Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz W8 Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska
Wpływ stopy dyskonta na przepływ gotówki. Janusz Kotowicz W8 Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska
Stopa dyskonta r K ( p ) u + r ( u ) = r 1 1 D K w K Pierwszy składnik powyższego wzoru związany jest z finansowaniem inwestycji kredytem, drugi kapitałem własnym (u K jest udziałem kredytu w finansowaniu inwestycji, wielkość kredytu jest więc równa (KR)=J u K ). Wartość rw określa oprocentowanie kapitału własnego i jest to suma oprocentowania lokat wolnych od ryzyka (bony lub obligacje skarbowe) i premii za ryzyko inwestowania.
Definicja Średniego Ważonego Kosztu Kapitału (WACC) WACC jest średnia ważoną kosztu kapitału własnego i kosztu długu po opodatkowaniu (r= WACC) K ( 1 p ) u + ( rf + MP+ β) ( u ) WACC= r 1 d K K p d - efektywna stopa opodatkowania u K - udział długu w strukturze finansowania działalności podmiotu rf - stopa wolna od ryzyka MP - premia rynkowa - współczynnik Beta, r K - koszt długu przed opodatkowaniem
Udział długu w finansowaniu działalności Struktura finansowania działalności powinna być obliczona w oparciu o rynkową wartość poszczególnych źródeł kapitału. W przypadku kapitału własnego zwykle jest to poziom notowań giełdowych i wartość rynkowa danego podmiotu. W praktyce problemem mogłoby być wyznaczanie w analogiczny sposób wartości rynkowej kapitału obcego. Ze względu na niewielkie odchylenia przyjmuje się jednak, że jest ona równa wartości nominalnej. Dla podmiotów, których akcje nie są notowane na giełdzie wysokość udziału długu w finansowaniu działalności zwykle wyznacza się w oparciu o optymalną strukturę finansowania danej branży, wyznaczoną dla spółek giełdowych.
Stopa wolna od ryzyka Stopa wolna od ryzyka odzwierciedla zwrot z lokat pozbawionych ryzyka. Tego typu lokatami wolnymi od ryzyka są bony skarbowe oraz obligacje emitowane przez Skarb Państwa. Wysokość stopy wolnej od ryzyka dla momentu uruchomienia całej inwestycji w CŹC została obliczona na podstawie rentowności do wykupu (YTM yield to maturity) bonów oraz obligacji o stosownym terminie zapadalności (duration). Podstawę stanowiły notowania giełdowe papierów skarbowych w dniu 20 stycznia 2004 roku.
Premia za ryzyko Premia za ryzyko rynkowe jest wymaganym przez inwestorów zwrotem z tytułu inwestycji na rynku papierów wartościowych (aktywów finansowych obarczonych ryzykiem). Z wymienionych powyżej powodów zastosowanie notowań WGPW do wyznaczania premii za ryzyko rynkowe może dać niewiarygodne wyniki. Zatem dla celów niniejszej wyceny premia za ryzyko rynkowe została ustalona na podstawie premii za ryzyko z najlepiej rozwiniętego rynku kapitałowego, jakim jest rynek amerykański. Premię za ryzyko rynkowe przyjęto na poziomie 7,0 %, co stanowi średnią geometryczną różnic pomiędzy stopa zwrotu z amerykańskiego rynku akcji oraz rentownością 30-letnich obligacji rządu Stanów Zjednoczonych w okresie 1926 1999.
Współczynnik Beta Kolejnym elementem kalkulacji kosztu kapitału własnego jest współczynnik beta, będący miernikiem ryzyka systematycznego związanego z inwestycją w dany rodzaj aktywów. Współczynnik beta wykorzystany do kalkulacji średniego ważonego kosztu kapitału jest tzw. Betą nielewarowaną, który uwzględnia wpływu struktury kapitału. Współczynnik beta jest miarą statystyczna obliczoną na podstawie notowań giełdowych spółek. Ponieważ wyceniany podmiot nie jest notowany na giełdzie, poziom bety został wyznaczony na podstawie notowań porównywalnych spółek giełdowych. Według Aswatha Damodarana dla przedsiębiorstw z branży energetycznej (power plant), których akcje notowane są na amerykańskiej giełdzie, współczynnik beta nielewarowany równy jest 0,6. Wielkość ta następnie została zalewarowana w oparciu o optymalną strukturę finansowania, obliczoną dla polskich przedsiębiorstw energetycznych, których akcje notowane są na GPW w Warszawie.
Wpływ stopy dyskonta na wartość współczynnika dyskontującego współczynik dyskontujący a 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 r = 5 % r = 10 % r = 15 % 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 rok 9
Typowe przebiegi wartości NPV Typowe przebiegi NPV w czasie (r = 7,5%) 200000 NPV, zł 150000 100000 50000 0-50000 -100000-150000 -200000-250000 -300000 NPV>0; dnpv/dt>0 NPV<0; dnpv/dt>0 NPV<0; dnpv/dt<0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 10
Prosty i dyskontowy wskaźnik opłacalności Prosty i dyskontowy wskaźnik opłacalności inwestycji 200000 150000 NPV, zł 100000 50000 0-50000 -100000-150000 r = 0 r = 7,5% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15-200000 -250000-300000 11
Wnioski W warunkach wysokiej stopy dyskonta: Spada opłacalność inwestycji (zwłaszcza wieloletnich) Preferowane są rozwiązania tańsze inwestycyjnie, chociaż o wyższych kosztach eksploatacji; mniejsze jest np. Zainteresowanie rozwiązaniami energooszczędnymi 12