Zadanie 1.2 Temat: Gromadzenie, charakterystyka, ocena, dokumentacja oraz udostępnianie zasobów genetycznych fasoli i soi Podsumowanie I Etapu Symbol tematu: 3-1 - 02-0 14 Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, IHAR PIB Radzików Pracownia: Zdrowotności i Tożsamości Zbóż i Roślin Strączkowych Kierownik tematu: Dr Lech Boros Pozostali wykonawcy: A.Wawer, K.Borucka Radzików 2017 rok
Zakres merytoryczny tematu obejmował: Charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów, w tym: charakterystyka morfologiczna ocena cech użytkowych; wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem ich usunięcia z kolekcji Opracowanie oraz przekazywanie danych paszportowych i waloryzacyjnych oraz dokumentacji fotograficznej poszczególnych faz rozwojowych dotyczących obiektów z kolekcji do centralnej bazy danych EGISET Regeneracja i rozmnażanie nasion obiektów kolekcyjnych fasoli i soi Przekazywanie nasion obiektów kolekcyjnych do długoterminowej przechowalni nasion do Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR PIB;
Zakres prac Przygotowanie pola i nasion do wysiewu, siew, prace pielęgnacyjne Obserwacje roślin w polu, odnotowanie faz rozwojowych: wschody, kwitnienie, zawiązywanie strąków, dojrzewanie Pomiary biometryczne i charakterystyka morfologiczna roślin zgodnie z opracowanymi deskryptorami Ocena porażenia i sporządzenie dokumentacji fotograficznej Zbiór ręczny fasoli, zbiór soi, dosuszanie Praca na zebranym materiale: opisy biometryczne liczba strąków, nasion, masy nasion z rośliny i MTN. Opisy kształtu i barwy nasion, sporządzenie dokumentacji fotograficznej
Fazy fenologiczne i cechy morfologiczne Data siewu Data kwitnienia Data końca kwitnienia Data dojrzałości Barwa hypokotylu Barwa liści Typ wzrostu Kształt liścia Odporność na wyleg. Opadanie liści Wysokość roślin Osadzenie 1 strąka Dni do kwitnienia Długość okresu kwitn. Okres wegetacji
Fazy fenologiczne i cechy morfologiczne cd. Kwiat Strąk Nasiona Kolor żagielka Zakrzywienie Kształt Barwa Kształt przek. Kolor skrzydełek poprzecznego Włókno w szwie Wyściółka pergaminowa Kolor Długość dzióbka Zakrzywienie
Fazy fenologiczne i cechy morfologiczne cd. śr. pomiaru 10 roślin śr. pomiaru na 30 strąkach Licz. nasion z rośliny Licz. nasion w strąku Masa nasion z rośliny śr. pomiaru 10 roślin Masa 1000 nasion masa nasion o wilg. 12% Poraż. Colletotrichum skala 1-9 Poraż. Pseudomonas skala 1-9
Średnie, zakresy i współczynniki zmienności cech waloryzowanych obiektów fasoli karłowej 1-go rozmnożenia (Radzików 2015) Cechy Średnia Min. Max. %CV Wzorce Raba Prosna Wysokość roślin 30,8 24 40 11,6 29 30 14 Wys. osadz. str. 7,6 6 10 16,6 6 9 4 Wegetacja 104,1 91 110 5,72 103 108 16 Wyleganie 8,77 9 8 4,8 9 9 17 L. strąków/rośl. 5,44 1,41 14,3 59 8,3 5,1 10 L. nasion/rośl. 12,53 2,86 33,1 59,3 23,4 11,5 12 L. nasion/strąka 3,38 2,08 5,39 25,4 2,82 2,25 19 Masa nasion/rośl. 4,26 0,58 12,1 68,2 4,34 3,38 12 MSN 32,0 16,7 51,3 23,8 18,5 34,0 10 Antraknoza 9 - - - 9 9 Bakterioza 8,3 9 7 12,8 9 9 15 Zgnilizna twardz. - - - - - -
Średnie, zakresy i współczynniki zmienności cech waloryzowanych obiektów fasoli karłowej 1-go rozmnożenia (Radzików 2016) Cechy Średnia Min. Max. %CV Wzorce Raba Prosna Wysokość roślin 51,7 36 109 38,6 38 49 5 Wys. osadz. str. 11,9 9 16 18,4 6 9 17 Wegetacja 108 100 118 4,9 94 105 6 Wyleganie 7,5 4 9 18,5 7 6 15 L. strąków/rośl. 5,7 3,1 9,4 33,6 9,3 6,1 7 L. nasion/rośl. 19,2 4,9 50 59,0 35,5 19,8 6 L. nasion/strąka 4,0 3,3 5,2 11,3 3,8 3,3 16 Masa nasion/rośl. 8,7 2,2 22,6 65,9 8,0 8,9 5 MSN 42,4 8,2 65,2 33,6 22,7 45,1 7 Antraknoza 9 9 9 Bakterioza 2,5 7 1 73,6 7 5 3 Zgnilizna twardz. 9 9 9
Średnie, zakresy i współczynniki zmienności cech waloryzowanych obiektów fasoli karłowej 1-go rozmnożenia (Radzików 2017) Cechy Średnia Min. Max. %CV Wzorce Raba Prosna Wysokość roślin 37,8 31 54 14,9 38 54 Wys. osadz. str. 12,1 9 16 12,2 10 13 10 Wegetacja 93,7 88 104 5,0 88 95 16 Wyleganie 7,3 5 9 13,6 8 8,5 2 L. strąków/rośl. 5,1 2,0 9,3 39,4 12,3 16,0 L. nasion/rośl. 18,0 7,4 36,7 44,0 38,2 70,6 L. nasion/strąka 3,9 2,7 4,7 13,9 4,0 4,4 4 Masa nasion/rośl. 7,5 2,6 38,5 101,9 6,9 26,2 1 MSN 35,2 28,5 56,4 19,7 19,3 37,7 7 Antraknoza 8,9 9 7 5,0 9 9 21 Bakterioza 3,4 9 1 60,9 5 7 3 Zgnilizna twardz. 9 9 9
Podsumowanie Łącznie w I etapie realizacji tematu badawczego rozmnażano, oceniano i waloryzowano 264 obiekty fasoli. W liczbie tej 66 to obiekty (62 Ph.vulgaris i 4 Ph. coccineus) I-rozmnożenia objętych waloryzacją oraz 198 obiektów kolejnych rozmnożeń w celu uzyskania wymaganej ilości nasion do długotrwałego przechowywania. W obrębie grupy obiektów kolejnych rozmnożeń 151 to formy karłowe 43 tyczne oraz 4 formy fasoli wielokwiatowej. Wykonano pełną waloryzację (33 cechy) dla 66 (+2wz.) obiektów kolekcyjnych fasoli zgodnie z systemem oceny według deskryptora opartego na klasyfikatorze IBPGR, UPOV i Handbook on Evaluation of Phaseolus Germplasm. Przygotowano i przekazano do długotrwałego przechowywania nasiona 138 obiektów kolekcyjnych fasoli za I etap realizacji tematu.
Podsumowanie Sporządzono i przekazano dane waloryzacyjne (33 cechy) dla 138 obiektów kolekcyjnych fasoli do Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych IHAR-PIB, centralnej bazy danych EGISET łącznie z dokumentacją fotograficzną strąków i nasion tych form. Przygotowano i przekazano wykaz obiektów fasoli (81) wysianych w latach 2007-2016 do waloryzacji i rozmnożenia dla których nie odnotowano wschodów celem ewentualnego wyłączenia z kolekcji. Udostępniono 5 instytucjom w tym 1 zagranicznej poprzez system zamówień EGISET 24 obiekty fasoli z przechowalni KCRZG w Radzikowie.
Zbiorcza informacja o zakresie prac za I etap realizacji tematu kolekcja fasoli Wyszczególnienie 2015 2016 2017 Razem Charakterystyka i ocena 23 18 25 66 Wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem usunięcia z kolekcji 81 Opracowanie i przekazanie danych waloryzacyjnych Opracowanie i przekazanie dokumentacji fotograficznej 39 22 77 138 39 22 77 138 Liczba obiektów rozmnażanych 101 78 85 264 Liczba obiektów przekazanych do przechowalni długoterminowej 39 22 77 138 Liczba obiektów udostępnionych SMTA 0 15 9 24
Średnie, zakresy i współczynniki zmienności cech waloryzowanych obiektów soi 1-go rozmnożenia (Radzików 2016) Cechy Średnia Min. Max. %CV Wzorce Progres Aldana Wysokość roślin 61,4 20 116 39,2 71 86 7 Wys. osadz. str. 8,8 3 14 40,5 11 13 9 Wegetacja 119 94 162 11,1 102 106 2 Wyleganie III 7,2 3,5 9 18,3 7 8 25 L. strąków/rośl. 24,1 4,2 65,6 47,0 23,4 24,2 22 L. nasion/rośl. 46,6 8,3 142 55,0 49,1 48,4 17 L. nasion/strąka 1,89 1,13 3,6 19,6 2,1 2,0 14 Masa nasion/rośl. 8,1 1,6 29,3 67,6 8,3 10,2 12 MTN 183 122 257 15,1 168 210 6 Białko 37,1 31,9 41,2 6,1 39,6 40,4 6 Tłuszcz 22,0 19,2 25,0 5,3 21,3 21,5 33
Średnie, zakresy i współczynniki zmienności cech waloryzowanych obiektów soi 1-go rozmnożenia (Radzików 2017) Cechy Średnia Min. Max. %CV Wzorce Progres Aldana Wysokość roślin 102 55 149 23,1 85 101 27 Wys. osadz. str. 12,8 7 19 23,3 12 16 13 Wegetacja 128 99 140 9,2 101 103 2 Wyleganie III 4,9 2 8 29,2 6,5 7 7 L. strąków/rośl. 25,3 11,4 39,5 26,7 21,6 22,4 18 L. nasion/rośl. 51,4 21,3 106,1 36,4 40,1 44,4 31 L. nasion/strąka 2,02 1,46 2,69 13,4 1,85 1,98 32 Masa nasion/rośl. 9,4 5,2 20,3 35,5 7,4 8,5 27 MTN 185 122 341 18,1 185 192 21 Białko 38,1 32,4 45,2 7,0 36,8 38,1 23 Tłuszcz 21,9 18,3 24,3 6,8 23,7 23,2 12
Podsumowanie W I etapie realizacji tematu badawczego obejmującego lata 2016 i 2017 rozmnażano oraz waloryzowano na potrzeby Banku Genów łącznie 122 obiektów kolekcyjnych soi w tym 97 obiektów I rozmnożenia i 25 obiektów II rozmnożenia. Wykonano pełną waloryzację (36 cechy) dla 97 (+2wz.) obiektów kolekcyjnych soi zgodnie z systemem oceny według deskryptora opartego na klasyfikatorze IBPGR, UPOV Przekazano nasiona i dane waloryzacyjne dla 35 obiektów kolekcyjnych soi do Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych IHAR-PIB, centralnej bazy danych EGISET łącznie z dokumentacją fotograficzną strąków i nasion tych form. Udostępniono poprzez system zamówień EGISET 9 obiektów soi z przechowalni KCRZG w Radzikowie.
Zbiorcza informacja o zakresie prac za I etap realizacji tematu kolekcja soi Wyszczególnienie 2015 2016 2017 Razem Charakterystyka i ocena 0 47 50 97 Wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem usunięcia z kolekcji 0 3 5 8 Opracowanie i przekazanie danych waloryzacyjnych Opracowanie i przekazanie dokumentacji fotograficznej 0 0 35 35 0 0 35 35 Liczba obiektów rozmnażanych 0 47 75 122 Liczba obiektów przekazanych do przechowalni długoterminowej 0 0 35 35 Liczba obiektów udostępnionych SMTA 0 0 2 2
Forma wdrażania i upowszechniania wyników. Etap I (fasola i soja). Przygotowano i przekazano próbki nasion 13 obiektów fasoli o zróżnicowanej wielkości i kolorze okrywy nasiennej oraz 2 obiektów soi na Sierpeckie Dni Rolnictwa w Studzieńcu, 13-14 maja 2016r. Przygotowano i przekazano próbki 11 obiektów fasoli, 4 obiektów soi oraz 2 obiektów grochu o zróżnicowanej wielkości i barwie okrywy nasiennej na Festiwal Smaków w Grucznie Udostępniono instytucjom poprzez system zamówień EGISET 24 obiektów fasoli i 2 soi z przechowalni KCRZG w Radzikowie Uczestniczono w konferencji II Legume Society Troia/Portugalia, 11-15 październik 2016r. z prezentacją posteru Physicochemical and cooking properties of dry bean (Phaseolus vulgaris L.) and soybean (Glycine max L. Merr) seeds Rozmnożono i przekazano nasiona 2 dawnych odmian fasoli wraz z wykonaniem ewaluacji, opisów i instrukcji uprawy. Opracowano ulotkę na Ogólnopolskie Dożynki w Częstochowie dotyczącą parametrów fizykochemicznych i czasu gotowania polskich odmian fasoli na suche nasiona z kolekcji KCRZG. Przygotowano stronę do broszury dotyczącą form karłowej fasoli na suche nasiona z KCRZG, IHAR-PIB w Radzikowie Opracowano deskryptor cech morfologicznych i użytkowych soi Glycine max L. Merrill w wersji polskiej i angielskiej Udzielano informacji głównie telefonicznych na temat różnych zagadnień związanych z fasolą i soją, zainteresowanym osobom prezentowano materiały wysiane w polu.
Zbiorcza informacja o kolekcji na zakończenie I etapu Nr tematu: PW zad.1.2 3-1-02-0-14 Nazwa kolekcji: kolekcja fasoli i soi Liczba obiektów Gatunek/ Grupa roślin: Fasola Soja Stan kolekcji na w 2015 roku 2271 1126 Stan kolekcji w 2017 roku 2362 1248 Przekazanych do przechowalni długoterminowej IHAR w I etapie 138 35 realizacji PW Rozmnażanych w I etapie realizacji PW 264 122 Waloryzowanych/badanych w I etapie realizacji PW 66(-3) 100(-3) Udostępnionych użytkownikom wi etapie realizacji PW 34 2 Posiadających dane ewaluacyjne 292 35 Posiadających dane paszportowe 2362 1248