpoczynania (inicjowania) połączeń do tego typu numerów, operator sieci dostępowej, do której przyłączony jest abonent, na rzecz którego ma być świadczona ta usługa, przekazuje połączenie operatorowi, który zakupuje od niego usługę rozpoczynania połączeń i uiszcza stosowną opłatę interkonektową. W ten sposób dostawca usług sieci inteligentnych za pośrednictwem przedsiębiorcy telekomunikacyjnego kupującego usługę rozpoczynania tego typu połączeń dostarcza określone treści abonentom operatora sieci dostępowej. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację tych połączeń będą uzależnione od zaangażowanych w przesył sygnału elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem, na rzecz którego ma być świadczona usługa rozpoczynania połączeń a określonym punktem styku (LPSS). Zapewnianie rozpoczynania (inicjowania) połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych w sieciach inteligentnych (0-70X, 0-400, 0-300). Świadcząc usługę rozpoczynania (inicjowania) połączeń do tego typu numerów, operator sieci dostępowej, do której przyłączony jest abonent, na rzecz którego ma być świadczona ta usługa, przekazuje połączenie operatorowi, który zakupuje od niego usługę rozpoczynania połączeń i uiszcza stosowną opłatę interkonektową. W ten sposób dostawca usług o wartości wzbogaconej za pośrednictwem przedsiębiorcy telekomunikacyjnego kupującego usługę rozpoczynania tego typu połączeń dostarcza określone treści abonentom operatora sieci dostępowej. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację tych połączeń będą uzależnione od zaangażowanych w przesył sygnału elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem na rzecz którego ma być świadczona usługa rozpoczynania połączeń a określonym punktem styku (LPSS). Zapewnianie rozpoczynania (inicjowania) połączeń do numerów sieci teleinformatycznych (NDSI). Świadcząc usługę rozpoczynania (inicjowania) połączeń do sieci teleinformatycznych, operator sieci dostępowej, do której przyłączony jest abonent, na rzecz którego ma być 12

świadczona ta usługa, przekazuje połączenie operatorowi, który zakupuje od niego usługę rozpoczynania połączeń, a ten uiszcza stosowną opłatę interkonektową. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń będą uzależnione od ilości, zaangażowanych w przesył sygnału, elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem na rzecz którego ma być świadczona usługa rozpoczynania połączeń a określonym punktem styku (LPSS). Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym oferować abonentom sieci dostępowej innego operatora, usługi wdzwanianego dostępu do sieci Internet (sieci teleinformatycznej). Zdaniem Prezesa UKE, wszystkie opisane wyżej rodzaje połączeń wchodzą w skład jednego rynku produktowego rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej na poziomie hurtowym. Uzyskanie możliwości zakupu tego rodzaju usług warunkuje zdolność świadczenia usług użytkownikom końcowym, a więc prowadzenia działalności na rynku detalicznym. W ten sposób dostawca usług telekomunikacyjnych ma możliwość konkurowania o użytkownika końcowego, który posiada stałą lokalizację stacjonarną w sieci danego operatora. Trzeba też podkreślić, że wszystkie wymienione wyżej połączenia, realizowane są w oparciu o sieć tego samego rodzaju stacjonarną publiczną sieć telefoniczną. Z tego względu uznano za stosowne ujęcie w ramach jednego rynku, zarówno rozpoczynania połączeń telefonicznych, jak i połączeń dla celów świadczenia usług wdzwanianego dostępu do Internetu. Racjonalność ujęcia tych dwóch rodzajów połączeń w ramach jednego rynku produktowego wynika z technologii sieci i możliwości świadczenia przez każdego operatora jednocześnie obu rodzajów połączeń na rzecz użytkowników końcowych. Podsumowując, Prezes UKE uznał, że rynek właściwy na poziomie hurtowym składa się z usług rozpoczynania (inicjowania): połączeń telefonicznych w ruchu krajowym i międzynarodowym, w tym do sieci ruchomych, połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (0-80X), połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych (0-70X, 0-400, 0-300), połączeń do numerów sieci teleinformatycznych. Należy przy tym wskazać, że powyższe kategorie połączeń mogą być realizowane w oparciu o łącza analogowe i cyfrowe, przy użyciu następujących mediów transmisyjnych: - kabli z miedzianymi torami symetrycznymi, - kabli z miedzianymi torami współosiowymi, - kabli z torami światłowodowymi, - urządzeń radiowych. 3.4. Rynek geograficzny Zgodnie z Wytycznymi Komisji właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwa są zaangażowane w proces popytu i podaży właściwych produktów i usług, na którym to obszarze warunki konkurencji są podobne lub wystarczająco jednorodne i który to obszar można odróżnić od obszarów sąsiadujących, gdzie przeważające warunki konkurencji są znacząco różne. 9 Podobną definicję rynku 9 Wytyczne Komisji (pkt 56) 13

geograficznego zawiera art. 4 pkt 8 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z tą definicją rynek geograficzny oznacza obszar, na którym, ze względu na rodzaj i właściwości towarów, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Hurtowy rynek świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, podlegający analizie w niniejszej decyzji, został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury jako rynek krajowy, czyli jego zasięg geograficzny obejmuje terytorium całego kraju. Analiza przeprowadzona przez Prezesa UKE potwierdziła zasadność takiego ujęcia zakresu geograficznego analizowanego rynku. Rodzaj i właściwości produktów (tu: usług rozpoczynania połączeń w sieci stacjonarnej) nie uzasadnia wyodrębnienia rynków lokalnych. Na obszarze całego kraju mamy do czynienia bowiem z identyczną usługą. Technologia rozpoczynania połączeń jest taka sama na obszarze całego kraju. Jej zakup (na poziomie hurtowym) jest możliwy w zasadzie w każdym miejscu, gdzie dociera sieć telefoniczna i ma jednolity charakter na obszarze całego kraju. Na obszarze Polski brak jest wewnętrznych barier w zakresie dostępu do rynku sprzedaży usługi rozpoczęcia połączeń w sieci telefonii stacjonarnej, które stanowiłyby podstawę do przestrzennej segmentacji tego rynku. Brak jest też różnic w zależności od obszaru geograficznego w preferencjach odbiorców usług. Nie występują również w obrębie kraju różnice w opłatach czy kosztach przesyłu sygnału w sieci. Należy także stwierdzić, że nie znaleziono podstaw do uznania, że mógłby to być rynek szerszy niż krajowy. Zarówno uwarunkowania technologiczne, koszty, jak i bariery prawne w obrębie poszczególnych państw, determinują uznanie, że będzie to rynek krajowy. Z tych względów Prezes UKE potwierdza zasadność wyodrębnienia w ujęciu geograficznym rynku krajowego, obejmującego terytorium Polski. 4. Struktura podmiotowa rynku właściwego Dostawcami usługi (sprzedającymi) na tym rynku są przedsiębiorcy telekomunikacyjni posiadający infrastrukturę 10 tworzącą stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, za pomocą której inni operatorzy chcą świadczyć użytkownikom końcowym usługi połączeń telefonicznych. Klientami (kupującymi) na tym rynku są zaś przedsiębiorcy telekomunikacyjni, którzy chcą świadczyć użytkownikom końcowym nie przyłączonym bezpośrednio do ich sieci usługi połączeń telefonicznych. Usługa rozpoczynania połączeń jest więc świadczona dla dotarcia dostawców usług telekomunikacyjnych do abonentów nie przyłączonych do ich sieci, w celu świadczenia im usług za pośrednictwem NDS i preselekcji, NDSI oraz NDIN świadczonych przez operatorów posiadających sieci dostępowe. Dane do niniejszej analizy zostały zebrane za pomocą formularzy rozesłanych do przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących usługi telefonii stacjonarnej na podstawie wszczętego przez Prezesa URTiP w dniu 20 grudnia 2004 r. postępowania 10 Poprzez posiadający infrastrukturę rozumiana jest tutaj nie tylko własność ale również wykorzystywanie oraz kontrola wykorzystywanej infrastruktury. 14

w sprawie ustalenia, czy na krajowym rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej występuje skuteczna konkurencja. Ze względu na niejasności w informacjach zawartych w formularzach informacyjnych dotyczących konkurencyjności dokonano szczegółowej weryfikacji, która pozwoliła na wyłonienie faktycznych uczestników rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. W celu szczegółowego opisania podmiotów świadczących usługi na tym rynku przyjęto kryterium, w myśl którego szczegółowej analizie podlegać będą przedsiębiorcy telekomunikacyjni osiągający przychód z przedmiotowej usługi powyżej 4 mln PLN 11 w każdym z badanych lat, czyli w latach 2002-2004. Po analizie nadesłanych informacji wyłoniono jeden podmiot spełniający to kryterium, którym jest Telekomunikacja Polska S.A. Pozostali działający na rynku właściwym przedsiębiorcy to: spółka Telefonia Dialog S.A., spółka Telekomunikacja Kolejowa sp. z o.o. i spółka Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A. Jak ustalono w toku analizy rynkowej, w 2005 r. działalność w zakresie świadczenia usługi rozpoczynania połączeń rozpoczęli jeszcze następujący operatorzy: spółka MNI S.A., spółka etel sp. z o.o. i spółka Premium Internet sp. z o.o. Ich udział w rynku jest pomijalny. Charakterystyka lidera badanego rynku właściwego Telekomunikacja Polska S.A. notowana jest na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz w formie GDR-ów (globalnych kwitów depozytowych) na Giełdzie Papierów Wartościowych w Londynie. Największym akcjonariuszem Telekomunikacji Polskiej S.A. jest France Telekom posiadający 43,93 % akcji. Wspólnie z Kulczyk Holding S.A., posiadającym 3,57 % akcji, tworzy konsorcjum będące inwestorem strategicznym TP S.A. Udział Skarbu Państwa wynosi 3,97 %. Posiadacze GDR reprezentowani przez Bank of New York dysponują 9,98 % akcji, a pozostali akcjonariusze 38,65 %. W sumie daje to 1.400 mln akcji o wartości 4.200 mln PLN. Struktura własnościowa TP S.A. (na dzień 31 marca 2005 roku) Akcjonariusz Liczba posiadanych Udział w ogólnej Udział akcji (w szt.) liczbie głosów kapitale zakładowym France Telecom S.A. 475 000 000 43,93% 43,93% Skarb Państwa 55 535 908 3,87% 3,87% Kulczyk Holding S.A. 190 000 000 3,57% 3,57% Posiadacze GDR 161 574 413 9,98% 9,98% Reprezentowani przez Bank of New York Pozostali akcjonariusze 517 889 679 38,65% 38,65% RAZEM 1 400 000 000 100,00% 100,00% Źródło: strona www.tpsa.pl w 11 Zgodnie z ustawą z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z poźn. zm.) kwota 4 mln PLN stanowi o podziale operatorów na 2 grupy, między innymi pod kątem wymagań odnośnie ich sprawozdawczości. Z tego powodu dla celów niniejszej analizy wykorzystano taki właśnie podział rynku. 15

Struktura akcyjna TP S.A. 9,98% 3,87% 3,57% 43,93% 38,65% France Telecom S.A. Pozostali akcjonariusze Posiadacze GDR reprezentowani przez Bank of New York Skarb Państwa Kulczyk Holding S.A. Źródło: opracowanie własne UKE na podstawie danych ze strony internetowej Spółka prowadzi działalność na terenie całego kraju. Jest operatorem działającym na rynkach hurtowych telefonii stacjonarnej (w tym rozpoczynania połączeń), a jednocześnie świadczy usługi detaliczne w zakresie połączeń krajowych i międzynarodowych w sieci stacjonarnej. Telekomunikacja Polska S.A. stoi na czele grupy kapitałowej, której podmioty prowadzą działalność także w zakresie: - telefonii ruchomej (PTK Centertel Sp. z o.o.), - usług związanych z dostępem do Internetu (TP Internet Sp. z o.o., Wirtualna Polska S.A.), - transmisji sygnałów radiowych i telewizyjnych (TP EmiTel Sp. z o.o.). 5. Brak skutecznej konkurencji na rynku właściwym Jak wskazano wyżej, liderem na rynku świadczenia usługi rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest Telekomunikacja Polska S.A. Operator ten dysponuje na tym rynku znaczącą przewagą nad swoimi konkurentami i kontrahentami. Źródłem jego siły rynkowej jest fakt, iż przez kilkadziesiąt lat był on naturalnym monopolistą na rynku telekomunikacyjnym. Rozbudował wtedy swoją infrastrukturę, systematycznie poszerzał liczbę użytkowników, miał zapewnioną także protekcyjną politykę państwa. W momencie otwarcia liberalizacji rynku telekomunikacyjnego, dysponował więc, w porównaniu ze swoimi konkurentami, ogromnym zapleczem finansowym, technologicznym i przeważającą liczbą użytkowników. Taka sytuacja utrudnia powstanie skutecznej konkurencji. O skutecznej konkurencji można mówić wówczas, gdy na rynku na równych zasadach i prawach konkurują między sobą przedsiębiorcy. Nie sposób zaś mówić o skutecznej konkurencji w sytuacji, gdy na rynku występuje podmiot, który posiada znaczącą przewagę nad innymi podmiotami. 16

Badając, czy na rynku występuje taki podmiot, należy odnieść się przede wszystkim do jego udziałów rynkowych. Poniższa tabela i wykres obrazują udziały w rynku rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jego lidera - TP S.A. i pozostałych operatorów na nim działających, w oparciu o przychody osiągnięte w latach 2002-2004. Operator 2002 2003 2004 TP S.A. 89,18% 88,40% 95,69% Pozostali 10,82% 11,60% 4,31% Źródło: formularze informacyjne UKE Udział poszczególnych operatorów w rynku rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej obliczony na podstawie wielkości przychodów poszczególnych operatorów w latach 2002-2004. Pozostali: TP S.A. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2002 2003 2004 Źródło: formularze informacyjne UKE Uwzględniając wysokość przychodów jako kryterium w ustalaniu wielkości udziału w rynku rozpoczynania połączeń w publicznej stacjonarnej sieci telefonicznej należy stwierdzić, że największy udział w tym rynku posiada operator zasiedziały czyli Telekomunikacja Polska S.A. Jego udziały kształtowały się na poziomie 89% w roku bazowym (2002) i do 2004 r. zwiększyły się jeszcze o 6,5 punktu procentowego. Mamy tu więc do czynienia z sytuacją odwrotną do tej, jakiej można by się spodziewać na rynku konkurencyjnym, gdzie operatorzy alternatywni zwiększają swój udział w rynku. Znacząco większy udział w rynku rozpoczynania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej posiada TP S.A. jeżeli uwzględnimy kryterium wielkości ruchu. Poniższa tabela i wykres obrazują udziały TP S.A. i pozostałych operatorów w rynku właściwym, obliczone na podstawie wielkości ruchu czyli całkowitej liczby połączeń rozpoczynanych w sieci stacjonarnej przez poszczególnych operatorów w latach 2002-2004. Operator 2002 2003 2004 TP S.A. 99,50% 98,86% 99,32% Pozostali 0,50% 1,14% 0,68% Źródło: formularze informacyjne UKE 17