SPIS TREŚCI. Wstęp... 7



Podobne dokumenty
Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie

Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki

Tytuł: Młodzież wobec wyboru profilu kształcenia i zawodu na przykładzie licealistów z Podkarpacia

Teoretyczne podstawy wychowania

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11

Efekty kształcenia dla kierunku FINANSE i RACHUNKOWOŚĆ

Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Wiedza. posiada rozszerzoną wiedzę o charakterze nauk prawnych i ich stosunku do innych nauk

Opis zakładanych efektów kształcenia

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

UCHWAŁA NR 50 Senatu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 28 maja 2012 r.

Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych

Podstawy pedagogiki - plan wykładów

INTERDYSCYPLINARNE STUDIA NAD DZIECIŃSTWEM I PRAWAMI DZIECKA II STOPIEŃ, DYSCYPLINA WIODĄCA PEDAGOGIKA

mgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)

Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych

Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska

LITERATURA PODSTAWOWA Dla osób przystępujących do egzaminu kierunkowego z pedagogiki (przed obroną pracy doktorskiej)

WPROWADZENIE CHARAKTERYSTYCZNE CECHY PROFESJOLOGII... 15

TABELA POKRYCIA OBSZAROWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEZ KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA

Spis treści. Od autora... 9

posiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Uchwała Nr 11/2013/II Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 21 marca 2013 r.

WPROWADZENIE...15 I. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY PROFESJOLOGII...19

Ewaluacja opisowa osiągnięć uczniów szkół ponadgimnazjalnych z matematyki i z języka polskiego

Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek kształcenia zarządzanie należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych.

Opis zakładanych efektów kształcenia

7. Kierunkowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów obszarowych. Kierunkowe efekty kształcenia

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent:

Załącznik 1a. TABELA ODNIESIEŃ EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny

Objaśnienie oznaczeń:

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Efekty kształcenia dla kierunku ZARZĄDZANIE

Efekty uczenia się na kierunku Ekonomia (studia pierwszego stopnia o profilu ogólnoakademickim)

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU. Część A

Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad.

Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK

WIEDZA T1P_W06. K_W01 ma podstawową wiedzę o zarządzaniu jako nauce, jej miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk;

/opis efektu/ Wykazuje się znajomością stylów w sztuce i związanych z nimi tradycjami twórczymi.

Uchwała Nr 29/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r.

Sześciosemestralny program kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych

UCHWAŁA NR R SENATU UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 25 lutego 2016 r.

Opis kierunkowych efektów kształcenia

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

Efekty kształcenia dla kierunku studiów

Usługi społeczne a zrównoważony rozwój regionów

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe)

Efekty kształcenia dla kierunku Prawno-ekonomicznego

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA

Uchwała Nr 69 /2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 31 maja 2012 roku

PROGRAM PIERWSZEJ SZKOŁY DOKTORSKIEJ GUMed

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Efekty kierunkowe na kierunku Prawo są spójne z efektami obszarowymi ogólnymi i obszarowymi dla nauk społecznych odpowiednich dla poziomu 7 PRK

KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW SOCJOLOGIA 1-STOPNIA Instytut Socjologii Uniwersytet Opolski

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.

PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 FILOZOFIA. data zatwierdzenia przez Radę Wydziału. kod programu studiów

Efekty kształcenia dla kierunku: Gospodarka przestrzenna I stopień

ZGŁOSZENIE PRAKTYKI*

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Rodzaj zajęć Przedmiot L. godz. ECTS Zaliczenie Rok. 1. Zajęcia obowiązkowe a. seminaria Seminarium doktoranckie 30 rocznie 2 Zaliczenie na ocenę

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA - STUDIA DRUGIEGO STOPNIA TABELA POKRYCIA OBSZAROWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEZ EFEKTY KIERUNKOWE

ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA. 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych

Pedagogika współczesna

UCHWAŁA NR R SENATU UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

Jakość życia w perspektywie pedagogicznej

Wydział Nauk Historycznych ARCHEOLOGIA PROGRAM STUDIÓW. studia trzciegostopnia DOKTORANCKIE W ZAKRESIE ARCHEOLOGII

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Efekty kształcenia dla kierunku studiów LOGISTYKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny

Spis treści: Wprowadzenie. Rozdział 1 Kapitał ludzki w organizacji wiedzy

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Senatu Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. Ks. prof. dr hab.

EFEKTY KSZTAŁCENIA INWESTYCJE I NIERUCHOMOŚCI

6 Metody badania i modele rozwoju organizacji

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Efekty kształcenia - studia pierwszego stopnia na kierunku administracja :

EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU FINANSE MENEDŻERSKIE obowiązuje od roku akad. 2017/18

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne

Efekty kształcenia Dla kierunku studiów PSYCHOLOGIA jednolite studia magisterskie profil ogólnoakademicki

POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA

Efektywno ć gier dydaktycznych w procesie kształcenia

Kompetencje informacyjne uczniów w perspektywie zmian szkolnego środowiska uczenia się

I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:

Transkrypt:

EDUKACJA EKONOMICZNA JAKO NIEZBĘDNY SKŁADNIK WYKSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 5 SPIS TREŚCI Wstęp... 7 Rozdział 1 PODSTAWOWE ROZSTRZYGNIĘCIA TERMINOLOGICZNE... 13 1.1. Zróżnicowane podejście do terminu edukacja... 13 1.2. Ekonomia jako kategoria pojęciowa... 17 1.3. Edukacja ekonomiczna próba własnej interpretacji... 19 1.4. System edukacji jako główny teren kształtowania proekonomicznych zachowań... 22 1.4.1. Treść kształcenia jako element systemu edukacji... 26 1.4.2. Standardy w systemie edukacji... 28 Rozdział 2 TEORETYCZNE PRZESŁANKI EDUKACJI EKONOMICZNEJ... 33 2.1. Edukacja ekonomiczna a teoria wielostronnego kształcenia... 33 2.2. Teoria czynności i możliwości jej wykorzystania w procesie edukacji ekonomicznej... 37 2.3. Prakseologiczny charakter edukacji ekonomicznej... 41 2.4. Teoria systemu społecznego T. Parsonsa jako układ odniesienia edukacji ekonomicznej... 45 2.5. Edukacja ekonomiczna w literaturze pedagogicznej... 51 Rozdział 3 EDUKACJA EKONOMICZNA NA TLE REFORMY SYSTEMU EDUKACJI W POLSCE... 57 3.1. Struktura i typy szkolnictwa ponadgimnazjalnego... 57 3.2. Ścieżka edukacyjna w dziedzinie ekonomii... 60 Rozdział 4 ZAKRES PRZYGOTOWANIA EKONOMICZNEGO ABSOLWENTA NIEEKONOMICZNEJ SZKOŁY ŚREDNIEJ... 63 4.1. Rola i znaczenie przesłanek ekonomicznych w budowaniu strategii życiowych ludzi... 63 4.2. Zakres niezbędnej wiedzy i umiejętności ekonomicznych... 70 4.3. Humanistyczne przesłanki edukacji ekonomicznej... 74 Rozdział 5 METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ... 77 5.1. Wstęp do metodologii badań... 77 5.2. Cele i problemy badawcze... 83 5.3. Hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki zmiennych... 87 5.4. Zakres i teren badań... 92

6 JAN SIKORA 5.5 Narzędzia badawcze... 93 5.5.1. Test do pomiaru osiągnięć szkolnych uczniów w dziedzinie ekonomii... 95 5.5.2. Kontekst osiągnięć szkolnych uczniów... 103 5.6. Badania dystansowe dotyczące osiągnięć szkolnych uczniów w dziedzinie ekonomii... 107 Rozdział 6 ANALIZA I INTERPRETACJA BADAŃ DOTYCZĄCYCH EDUKACJI EKONOMICZNEJ W NIEEKONOMICZNYCH SZKOŁACH ŚREDNICH... 113 6.1. Osiągnięcia szkolne uczniów kończących nieekonomiczne szkoły średnie w dziedzinie ekonomii... 113 6.2. Analiza statystyczna wyników testu osiągnięć szkolnych uczniów w dziedzinie ekonomii... 120 6.3. Inwentarz opisowy obszaru edukacji ekonomicznej... 124 6.4. Wyniki i analiza badań dystansowych... 127 6.4.1. Wyniki testu osiągnięć szkolnych uzyskanych w badaniach dystansowych... 128 6.4.2 Charakterystyka inwentarza opisowego obszaru edukacji ekonomicznej w badaniach dystansowych... 132 6.4.3. Analiza heurystyczna wyników testu wiadomości i umiejętności... 138 6.4.4 Analiza statystyczna wyników badań dystansowych... 141 6.4.5. Podsumowanie wyników badań dystansowych... 142 6.5. Stan edukacji ekonomicznej w nieekonomicznych szkołach średnich na podstawie badań... 143 6.6 Podsumowanie wyników i wnioski z przeprowadzonych badań... 145 Rozdział 7 STANDARD EDUKACYJNY W DZIEDZINIE EKONOMII PROJEKT... 149 Zakończenie... 155 Bibliografia... 161 Spis tabel... 173 Spis rysunków... 175

EDUKACJA EKONOMICZNA JAKO NIEZBĘDNY SKŁADNIK WYKSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 7 WSTĘP Jednym z istotnych dla współczesnego człowieka dylematów jest rozwiązywanie problemów związanych z funkcjonowaniem w warunkach dynamicznie przekształcającej się i turbulentnej gospodarki. Charakterystyczne dla industrialnej fazy rozwoju, ekonomiczne wyznaczniki ukształtowały człowieka o cechach homo oeconomicus, który musi zmierzyć się z antynomiami doświadczanego właśnie czasu przełomu. Ten czas przełomu opisywany jest w kategoriach właściwych dla postindustrialnej fazy rozwoju ludzkości. Jednocześnie społeczeństwa, które doświadczyły radykalnej deindustrializacji, kultywują w dużym stopniu wartości i postawy, styl życia, systemy organizacji oraz struktury społeczne typowe dla epoki przemysłowej 1. Jednak to, jakościowo odmienne, procesy globalizacji wyznaczają współcześnie kierunki przemian i w tym w kontekście, przemian cywilizacyjnych przełomu XX i XXI wieku, należy obecnie poszukiwać przesłanek wyznaczających związki edukacji z innymi formami działalności społecznej ludzi. Chociaż edukacja jest jednym z najstarszych typów społecznej praktyki to zmieniły się wobec niej społeczne oczekiwania i roszczenia oraz formy zaspokajania społecznych i jednostkowych potrzeb w tym obszarze 2. Identyfikacja tych potrzeb i sposobów ich zaspokajania, a także mechanizmów właściwych dla tej sfery aktywności społecznej wydaje się być dobrą podstawą do formułowania celów edukacyjnych i dyrektyw postępowania zapewniających ich skuteczne wdrożenie. Tak postawione zadanie wymaga podjęcia wielowątkowej i interdyscyplinarnej analizy swoistych dla współczesności przemian i ich konsekwencji dla kondycji współczesnego człowieka. W szczególności przedmiotem niniejszej pracy są te dziedziny aktywności człowieka, które określają związki edukacji z przemianami cywilizacyjnymi późnej nowoczesności, w tym 1 2 P. Sadler: Zarządzanie w społeczeństwie postindustrialnym, PSB, Kraków 1997, s. 7. T. Hejnicka-Bezwińska: Pedagogika ogólna, WAiP, Warszawa 2008, s. 169.

8 JAN SIKORA zwłaszcza z działalnością gospodarczą, stanowiącą jeden z fundamentalnych i najbardziej dynamicznych obszarów życia społecznego 3. Ważną przesłanką dla podjęcia tej problematyki jest przeświadczenie, że rozwiązywanie problemów człowieka w świecie materialnym jest współcześnie zdominowane przez myślenie ekonomiczne. Podstawą tej orientacji jest świadomość, że działalność gospodarcza jest jednym z zasadniczych i najbardziej dynamicznych obszarów życia społecznego, a konstytutywnym dla organizacji społeczeństw jest mechanizm rynkowy, który przyczynia się do wysokiego wzrostu gospodarczego i ogólnego postępu ekonomicznego 4. Stały wzrost produkcji stał się podstawowym miernikiem sukcesu społecznego, umożliwiając ukształtowanie się społeczeństw konsumpcyjnych, w których konsumpcja towarów staje się zarazem autokonsumpcją życia osobistego 5. W tych okolicznościach, od czasu kiedy praca stała się towarem a produkcja została oddzielona od konsumpcji i od kiedy zaspokajanie potrzeb człowieka dokonuje się za pośrednictwem rynku a nie w wyniku jego własnych, bezpośrednich działań, przesłanki ekonomiczne w znacznym stopniu wyznaczają strategie funkcjonowania współczesnego człowieka. Jednocześnie dążenie do umożliwienia racjonalnego funkcjonowania człowieka w warunkach gospodarki rynkowej powoduje, że uprawniona staje się teza o zasadniczym znaczeniu edukacji ekonomicznej rozumianej jako nabywanie wiedzy o prawidłowościach funkcjonowania gospodarki rynkowej, podejmowanie racjonalnych decyzji i kształtowanie umiejętności działania w warunkach wolnego rynku. Na tym tle istotnym problemem jest przygotowanie jednostki i grup społecznych do rozumienia sposobu funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki oraz aktywnego i skutecznego udziału w tych procesach 6. Ważnym elementem tego przygotowania jest przystosowanie systemu szkolnego do zadań wynikających z wyzwań współczesności, w tym zwłaszcza kształcenie w dziedzinie ekonomii. Realizacja tak określonego zadania wymaga odniesienia 3 4 5 6 F. Fukuyama: Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa Wrocław 1997, s. 16. A. Sen: Rozwój i wolność, Zysk i S-ka, Poznań 2002, s. 20. E. Morin: Kultura czasu wolnego, w: Antropologia kultury, A. Mencwel (red.), wyd. UW, Warszawa 2001, s. 492. Z. Wiatrowski: Podstawy pedagogiki pracy, WSP, Bydgoszcz 2000, s. 41.

EDUKACJA EKONOMICZNA JAKO NIEZBĘDNY SKŁADNIK WYKSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 9 się do istoty edukacji, której ważnym wyznacznikiem jest świadoma i celowa działalność. Formułowane cele edukacyjne zawierają wizje pożądanych stanów jednostki i społeczeństwa, które wydają się osiągalne dzięki edukacji pojmowanej jako ogół oddziaływań międzygeneracyjnych służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych człowieka, czyniących z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się, zadomowioną w danej kulturze, zdolną do konstruktywnej krytyki i refleksyjnej afirmacji 7. W określeniu tym zawiera się model człowieka, którego kształtowaniu powinna być podporządkowana praktyka pedagogiczna jako zbiór przedsięwzięć podejmowanych intencjonalnie dla skutecznego osiągnięcia zamierzonych celów wychowania. Zawarty w tym modelu postulat dochodzenia do dojrzałości i świadomej samorealizacji nie określa warunków i okoliczności, w jakich procesy te zachodzą lub będą zachodzić. Oznacza to, że w praktyce pedagogicznej powinny być uwzględnione konkretne i określone uwarunkowania kulturowe, w których ta praktyka jest lub będzie realizowana. Owe konteksty kulturowe to integralna całość składająca się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, konstytucjonalnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów, które stanowią sztuczne środowisko, w jakim ludzie rozwiązują swoje problemy za pomocą wytworów, organizacji współdziałania oraz przez rozwój wiedzy, tworzenie etyki i pojęć wartościujących 8. Szczególnie istotnym zagadnieniem w tym kontekście jest, związane ze statusem dorosłego człowieka, wkraczanie w kręgi życia społecznego wyznaczone głównie pracą zawodową. Stając się samodzielnym podmiotem działania człowiek musi uporać się z problemami przetrwania i rozwoju w warunkach wyznaczanych przez aktualnie funkcjonujący system społeczny. Sprostanie tym wyzwaniom wymaga poznania mechanizmów gospodarowania i nabycie umiejętności przydatnych na rynku pracy. Współcześnie bowiem zasadniczą kwestią w życiu człowieka jest przygotowanie się do wykonywania zawodu, umożliwiające zajęcie określonego miejsca w życiu społecznym. 9 Istota tego procesu ma swój wymiar w pełni ekonomiczny. Z jednej strony mamy tu do czynienia ze 7 8 9 B. Milerski i B. Śliwerski (red.): Leksykon Pedagogika, PWN, Warszawa 2000, s. 54. B. Malinowski: Czym jest kultura, w: Antropologia kultury, A. Mencwel (red.), UW, Warszawa 2001, s. 36-37. W. Szewczuk: Podstawy psychologii, Wyd. Innowacja, Warszawa 2000, s. 235.

10 JAN SIKORA swoistą inwestycją o charakterze edukacyjnym, z drugiej zaś z ofertą w postaci wiedzy, określonych umiejętności i kompetencji, mających swoją konkretną cenę na rynku pracy. Strategicznym kierunkiem działań w obszarze edukacji ekonomicznej wydaje się być domena kształcenia szkolnego. Dlatego też uzasadnionym jest skoncentrowanie się na tej sferze działalności oświatowej, w rezultacie której absolwent kończący szkołę średnią powinien uzyskać wiedzę i umiejętności niezbędne do funkcjonowania w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej. Właściwie prowadzona analiza obejmuje refleksję metodologiczną dotyczącą nie tylko stosowanych metod badawczych ale także założeń teoretycznych dotyczących zjawisk i procesów społecznych oraz warunków stosowalności przyjętych teoretycznych punktów widzenia 10. Wobec trudności z całościowym opisem otaczającej nas rzeczywistości, za dopuszczalne i właściwe, dość powszechnie uznaje się koncentrowanie aktywności badawczej na jej wybranym fragmencie. Taka lokalna perspektywa badawcza może być jednak źródłem błędu systematycznego, który uzyskane wyniki badań i wynikające z nich konkluzje czyni mało użytecznymi. W związku z tym warto badany wątek usytuować na tle dostępnego opisu całościowego. Tej problematyce poświęcony jest rozdział dotyczący, podjętej przez T. Parsonsa, próby teoretycznego ujęcia systemu społecznego jako działaniowego układu odniesienia. Ta uznana, choć kontrowersyjna koncepcja może stanowić dobrą podstawę do kompleksowego ujęcia fundamentalnych problemów człowieka funkcjonującego w nowoczesnym społeczeństwie. W celu uniknięcia nieporozumień związanych z wykorzystywaniem pojęć wielowymiarowych lub nieostrych, rozważania teoretyczne poprzedzone są analizą terminologiczną, co powinno przyczynić się do precyzyjnego identyfikowania omawianych zagadnień. Ilustrację faktograficzną stanowią wyniki badań zrealizowanych w ramach rozprawy doktorskiej Edukacja ekonomiczna młodzieży potrzeby a możliwości. Zaprezentowana przy tym metodologia badań oraz procedura tworzenia standardu edukacyjnego w dziedzinie ekonomii może stanowić dobrą podstawę do krytycznej refleksji dla badaczy oraz studentów przygotowujących prace licencjackie i magisterskie dotyczące obszarów pro- 10 S. Nowak: Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2008, s. 56.

EDUKACJA EKONOMICZNA JAKO NIEZBĘDNY SKŁADNIK WYKSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 11 blemowych związanych z formułowaniem celów i zadań edukacyjnych z punktu widzenia wyzwań współczesności, w tym pedagogiki pracy i polityki społecznej.