Bydgoszcz, dnia 4 listopada 2013 r. Poz. 3199 UCHWAŁA NR 630/13 RADY MIASTA TORUNIA. z dnia 24 października 2013 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 4 listopada 2013 r. Poz. 3199 UCHWAŁA NR 630/13 RADY MIASTA TORUNIA z dnia 24 października 2013 r. w sprawie Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla miasta Torunia na lata 2013 2035. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm. 1) ) oraz art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13 ust. 3 i ust. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm. 2) ) uchwala się, co następuje: 1. 1. Uchwala się Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla miasta Torunia na lata 2013 2035. 2. Plan, o którym mowa w ust. 1, stanowi załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Torunia. 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko Pomorskiego. Przewodniczący Rady Miasta Torunia Marian Frąckiewicz 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 645. 2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. nr 228, poz. 1368.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2 Poz. 3199 GMINA MIASTA TORUŃ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla miasta Torunia na lata 2013-2035 WRZESIEŃ 2013

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 3 Poz. 3199 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: 1. CELE PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO 1.1. WIZJA TRANSPORTU PUBLICZNEGO 1.2. METODOLOGIA TWORZENIA PLANU TRANSPORTOWEGO 1.3. KONSULTACJE SPOŁECZNE 2. DETERMINANTY ROZWOJU SIECI PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W TORUNIU 2.1. KONCEPCJA PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU 2.2. STRATEGIE ROZWOJU REGIONU 2.3. POLITYKA TRANSPORTOWA MIASTA TORUŃ 2.4. ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W TORUNIU NA LATA 2009-2015 2.5. ZINTEGROWANY PROGRAM ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO DLA AGLOMERACJI BYDGOSKO TORUŃSKIEJ, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BYDGOSKO - TORUŃSKIEGO OBSZARU METROPOLITARNEGO NA LATA 2010-2015 2.6. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE 2.6.1 Struktura urbanistyczna 2.6.2 Uwarunkowania i środowisko przyrodnicze 2.6.3 Kierunki zagospodarowania przestrzennego 2.7. CZYNNIKI DEMOGRAFICZNE I MOTORYZACJA 2.8. CZYNNIKI SPOŁECZNE 2.9. CZYNNIKI GOSPODARCZE 2.10. GENERATORY RUCHU 2.11. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO 2.11.1 Hałas 2.11.2 Powietrze 2.11.3 Wpływ planowanych przedsięwzięć w transporcie publicznym na środowisko naturalne 2.12. DOSTĘP DO INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ 2.13. PLANY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO WYŻSZEGO SZCZEBLA 3. CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEJ OFERTY PRZEWOZOWEJ W PUBLICZNYM TRANSPORCIE ZBIOROWYM TORUNIA 3.1. SIEĆ 3.2. TABOR 3.3. PRACA TRANSPORTOWA 3.4. OFERTA CENOWA 3.5. WIELKOŚĆ POPYTU W ROKU BAZOWYM 2012 MODEL RUCHU 3.6. POTENCJAŁ I RENTOWNOŚĆ LINII KOMUNIKACYJNYCH 3.7. DIAGNOZA ISTNIEJĄCEJ OFERTY PRZEWOZOWEJ - PODSUMOWANIE 4. OCENA I PROGNOZA POTRZEB PRZEWOZOWYCH 4.1. WIELKOŚĆ POPYTU W HORYZONCIE ROKU 2015 MODEL RUCHU 4.2. WIELKOŚĆ POPYTU W DOCELOWYM HORYZONCIE ROKU 2035 MODEL RUCHU

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 4 Poz. 3199 5. SIEĆ KOMUNIKACYJNA, NA KTÓREJ PLANOWANE JEST WYKONYWANIE PRZEWOZÓW O CHARAKTERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 5.1. STAN AKTUALNY - 2012R. 5.2. PLANOWANA SIEĆ ORAZ PROJEKTY ROZWOJOWE W TRANSPORCIE MIEJSKIM TORUNIA HORYZONT 2015 R. 5.3. PLANOWANA SIEĆ ORAZ PROJEKTY ROZWOJOWE W TRANSPORCIE MIEJSKIM TORUNIA HORYZONT 2035 R. 6. FINANSOWANIE USŁUG PRZEWOZOWYCH 6.1. ŹRÓDŁA I FORMY FINANSOWANIA USŁUG, ODPŁATNOŚĆ USŁUG 6.2. ŹRÓDŁA I FORMY FINANSOWANIA INWESTYCJI 7. PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJU ŚRODKÓW TRANSPORTU 7.1. PODZIAŁ ZADAŃ PRZEWOZOWYCH 7.2. PREFERENCJE PASAŻERÓW 7.3. PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJU ŚRODKÓW TRANSPORTU WYNIKAJĄCE Z POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 8. ORGANIZACJA RYNKU PRZEWOZÓW 8.1. PODMIOTY RYNKU I ZASADY JEGO ORGANIZACJI 8.2. INTEGRACJA USŁUG PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO 8.2.1 Zarządzanie i organizacja transportu 8.2.2 Projekt - System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego obszaru Metropolitalnego 9. POŻĄDANY STANDARD USŁUG PRZEWOZOWYCH W PRZEWOZACH O CHARAKTERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 11. KIERUNKI ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO 12. PRZYJĘTE ZASADY PLANOWANIA OFERTY PRZEWOZOWEJ PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO 13. PLANOWANA OFERTA PRZEWOZÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W TORUNIU I GMINACH OŚCIENNYCH 14. AKTUALIZACJA PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA MIASTA TORUNIA SPIS TABLIC SPIS RYSUNKÓW ZAŁĄCZNIKI SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: 1. Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych absorbcja ruchu (w procentach w odniesieniu do danej atrakcyjności) [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.]. 2. Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych generacja ruchu (w procentach w odniesieniu do danej atrakcyjności) [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.].

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 5 Poz. 3199 3. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe stan w 2012 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.] 4. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe horyzont prognozy 2015 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.]. 5. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe horyzont prognozy 2035 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.]. 6. Wykaz przystanków publicznego transportu miejskiego w Toruniu [źródło: Załącznik nr 1 do Uchwały nr 435/2012 Rady Miasta Torunia z dnia 22.11.2012 r.]. 7. Prognoza oddziaływania na środowisko Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla miasta Torunia na lata 2013-2035. 1. CELE PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO Cel główny niniejszego planu zrównoważonego rozwoju transportu publicznego to zapewnienie funkcjonowania transportu zbiorowego według zasad zrównoważonego rozwoju transportu, którego głównym przejawem jest dążenie do zapewnienia udziału transportu zbiorowego w przewozach mieszkańców Torunia, na poziomie nie mniejszym niż 30% oraz rozwój, w tym unowocześnianie sieci tramwajowej. Zachowanie udziału transportu publicznego w podróżach niepieszych mieszkańców miasta w granicach 30% odpowiada w gruncie rzeczy minimalnym standardom rozwoju zrównoważonego w miastach europejskich o zbliżonej do Torunia wielkości. Wobec obserwowanego trendu odpływu pasażerów transportu publicznego na rzecz transportu samochodowego, stanowi to jednak dla Torunia znaczące wyzwanie. Cele uzupełniające Planu można zdefiniować następująco: 1. Zapewnienie zasad dostępności do usług transportu publicznego, w tym dla osób niepełnosprawnych, wymaganych i określonych w dyrektywach Unii Europejskiej i przepisach krajowych oraz w tzw. dobrych praktykach. 2. Funkcjonowanie transportu publicznego w sposób tworzący z tego podsystemu transportu miejskiego realną alternatywę dla realizacji podróży samochodami osobowymi poprzez zapewnienie wysokiej jakości usług i uprzywilejowanie pojazdów transportu zbiorowego w ruchu drogowym. 3. Integracja transportu publicznego, obejmująca transport miejski i transport regionalny przede wszystkim w zakresie taryfowo-biletowym, koordynacji rozkładów jazdy, informacji o usługach oraz budowa węzłów integracyjnych. 4. Zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko poprzez utrzymanie założonego udziału transportu publicznego w przewozach miejskich, rozwój trakcji elektrycznej (komunikacja tramwajowa) i sukcesywna wymiana autobusów na spełniające coraz wyższe normy czystości spalin. 5. Utrzymanie założonych wskaźników efektywności oraz parametrów eksploatacyjnych umożliwiających zachowanie zasadności ekonomiczno-finansowej komunikacji miejskiej w ramach określonej polityki transportowej. Głównym zadaniem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (planu transportowego) jest zaplanowanie na lata 2013-2035 przewozów o charakterze użyteczności publicznej, realizowanych na obszarze miasta Toruń i gmin sąsiednich (z którymi władze Torunia

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 6 Poz. 3199 jako organizator transportu planują w przyszłości podpisanie porozumienia na obsługę wybranych połączeń w zakresie lokalnego transportu zbiorowego), zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu, które wynikają z istotnego znaczenia mobilności dla rozwoju społeczno-gospodarczego i negatywnych następstw niekontrolowanego rozwoju motoryzacji indywidualnej. W ramach przyjętej w niniejszym planie zasady zrównoważonego rozwoju, podstawowe znaczenie ma dążenie do racjonalnego zakresu usług świadczonych przez transport zbiorowy na obszarze Torunia i gmin ościennych. Racjonalność tę determinuje: - konieczność zapewnienia ilości i jakości usług świadczonych przez transport zbiorowy w dostosowaniu do preferencji i oczekiwań pasażerów, w tym do oczekiwanej dostępności dla osób niepełnosprawnych, - dążenie do zapewnienia wysokiej jakości usług transportu zbiorowego, tworzących realną alternatywę dla podróży własnym samochodem osobowym, - konieczność koordynacji planu rozwoju transportu lokalnego z planami rozwoju transportu w regionie i w kraju oraz z planami rozwoju przestrzennego miasta, - redukcja negatywnego oddziaływania transportu na środowisko, - efektywność ekonomiczno-finansowa określonych rozwiązań w zakresie kształtowania oferty przewozowej i infrastruktury transportowej. Przyjęty w niniejszym planie cel jest zgodny z główną wizją rozwojową miasta Toruń, opisującą miasto jako Toruń nowoczesnym miastem europejskiej przestrzeni rozwoju. Zawarta ona jest w Strategii Rozwoju Miasta Torunia do r. 2020. Jednym z celów Strategii jest poprawa warunków komunikacyjnych w układzie przestrzennym miasta realizowana m.in. poprzez poprawę funkcjonalności lokalnego transportu zbiorowego ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji tramwajowej. Cel ten będzie realizowany poprzez inwestycje związane z rozwojem publicznego transportu zbiorowego, w tym szczególnie: - odnowa transportu publicznego w Toruniu (zakupy taboru, modernizacje taboru i przystanków transportu zbiorowego), - rozwój i remonty tras tramwajowych, - budowa trasy tramwajowej do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Bielany), - budowa systemu informacji pasażerskiej, - budowa miejskich i międzyregionalnych węzłów przesiadkowych, - realizacja projektów umożliwiających integrację transportu w obszarze aglomeracji bydgosko toruńskiej, - system zarządzania ruchem drogowym oraz system informacji pasażerskiej. Cele szczegółowe niniejszego planu transportowego obejmują: - zaplanowanie sieci komunikacyjnej, na której będą realizowane przewozy o charakterze użyteczności publicznej, - zidentyfikowanie potrzeb przewozowych, - określenie zasad finansowania usług przewozowych, - określenie preferencji dotyczących wyboru rodzaju środków transportu, - ustalenie zasad organizacji rynku przewozów, - określenie standardów usług przewozowych użyteczności publicznej, - organizację systemu informacji dla pasażerów. 1.1. Wizja transportu publicznego Wizja transportu publicznego w Toruniu i w przyszłości w gminach ościennych, planowanych do objęcia częściową obsługą organizatora, zakłada funkcjonowanie oraz rozwój nowoczesnego i proekologicznego transportu zbiorowego, spełniającego oczekiwania pasażerów w sposób tworzący z tego transportu realną alternatywę dla podróży realizowanych samochodem osobowym.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 7 Poz. 3199 1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego Przyjęta struktura planu transportowego jest zgodna z art. 12. ust. 1. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm.), nakłada na Prezydenta Miasta Torunia obowiązek realizacji zadań organizatora publicznego transportu zbiorowego. Do zadań organizatora należy: - planowanie rozwoju transportu, - organizowanie publicznego transportu zbiorowego, - zarządzanie publicznym transportem zbiorowym. Zgodnie z ustawą planowanie transportu w mieście realizowane jest poprzez opracowanie przez Prezydenta i uchwalenie przez Radę Miasta Torunia, Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Szczegółowy zakres Planu Transportowego określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 684). Niniejsze opracowanie jest projektem Planu Transportowego. W przygotowaniu planu uwzględniono: - koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, - plan zagospodarowania przestrzennego województwa, - strategię rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego, - strategię rozwoju miasta Torunia, - studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta, - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, - sytuację społeczno-gospodarczą, - wpływ transportu na środowisko, - potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególności potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej, - potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa, w zakresie linii komunikacyjnych w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich, - rentowność linii komunikacyjnych, - planowane do wdrożenia w perspektywie roku 2015 i realizowane aktualnie przez miasto Toruń, projekty rozwojowe z zakresu transportu publicznego, pozostające w zgodzie z ustaleniami zawartymi w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata 2010-2015 oraz Zintegrowanym Planie Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Torunia na lata 2009 2015, - kierunki rozwoju transportu publicznego w perspektywie do r. 2035. W planie wykorzystano następujące źródła danych i informacji: - Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Torunia na lata 2009-2015 (BIT sp.j. 2009 r./załącznik do uchwały Rady Miasta Torunia nr 625/2009 z dn. 27.08.2009 r.), - Zintegrowany program rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata 2010-2015 (aktualizacja - TRAKO - 2013 r.) wraz z Załącznikiem A zawierającym badania preferencji i zachowań komunikacyjnych mieszkańców Torunia, - Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia (Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn - 2013 r.), - studium wykonalności dla projektu pn.: Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BIT-CITY (WYG International sp. z o.o. 2012 r.),

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 8 Poz. 3199 - Analiza sytuacji rynkowej w zakresie regularnych przewozów pasażerskich dla miasta Torunia na 2012 r. (TRAKO - 2012 r.), - Wieloletnia prognoza finansowa Spółki MZK w Toruniu Sp. z o.o. na lata 2012-2035 - w kontekście realizacji projektów Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT-City oraz "Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach 2007-2013" (Strefa Doradztwa dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Toruniu - 2012 r.), - dane eksploatacyjne i ekonomiczne dotyczące sieci komunikacji miejskiej w Toruniu udostępnione przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Toruniu oraz Urząd Miasta Torunia, - dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, charakteryzujące sytuację demograficzną, gospodarczą i społeczną Torunia; - Raport o stanie miasta (Urząd Miasta Torunia 2012 r.), - dane z urzędów miast i gmin, urzędów pracy, ośrodków pomocy społecznej, policji i innych instytucji oraz dokumenty strategiczne, takie jak: - Strategia Rozwoju Miasta Torunia do roku 2020 (przyjęta uchwałą nr 935/2010 Rady Miasta Torunia z dnia 4.11.2010 r.), - Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta Torunia na lata 2013 2042 - Załącznik nr 1 do uchwały nr 455/12 Rady Miasta Torunia z dnia 13.12.2012 r., - Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego m. Torunia przyjęte uchwałą nr 1032/2006 Rady Miasta Torunia z dnia 18 maja 2006 r., - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego (przyjęty Uchwałą Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego nr XI/135/03 z dn. 26.06.2003r.), - Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007 2020 (Załącznik do Uchwały Nr XLI/586/05 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 12 grudnia 2005 r.), - Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Torunia (Załącznik do projektu Uchwały Rady Miasta Torunia - 2013 r.), - Informacja o stanie środowiska miasta Torunia w 2012 r. (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy 2013 r.), - Raport na potrzeby przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pn. Budowa linii tramwajowej na Os. Bielany wraz ze skrosowaniem linii tramwajowej w Alei Solidarności i przebudową wybranej infrastruktury przystankowej w Toruniu w ramach projektu pn. Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach 2007-2013 (konsorcjum projektowe BBF/Egis Poland - 2012 r.), - Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn. Przebudowa torowiska tramwajowego na linii średnicowej od węzła Toruń Miasto do Alei Solidarności poprawiająca dostępność komunikacyjną Zespołu Staromiejskiego wpisanego na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO poprzez transport przyjazny środowisku wraz z budową węzła przesiadkowego przy dworcu PKP Toruń Miasto integrującego tramwajową linię średnicową nr 1 oraz pozostały transport publiczny z koleją metropolitalną BIT-CITY (Przedsiębiorstwo Usługowe EPRO - 2012 r.), - publikacje Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej, - publikacje gospodarcze (branżowe), - książki i podręczniki poświęcone tematyce publicznego transportu zbiorowego i polityce transportowej, - strony internetowe. W Planie przywołano niektóre z wymienionych dokumentów źródłowych, wskazując na zgodność Planu transportowego z ich ustaleniami. 1.3. Konsultacje społeczne Plan transportowy poddany zostanie konsultacjom społecznym, których celem jest poinformowanie społeczności lokalnej o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji w ramach planu transportowego, prezentacja planowanych rozwiązań inwestycyjnych i organizacyjnych w zakresie

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 9 Poz. 3199 rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz stworzenie mieszkańcom możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Przeprowadzenie konsultacji zaplanowano zgodnie z zasadami określonymi w art. 10 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. 2. DETERMINANTY ROZWOJU SIECI PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W TORUNIU 2.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju W Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r. zdefiniowano następujące cele odnoszące się do działalności transportowej: 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną, przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. W tym zakresie Plan transportowy przewiduje wzrost konkurencyjności miasta poprzez poprawianie dostępności transportowej i rozwój funkcji metropolitarnych, w tym integrację obszarową. 2. Poprawa spójności wewnętrznej kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. Plan nawiązuje do tego celu Koncepcji, poprzez określenie działań prowadzących do integracji regionalnej, aktywizacji terenów wiejskich i uwzględnianiu specjalizacji poszczególnych obszarów. 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Plan odnosi się w tym zakresie do powiązań transportowych Torunia i Bydgoszczy, które to miasta tworzą tzw. Bydgosko Toruński Obszar Metropolitalny. 2.2. Strategie rozwoju regionu Powiązania z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego Istotną rolę w systemie transportowym Województwa odgrywają drogi oraz linie kolejowe. Ich rozwój jest niezbędny dla gospodarczego i społecznego rozwoju Województwa i aglomeracji bydgoskotoruńskiej. Niniejszy Plan transportowy opisuje zadania ukierunkowane na modernizację i rozbudowę sieci tramwajowej oraz jej integrację z regionalnym transportem kolejowym poprzez realizację wybranych zadań wchodzących w skład projektu BIT-CITY, określając w ten sposób przyszłe kierunki rozwoju aglomeracyjnej sieci drogowej i kolejowej. Realizacja projektu BiT-City, w ramach którego zrealizowane zostaną inwestycje infrastrukturalne służące połączeniom miejscowości znajdujących się na obszarze aglomeracji ze stacjami kolejowymi, determinuje również konieczność rozbudowy i poprawy stanu dróg i torowisk w Toruniu. Powiązania ze Strategią Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007 2020 Miasta Bydgoszcz i Toruń, z łącznym potencjałem demograficznym, ekonomiczno-gospodarczym i naukowo-kulturalnym stanowią centrum bydgosko-toruńskiego obszaru metropolitalnego. Stan infrastruktury technicznej tego obszaru, w szczególności infrastruktury komunikacyjnej, w istotnej mierze decyduje o konkurencyjności Województwa. Niski poziom techniczny tej infrastruktury wpływa na niekorzystne uwarunkowania aktywności gospodarczej, co zmniejsza możliwość wielofunkcyjnego rozwoju Województwa. Strategia Rozwoju Województwa określa więc, jako niezbędny, rozwój połączeń komunikacyjnych zapewniających dobrą dostępność do innych ośrodków krajowych i europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju szybkich połączeń drogowych i szynowych pomiędzy ośrodkami

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 10 Poz. 3199 stołecznymi, ale również wiążących Bydgoszcz i Toruń z regionalnym otoczeniem. Obecnie trwają prace nad uchwaleniem dokumentu pn. Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020. Jednym z głównych celów strategicznych jest Dostępność i spójność w zakresie rozwoju szkieletu transportowego województwa. Cel nadrzędny prorozwojowych działań w wymiarze co najmniej najbliższej dekady, został zdefiniowany w Strategii w zapisie: poprawa konkurencyjności regionu i podniesienie poziomu życia mieszkańców przy respektowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Plan, określając warunki do stworzenia systemu zrównoważonego aglomeracyjnego transportu publicznego, realizuje w ten sposób stawiane przez Strategię zadania. Wiążą się one m.in. z rozbudową sieci tramwajowej w Toruniu oraz realizacją projektów na obszarze miasta, mających na celu integrację systemu transportu miejskiego w Toruniu z regionalnym transportem kolejowym. Realizacja tych zadań poprawi konkurencyjność Województwa oraz jego obszaru metropolitalnego, jako obszaru aktywności gospodarczej. 2.3. Polityka transportowa miasta Toruń Zarys polityki transportowej miasta Torunia zawarto w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Torunia z maja 2006 roku. Aby uniknąć wzrostu zatłoczenia na ulicach miasta i wydatkowania nadmiernych środków na rozbudowę sieci drogowej, polityka miasta powinna zmierzać do podnoszenia atrakcyjności transportu zbiorowego przy jednoczesnej rozbudowie niezbędnych odcinków sieci drogowej tak, aby utrzymać na stałym poziomie wielkość kongestii i średnią prędkość komunikacyjną w sieci drogowej. Dodatkowy kierunek inwestowania to budowa ścieżek rowerowych. Zakłada się jako cel polityki transportowej, osiągnięcie następującego podziału modalnego: 45% podróży samochodem, 45% podróży transportem zbiorowym i 10% podróży rowerem. Położono nacisk na konieczność prowadzenia w zakresie polityki transportowej idei zrównoważonego rozwoju, która wcielana jest w życie w wielu miastach europejskich. Prowadzenie odpowiedniej polityki transportowej zmniejszy kongestię oraz uczyni Toruń miastem bardziej przyjaznym dla mieszkańców. W odniesieniu do systemów komunikacyjnych we wskazanym Studium przyjmuje się następujące zasady kształtowania polityki przestrzennej: - kształtowanie sprawnego systemu powiązań z zewnętrznym układem komunikacyjnym i powiązań wewnątrz miejskich, - wprowadzenie priorytetu dla transportu zbiorowego wraz działaniami na rzecz jego usprawnienia (m.in. poprzez modernizację i rozbudowę istniejących trakcji tramwajowych wraz z budową pełno standardowych pętli tramwajowych i zaplecza technicznego zajezdni), a także tworzenia integracyjnych węzłów przesiadkowych umożliwiających wybór alternatywnego środka komunikacji zbiorowej (np. kolej-tramwaj-autobus lub tramwaj-autobus), - promocja ruchu rowerowego poprzez realizację spójnej sieci ścieżek rowerowych zapewniającej oprócz funkcji rekreacyjnej alternatywną w stosunku do ruchu samochodowego i pieszego formę dojazdów do pracy, szkół i usług. Determinantami rozwoju zintegrowanego transportu publicznego, wynikającymi ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Torunia, są: - usprawnienie układu komunikacyjnego, - rozwój systemów zarządzania ruchem, - optymalne wykorzystanie obszarów już zurbanizowanych dla potrzeb rozwojowych miasta. Zintegrowanie różnych środków transportu publicznego oraz stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania tym transportem usprawni miejski układ komunikacyjny, dzięki czemu nastąpi poprawa dostępności do tego transportu (do sieci autobusowej, tramwajowej i kolejowej), a co za tym idzie

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 11 Poz. 3199 przejęcie pasażerów transportu prywatnego. Przyczyni się to także do optymalnego wykorzystania przestrzeni miejskich. Kierunki rozwoju transportu w Toruniu definiuje również Strategia Rozwoju Miasta Torunia do r. 2020 (z 2010 r.) - dokument określa kierunki i cele rozwoju miasta. Sprowadzają się one do stwarzania możliwości rozwoju gospodarki poprzez przygotowanie przestrzeni miejskiej do aktywnego inwestowania, jak również partnerskiego współdziałania samorządów miast metropolitalnych Torunia i Bydgoszczy, a także gmin ościennych, w dziedzinie rozwoju gospodarczego. Jednym z podstawowych determinantów (celów działania), ustalonych przez Strategię, jest poprawa warunków komunikacyjnych w układzie przestrzennym miasta. Cel ten winien być realizowany m.in. poprzez poprawę funkcjonalności lokalnego transportu zbiorowego ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji tramwajowej. Jako podstawowe instrumenty służące do realizacji w/w celu wymienia się następujące inwestycje związane z rozwojem publicznego transportu zbiorowego, w tym szczególnie: - odnowa transportu publicznego w Toruniu (zakupy taboru, modernizacje taboru i przystanków transportu zbiorowego), - rozwój i remonty tras tramwajowych, - budowa trasy tramwajowej do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Bielany), - budowa systemu informacji pasażerskiej, - budowa miejskich i międzyregionalnych węzłów przesiadkowych, - system zarządzania ruchem drogowym. Określone w Planie transportowym przedsięwzięcia są zatem ukierunkowane na realizację w/w postulatów. 2.4. Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata 2009-2015 Determinantami niniejszego Planu są w pierwszej kolejności zapisy zawarte w Zintegrowanym Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata 2009-2015 w odniesieniu zarówno do zdefiniowanych tam priorytetów rozwojowych dla transportu publicznego, jak i zadań i przedsięwzięć służących ich realizacji. Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla Miasta Torunia (ZPRTP), przyjęty uchwałą nr 625 Rady Miasta Torunia z dnia 27 sierpnia 2009 r., podnosi priorytety związane z rozwojem transportu miejskiego w Toruniu. Dotyczą one: - przyspieszenia transportu publicznego w mieście (skrócenia czasów przejazdów), - zwiększenia dostępności do transportu publicznego (określonego przez wzrost liczby wykonywanych podróży), - poprawy efektywności transportu publicznego (tzn. zwiększenia udziału komunikacji tramwajowej w przewozach transportu publicznego), - oraz poprawy wizerunku transportu publicznego (określonego przez osiągnięcie do 2015 r. nie mniej niż 33% udziału przewozów realizowanych transportem publicznym w podróżach niepieszych, a także przez wzrost stopnia satysfakcji pasażerów). Cele i zadania Planu obejmują także działania w zakresie wspierania wybranych przedsięwzięć o charakterze ponadmiejskim: - tworzenie planów rozwoju zintegrowanego transportu miejskiego, - rozwój komunikacji tramwajowej i tworzenie infrastruktury szybkiej kolei miejskiej, - tworzenie zintegrowanych węzłów komunikacyjnych, - zwiększenie dostępności komunikacji miejskiej dla osób niepełnosprawnych. Niniejszy dokument, określając działania prowadzone na terenie miasta Torunia istotne zarówno z punktu widzenia rozwoju samego miasta, jak i integracji miast metropolitalnych, a także istotne z punktu widzenia Obszaru Metropolitalnego, w zasadniczej części realizuje postulaty zawarte w Zintegrowanym Planie Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata 2009-2015.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 12 Poz. 3199 ZPRTP zdefiniował dwa pakiety dużych projektów przewidziane do realizacji w obszarze miasta Toruń: 1. Projekt współfinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2013 Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach 2007 2013. Projekt składał się z następujących 3 podprojektów: - podprojekt I System Zarządzania Ruchem Drogowym - łączny koszt 7,958 mln zł - realizacja lata 2008 2013, - podprojekt II System informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym łączny koszt 6,761 mln zł realizacja lata 2010 2011, - podprojekt III Trasa tramwajowa do Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika łączny koszt 57,549 mln zł - realizacja lata 2008 2011. Łącznie trzy podprojekty angażują nakład 72,268 mln zł w okresie 2008 2013 roku. 2. Projekt związany ze wsparciem z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Szybka Kolej Metropolitalna w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym BiT City oraz integracja systemów transportu miejskiego. Projekt składał się z trzech podprojektów: - Podprojekt I: Integracja systemu transportu miejskiego w Toruniu, - Podprojekt II: Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego wraz z budową wiaduktu w Solcu Kujawskim, - Podprojekt III: Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońska, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy oraz budowa połączenia kolejowego Bydgoszcz Główna Port Lotniczy w Bydgoszczy. Łącznie w ramach powyższych 3 podprojektów zdefiniowano 12 zadań, których łączny koszt dotyczący nakładów na Projekt na obszarze miasta Torunia wynosi 227,667 mln zł, przy czym wkład miasta wyniesie 160,796 mln zł; okres realizacji to lata 2010 2014. Niniejszy Plan redefiniuje w/w zakres przedsięwzięć zapisany w ZPRTP dla miasta Torunia z 2009 r. w związku z: 1. rozszerzeniem zakresu projektu Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach 2007 2013 z 3 dotychczasowych, do następujących 4 podprojektów: - Podprojekt I: System zarządzania ruchem drogowym, - Podprojekt II: System informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym, - Podprojekt III: Trasa tramwajowa do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, - Podprojekt IV: Modernizacja taboru do obsługi linii tramwajowej. 2. nowym podziałem przedsięwzięcia Szybka Kolej Metropolitalna w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym BiT City oraz integracja systemów transportu miejskiego na następujące odrębne projekty: - projekt pn. Zakup taboru kolejowego dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City" - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie, - projekt pn. System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie, - projekt pn. Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu - BiT-City" - beneficjentem projektu jest Gmina Miasta Toruń; - projekt pn. Budowa wiaduktów i przystanków dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City" - beneficjentem projektu jest miasto Bydgoszcz,

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 13 Poz. 3199 - projekt pn. Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońskiej, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy - beneficjentem projektu jest Tramwaj Fordon sp. z o.o. 2.5. Zintegrowany program rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata 2010-2015 Determinantami niniejszego Planu są także zapisy zawarte w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata 2010-2015 przyjętym uchwałą RMT nr 549/2013 z dnia 23 maja 2013 r., w odniesieniu zarówno do zdefiniowanych tam priorytetów rozwojowych dla regionu, jak i zadań i przedsięwzięć służących ich realizacji. Dokument definiuje pięć priorytetów dla rozwoju transportu publicznego w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym, ze szczególnym uwzględnieniem połączenia kolejowego BiT-City. Są one następujące: 1. Priorytet 1 - Integracja systemów transportu publicznego w celu podniesienia atrakcyjności komunikacji zbiorowej. Środki służące jego realizacji to: - rozwój transportu szynowego pociągi Bit-City i sieci tramwajowe, ze znaczącym zwiększeniem jego udziału w przewozach miejskich i aglomeracyjnych, - wprowadzenie integracji taryfowej nowoczesnej, wspólnej taryfy w parciu o bilet elektroniczny, obejmującej swoim zasięgiem, oprócz Bydgoszczy i Torunia, także obszar oddziaływania kolei BiT- City utworzenie związku taryfowego i zarządu transportu, - umożliwienie integracji przystankowej różnych rodzajów transportu oraz ułatwienie warunków przesiadania się pomiędzy różnymi środkami transportu tworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych, - zwiększenie dostępności nowych obszarów do transportu publicznego, szczególnie do transportu szynowego, - wprowadzanie integracji rozkładowej koordynacja rozkładów w celu umożliwienia dogodnych przesiadek w zintegrowanych węzłach przesiadkowych poprawa oferty przewozowej dla klientów. 2. Priorytet 2 - Wzmocnienie roli transportu szynowego jako środka lokomocji niezależnego od zatłoczenia dróg. Środki służące jego realizacji to: - wprowadzenie pełnego priorytetu w ruchu dla pojazdów komunikacji zbiorowej, - usprawnienie przejazdu dla pojazdów transportu publicznego skrócenie czasu przejazdu, podwyższenie punktualności, wzrost efektywności przewozowej, - zarządzanie ruchem drogowym inteligentne systemy transportowe, - dostosowanie częstotliwości i pojemności taboru do popytu na danym odcinku. 3. Priorytet 3 - Przyspieszenie transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - wprowadzenie priorytetów w ruchu skrócenie czasu przejazdu, - podwyższenie prędkości komunikacyjnej, - budowa tras obwodowych oraz obwodnic w celu wyprowadzenia ruchu tranzytowego i tranzytowego ruchu wewnątrzmiejskiego z obszaru centrum miasta swobodniejszy przejazd przez obszary centralne miast dla pojazdów komunikacji zbiorowej, - odpowiednia organizacja ruchu, by transport publiczny był uprzywilejowany względem komunikacji indywidualnej, szczególnie w obszarach centralnych i w rejonach ważnych węzłów komunikacyjnych, - nowoczesny tabor, wydzielanie torowisk oraz osobnych pasów autobusowych przed skrzyżowaniami oraz w ciągu ważnych tras komunikacyjnych.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 14 Poz. 3199 4. Priorytet 4 - Poprawa dostępności do transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - nowoczesny tabor z niską podłogą, - perony przystankowe dostosowane do wysokości pierwszego stopnia pojazdu, - obsługa nowych obszarów transportem szynowym, jako podstawowym środkiem transportu zbiorowego, - tworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych autobus tramwaj oraz komunikacja miejska komunikacja kolejowa, - budowa nowych tras tramwajowych do nowych obszarów zabudowy mieszkaniowej, jako podstawowego środka transportu łączącego je z centrum miasta, - nowoczesny system taryfowo-biletowy bilet elektroniczny, automaty biletowe, informacja on-line itp. 5. Priorytet 5 - Poprawa wizerunku transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - nowoczesny tabor z niską podłogą oraz z klimatyzacją przestrzeni pasażerskiej, - dynamiczna informacja pasażerska na przystankach oraz w pojazdach informująca m.in. o rzeczywistym czasie przyjazdu, - wzrost punktualności oraz szybki i sprawny przejazd jako element zaufania pasażera do transportu publicznego, - poprawa bezpieczeństwa w pojazdach oraz na przystankach. Powyższe priorytety mają za zadanie doprowadzenie transportu publicznego do takiego stanu, by mógł on konkurować z komunikacją indywidualną, szczególnie w centrum miasta oraz na trasach dowozowych do niego. Transport publiczny przy realizacji celów wynikających z powyższych priorytetów będzie dla pasażera przede wszystkim szybki, sprawny, niezawodny, z atrakcyjną ofertą taryfową i bardziej przystępny oraz przyjazny, szczególnie gdy podróż będzie wymagała jednej lub kilku przesiadek. Zadania inwestycyjne w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Transportu Publicznego dla Aglomeracji Bydgosko Toruńskiej. Podstawowym projektem rozwoju transportu publicznego w regionie bydgosko-toruńskim w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Transportu Publicznego dla Aglomeracji Bydgosko-Toruńskiej (ZPRTP) jest grupa projektów BiT-City odpowiednio pogrupowanych według obowiązujących planów inwestycyjnych poszczególnych partnerów projektu. W ramach BiT-City realizowanych będzie pięć podstawowych projektów: I. Zakup taboru kolejowego dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie. II. System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie, III. Budowa wiaduktów i przystanków dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City - beneficjentem projektu jest Miasto Bydgoszcz. IV. Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońskiej, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy - beneficjentem projektu jest Tramwaj Fordon sp. z o.o.. V. Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu - BiT- City - beneficjentem projektu jest Gmina Miasta Toruń, natomiast część zadań realizuje Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu Sp. z o.o. jako Podmiot Upoważniony. Niniejszy dokument Planu, określając działania prowadzone na terenie miasta Torunia istotne zarówno z punktu widzenia rozwoju samego miasta, jak i integracji miast metropolitalnych, a także istotne z punktu widzenia Obszaru Metropolitalnego, w zasadniczej części realizuje zdefiniowane wyżej postulaty, określone jako priorytety dla rozwoju transportu publicznego w obszarze aglomeracji w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej,

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 15 Poz. 3199 ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata 2010-2015. Ponadto proponowane działania w Planie zachowują spójność z podstawowymi projektami rozwojowymi definiowanymi w cytowanym dokumencie Programu. 2.6. Zagospodarowanie przestrzenne 2.6.1 Struktura urbanistyczna Toruń położony jest w centralnej części Polski (52 58 do 53 04 szerokości geograficznej północnej oraz 18 32 do 18 43 długości geograficznej wschodniej) w województwie kujawsko-pomorskim. Miasto zajmuje obszar 115,75 km² i graniczy: od północy z gminą Łysomice, od wschodu z gminą Lubicz, od południa z gminą Wielka Nieszawka i od zachodu z gminą Zławieś Wielka. Na dzień 31 grudnia 2012 r. miasto zamieszkiwało wg danych meldunkowych Urzędu Miasta Torunia 190 207 osób, a średnia gęstość zaludnienia wynosiła 1647 osoby/km². Toruń oddalony jest od Bydgoszczy o 45 km, od Poznania o 150 km, od Gdańska o 175 km, od Olsztyna o 180 km, a od Warszawy o 210 km. Obecnie Toruń to prężny ośrodek gospodarczy, kulturalny i oświatowy. Na szczególną uwagę zasługuje dobrze zachowane średniowieczne Stare Miasto, które w 1998 r. wpisane zostało na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niezwykle cennymi zabytkami są m.in.: gotycki ratusz na Rynku Staromiejskim, gotyckie kościoły: świętych Janów (obecnie katedra), Wniebowzięcia NMP, św. Jakuba Apostoła, średniowieczne kamienice, spichrze, mury miejskie z basztami i bramami, pozostałości zamku krzyżackiego z XIII-XV w., przebudowany ratusz na Rynku Nowego Miasta oraz XIX-wieczne fortyfikacje okalające miasto. Miasto Toruń położone jest w dolinie rzeki Wisły. Rozwija się wokół prawobrzeżnego ośrodka staromiejskiego (obecnie Centrum) wyraźnie rozlewając się po tej stronie Wisły. Od południa rozwój wyraźnie ograniczył się do pasa pomiędzy rozbudowaną tu infrastrukturą węzła kolejowego a poligonem artyleryjskim. Poza dość ekstensywnym zagospodarowaniem tego obszaru nie było tu znaczących możliwości rozwoju urbanistycznego, tym bardziej, że kształt węzła kolejowego, jedyna przeprawa mostowa w węźle dróg krajowych oraz fakt istnienia dużego poligonu wojskowego, znacznie ograniczały dostępność komunikacyjną do pozostałych obszarów miasta. W części prawobrzeżnej pasmo zabudowy wzdłuż Wisły generalnie zdominowały budownictwo mieszkaniowe najpierw w kierunku zachodnim (Bydgoskie Przedmieście), w ostatnich dekadach w kierunku wschodnim. W części zachodniej jest to zabudowa średniej intensywności z dużym udziałem zieleni oraz różnych funkcji ogólnomiejskich. Dalej w kierunku zachodnim do Portu Drzewnego rozwinęły się tereny przemysłowe, które aktualnie w wyniku likwidacji przedsiębiorstw przemysłowo - składowych lokalizowanych na tym obszarze podlegają zmianom funkcjonalno-przestrzennym w kierunku usługowym. W części wschodniej dominują osiedla mieszkaniowe Na Skarpie oraz Rubinkowo - o wysokiej intensywności zabudowy i usług bardzo silne pod względem ruchotwórczym, oddzielone od Śródmieścia Jakubskim Przedmieściem (dawną dzielnicą przemysłowo - składową). Za Rubinkowem w kierunku Grębocina dominują tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (Bielawy) sięgające gminy Lubicz. W kierunku północnym znajdujemy pasmo dominującej zabudowy mieszkaniowej - z osiedlami o wysokiej intensywności po zabudowę jednorodzinną (Wrzosy). Między nią a Rubinkowem znajdują się olbrzymie tereny przemysłowe włącznie z obszarem Elany. Odwrotnie - w kierunku zachodnim znajdują się tereny Uniwersytetu i osiedla zabudowy jednorodzinnej.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 16 Poz. 3199 Miasto jest podzielone na jednostki urbanistyczne, a ich nazwy i obszary są historycznie związane z nazwami przedmieść lub wiosek, które niegdyś otaczały Toruń, a dziś znajdują się w jego granicach administracyjnych. Rysunek 2.6.1.1: Podział Torunia na jednostki urbanistyczne [źródło: SUiKZP Torunia]. 2.6.2 Uwarunkowania i środowisko przyrodnicze Podstawowa wartością wokół której krystalizuje się miasto jest zabytkowa struktura Śródmieścia, głównie jego średniowieczna część zaliczona przez UNESCO do dziedzictwa kulturalnego klasy światowej. Jej powiązanie z nadbrzeżem Wisły i śródmiejskie otoczenie stanowią nadrzędną wartość w polityce przestrzennej i w rozwoju miasta. Opisane tereny przemysłowe podlegają wszelkim skutkom związanym z przemianami gospodarczymi ostatni dwóch dziesięcioleci. Część rozwija się w oparciu o nowe technologie, inne ulegają znaczącym przekształceniom funkcjonalnym i rewitalizacyjnym, część służy gospodarce komunalnej, inne jeszcze ulegają degradacji. Niewątpliwie jednak znacznie zmieniła się ich funkcja ruchotwórcza (duże rzesze zatrudnionych korzystających z transportu publicznego) na rzecz mobilnego - menadżersko biznesowego uzależnienia od samochodu. Od południa zalesione tereny poligonu i Kotliny Toruńskiej, od wschodu lasy za Kaszczorkiem, od północy Las Papowski, Las Łysomicki oraz od zachodu Barbarka stanowią naturalne i chronione ograniczeniami dla urbanizacji przedmieść - stąd główna ekspansja urbanizacji ukierunkowana została na gminę Lubicz. Dolina Dolnej Wisły w wąskim korytarzu wraz z rezerwatem Kępą Bazarową chronione są europejskim prawem Natura 2000 (w ramach tejże pozostaje też XIX - wieczny pierścień fortyfikacyjny).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 17 Poz. 3199 Jednym z zasadniczych problemów dla właściwego ukształtowania polityki przestrzennej i transportowej jest jedyna w znacznym zasięgu doliny Wisły przeprawa mostowa, która przez koncentrację ruchu samochodowego wewnątrzmiejskiego i zewnętrznego na osi Podgórz Śródmieście stanowi znaczne ograniczenie w warunkach przemieszczania się mieszkańców, w funkcjonowaniu centralnych instytucji kultury i administracji oraz w rewitalizacji obszarów śródmiejskich. Częściowe rozwiązanie tego problemu, stanowić będzie aktualnie realizowana nowa drogowa przeprawa mostowa, której uruchomienie planuje się pod koniec 2013 roku. Niekorzystna sytuacja dla transportu publicznego, w kontekście jego zaburzeń płynności ruchu i wydłużonego czasu przejazdu, kształtuje się na osi wschód zachód w korytarzu tramwajowym od Szosy Lubickiej przez Czerwoną Drogę w kierunku ulic Broniewskiego. Proponowane rozwiązania w Planie służą poprawie tej sytuacji. 2.6.3 Kierunki zagospodarowania przestrzennego Miasto wg stanu na dzień 31.03.2013 r., 44,4% powierzchni miasta w jego granicach administracyjnych, pokryło planami miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla m. Torunia (SUiKZP), zasadniczo uzupełnia, porządkuje i rewitalizuje istniejące struktury w ramach ograniczeń wynikających z uwarunkowań środowiska przyrodniczego i kulturowego. Zasadniczym z punktu widzenia transportu obszarem rozwojowym są tereny projektowanego osiedla na terenie po byłej jednostce armii radzieckiej, zwane dalej Jar. Za podstawowe komponenty Studium w zakresie transportu przyjąć należy dyspozycje dla układu drogowego, transportu szynowego i ukształtowania systemu dróg rowerowych (rysunek 2.6.3.1, 2.6.3.2 oraz 2.6.3.3). Rysunek 2.6.3.1 Transport szynowy wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia].

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 18 Poz. 3199 Rysunek. 2.6.3.2 Układ drogowy wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia]. Rysunek 2.6.3.3 Układ dróg rowerowych wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia].

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 19 Poz. 3199 2.7. Czynniki demograficzne i motoryzacja Czynnikami determinującymi popyt na usługi komunikacji miejskiej w Toruniu są przede wszystkim: - liczba mieszkańców, - struktura wiekowa mieszkańców, - aktywność zawodowa i edukacyjna mieszkańców, w tym liczba uczniów i studentów, - wielkość i kierunki migracji oraz czynniki pochodne, takie jak liczba zarejestrowanych samochodów osobowych. Wg danych GUS, na dzień 31 grudnia 2012 r., Toruń liczył 204 299 mieszkańców. Istnieje związek między liczbą ludności a liczbą generowanych podróży, nie jest to jednak ścisły związek. Liczbę podróży oblicza się przyjmując mobilność mieszkańców danego obszaru wyrażoną liczbą podróży w określonej jednostce czasu przypadającą na jednego mieszkańca. Wydawałoby się, że większa liczba mieszkańców w województwie oznacza większą liczbę podróży, nie jest to jednak tak oczywiste. Mobilność mieszkańców różni się w zależności od rejonu, w jakim mieszkają, miejscowości, statusu społecznego, wieku i wielu innych czynników. Wskaźnik feminizacji w Toruniu wynosi 115,2. Wskaźnik feminizacji nie ma jednak istotnego związku z zachowaniami komunikacyjnymi mieszkańców miasta. Na 100 osób zamieszkujących miasto 65 osób jest w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59 lat, mężczyźni 18-64 lata). Przyjmuje się, że osoby w wieku produkcyjnym są bardziej mobilne (wykonują więcej podróży). Faktycznie szereg badań prowadzonych w Polsce wskazywał tę grupę wiekową jako bardziej mobilną, ale należy mieć na uwadze, że zachowania społeczne w tym zachowania komunikacyjne ulegają zmianom. Zauważalna jest większa aktywność osób, które przeszły na emeryturę, dlatego należy się spodziewać, że wiek może mieć coraz mniejsze znaczenie przy określaniu mobilności. Z innych parametrów demograficznych miasta Torunia należy odnotować dodatni roczny przyrost naturalny wynoszący w 2011 r. 157 osób (0,07%), przy bliskim zeru dodatnim przyroście w Polsce (0,02%). W migracjach ludności w Toruniu do 1999 roku saldo było dodatnie. Od 2000 roku odpływ przeważa nad napływem ludności i saldo to jest coraz większe. W 2011 roku odpływ był większy niż napływ o 365 osób, z czego 58 stanowiła migracja zagraniczna (por. tablica 2.7.1). Tablica 2.7.1 Saldo migracji ludności Torunia w latach 2000-2011 [źródło: dane GUS]. Migracje 2000 2005 2011 Napływ ludności, w tym: 1922 2041 2033 - ze wsi 989 830 923 - z miast 924 1183 1045 - z zagranicy 9 28 65 Odpływ ludności, w tym: 2206 2831 2398 - na wieś 1297 1831 1584 - do miast 771 804 691 - za granicę 138 196 123 Saldo migracji -284-790 -365 Strukturę ludności Torunia wg kryterium aktywności zawodowej w ujęciu retrospektywnym, oraz w stanie aktualnym (2012 r.) przedstawiono w tablicy 2.7.3. Rozkład przestrzenny rozmieszczenia ludności oraz gęstości zaludnienia wg dzielnic urbanistycznych miasta zilustrowano w tablicy 2.7.2 oraz na rysunkach 2.7.1 i 2.7.2.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego 20 Poz. 3199 Najgęściej zaludnionymi dzielnicami Torunia są dzielnice Rubinkowo oraz Chełmińskie Przedmieście, natomiast najwięcej mieszkańców zamieszkuje dzielnice Rubinkowo, Chełmińskie Przedmieście, Na Skarpie oraz Bydgoskie Przedmieście. Tablica 2.7.2 Rozkład ludności wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia stan na 31.12.2012 r. [źródło dane Urzędu Miasta Torunia]. Lp. Jednostki urbanistyczne zameldowana liczba mieszkańców faktyczna liczba mieszkańców Procentowy udział liczby mieszkańców w jednostkach urbanistycznych w stosunku do mieszkańców miasta [%] powierzchnia [ha] l.mieszkańców / km2 1 BARBARKA 7 8 0,00% 1019,9515 1 2 BIELAWY 2 648 2 844 1,39% 214,7325 1 325 3 BIELANY 4 507 4 841 2,37% 234,7483 2 062 4 BYDGOSKIE PRZEDMIEŚCIE 24 952 26 801 13,12% 484,3744 5 533 5 CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE 35 950 38 613 18,90% 416,1720 9 278 6 CZERNIEWICE 2 241 2 407 1,18% 492,7299 489 7 GRĘBOCIN NAD STRUGĄ 2 870 3 083 1,51% 238,3807 1 293 8 GRĘBOCIN PRZY LESIE 1 563 1 679 0,82% 740,0726 227 9 JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCIE 8 387 9 008 4,41% 423,9056 2 125 10 KASZCZOREK 2 336 2 509 1,23% 630,6246 398 11 KATARZYNKA 46 49 0,02% 731,9967 7 12 MOKRE PRZEDMIEŚCIE 15 394 16 535 8,09% 479,9575 3 445 13 NA SKARPIE 24 497 26 312 12,88% 557,7773 4 717 14 PODGÓRZ 9 448 10 148 4,97% 1146,5525 885 15 RUBINKOWO 26 497 28 460 13,93% 262,4538 10 844 16 RUDAK 1 049 1 127 0,55% 544,1893 207 17 STARE MIASTO 6 707 7 204 3,53% 157,9089 4 562 18 STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE 103 111 0,05% 985,4193 11 19 STAWKI 8 095 8 695 4,26% 764,4978 1 137 20 WRZOSY 12 910 13 866 6,79% 1022,1790 1 357 razem 190 207 204 299 100,00% 11548,6242 1 769