Wstęp do kognitywistyki Wykład 5: Rewolucja kognitywna?
Schizma dwie metodologie, dwa obszary zainteresowań: adaptacja i życie znaczenie i umysł interpretacja celu, miejsce znaczenia ciało i umysł: te same zasady, te same maszyny? cybernetyka: sprzężenie zwrotne komputacjonalizm: myślenie logicznomatematyczne, rozwiązywanie problemów, celowe planowanie
Newtonianizm atomistyczny (cf. pkt. masy) asocjacjonistyczny (kule bilardowe) uniwersalistyczny (jabłka i planety) eksternalistyczny (masa bez siły) eliminujący znaczenie unikający hipotez o ukrytych przyczynach (Newton: hypotheses non fingo) Ponadto: problem mózgu i przyczyn zachowań zasięg wyjaśnień niementalistycznych
Rewolucja? oficjalnie w 1960 r. behawioryzm w latach 50. tracił zwolenników Mandler: behawioryzm nie był paradygmatem (w Europie); CogSci też. zmiana paradygmatu (Kuhn) dotyczyła pewnej grupy podstawowych założeń i preferowanych metodologii akceptowanych, nie zaś kwestionowanych przyrost nowych, obliczeniowych idei; porzucenie założeń psychologii empirycznej Hume'a uniwersalistyczny asocjacjonizm: flogiston psychologii
Freud skupiał się na intencjonalnych zjawiskach złożoność sieci semantycznych i skojarzeniowych/inferencyjnych zasad w umysłach powiązanie poznania z emocjami i motywacją nie można zrozumieć poznania bez zrozumienia jego rozwoju próby określenia struktur mentalnych i procesów na nich operujących pamięć wysoce złożona struktura zorganizowana w kat. wymiarów: semantycznego i fonologicznego id, ego, superego a architektura umysłu
Gestaltyzm przedmiot zainteresowania: natura i rozwój wiedzy uznanie istnienia wewnętrznej struktury i wewnętrznych procesów; uznanie znaczenia struktura, holizm i znaczenie: za neokantyzmem (M. Merleau-Ponty) Postrzeganie części bodźca wzrokowego zależy od strukturalnej organizacji całości: wyłanianie, reifikacja, multistabilność, inwariancja
Gestaltyzm wyłanianie się obiekt postrzegany jako całość, na raz, nie zaś wnioskowany z percypowanych części
Gestaltyzm reifikacja doświadczany percept zawiera więcej wyraźnych informacji przestrzennych, niż bodziec sensoryczny na którym jest oparty
Gestaltyzm multistabilność własność wieloznacznych doświadczeń percepcyjnych przeskakującymi pomiędzy dwoma lub więcej alternatywnymi interpretacjami
Gestaltyzm Strukturalizacja i restrukturalizowanie wpływa na proces rozwiązywania problemów Wartheimera badania nad dziećmi Duncker: analiza rozwiązywania problemów jako całości, w szczególności: jak podmiot radzi sobie z rozmaitością wstępnych rozwiązań, jak rozpoznaje ślepe uliczki i rozwiązania niepraktyczne co powoduje przeskok na rozwiązanie alternatywne jak ostatecznie dochodzi się do rozwiązania
Gestaltyzm Heurystyki umożliwiające rozwiązanie problemu nie własności rozwiązania, ale sposoby jego znalezienia zmiana podejścia: jak znaleźć rozwiązanie, nie: jak osiągnąć cel inne cechy anty-behawiorystyczne: podmiot rozwiązujący problemy jest aktywny nacisk na znaczenie Bartlett: badania nad pamięcią Wspomnienia przechowywane w postaci hierarchicznie zorganizowanych, znaczących schematów
Gestaltyzm Schemat odnosi się do aktywnej organizacji minionych reakcji ww. cechy pamięci to dążenie do znaczenia charakteryzuje każdą ludzką reakcję poznawczą obejmuje procesy o ogromnej złożoności niedostępne introspekcji
J. Piaget (1896 1980) Piagetyści genetyczny epistemolog umysł dziecka to odmienny system, niż umysł dorosłego 4 etapy rozwoju mentalnego: sensomotoryczny, preoperacyjny, właściwy operacyjny, formalny operacyjny zmiany drogą holistycznej transformacji równoważenie (equilibration) zmiana zachodzi gdy system znajduje się w stanie konfliktu, kończy się bardziej stabilnym stanem (homeostaza) etapy te są nieciągłe na głębszym, psychologicznym poziomie (ale: funkcjonalna ciągłość)
Piagetyści konstruktywizm epistemologiczny: ustalony wymiar funkcjonalny i zmieniający się wymiar strukturalny praktyczne doświadczenie niezbędne do przejścia do kolejnego etapu (również myślenie logicznomatematyczne) - epigeneza istotny czynnik: nowość; natywizm (rozwijanie z zalążka ), podejście środowiskowe (uczenie się); rozwój to zatem samoregulująca się dialektyka pomiędzy organizmem i środowiskiem, mózgiem i zachowaniem nowość zmienia oblicze wiedzy zarówno u dziecka i w nauce