PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO Cele oraz treści nauczania i wymagania edukacyjne ustalone są na podstawie programu nauczania języka polskiego w gimnazjum Słowa na czasie" Wyd. Nowa Era, autorzy: M. Chmiel, W. Herman, Z. Pomirska, P. Doroszewski (nr dopuszczenia: DKOS - 5002-11/08). Program jest zgodny z Podstawą Programową kształcenia ogólnego zawartą w rozporządzeniu MEN z dnia 6.01.2009 r. (Dz. U. nr 14 poz. 18). Do realizacji Podstawy Programowej nauczyciele wykorzystują: 1. Podręcznik Słowa na czasie" do kształcenia literackiego i kulturowego - Wyd. Nowa Era, autorzy: M. Chmiel, W. Herman, Z. Pomirska, P. Doroszewski, 2. Podręcznik do kształcenia językowego z ćwiczeniami Słowa na czasie" - Wyd. Nowa Era, autor" A. Grabarczyk. 3. Niezbędnik gimnazjalisty, praca zbiorowa. 1. CELE OCENIANIA Ocenianie osiągnięć polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu oraz postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych zawartych w programie nauczania, a wynikających z Podstawy Programowej. a. poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego postępach w tym zakresie, b. pomoc uczniowi w rozwoju jego uzdolnień i zainteresowań, c. motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce, d. dostarczenie rodzicom/prawnym opiekunom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz o uzdolnieniach ucznia, e. pomoc uczniowi w wyborze form pokonywania trudności, f. umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno wychowawczej. 2. CELE SZCZEGÓŁOWE NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO W GIMNAZJUM 1.Odbiór tekstów kultury, w tym szczególnie tekstów literackich Słuchanie: -uważne i wnikliwe słuchanie z nastawieniem na nadawcę, - rozpoznawanie intencji nadawcy, -słuchanie ze świadomością możliwości manipulacji językowej, słuchanie funkcjonalne (np. w celu wychwycenia określonych informacji), słuchanie w funkcji estetycznej. Czytanie: -kształcenie właściwej techniki cichego czytania, -kształcenie szybkiego tempa czytania cichego, kształcenie -właściwej techniki czytania głośnego, - interpretacja głosowa tekstu literackiego i własnego, 1

-czytanie ze zrozumieniem różnych tekstów kultury na każdym poziomie - kształtowanie nawyku czytania, -odczytywanie idei tekstów, -rozróżnianie rodzajów i gatunków literackich, -wykorzystywanie wiedzy teoretycznoliterackiej do zrozumienia tekstów, -rozpoznawanie wartości uniwersalnych wpisanych w dzieła literackie, -odnajdywanie związków między tekstami, -próby umiejscawiania tekstu literackiego w konkretnej epoce - dostrzeganie związku między utworem a epoką, w której powstał. Odbiór innych tekstów kultury: -znajomość i rozumienie podstawowych wyróżników kodów charakterystycznych dla różnych dziedzin sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury, muzyki, teatru, filmu itp.) oraz praktyczne wykorzystanie tej wiedzy, -uczestnictwo w różnego rodzaju wydarzeniach kulturalnych umożliwiających kontakt ze sztuką - kształtowanie nawyku obcowania ze sztuką, wyrażanie własnych opinii i próby oceny dzieł sztuki, -umiejscawianie dzieła sztuki w konkretnej epoce - dostrzeganie cech typowych dla epoki i indywidualnych, -dostrzeganie zjawiska korespondencji sztuk. 2. Umiejętności nadawcze - wypowiadanie się w mowie i piśmie Mówienie: -kształcenie techniki poprawnego mówienia - wymowy, dykcji, intonacji, -kształcenie umiejętności budowania wypowiedzi zgodnie z zamierzoną intencją i ze świadomością celowego wyboru środków językowych, -kształcenie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktu w różnych sytuacjach z zachowaniem norm kultury, -przygotowanie samodzielnych wypowiedzi (np. krótkich mów okolicznościowych, referowanie zagadnień)z wykorzystaniem środków retorycznych, kształcenie umiejętności dyskutowania, -dostrzeganie pozajęzykowych środków wyrazu, wykorzystywanie ich w wypowiedziach własnych, -uwrażliwianie na zjawisko manipulacji językowej, -budowanie świadomości różnic między językiem mówionym a pisanym Pisanie: -wdrażanie do stosowania wymogów kaligrafii, - kształcenie potrzeby korzystania ze słowników, -znajomość budowy wypowiedzi pisemnych przewidzianych jako obowiązkowe przez podstawę programową, -ćwiczenie umiejętności budowania spójnych, dobrze skonstruowanych tekstów, kształcenie dbałości o poprawność językową budowanych tekstów ( w zakresie słownictwa i składni), -kształcenie nawyku dbania o poprawność i oryginalność stylistyczną pisanych wypowiedzi. 3. Świadome posługiwanie się językiem ojczystym: -poszerzanie słownictwa ucznia (bogacenie słownictwa związanego z człowiekiem, jego życiem psychicznym i duchowym, z życiem w bliskim i dalszym środowisku itp.), - wyrównywanie różnic wynikających z niejednolitego tempa rozwoju mowy i myślenia miedzy uczniami, -wdrażanie uczniów do posługiwania się kodem rozwiniętym, -kształcenie świadomego i refleksyjnego posługiwania się językiem ojczystym w rozmaitych sytuacjach komunikacyjnych, -uwrażliwianie na poprawność językową własną i innych osób, 2

-budowanie świadomości, że posługiwanie się poprawnym i rozwiniętym/bogatym językiem jest warunkiem dobrego funkcjonowania w świecie. 4. SPRAWDZANIE OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW 1. Prace klasowe oraz testy/sprawdziany - obowiązkowe, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem, odnotowane z dzienniku, poprzedzone powtórzeniem w przypadku nauki o języku, sprawdzone i omówione do 2 tygodni od napisania, udostępnione do wglądu rodzicom/prawnym opiekunom u nauczyciela, przechowywane przez jeden semestr; ocenę niedostateczną można poprawić, poprawa jest dobrowolna, odbywa się po uprzednim ustaleniu terminu i formy z nauczycielem w ciągu 1 tygodnia od oddania prac i tylko jeden raz. Jeśli uczeń z przyczyn losowych nie pisał zapowiedzianej pracy klasowej/testu/sprawdzianu, otrzymuje 0 z odpowiednią wagą jako symbol niepisania testu/spr./pr.klasowej. Uczeń jest zobowiązany uzupełnić ww. zaległości w terminie uzgodnionym z nauczycielem (do 2 tyg. od powrotu do szkoły). Symbol 0 zostaje wtedy zastąpiony oceną. 2. Wypowiedzi ustne na określony temat (np. udział w dyskusji, analiza i interpretacja liryki, samodzielność wnioskowania, rzeczowość, posługiwanie się terminami teoretycznoliterackimi i historycznoliterackimi, korzystanie z dodatkowych materiałów; w przypadku lekcji powtórzeniowych obowiązuje znajomość treści programowych, np. z jednego działu lub partii materiału ustalonej przez nauczyciela. 3. Kartkówki - trwające 10-15 minut, obejmujące treści programowe z 3 ostatnich lekcji muszą być zapowiedziane przez nauczyciela, nie podlegają poprawie; uczniowie nieobecni na kartkówce (nieobecność nieusprawiedliwiona) są zobowiązani napisać ją w najbliższym terminie (1 tydzień). Za nieobecność na zapowiedzianej kartkówce uczeń otrzymuje 0 z przypisaną mu wagą. Uczeń jest zobowiązany napisać kartkówkę w terminie uzgodnionym z nauczycielem (do 1 tyg. od powrotu do szkoły). Symbol 0 zostaje wtedy zastąpiony oceną. 4. Prace pisemne na określony temat - różne formy wypowiedzi, dłuższe i krótsze, bardzo ważne jest dotrzymywanie terminu ustalonego przez nauczyciela, nie powinny być zadawane z dnia na dzień. 5. Zadania domowe w różnej formie; uczeń może poprawić tylko ocenę niedostateczną -na zasadach ustalonych z nauczycielem. 6.Recytacja poezji. 7. Ortografia - sprawdzana w różnej formie, np. krzyżówki, ćwiczenia, praca ze słownikiem ortograficznym, teksty z lukami, dyktanda. 8. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń - systematyczność, estetyka, samodzielność notowana. 9. Prace dodatkowe - przygotowane przez ucznia prezentacje, pomoce naukowe, plansze, schematy, sukcesy w konkursach polonistycznych/humanistycznych (laureaci etapu szkolnego i międzyszkolnego), aktywny udział w projektach edukacyjnych, inscenizacjach utworów literackich; przy ocenie bierze się pod uwagę przede wszystkim: wkład włożonej pracy, samodzielność, oryginalność, estetykę wykonania. 10. Przygotowanie na lekcję dodatkowych informacji - dla chętnych uczniów, korzystanie z różnych dodatkowych źródeł informacji, np. wskazanych przez nauczyciela książek popularnonaukowych, 11. Omawianie każdej lektury rozpoczyna się od sprawdzenia znajomości jej treści, w formie pisemnej. 3

12. Uczeń zobowiązany jest do posiadania własnego podręcznika do kształcenia literackiego, podręcznika z ćwiczeniami do kształcenia językowego oraz zeszytu przedmiotowego na lekcji. 5. OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW 1. Dostosowanie wymagań edukacyjnych Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii PP - P, dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia i opracować indywidualny plan pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych (zgodnie z obowiązującą w szkole procedurą) i uwzględnić w nim: skróconą diagnozę, skutki edukacyjne oraz sposoby dostosowania wymagań. Na podstawie opinii PP - P, w przypadku ucznia ze stwierdzoną /podejrzewaną dysleksją, dysortografią, dysgrafią, nauczyciel powinien postępować zgodnie z zaleceniami PP - P i uwzględnić je w pracy z uczniem. 2.Ogólne kryteria oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia z języka polskiego Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, stosuje wiedzę w sytuacjach problemowych, w sposób oryginalny rozwiązuje problemy językowe, literackie i kulturowe, świadomie i funkcjonalnie posługując się bogatym słownictwem, także terminologią humanistyczną, samodzielnie analizuje i interpretuje teksty kultury z różnych epok, tworzy bezbłędne wypowiedzi ustne i pisemne, odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, na etapie wyższym niż szkolny. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w programie nauczania, wykazuje dużą samodzielność w rozwiązywaniu problemów językowych, literackich i kulturowych oraz w zdobywaniu i selekcjonowaniu informacji z różnych źródeł, jest zawsze przygotowany do lekcji, w których aktywnie uczestniczy czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym, symbolicznym, świadomie wykorzystuje wiedzę z nauki o języku do tworzenia własnych tekstów, systematycznie dba o poszerzanie własnego zasobu leksykalnego uczestniczy w konkursach przedmiotowych, osiągając sukcesy na etapie szkolnym (laureat) lub wyższym. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował dobrze treści programowe istotne w strukturze przedmiotu i sprawnie się tą wiedzą posługuje w sytuacjach typowych, samodzielnie rozwiązuje większość problemów językowych, literackich, kulturowych, czasem inspirowany przez nauczyciela, jest raczej aktywny na zajęciach, opanował przewidzianą programem nauczania wiedzę o języku z zakresu fleksji, składni i frazeologii, wykorzystuje wiedzę o języku do tworzenia tekstów własnych (mówionych i pisanych), dba o poszerzanie własnego zasobu leksykalnego, systematycznie dba o zeszyt przedmiotowy i zeszyt. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował najważniejsze/podstawowe treści programowe oraz posiada proste, uniwersalne umiejętności rozwiązywania problemów typowych o średnim stopniu trudności czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, próbuje zrozumieć tekst na poziomie przenośnym/symbolicznym, wymaga zachęty do pracy i dłuższego czasu na jej wykonanie, nie zawsze jest przygotowany do lekcji, stara się systematycznie odrabiać zadania domowe, opanował najważniejsze wiadomości i umiejętności z zakresu fleksji, składni i frazeologii, ma uzupełniony na bieżąco zeszyt przedmiotowy. 4

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: opanował treści programowe na poziomie koniecznym do dalszej edukacji, zazwyczaj wykonuje proste/niezłożone zadania/ćwiczenia oraz rozwiązuje problemy językowe, literackie, kulturowe o małym stopniu trudności, często z pomocą nauczyciela, w miarę regularnie odrabia zadania domowe, stara się opanować najważniejsze wiadomości i umiejętności z zakresu fleksji, składni i frazeologii, zawsze podejmuje próby wykonania zadania, zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej, ma zeszyt przedmiotowy (/i zeszyt ćwiczeń) i stara się o niego dbać. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności programowych niezbędnych do dalszego kształcenia, nawet z pomocą nauczyciela/kolegi nie potrafi rozwiązać najprostszych zadań językowych, literackich, kulturowych, nie podejmuje żadnej próby wykonania zadania, nie reaguje w sposób pozytywny na okazaną pomoc ze strony nauczyciela lub na pomoc koleżeńską, nie uczestniczy w lekcji, przyjmuje postawę bierną, nie odrabia prac domowych, nie ma zeszytu przedmiotowego lub nie dba o jego systematyczne prowadzenie. Oceny wystawione przez nauczyciela są jawne. Nie ocenia się ucznia negatywnie po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole (np. w dniu powrotu do szkoły). W przypadku opuszczenia przez ucznia co najmniej 25% zajęć edukacyjnych nauczyciel może wyznaczyć mu pisemny sprawdzian frekwencyjny z materiału realizowanego w okresie nieobecności ucznia w szkole. 3.Ocenianie śródroczne i roczne. Wystawienia oceny klasyfikacyjnej śródrocznej i rocznej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych o określonej wadze, jest to średnia ważona ocen. Ustalone zostały następujące współczynniki: ocena celująca od 5,51 do 6,00 bardzo dobra od 4,65 do 5,50 dobra od 3,65 do 4,64 dostateczna od 2,65 do 3,64 dopuszczająca od 1,65 do 2,64 niedostateczna od 0,00 do 1,64 4.Składowe oceny śródrocznej i roczne : 40% zadania klasowe, sprawdziany, testy z lektury; 20% odpowiedzi ustne, aktywność, kartkówki; 20% formy wypowiedzi pisemnej; 20% prace domowe. 6. SPOSOBY DOKUMENTOWANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 1.Oceny cząstkowe oraz klasyfikacyjne śródroczne i roczne nauczyciel odnotowuje w dzienniku lekcyjnym; przy. Oceny cząstkowe mogą być również odnotowane w zeszycie przedmiotowym ucznia. 2.Prace klasowe, testy, sprawdziany są przechowywane przez nauczyciela do końca roku szkolnego, udostępnione do wglądu rodzicom/prawnym opiekunom ucznia u nauczyciela. 7. SPOSÓB INFORMOWANIA UCZNIÓW 5

Na pierwszych lekcjach nauczyciel zapoznaje uczniów z treściami programowymi oraz PSO, uczniowie otrzymują też Umowę - objaśnioną przez nauczyciela. 8. SPOSOBY INFORMOWANIA RODZICÓW 1.Nauczyciel/wychowawca na pierwszym zebraniu informuje rodziców/prawnych opiekunów o sposobach sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych. 2.O ocenach cząstkowych i klasyfikacyjnych rodzice/prawni opiekunowie są informowani podczas rodzicielskich zebrań ogólnych oraz w czasie indywidualnych konsultacji (zgodnie z harmonogramem); wtedy też możliwe jest udostępnienie rodzicom prac klasowych uczniów oraz wgląd do dziennika. 3.Informacja o przewidywanej niedostatecznej ocenie klasyfikacyjnej jest przekazywana zgodnie z WSO. 4.Informacja o możliwości uzyskania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej rocznej jest przekazywana zgodnie z WSO. 9. WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZYCH OCEN NIŻ PRZEWIDYWALNE ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH 1. Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) mogą wnioskować do nauczyciela przedmiotu o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny z danych zajęć edukacyjnych. 2. Nie może starać się o podwyższenie oceny uczeń, który: 1) nie przygotowywał się systematycznie do zajęć; 2) ma nieusprawiedliwione godziny lekcyjne; 3) nie podjął próby napisania wszystkich prac kontrolnych; 4) nie podejmował na bieżąco prób poprawiania ocen; 3. Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) powinni złożyć pisemny wniosek do nauczyciela polonisty w terminie 3 dni od uzyskania informacji o przewidywanej rocznej ocenie z zajęć edukacyjnych. 4. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie prośby oraz informację, o jaką ocenę ubiega się uczeń. 5. Po analizie zasadności wniosku nauczyciel w ciągu 7 dni informuje ucznia o możliwości (lub jej braku) ubiegania się o wyższą ocenę oraz o terminie i formie sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ucznia zgodnie z kryteriami przyjętymi w PSO na poszczególne oceny. 6. Warunkiem podwyższenia oceny rocznej jest uzyskanie wymaganej na daną ocenę progu procentowego poprawnych odpowiedzi z zakresu materiału przewidzianego na daną 6

ocenę w PSO. 7. Podczas sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia poza nauczycielem prowadzącym, obecny jest również inny nauczyciel tego samego lub pokrewnego przedmiotu. 8. Jeżeli uczeń nie stawi się w określonym terminie (z wyjątkiem choroby, potwierdzonej przez lekarza czy zaistniałej tragicznej sytuacji) lub nie udzieli odpowiedzi w wymaganym zakresie, nauczyciel utrzymuje ocenę proponowaną. 9. Ustalona w ten sposób ocena jest ostateczna w tym trybie postępowania. 10. Nauczyciel informuje ucznia o ustalonej ocenie najpóźniej 3 dni przed posiedzeniem klasyfikacyjnym, dokonuje zapisu oceny w dzienniku zajęć lekcyjnych oraz przekazuje informację wychowawcy klasy. 11. Z podjętych działań sporządza się protokół, który stanowi załącznik do arkusza ocen. 9. UMOWA 1. Ucznia obowiązuje systematyczne przygotowanie się do lekcji języka polskiego oraz aktywna praca na zajęciach edukacyjnych i w domu. 2. Na pierwszych zajęciach uczeń poznaje PSO (Przedmiotowy System Oceniania). 3.Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia odbywa się poprzez: > prace klasowe, testy, sprawdziany - obowiązkowe, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem, sprawdzone i omówione do 2 tygodni od napisania, udostępnione do wglądu rodzicom u nauczyciela, przechowywane do końca roku szkolnego (czytanie ze zrozumieniem, znajomość treści i problematyki lektur, analiza i interpretacja różnych tekstów kultury, nauka o języku, ortografia i interpunkcja, formy wypowiedzi; zadania WW i KO), > wypowiedzi ustne na określony temat (np. udział w dyskusji, analiza i interpretacja utworu literackiego, samodzielność wnioskowania, rzeczowość, korzystanie z dodatkowych materiałów.), > prace pisemne na lekcji - krótsze i dłuższe formy wypowiedzi, > kartkówki z literatury i nauki o języku - trwające 10-15 minut, obejmujące treści programowe z 3 ostatnich lekcji (muszą być zapowiedziane przez nauczyciela), > zadania domowe w różnej formie, > recytacja poezji, > dyktanda, ćwiczenia ortograficzne i interpunkcyjne, > systematyczne prowadzenie zeszytu przedmiotowego, dbanie o jego estetykę, > przygotowanie dodatkowych informacji na zajęcia, > współdziałanie w zespole, > prace dodatkowe, np. przygotowanie przez ucznia prezentacji, pomocy naukowych, plansz, schematów (przy ocenie bierze się pod uwagę: wkład włożonej pracy, samodzielność, oryginalność, estetykę wykonania), sukcesy w konkursach polonistycznych/humanistycznych (przynajmniej laureat etapu szkolnego), aktywny udział w projektach edukacyjnych, inscenizacjach utworów literackich, 4.Omawianie każdej lektury rozpoczyna się od sprawdzenia znajomości jej treści w formie pisemnej. 5. Aktywność uczniów jest oznaczana za pomocą plusów w dzienniku lub ewentualnie minusów w sytuacji, gdy uczeń nie pracuje na lekcji. Następnie jest wystawiana ocena. 7

5.Uczeń zobowiązany jest do posiadania podręcznika oraz zeszytu przedmiotowego, systematycznie prowadzonego. 6.Ocenę niedostateczną z pracy klasowej uczeń może poprawić. Poprawa jest dobrowolna, odbywa się po ustaleniu terminu i formy z nauczycielem, w ciągu 1 tygodnia od oddania prac i tylko jeden raz. 7. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie pisał pracy klasowej, pisze ją w terminie uzgodnionym z nauczycielem (do 2 tygodni od powrotu do szkoły). 8

9

10

11

12

. 13