Dawne odmiany populacyjne kukurydzy dla rolnictwa ekologicznego

Transkrypt

1 Chwałowice, Szkolenie: Dawne gatunki, odmiany oraz populacje roślin rolniczych ponownie na polach Dawne odmiany populacyjne kukurydzy dla rolnictwa ekologicznego Mgr inż. Monika Żurek Zakład Genetyki i Hodowli Roślin Pracownia Kukurydzy i Pszenżyta IHAR-PIB Radzików

2 Powierzchnia uprawy kukurydzy ekologicznej na ziarno w Polsce (dane: Eurostat) Głowne czynniki limitujące uprawę ekologiczną kukurydzy: brak informacji o odmianach kukurydzy odpowiednich do ekologicznej uprawy na ziarno i kiszonkę brak dostępu do materiału siewnego kukurydzy wytwarzanego metodami ekologicznymi Dane za Eurostat

3 Jak to zmienić? Materiał siewny: współczesne odmiany mieszańcowe (F 1 ) tolerujące mniej korzystne warunki uprawy odmiany populacyjne i lokalne, które były uprawiane w warunkach rolnictwa ekstensywnego Informacje: Niezbędnym warunkiem jest sprawdzenie i wybór odmian o zadawalającej zdolności plonotwórczej, jakości i zdrowotności

4 Dawne odmiany populacyjne kukurydzy w kolekcji KCRZG W kolekcji Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie znajduje się 16 polskich odmian populacyjnych kukurydzy, które uprawiane były w Polsce w latach 50 i 60-tych ubiegłego wieku. Stanowią one niezwykle cenne dziedzictwo zarówno przyrodnicze jak również kulturowe polskiej wsi, które należy ocalić od zapomnienia dla przyszłych pokoleń rolników. Odmiany te reprezentują różne typy ziarna oraz kierunki wykorzystania.

5 Hodowla kukurydzy w Polsce- najważniejsze wydarzenia rok 1953 rok 1956 rok 1957 rok 1967 rok 1977 rok 1990 od 1999 pierwsze zapylenia wsobne skoncentrowanie prac nad hodowlą kukurydzy w 2 ośrodkach: Smolice i Kobierzyce rejestracja mieszańca odmianowego Wiel-Wi (Wielkopolanka x Wigor) rejestracja pierwszej odm. mieszańcowej DC rejestracja pierwszej odm. mieszańcowej TC rejestracja pierwszych odm. mieszańcowych SC polskie odmiany mieszańcowe mają ponad 30% udział w rynku krajowym

6 Dawne odmiany populacyjne kukurydzy w kolekcji KCRZG

7 Kolekcja kukurydzy w KCRZG 1101 obiektów w Kolekcji (ok 80% materiały hodowlane) 1011 obiektów w centralnej przechowalni KCRZG Kurator kolekcji kukurydzy: dr Roman Warzecha

8 Zalety odmian populacyjnych kukurydzy Zalety odmian populacyjnych: Brak efektu spadku plonu w kolejnym roku (możliwość rozmnażania w obrębie gospodarstwa) Odmiany populacyjne mają niższe wymagania siedliskowe niż odmiany F1 Możliwość wykorzystania w warunkach rolnictwa ekologicznego

9 Plonowanie dawnych odmian populacyjnych kukurydzy w uprawie na ziarno w warunkach rolnictwa ekologicznego (Radzików, 2013) Odmiana Plon (t/ha) SM (%) Plon przy 15 % zaw.wody Dolnośląska kiszonkowa 5,89 66,6 4,62 Małopolanka 6,30 68,5 5,07 Rzeszowska silosowa 5,41 67,1 4,27 Wawrzeńczycka 6,41 70,9 5,34 Wielkopolanka 5,15 71,1 4,31 Wigor 7,19 65,7 5,55 Mean 6,06 68,3 4,86 % plonu w porównaniu do odmian F1 uprawianych na tym samym polu Badania w zakresie doboru odmian zbóż i ziemniaków zalecanych do uprawy ekologicznej - dobór odmian mieszańcowych (F1) i populacyjnych kukurydzy do uprawy na ziarno i na kiszonkę w systemie ekologicznym. (Ochodzki, Warzecha, Żurek) źródło:

10 Plonowanie dawnych odmian populacyjnych kukurydzy w uprawie na kiszonkę w warunkach rolnictwa ekologicznego (Radzików, 2013) Badania w zakresie doboru odmian zbóż i ziemniaków zalecanych do uprawy ekologicznej - dobór odmian mieszańcowych (F1) i populacyjnych kukurydzy do uprawy na ziarno i na kiszonkę w systemie ekologicznym. (Ochodzki, Warzecha, Żurek) źródło:

11 - Odmiana wyselekcjonowana w Zakładzie Doświadczalnym w Poświętnem z bawarskiej odmiany Chiemageur. - Hodowlę tej odmiany prowadziła Stacja Selekcji Roślin CZSR w Szyldaku. - Roślina niska, posiadająca 8 międzywęźli, bardzo niskie osadzenie kolby nad ziemią. - Okres wegetacji dni. Odmiana bardzo wczesna. - Ziarno barwy żółtej, poprzecznie owalne, spłaszczone. Najczęściej występuje 8 rzędów ziaren

12 - Pochodzi od odmiany miejscowej z okolic Czechnicy, koło Wrocławia. - Hodowlę tej odmiany prowadziła Stacja Selekcji Roślin CZSR w Modzurowie. - Łodyga średniowysoka, posiadająca 8 międzywęźli. - Okres wegetacji dni. Odmiana wczesna. - Ziarno poprzecznie owalne, spłaszczone, o żółtej barwie

13

14 - Odmiana wyprowadzona z amerykańskiej odmiany North Western Dent. - Hodowlą tej odmiany zajmowała się stacja Hodowlano-Badawcza IHAR w Brudzyniu. - Łodyga średniej wysokości, duża skłonność do krzewienia. - Ziarno ciemnoczerwone z żółtą koronką. - Okres wegetacji dni. Odmiana średniowczesna - Ozdobne kolby

15 - Odmiana wywodzi się z kukurydzy miejscowej, hodowla była prowadzona w Stacji Hodowlano- Badawczej w Smolicach. - Łodyga średniowysoka, osadzenie kolb nad ziemią średniowysokie. - Średnia liczba rzędów na kolbie: Ziarno owalne, barwy żółtej. - Okres wegetacji dni. - Odmiana średniowczesna

16 - Wyhodowana przez Z. Tomaszewskiego i A. Brodowską. - Powstała w wyniku krzyżowania materiału wyjściowego Małopolanki z mieszańcem kukurydzy zwykłej pochodzenia amerykańskiego (W25x15). - Hodowlę tej odmiany prowadzono w Stacji Hodowlano-Badawczej w Przebendowie. - Odmiana plenna, o krótkim okresie wegetacji, wynoszącym dni.

17 - Odmiana wywodząca się z odmiany Janetzkiego. - Jej hodowla prowadzona była w Stacji Selekcji Roślin CZSR w Komorowie. - Łodyga średniowysoka, osadzenie kolby nad ziemią również średniowysokie. - Ziarno poprzecznie owalne, spłaszczone, o żółtej barwie. Okres wegetacji dni. Odmiana średniowczesna

18 - Wyhodowana przez Z. Tomaszewskiego i A. Brodowską. - Powstała przez aklimatyzowanie i krzyżowanie- jako mieszaniec wieloliniowy (R-3 X 157) i (U-14 X 213). - Odmiana plenna, średniowczesna. Okres wegetacji wynosi dni. - Łodyga wysoka. - Ziarna są lekko spłaszczone, barwy białej

19 - Odmiana pochodzenia rumuńskiego, wyhodowana przez K. Moldenhawera. Hodowla prowadzona była w Stacji Hodowlano-Badawczej IHAR w Borowie. - Łodyga średniowysoka, posiadająca 9 międzywęźli. - Ziarno poprzecznie owalne, spłaszczone. - Okres wegetacji dni. Odmiana średniowczesna. - Wymaga lepszego stanowiska.

20 - Wywodzi się z odmiany amerykańskiej Wisconsin 25, zaaklimatyzowanej przez T. Olbrychta i W. Nadwyczawskiego. - Hodowlą tej odmiany zajmowała się Stacja Hodowlano-Badawcza IHAR w Bąkowie. - Łodyga wysoka, osadzenie kolby nad ziemią również wysokie. - Ziarno płaskie, klinowate, ułożone w rzędach. - Barwa ziarna: żółtopomarańczowa. - Odmiana wysokoplenna

21 - Odmiana wyhodowana przez T. Derpę, Z. Królikowskiego i H. Patynę. - Pochodzi ze skrzyżowania pastewnej odmiany amerykańskiej z polską odmianą- Małopolanką. - Hodowlą tej odmiany zajmowano się w Stacji Hodowlano-Badawczej IHAR w Smolicach. - Jest to odmiana średniopóźna

22 - Odmiana wyhodowana przez stację Hodowlano-Badawczą IHAR w Przebędowie. - Łodyga oraz osadzenie kolby wysokie. Liczba rzędów w kolbie: Ziarno płaskie, klinowate, z rejestrem, barwy żółtobrunatnej. - Okres wegetacji dni. Odmiana średniopóźna. - Wykazuje tolerancję na przymrozki

23

24 Działania promujące stare odmiany roślin uprawnych oraz podnoszące świadomość społeczeństwa w zakresie znaczenia bioróżnorodności Stoiska informacyjne podczas targów rolniczych, dni pola, dożynek Szkolenia, wykłady dla rolników, uczniów Materiały informacyjne (ulotki, broszury, banery, rollup y) Artykuły w prasie rolniczej Aktywna ścieżka edukacyjna o starych odmianach (od tego roku) Udostępnianie niewielkich prób nasion dawnych odmian zainteresowanym rolnikom

25 XXII Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH

26 Sierpeckie Dni Rolnika w Studzieńcu

27 Dzień Otwartych Drzwi IHAR-PIB Radzików

28 Dożynki Jasnogórskie XXV Krajowa Wystawa Rolnicza, Częstochowa

29 XVIII Dni Kukurydzy woj. Mazowieckiego i Łódzkiego, Skrzelew

30 Dziękuję za uwagę