Koordynator: Prof. Jerzy Czembor

Transkrypt

1 Zadanie 1.2. Gromadzenie i zachowanie w kolekcjach polowych, in vitro i kriokonserwacja, charakterystyka, ocena, dokumentacja i udostępnianie zasobów genetycznych i informacji w zakresie roślin rolniczych oraz innych roślin użytkowych, spokrewnionych dzikich gatunków i roślin towarzyszących Obszar 1 Ochrona Zasobów Genowych Roślin Użytkowych Koordynator: Prof. Jerzy Czembor PW IHAR-PIB / IO na lata Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju

2 Cele Zabezpieczenie przed utratą zasobów genowych poprzez ich zbiór, utrzymywanie w stanie żywym w warunkach ex situ, charakterystykę i ocenę dla obecnego i przyszłego wykorzystania w hodowli nowych odmian, prac badawczych i działalności szkoleniowej na rzecz wyżywienia i zrównoważonego rolnictwa oraz rozwoju terenów wiejskich poprzez: 1. utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; 2. gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; 3. charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów, w tym: identyfikacja botaniczna, charakterystyka morfologiczna i molekularna, ocena cech użytkowych tj. rolniczych, jakościowych i technologicznych; wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem ich usunięcia z kolekcji; 4. opracowanie oraz przekazywanie danych paszportowych i waloryzacyjnych oraz dokumentacji fotograficznej poszczególnych faz rozwojowych dotyczących obiektów z kolekcji do centralnej bazy danych EGISET; 5. regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych;

3 Cele 6. przekazywanie nasion obiektów kolekcyjnych do długoterminowej przechowalni nasion do Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR PIB; 7. Przekazanie 5 kłosów/kolb zbóż regenerowanych obiektów do kolekcji referencyjnej Herbarium. 8. udostępnianie zasobów genowych i informacji zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi umowami, standardami i obowiązującymi procedurami w ramach obszaru (zgodnie z zapotrzebowaniem odbiorców); 9. współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. 10. Systematyczne przekazywanie informacji o planowanym uczestnictwie w działaniach służących podnoszeniu świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych (konferencjach, warsztatach, seminariach, szkoleniach, targach, wystawach, dniach otwartych itp.) drogą elektroniczną do Koordynatora Obszaru 1 na 14 dni przed terminem wydarzenia. 11. Przygotowanie i przekazywanie do Koordynatora Obszaru 1 ekspozycji starych odmian kolekcyjnych (w formie nasion, części wegetatywnych roślin, kwiatostanów, snopków itp.) wraz z informacjami o przekazanych zasobach genetycznych w celu ich prezentacji podczas działań promocyjno-edukacyjnoszkoleniowych na stoisku wystawowym Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR-PIB. 12. Uczestnictwo w opracowaniu projektu programu ochrony roślinnych zasobów genowych, który będzie realizowany po 2020 roku.

4 utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; w kulturach in vitro Młochów, IHAR-PIB szkółki kolekcyjne, IHAR-PIB przechowalnia nasion 0 o C i 18 o C, IHAR-PIB

5 Jednostki współpracujące z IHAR-PIB (12) Lp. Nazwa Instytucji 1 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w kolekcja zasobów grochu, łubinu i Tulcach seradeli 2 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin kolekcja lnu, konopi oraz chronionych i Zielarskich w Poznaniu rzadkich roślin leczniczych kolekcja odmian uprawnych i dzikich 3 Instytut Uprawy Nawożenia i gatunków tytoniu oraz odmian Gleboznawstwa PIB w Puławach uprawnych, cennych klonów i roślin męskich rodzaju chmiel 4 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie kolekcja pszenżyta i pszenicy twardej 5 Instytut Genetyki Roślin PAN kolekcja marginalnych roślin w Poznaniu strączkowych gruboziarnistych 6 Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w Krakowie kolekcja gryki i życicy wielokwiatowej 7 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR kolekcja pszenicy jarej i ozimej

6 Jednostki współpracujące z IHAR-PIB (12) Lp. 8 9 Nazwa Instytucji Polska Akademia Nauk, Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Bioróżnorodności Biologicznej w Powsinie Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 10 COBORU, Stacja Dośw. w Karżniczce Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego Sp. z o. o., Straszków Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie kolekcja żyta roślin leczniczych i aromatycznych (w tym przyprawowych prowadzenie regeneracji zasobów genowych traw kolekcja polowa form uprawnych buraka BETA przechowywanie wybranych materiałów genetycznych i prowadzenie badań nad przedłużeniem żywotności nasion w różnych warunkach przechowywania

7 Jednostki współpracujące w prowadzeniu kolekcji roślin rolniczych

8 utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; - ex situ przechowalnia długoterminowa - w warunkach polowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie (kolekcje: ziemniaka, buraka, roślin łąkowo-pastwiskowych, roślin rekultywacyjnych i energetycznych, traw, roślin zielarskich, leczniczych i aromatycznych - w tym przyprawowych, chmielu, motylkowatych drobnonasiennych), - w ciekłym azocie (kolekcja ziemniaka) - w kulturach in vitro (kolekcja ziemniaka i buraka) Kolekcja traw Ogród Botaniczny, IHAR-PIB ciekły azot

9 utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; Kolekcje obejmują odmiany i populacje miejscowe zbierane podczas ekspedycji krajowych i w krajach sąsiedzkich oraz uzyskane w drodze wymiany, dzikie gatunki spokrewnione z roślinami uprawnymi, dziko rosnące rośliny jadalne i rośliny towarzyszące uprawom polowym, odmiany polskie skreślone z krajowego rejestru, nowe polskie odmiany zarejestrowane w COBORU oraz linie i inne materiały hodowlane polskiego pochodzenia o szczególnych cechach dla hodowli, cenne materiały zagranicznego pochodzenia stanowiące źródło poszukiwanych cech.

10 utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; Utrzymywanie - liczba obiektów kolekcja kolekcje ciekły polowe azot in vitro ziemniaka diploidalnego ziemniaka tetraploidalnego buraka 35 2 łąkowo-pastwiskowa 213 traw wieloletnich 176 regeneracja traw 34 rekultywacyjno-energetyczna 154 rekultywacyjnych 249 motylkowate drobnonasienne 133 zielarskich, leczniczych i aromatycznych 205 chmielu 416 zielarskiich 108 Razem

11 Ogród Botaniczny IHAR-PIB kolekcje polowe roślin energetycznych roślin motylkowatych

12 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Liczba ekspedycji 11 Liczba obiektów pozyskanych 583 o krajowych - 201, o zagranicznych 381 Liczba wyjazdów krótkoterminowych (jednodniowych) 9 o Liczba obiektów pozyskanych - 61

13 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; ekspedycja 1 2, Organizator / uczestnik IHAR-PIB: KCRZG; PAN: OB Powsin IHAR-PIB: KCRZG; PAN: OB Powsin IHAR-PIB, KCRZG OB Bydgoszcz IHAR-PIB, KCRZG OB Bydgoszcz Teren Południowa część Polski (Pogórze Karpackie) świętokrzyskie dolnośląskie lubelskie EKSPEDYCJE KRAJOWE Grupa roślin forma (nasiona / materiał..) Dane przekazane do systemu EGISET* liczba obiektów Rośliny użytkowe, dzicy krewniacy i rośliny nasiona paszportowe 39 towarzyszące Miejscowe populacje żyta i krzycy. nasiona paszportowe 5 Rośliny użytkowe, dzicy krewniacy i rośliny nasiona paszportowe 52 towarzyszące Miejscowe populacje żyta i krzycy. nasiona paszportowe 9 Łąkowo-pastwiskowe nasiona paszportowe 8 Trawy i inne jednoliścienne nasiona paszportowe 7 Motylkowate drobnonasienne nasiona paszportowe 6 Łąkowo-pastwiskowe nasiona paszportowe 7 Trawy i inne jednoliścienne nasiona paszportowe 3 Motylkowate drobnonasienne nasiona paszportowe 6

14 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; ekspedycja Organizator / uczestnik Teren Centralna Polska - Wielkopolska Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Dolny Śląsk 9 Dolny Śląsk Mazowsze i Wschodnia Polska Grupa roślin Rośliny zielarskie forma (nasiona / materiał..) liczba obiektó w nasiona 4 materiał wegetatywny 10 nasiona, materiał wegetatywny 16 materiał wegetatywny 7 10 IUNG, Puławy Podlasie Chmiel zwyczajny 22 RAZEM 201

15 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Nr ekspedyc ji 11 Organizator / uczestnik IHAR-PIB, KCRZG, SGGW, PAN: OB Powsin Teren EKSPEDYCJE ZAGRANICZNE Grupa roślin Rośliny rolnicze, warzywne, zielarskie i pastewne, rośliny im towarzyszące oraz zrazy starych odmian drzew owocowych forma (nasiona / materiał..) Dane przekazane do systemu EGISET liczba obiekt ów Estonia paszportowe 54 nasiona, materiał Łotwa wegetatywny paszportowe 327 RAZEM zagraniczne 381

16 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; W trakcie ekspedycji prowadzono: zbiór (roślin użytkowych rolniczych, warzywnych, sadowniczych i ozdobnych oraz ich dzikich przodków, roślin towarzyszących uprawom oraz zbiór materiałów do herbariów), ocena erozji genetycznej roślin użytkowych, monitorowanie występowania materiału genetycznego na terenie Polski, Uwzględniano: Termin - zgodny z czasem dojrzewania nasion, Pozyskiwanie nasion od gospodarzy oraz kupowane na lokalnych targowiskach, Prowadzenie wywiadów z rolnikami, Nadawanie ujednoliconych numerów ekspedycyjnych, Zapisywanie informacji o miejscu zbioru. Opis miejsca zbioru (karty) nazwa kraju, regionu, wsi, nazwisko i adres gospodarza, współrzędne geograficzne, wysokość nad poziomem morza, opis siedliska (w przypadku zbioru roślin ze stanu dzikiego).

17 gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Liczba nowych, wartościowych obiektów pozyskanych na drodze wymiany w tym: ziemniaka (23), buraka (9), łąkowo-pastwiskowych (2), roślin energetycznych i rekultywacyjnych (16), motylkowatych (37), kukurydzy (7), pszenicy (26), pszenżyta (8), roślin leczniczych i aromatycznych (3), chmielu (10), grochu i łubinu (4), gryki (3), ), życicy wielokwiatowej (1).

18 charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów, w tym: o identyfikacja botaniczna, o charakterystyka morfologiczna i molekularna, o ocena cech użytkowych tj. rolniczych, jakościowych i technologicznych; o wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem ich usunięcia z kolekcji; o prowadzenie dokumentacji fotograficznej poszczególnych faz rozwojowych dotyczących obiektów z kolekcji

19 charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów IHAR-PIB Kolekcja Charkterystyka ocena potencjalne duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjnych ziemniaka 2x (polowa, in vitro, ciekły azot) ziemniaka 4x ziemniaka 4x (in vitro) buraka (polowa, in vitro) łąkowo-pastwiskowych traw wieloletnich rekultywacyjno energetycznych rekultywacyjnych motylkowatych drobno kukurydzy roślin towarzyszących 3 owsa fasoli soi 47 47

20 charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów usługi Kolekcja Charkterystyka oena potencjaln e duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjny ch przekazanie dok. fotograficznej jęczmienia jarego i ozimego pszenżyta pszenicy twardej żyta pszenicy jarej pszenicy ozimej grochu, łubinu i seredeli zielarskich, leczniczych i aromatycznych tytoniu chmielu zielarskich

21 charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów usługi Kolekcja Charkterystyka oena potencjaln e duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjny ch przekazanie dok. fotograficznej lnu konopi gryki życicy wielokw marginalnych strącz. buraka 20 Razem usługi RAZEM

22 regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych wykonawcy regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium Razem Zakłady IHAR-PIB Razem usługi Razem Obiektów rozmnażanych, 2. liczba obiektów regenerowanych, 3. liczba obiektów przekazanie do przechowalni długoterminowej/do banku genów ziemniaka in vitro, 4. liczba kłosów do herbarium /liczba kart zielnikowych

23 regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych IHAR-PIB kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium ziemniaka 2x (polowa, in vitro, ciekły azot) ziemniaka 4x (polowa) buraka (pol. in vitro) łąkowo-pastwiskowych traw wieloletnich rekultywacyjno-energetycznych rekultywacyjnych in vitro ziemniaka 4x motylkowate drobnonasienne 37 7 kukurydzy l. obiektów przekazanie do przechowalni długoterminowej/do banku genów ziemniaka in vitro, 4. l. kłosów do herbarium /liczba kart zielnikowych

24 regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych IHAR-PIB kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium roślin towarzyszące 97 owsa fasoli soi 47 IHAR-PIB

25 regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych - usługi kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium jęczmienia jarego i ozimego pszenżyta pszenicy twardej żyta pszenicy jarej pszenicy ozimej grochu, łubinu i seredeli zielarskich, leczniczych i aromatycznych tytoniu chmielu 15 zielarskich 20 Lnu konopii gryki 7 7 7

26 regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych - usługi kolekcja do do regeneracja rozmnażanie przechowalni herbarium gryki życicy wielokwiatowej marginalnych strącz buraka 7 regeneracja traw 34 Razem usługi Razem

27 Karty zielnikowe

28 udostępnianie zasobów genowych kolekcja liczba obiektów udostępnionych SMTA liczba obiektów udost. z kolekcji roboczych ziemniaka 2x (polowa, in vitro, ciekły azot) 35 ziemniaka 4x (polowa) 112 buraka (polowa, in vitro) 15 łąkowo-pastwiskowych 57 traw wieloletnich 57 rekultywacyjno-energetycznych 21 rekultywacyjnych 9 in vitro ziemniaka 4x 85 polowa motylkowate 16 drobnonasienne Kukurydzy 6 owsa 62 fasoli 15

29 udostępnianie zasobów genowych kolekcja liczba obiektów udostępnionych SMTA liczba obiektów udost. z kolekcji roboczych jęczmienia jarego i ozimego 4 pszenżyta 6 pszenicy twardej 174 żyta pszenicy jarej 29 grochu, łubinu i seredeli 6 zielarskich, leczniczych i 28 aromatycznych tytoniu 1 chmielu 45 zielarskich 22 gryki 2 życicy wielokwiatowej 31 marginalnych strączkowych 67

30 współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. kolekcja krajowa z użytkownikami zasobów genowych z zagranicznymi bankami genów z zagranicznymi instytucjami ziemniaka diploidalnego (polowa, in vitro, ciekły azot) 2 0 ziemniaka 4x 4 5 buraka (polowa, in vitro) 1 łąkowo-pastwiskowych 4 5 traw wieloletnich 5 3 rekultywacyjnoenergetycznych 3 0 rekultywacyjnych 14 0 ziemniaka 4x (in vitro) 10 0 motylkowate drobnonas. 1 roślin towarzyszących 2 2

31 współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. kolekcja krajowa z użytkownikami zasobów genowych z zagranicznymi bankami genów z zagranicznymi instytucjami jęczmienia jarego i ozimego 2 pszenżyta 1 pszenicy twardej 1 żyta 3 5 pszenicy jarej 1 1 grochu, łubinu i seredeli 1 zielarskich, leczniczych i aromatycznych 8 tytoniu 3 chmielu lnu 1 gryki 2 1

32 Wymierne rezultaty realizacji zadań: zabezpieczono/utrzymywano 2092 obiektów w kolekcjach polowych zasoby genetyczne: traw, roślin zielarskich, leczniczych i aromatycznych, chmielu, motylkowatych drobnonasiennych, łąkowo-pastwiskowych, rekultywacyjnych, ziemniaka i buraka. W ciekłym azocie utrzymywano wybrane zasoby genetyczne ziemniaka, a w kulturach in vitro kolekcję ziemniaka i dzikich gat. buraka. W kulturach in vitro obiektów ziemniaka i dzikich gat. buraka. W ciekłym azocie 96 obiektów ziemniaka. W wyniku przeprowadzonych 11 ekspedycji zebrano 583 obiektów Z wymiany pozyskano około 149 nowych obiektów Zregenerowano 861 obiektów, rozmnożono 1508 obiektów, do przechowalni przekazano 848 obiektów a do herbarium 317. Udostępniono z kolekcji roboczych blisko 847 obiektów Przeprowadzono 24 działania informacyjne o kolekcjach służących podnoszeniu świadomości społeczeństwa (wykłady, referaty, prezentacje, szkolenia, audycje radiowe). Opublikowano 17 artykułów naukowych, opinii i raportów.

33 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ